Rynek jest to całokształt stosunków wymiernych zachodzących między sprzedawcą a kupującymi rynek wyróżniamy ze względu na kryterium:

• Podmiotu wymiany- pozwala na wyróżnienie rynków i środków produkcyjnych i usług konsumpcyjnych

• kryt. Uczestników rynku pozwala na wyrównanie szeregu rynku. Dzielimy rynek na monopolistyczny i doskonale konkurencyjny

• kryt. Przestrzenne wyróżnia się rynki przestrzenne: lokalne krajowe, regionalne itp.

• Inne kryt. Rynku zależy od relacji podaży a popytu rynek nabywców i sprzedawców. Utrzymani równowagi między popytem a podażą

Konkurencja cenowa

Konkurencja niedoskonała kupujemy od producenta, do którego jesteśmy przyzwyczajeni

Rybołówstwo połów ryb i innych zwierząt oprócz wielorybów min. Mięczaków, skorupiaków wydobywane z morza i oceanów rzek i jezior rybołówstwo przybrzeżne i pełnomorskie

Akweny rejony mieszania się wód

Rybołówstwo w Polsce

• Gatunki ryb: szproty, dorsze, śledzie, łososie

• Główne problemy: zbyt niskie limity połowu, dużo liczba jednostek połowowych,

Rybactwo śródlądowe gałąź obejmująca chów, hodowle, pozyskiwanie ryb ze sztucznych zbiorników rzek i jezior zabiegi takie ma na celu:

• Zwiększenie populacji gatunków i pożądanych gatunków ryb

• Ochrona ryb

• Regulowanie liczebności

• Wprowadzenie nowych lub zanikających gatunków

Leśnictwo- dziedzina skierowana ku wykorzystaniu naturalnych sił działających w lesie, obejmuje zagospodarowanie, pielęgnowanie ochronę odnowienie lasów w celu stałego pozyskiwania drewna i innych użytków leśnych

łowiectwo zespół planowanych czynności mających na celu racjonalne gospodarowanie zwierzyną

Zwierzyna łowna dzieli się na:

• Grubą: żubry łosie, daniele

• Drobną: lisy borsuki zające szaraki

Rolnictwo w rozumieniu mikroekonomicznym jest to zorganizowana działalność ludzka sterująca procesami biologicznymi w organizmach żywych (roślinnych i zwierzęcych), mająca na celu wytwarzaniu żywności. surowców żywnościowych i nieżywnościowych surowców przemysłowych z wykorzystaniem powierzchni ziemi, pracy, zarządzania oraz kapitałowych środków produkcji.

stanowi wyodrębniony dział gospo­darki narodowej, składający się z trzech członów:

1. wytwórczość rolnicza,

2. usługi produkcyjne oraz infrastruktura techniczna rolnictwa,

3. funkcjonowanie wsi jako wyodrębnionego organizmu, w tym głównie osa­dnictwa wiejskiego i budownictwa, infrastruktury socjalnej, zagospodarowa­nia przestrzeni rolniczej.

Pod względem obszarowym w rolnictwie chłopskim można wyróżnić trzy typy gospodarstw:

- gospodarstwa drobne (1+5 ha), stanowiące 56% ogółu gospodarstw i użyt­kujące 1/5 ogółu ziemi;

- gospodarstwa średnie, o obszarze 5+10 ha, stanowiące 25% ogółu gospo­darstw i użytkujące tyleż ziemi;

- gospodarstwa obszarowo większe (powyżej 10 ha), stanowiące 19% ogółu gospodarstw i użytkujące ponad połowę ziemi.

Produkcja rolnicza w Polsce, podobnie jak w innych krajach, zależy od wa­runków przyrodniczych, tj. naturalnych elementów środowiska geograficznego, w których przebiega proces produkcji rolniczej (gleba, klimat, stosunki wodne, rzeźba terenu). Inną ważną grupę stanowią ekonomiczne warunki produkcji rolniczej, tj. instrumenty ekonomiczno-rynkowe (ceny, podatki, kredyty), system zaopatrzenia, produkcyjna obsługa rolnictwa, kształtowanie się popytu itd.

Potencjał produkcyjny rolnictwa stanowią zasoby czynników wytwórczych, tj. ziemia, trwałe i obrotowe środki produkcji (zasoby materiałowo-techniczne), zasoby pracy żywej oraz wiedza, organizacja i technologia. Wiedzę i organizację często określa się mianem czwartego czynnika produkcji. Wyposażenie techniczne gospodarstw jest bardzo zróżnicowane regional­nie. Moc ciągników rolniczych w przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych jest dwukrotnie większa niż w krajach UE.

Cechą charakterystyczną polskiej gospodarki żywnościowej jest jej niska to­warowość.

Spadek cen rolniczych spowodowany został szeregiem przyczyn, wśród których do najważniejszych należy zaliczyć [11):

- nie nadążanie rolnictwa za rozwijającą się gospodarką, rosnącymi wymo­gami rynku oraz zewnętrznego otoczenia rolnictwa,

- szybszy wzrost towarowej produkcji rolniczej w stosunku do popytu,

- różny system interwencji w rolnictwie polskim od wspólnej polityki rolnej

UE i krajów kandydujących do UE,

• słaba zdolność reagowania polskiego rolnictwa na zmieniającą się sytuację na rynku światowym.

Niekorzystna sytuacja w rolnictwie spowodowana została także brakiem do­statecznych mechanizmów stabilizujących rynek rolny, zbyt małym postępem w tworzeniu giełd i rynków rolnych oraz małym zakresem inwestycji moderni­zacyjnych pozwalających na zmniejszenie kosztów produkcji rolniczej.

Jednym z elementów charakteryzujących produkcję rolniczą jest struktura zasiewów. Z danych statystycznych wynika, że ulega ona dość istotnym zmia­nom Podstawowe gałęzie produkcji rolniczej (zboża, ziemniaki, trzoda chlewna) określają ogólny profil produkcji jako zbożowo-ziemniaczano-trzodowy.

Podstawową funkcją rolnictwa jest zaspokajanie popytu na żywność, kształ­towanego przez potrzeby żywnościowe, dochody konsumentów, nawyki kon­sumpcyjne oraz tempo wzrostu liczby ludności. Produkcja żywności ma także zapewnić odpowiednie miejsce Polski w międzynarodowym podziale pracy i na rynku światowym (eksport produktów rolnych i żywnościowych). W handlu za­granicznym należy dążyć do uzyskania odpowiedniej relacji między eksportem produktów rolno-spożywczych a importem rolniczych środków produkcji. Rela­cja ta powinna być wyższa od jedności i kształtować się na poziomie. Biorąc to pod uwagę można wskazać na następujące elementy charakterystyczne dla aktualnej sytuacji polskiego rolnictwa:

- trudności w zbycie większości produktów rolnych, których produkcja ciągle podejmowana jest na całkowite ryzyko rolników, bez wcześniejszego zabez­pieczenia zbytu poprzez umowy z przemysłem lub handlem; przyrost pro­dukcji wielu produktów w 1998 r. znacznie wyprzedził przyrost popytu kra­jowego oraz możliwości niesubwencjonowanego eksportu;

- ciągle niski popyt ludności na żywność (mniejszy niż przed 1990 r.), wynika­jący przede wszystkim z niskich dochodów znacznej części rodzin oraz wysokiej elastyczności dochodowej popytu;

- niekorzystne relacje (nożyce) cen produktów rolnych i środków produkcji i usług nabywanych przez rolników, a w tym głównie gwałtowne zmiany cen nie sprzyjające specjalizacji produkcji pozwalającej na obniżkę kosztów produkcji i poprawę jej jakości;

- narastające ujemne saldo handlu zagranicznego towarami rolno-spożywczy­mi głównie w wyniku bezcłowego importu zbóż i pasz prowadzonego w nie­których okresach przy znanych równocześnie trudnościach w zbycie pro­duktów krajowych, zwłaszcza zbóż.

Obecnie wieś i rolnictwo charakteryzują niekorzystne warunki rozwojowe.

Spadek cen produktów rolniczych doprowadził do szybkiego zmniejszania opłacalności produkcji i do zmniejszenia liczby gospodarstw zdolnych do roz­woju. Zbyt niskie ceny pozwalają przetrwać naj słabszym i najmniejszym gospo­darstwom, które są w stanie ograniczyć wydatki do minimum. Uniemożliwiają natomiast rozwój gospodarstwom nowoczesnym, co podważa możliwość spro­stania w przyszłości konkurencji w ramach UE. Znaczny spadek dochodów ludności rolniczej oznacza także ograniczenie możliwości poprawy sytuacji w przyszłości, w wyniku czego zwiększy się obciążenie budżetu państwa o koszt utrzymania zwiększonej liczby bezrobotnych.

Rolnictwo wymaga także rozwoju eksportu, przede wszystkim produktów zwierzęcych i ogrodniczych. Potrzeba zatem utrzymania przewagi w tych dzie­dzinach, w których ją mamy, lub subwencjonowania eksportu tam, gdzie na to pozwalają umowy międzynarodowe. Bez sprawnych struktur rynkowych nie będzie możliwe szybkie i skuteczne dostosowanie rozdrobnionej podaży do rosnących wymagań szybko koncentrującego się handlu. Niezbędne jest zatem pilne rozwiązanie ważnych nie tylko dla ludności rolniczej, ale dla całego kraju problemów wsi i rolnictwa. Wymaga to opracowania programu rozwoju rolnic­twa uwzględniającego jego stan, mocne i słabe strony, warunki ekonomiczne, a także zwrócenia uwagi na coraz bliższą perspektywę integracji z UE oraz sy­tuację na rynkach światowych.

Rozwój rolnictwa będzie zależał w przyszłości od następujących czynników i uwarunkowań:

1. możliwości zwiększenia popytu żywnościowego na rynku wewnętrznym

i w eksporcie,

2. zahamowania rozwierania się nożyc cen na produkty rolne i środki produkcji,

3. zwiększenia źródeł akumulacji na inwestycje i przemiany strukturalne,

4. zapewnienia stabilności rynku oraz zmniejszenie stopnia ryzyka i niepew-

ności gospodarowania w rolnictwie,

5. rozszerzenia wdrażania postępu naukowo-technicznego,

6. ograniczenia bezrobocia i zwiększenia liczby miejsc pracy pozarolniczej na wsi,

7. poprawy funkcjonowania organizacji i instytucji ekonomicznego otoczenia rolnictwa, w tym spółdzielczości rolniczej,

8. zmiany ekonomicznych warunków produkcji rolniczej, w tym szczególnie polityki dochodowej i kredytowej.

Rybołówstwo jest to zespół celowo zorganizowanych środków i czynności zmie­rzających do poławiania ryb i innych żywych organizmów wodnych z mórz, je­zior i rzek do celów konsumpcyjnych i przetwórstwa [22]. Natomiast rybactwo śródlądowe zajmuje się chowem, hodowlą i pozyskiwaniem ryb w naturalnych (rzeki i jeziora) oraz sztucznych (stawy, zbiorniki zaporowe i inne specjalne urządzenia) zbiornikach wodnych.

Rybołówstwo morskie i rybactwo śródlądowe stanowią podsystem agrobi­znesu o ograniczonym jednak asortymencie (tab. 3.14.). Są natomiast ważnym zasobem naturalnych wód, a w przyszłości krajowe łowiska mogą stać się waż­nym elementem rozwoju sportów wodnych i rekreacji, co w efekcie może spo­wodować rozwój krajowej agroturystyki.

.

Leśnictwo jest działem produkcji materialnej, który zaspokaja zapotrzebo­wanie na produkty leśne. Obok rolnictwa jest podstawową formą użytkowania zasobów przyrodniczych. Spełnia ono także szereg funkcji pozaprodukcyjnych (ochronna, rekreacyjna, krajobrazowa i in.). W rozważaniach dotyczących aro­biznesu dział ten uwzględniany jest jako dostawca produktów leśnych. Las na­bierać będzie coraz większego znaczenia w związku z wielofunkcyjnym zagospodarowaniem terenu

Pod względem własnościowym lasy dzielą się na: publiczne i prywatne.

Gospodarka leśna jest terytorialnie i funkcjonalnie związana z gospodarka wiejską, dla której stanowi alternatywną formę aktywności ekonomicznej. Two­rzenie gospodarstw rolno-leśnych może sprzyjać nowej dwuzawodowości właś­cicieli gruntów i zmniejszeniu ryzyka utrzymania gospodarstw. Zalesienia mogą też stać się formą lokaty kapitału z wydłużonym okresem zwrotu.

Z leśnictwem, jako działem produkcji materialnej, nierozerwalnie związana jest gospodarka łowiecka, która obejmuje regulację populacji zwierzyny łownej (w tym jej ochronę i redukcję pogłowia), zagospodarowanie łowisk, kultywowa­nie tradycji myśliwskich, kultury i sztuki związanej z łowiectwem oraz wiedzy i rekreacji, a także dostawy atrakcyjnych smakowo produktów żywnościowych. Łowiectwo oznacza planowe gospodarowanie zwierzyną, zgodnie z potrzebami gospodarki narodowej i ochroną środowiska. Racjonalne gospodarowanie populacjami dzikich zwierząt i ochrona gatunków ginących, to główne zadanie współczesnego łowiectwa.

Łowiectwo, jako jedna z dziedzin gospodarki narodo­wej, poprzez zabiegi hodowlane stwarza optymalne warunki życia zwierzętom łownym, a ponadto chroni gatunki rzadkie i zagrożone, przyczynia się do utrzy­mania biologicznej równowagi w naturze, a w konsekwencji do ochrony przyrody.

Łowiectwo może spełnić dużą rolę jako źródło dochodu dla gospodarki na­rodowej. Ceny dziczyzny na rynkach światowych od lat przewyższają dwukrot­nie ceny zwierząt hodowlanych. Nowocześnie prowadzone łowiectwo może być więc bardzo dochodowe.

Podstawowym kierunkiem rozwoju nowoczesnej gospodarki łowieckiej jest hodowla i ochrona zwierzyny w łowiskach otwartych. Ochrona ta polega na za­pobieganiu oraz zwalczaniu chorób zwierząt łownych, walce z kłusownictwem, przestrzeganiu okresów ochronnych i stosowaniu etycznych metod polowania. Hodowla zwierzyny prowadzona jest przez koła łowieckie na terenie dzierża­wionych przez nie obszarów łowieckich. Celem tej hodowli jest regulowanie stanu ilościowego zwierząt łownych, utrzymywanie ich w dobrej kondycji, do­karmianie, zapobieganie wyrządzaniu przez nie szkód w środowisku. Koła ło­wieckie zorganizowane są w Polskim Związku Łowieckim.

Łowiectwo daje bezpośrednie korzyści gospodarcze (dziczyzna, skóry, sierść i trofea myśliwskie, przeznaczonych głównie na eksport). Polska eksportuje również zwierzynę żywą do celów hodowlanych. Odrębną, bardzo korzystną formą otrzymywania dochodów z łowiectwa, jest organizowanie polowań dla obcokrajowców. Łowiectwo może zatem stać się ważnym elementem rozwoju agroturystyki w naszym kraju.

Przetwórstwo żywności jest to wytwarzanie produktów żywnościowych z surowców pochodzenia rolniczego i morskiego. Stanowi ono duży podsystem Agrobiznesu. Celem przetwórstwa jest zmiana postaci i właściwości uŻ:1ko\\~.cj produktów rolnych, ułatwiająca lub przyspieszająca przyrządzanie posiLl;.c)\\ w gospodarstwie domowym i akceptowana przez konsumentów.

Przetwórstwo (przemysł) rolno-spożywcze jest to działalność gospodarcza polega­jąca na zastosowaniu przemysłowych metod produkcji do przetwarzania pro­duktów rolnych na wyroby gotowe lub półfabrykaty spożywcze i paszowe [22]. Uznawany jest on za jeden z głównych segmentów agrobiznesu i element bli­skiego otoczenia rolnictwa stanowiących kryterium oceny poziomu rozwoju i nowoczesności agrobiznesu.

Polski przemysł spożywczy w ostatnim dziesięcioleciu przeszedł szybkie i głębokie zmiany własnościowe. Większość branż została całkowicie sprywaty­zowana. Wyjątek stanowi jedynie przemysł cukrowniczy i spirytusowy, które aktualnie podlegają temu procesowi. W prywatyzacji przemysłu spożywczego, głównie tytoniowego, cukierniczego, koncentratów spożywczych i olejarskiego, znaczący udział ma kapitał zagraniczny. Inwestorzy zagraniczni zapewnili dopływ kapitału do prywatyzowanych przedsiębiorstw, nowoczesnych technolo­gii i know-how z zakresu marketingu i zarządzania.

.

Prywatyzacji towarzyszył proces modernizacji przemysłu spożywczego, przy czym inwestowano głównie w maszyny i urządzenia (około 75% nakładów in­westycyjnych). W rezultacie tego procesu zwiększył się potencjał wytwórczy i zmniejszyła luka technologiczna w wyposażeniu przedsiębiorstw krajowych w porównaniu z zagranicznymi. Nowa struktura przemysłu spożywczego jest dostosowana do gospodarki rynkowej i sprzyja konkurencji. W każdej z branż działa grupa przedsiębiorstw przodujących, wśród których są spółki notowane

, giełdzie papierów wartościowych, spółki z udziałem kapitału zagranicznego . ~:iZ ugrupowania tworzone przez inwestorów strategicznych.

W ramach tego ogniwa agrobiznesu wyodrębnia się przez 15 branż, a mia­::owicie przemysły [21]: chłodniczy, cukierniczy, cukrowniczy, jajczarsko­-drobiarski, mięsny, mleczarski, młynarski i makaronowy, olejarski, owocowo-

-warzywny, piekarski, piwowarski, rybny, spirytusowy i drożdżowy, winiarski

oraz zIemmaczany .

• Przemysł chłodniczy obejmuje magazyny (wielobranżowe chłodnie składo­we) z regulacją warunków klimatycznych, służące do długotrwałego przecho\\~-­wania zapasów sezonowych szybko psujących się produktów żywnościow:~2 jX' uprzednim ich schłodzeniu lub zamrożeniu oraz rezerw strategicznych. Poe':­to prowadzona jest produkcja mrożonej żywności, tj. mrożonek OWOCO\\O­-warzywnych, wyrobów kulinarnych oraz lodów. Dotychczas była to jedna z naj­szybciej rozwijających się gałęzi przemysłu spożywczego. W latach 1971+1980 produkcja mrożonek kulinarnych zwiększyła się z 6,5 do ok. 80 tys. t rocznie [22].

UŻYTECZNOŚĆ to zadowolenie radość przyjemność jakie uzyskuje pojedynczy człowiek w wyniku konsumpcji danego dobra lub usługi. Aby cel ten został osiągnięty muszą być spełnione trzy zasadnicze warunki:1. osoba musi mieć możliwość dokonania wyboru z pośród wielu wariantów konsumpcji. 2. dokonanie wyboru musi oznaczać rezygnacje z conajmniej jednego dobra. 3 osoba musi kierować się w podejmowaniu decyzji skalą korzyści tzn. dokonywać takich wyborów w efekcie których uzyskiwanie korzyści przewyższają ponoszone koszty

MAKSYMALIZACJA SATYSFAKCJI jest efektem określonego zachowania konsumentów na rynku które nazywamy postępowaniem racjonalnym. Człowiek może postępować racjonalnie jeżeli: dokonuje właściwego wyboru, kiedy będzie miał satysfakcje z zakupu danego dobra, kiedy wie czego chce czuje potrzebę posiadania ego, potrafi określić swoje potrzeby, potrafi uporządkować swoje potrzeby według własnego kryterium ważności, podejmuje decyzje które przynoszą mu maksymalne zadowolenie

KOSZTY ALTERNATYWNE są to najważniejsze z punktu widzenia osoby podejmującej decyzje dobra których nie skonsumowano w wyniku dokonania wyboru. Koszt alternatywny charakteryzuje się następującymi cechami: 1. zawsze są określone w momencie podejmowania decyzji czyli dokonania wyboru. 2 zawsze są ponoszone przez osobę podejmującą decyzje. 3 zawsze mają charakter subiektywny. 4 zawsze są wielkościami niezrealizowanymi

Całość satysfakcji pochodzącej z konsumowanych dóbr nazywamy użytecznością całkowitą jej wielkość do pewnego stopnia zależy od tego jak wiele dóbr bierze udział w procesie zaspokajania potrzeb konsumenta

OGRANICZENIE BUDŻETOWE KONSUMENTA to ilość możliwych dóbr które może nabyć konsument przy uwzględnieniu wysokości jego dochodu przeznaczonego na bieżące konsumpcje oraz poziom cen dostępnych dóbr. Oznacza ono maksymalną ilość jednego dobra jaką może nabyć przy jednoczesnym nabyciu określonej ilości drugiego dobra

LINIA BUDŻETOWAB jest to zbiór punktów obrazujących kombinacje maksymalnych ilości dwóch dóbr jakie można nabyć przy danym poziomie ich cen i w ramach posiadanego dochodu przeznaczonego na daną konsumpcję . nachylenie lii budżetowej informuje z jakiej ilości danego dobra musimy zrezygnować w zamian za nabycie jednostki drugiego dobra

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI KONSUMENTA to zbiór punktów których konsument przy różnych kombinacjach dwóch dóbr osiąga jednakową użyteczność całkowitą

Zbiór krzywych obojętności tworzy tzw. mapę obojętności konsumenta. Z przedstawionych krzywych obojętności konsumenta wynikają określone właściwości: 1 krzywa obojętności zawsze ma nachylenie ujemne czyli w prawo na dół. 2 krzywe obojętności nie mogą się przecinać . 3 liczba krzywych obojętności jest nieograniczona. 4 krzywe obojętności są wypukłe w stosunku do początku układu współrzędnych

CŁO jest to opłata pobierana na granicy celnej państwa lub na granicy uni celnej od importu eksportu lub tranzytu (TRANZYT przewożenie towaru z jednego kraju do drugiego przez inne państwo)

RODZAJE CŁA: cło eksportowe mają na celu zmniejszenie wywozu towaru będących w niedostatku na rynku krajowym. Cła importowe (przywozowe) chroniące producentów krajowych przed napływem towarów z zagranicy. Cło tranzytowe (przewozowe) w zasadzie nie stosowane

FUNKCJE EKONOMICZNE CŁA: fiskalna określana również jako forma podatku. Ochronna chroniąca krajową produkcje przed konkurencją zagraniczną.

SPOSOBY USTALANIA CŁA:

Cło od wartości- jest to procent od wartości celnej towaru, są to ceny wraz z kosztami transportu, prowizji, ubezpieczenia itd. Cło kwotowe- wyrażane w jednostkach pieniężnych w przeliczeniu na jednostkę wagi lub ilości towaru. Cło mieszane- jest ustalane w zależności od okoliczności.

WTO Światowa Organizacja Taryf Celnych i Handlu

OKREŚLANIE POLSKIEJ TARYFY CELNEJ: w tym również na artykuły rolno-spożywcze jest wzrost poziomu ceł w miarę wzrostu stopnia przewozu. Najniższe są cła na surowce rolne a najwyższe na przetworzone.

INSTRUMENTY PARACELNE tzn. takie które działają tak jak cło mimo że nim nie są. Są to wszystkie obowiązkowe opłaty nakładane na importowane lub eksportowane towary. Podobnie jak cło stanowią instrument za pomocą którego realizuje się politykę fiskalną państwa oraz niektóre cele polityki gospodarczej np równowaga bilansu płatniczego.

Do najważniejszych opłat zalicza się:

-zmianę opłaty wyrównawcze stanowią różnicę między ceną która kształtuje się na rynku wewnętrznym a ceną rynku światowego. Zmienne opłaty uznaje się za najskuteczniejszy środek ochrony rynku krajowego

-różne opłaty i podatki za odprawę celną manipulacyjne licencyjne pobierane przy wydawaniu dokumentu upoważniającego do importu i eksportu

-podatek eksportowy ustanawiany gdy jest obawa że eksport może doprowadzić do braku towarów na rynku wewnętrznym i w rezultacie do wzrostu cen

-depozyty pobierane przy wydawaniu licencji eksportowych lub importowych zwracane w przypadku realizacji transakcji a przepadają jeżeli nie doszło do transakcji w odpowiednim terminie

OPŁATY WYRÓWNAWCZE są to instrumenty polityki handlowej o zmiennej wysokości będące różnicą między ustaloną przez rząd stałą ceną na dane dobro a powiększona o cło ceną towaru importowanego. Są najbardziej skutecznym instrumentem międzynarodowej polityki handlowej. Służącej wyrównaniu poziomu cen między regulowanym rynkiem wewnętrznym a ofertą podaży z zagranicy

OPŁATY WYRÓWNAWCZE STOSUJE SIĘ W: stymulowania rozwoju danej dziedziny produkcji, poprawy bilansu płatniczego, zapewnienia producentą krajowym odpowiedniego poziomu dochodów.

Opłaty wyrównawcze uniemożliwiają import po cenach niższych niż ustalona przez władzę

KONTYNGENTY KWOTOWE to ograniczenie importu pewnych dóbr do danego kraju w ciągu określonego czasu. Może mieć charakter ilościowy tzn. wielkość przywozu określona jest w jednostkach naturalnych fizycznych np. sztukach, litrach kilogramach itd. Lub wartościowy w jednostkach pieniężnych czyli wartość importu pewnego dobra nie może przekroczyć określonego limitu

KONTYGNENTY PRZYWOZOWE daje on podstawę do międzynarodowych negocjacji traktowanych w wyniku którym określone państwo otrzymuje określone kwoty eksportując dany towar

KONTYGNENTY WYWOZOWE stanowią ograniczenie wywozu w celu poprawy produkcji eksportowej innych towarów

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG czyli podatek od wartości dodanej dotyczy sprzedaży większości nowo wytworzonych towarów i usług. VAT jest podatkiem obrotowym powszechnym i wielofazowym naliczanym od wartości netto.:

0% środki do produkcji rolnej

3% nieprzetworzone produkty

7% maszyny i urządzenia rolne i budowlane

22%

zwolnieni od podatku VAT min mięso surowe, wyroby przemysłowe jajczarsko-drobiarskiego, surowce mleczne, miód, produkty rolne, usługi związane z rolnictwem, nauką, oświatą, ochroną zdrowia

VAT naliczany przy zakupie towarów i usług. VAT należny przy sprzedaży towarów i usług

PODATKI są źródłem dochodów budżetu dla państwa a jednocześnie obciążeniem dla firm

KREDYTY PREFERENCYJNE to takie które są korzystniejsze dla rolników niż pozostałe kredyty. Są często stosowane jako instrument realizacji polityki rolnej państwa są narzędziem wygodnym i elastycznym gdyż: można tak ustalać warunki ich działania aby trafiły do wybranej grupy rolników, mogą finansować realizację ściśle określonych przedsięwzięć

PREFERENCJE POLEGAJĄ NA: niższej stopie procentowej np. 3%2%1,2%1% w skali roku, pierwszeństwo otrzymania, odroczenie terminu spłaty rat kapitałowych odsetek, umorzenie części lub całości zadurzenia, karencja

KREDYTY PREFERENCYJNE MAJĄ CHARAKTER celowy czyli przeznaczone są na określony cel np. zakup stada podstawowego zakup budowa adaptacja i modernizacja gospodarstwa rolnego dostosowanie do wymogów UE dotyczących bezpieczeństwa i higieny usług świadczących przez rolnika itd. Stosowane w celu ożywienia instytucyjnego w rolnictwie

Zakres pomocy kredytowej zależy od różnicy

Rynkowa stopa procentowa - stopa preferencyjna= %

% finansowanie rolnictwa przez budżet państwa, duże obciążenie dla budżetu państwa

KURS DEWIZOWY to cena jednej jednostki pieniężnej danego kraju wyrażana w jednostkach pieniężnych innego kraju

REWALUACJA zmiana kursu w górę

DEWALUACJA zmiana kursu w dół

SYSTEM DEWIZOWY to zespół przepisów określających warunki i zasady kształtowania kursu walutowego a także wymiany waluty danego kraju na inne waluty

Dewaluacja złotówki: najkorzystniejszy instrument dla ochrony rynku wewnętrznego stwarza również zagrożenie gdyż polska znajduje się pod presją międzynarodowych instytucji finansowych kontrolujących naszą gospodarkę

8

---