Położnictwo - fizjologia

Najczęściej używane definicje

współżycie, stosunek płciowy, zaplemnienie

jajeczkowanie - owulacja (14 d.c.)

komórka jajowa - skład: jądro, jąderko otoczone osłonką

przezroczystą (zona pellucida) i

komórkami nabłonka (corona radiata)

pęcherzyk Graafa

ejakulat - plemniki prawidłowe liczne ponad 30 mln.

(dawniej 8- - 120 mln.)

Okres płodowy czas przeżycia plemników 48 - 72 godz.

trwa około 4 dni czas przeżycia komórki jajowej do 24 godz.

Fazy zapłodnienia

a. impregnacja

wniknięcie plemnika do komórki jajowej - zygota

b. konigacja

połączenie chromosomów 1-2 dni po zapłodnieniu

c. bruzdkowanie

następuje podział komórki jajowej

Morula 16 komórek

Blastocysta warstwa zewnętrzna komórek

(część matczyna łożyska)

Embrioblast wewnętrzna grupa komórek

zarodek, pęcherzyk żółtkowy

Zagnieżdżenie - implantacja

5 - 7 dzień po zapłodnieniu śluzówka endometrium częściowo zmienione to:

doczesna podstawowa

doczesna torebkowa

doczesna ścienna

Rozróżniamy:

kosmówkę włochatą do 8 tygodnia ciąży

kosmówkę kosmatą

Rozwój kosmków łożyska

Faza histotroficzna - odżywianie zarodka do 14-go dnia pierwszy kontakt z krwią matki (kosmki trofoblastu trawią błonę śluzową i zagłębiają się w niej)

Faza hemotroficzna - odżywianie po 14-tym dniu

(trofoblast dzieli się na komórki zespólni)

Syncytiotrofoblast - warstwa zewnętrzna

Cytotrofoblast - warstwa wewnętrzna

(tzw. warstwa Langhansa)

Cytotrofoblast wrasta w syncytiotrofoblast

• powstają kosmki pierwotne

Rozwój kosmków łożyska c.d.

Kosmki pierwotne

warstwa zewnętrzna komórki zespólni

warstwa wewnętrzna komórki cytotrofoblastu

Kosmki wtórne

powstają gdy do kosmka pierwotnego wrasta mezynchyna

Kosmki trzeciorzędne

zawierają naczynia

W 14-tym tygodniu łożysko osiąga swoją ostateczną budowę.

Powstanie listków zarodkowych

Tarcza zarodkowa różnicuje się w 3 listki zarodka

ektoderma (skóra, układ nerwowy, oczy, uszy)

mezoderma (kości, mięśnie, naczynia, układ moczowo-płciowy)

entoderma (narządy wewnętrzne, przewód pokarmowy)

Budowa łożyska

Dojrzałe - 20-25 cm średnicy około 500 g wagi, składa się z kosmówki kosmatej i doczesnej podstawowej, między nimi przestrzeń międzykosmkowa wypełniona krwią matczyną.

Płyta kosmkowa owodnia

błona podstawowa

nabłonek kosmówki z kosmkiem

(kosmki chwytne)

Pępowina 3 naczynia

1 żyła - krew utleniona z łożyska do płodu

2 tętnice - od płodu do łożyska

Doczesna podstawowa

a. zbita - decidua compacta

b. gąbczasta

Oddzielenie łożyska następuje w doczesnej gąbczastej.

c. matczyna część łożyska - zrazik średnio około 20

d. przestrzeń międzykosmówkowa - wymiana tlenu i dwutlenku węgla, przejście substancji odżywczych i produktów przemiany

Zadania łożyska

- wymiana gazów i substancji odżywczych

- czynność wewnątrzwydalnicza

wytwarzanie hormonów

- bariera immunologiczna

Wymiana

transport bierny na zasadzie

dyfuzji prostej

dyfuzji ułatwionej

diapeolezy

transport czynny

procesy enzymatyczne

pinocytoza

Hormony łożyskowe

Hormony białkowe

HCG - gonadotropina łożyskowa

HPL - laktogen łożyskowy

HCT - tyreotropina łożyskowa

Hormony steroidowe

estrogeny

gestageny

Układ matczyno-płodowo-łożyskowy

stanowi jedność płodowo-łożyskową

Gonadotropina łożyskowa (HCG)
Human Chronic Gonadotropin

α i β - budowa białkowa

wytwarzany w syncytiotrofoblaście

wydzielany przez nerki matki

szczyt przypada na 50-80 dnia po miesiączce

podstawa testów ciążowych 35-40 dni po miesiączce

(wiarygodność 95 %)

duże stężenie - zaśniad groniasty

Laktogen łożyskowy (HPL)
Human Placenta Lactogen

Hormon mlekotwórczy

hormon białkowy wytwarzany przez syncytiotrofoblast

Jest miarą czynności łożyska.

Progesteron

wytwarzany w syncytiotrofoblaście

Prekursory progesteronu są wytwarzane w nadnerczach matki i płodu.

Wytwarzany w łożysku z cholesterolu i pregnenalonu, które pochodzą od matki wydala się z moczem jako pregnandiol lub glukoronian pregnandiolu.

Hamuje skurcze macicy, zmniejsza napięcie.

Estrogeny

Estron, Estradiol, Estriol

wytwarzane w łożysku

biosynteza z DHEAS (dehydroepiandrostendionu)

10 % od matki

90 % od płodu

poprzez 16 hydroksylazę, która jest w wątrobie i nadnerczach płodu (nie ma w łożysku)

ilość wydalanego estriolu z moczem lub stężenie we krwi matki stanowi o dobrostanie płodu

Działanie:

wzrost mięśnia macicy

zwiększa potencjał bio-elektryczny komórek mięśniowych

nasila czynność skórczową macicy

Płyn owodniowy

Jama owodni jest otoczona 2-ma błonami

kosmówką (zewnętrzna) z trofoblastu

owodnią (wewnętrzna) z embioplastu

Objętość płynu

w 9-10 tygodniu 10 ml

w 36 tygodniu do 800-1000 ml

Zadanie

ochrona płodu

transport substancji odżywczych

Płyn wytwarza nabłonek owodni

od 12-go tygodnia ciąży mocz płodu do 500 ml/24

około 36-40 tygodnia płuca płodu 100 ml/24

Polyhydramnion (wielowodzie) - ponad 2000 ml

Oligohydramnion (małowodzie) - poniżej 100 ml

Budowa pępowiny - żyła i 2 tętnice

• Utleniona krew przepływa z łożyska do płodu

• Przewód żylny łączy zatokę wrotną z żyłą główną dolną omijając wątrobę

• Otwór owalny umożliwia przeciek między przedsionkami

• Przewód tętnicy łączy tętnicę płucną z aortą

• Krew napływa do prawego przedsionka z żyły głównej dolnej i górnej i zatoki wieńcowej.

część odpływa do lewego przedsionka przez otwór owalny a część do prawej komory.

Z prawej komory do płuc i przewodu tętniczego a następnie do aorty, tętnic biodrowych i tętnic pępowinowych

Fizjologia łożyska i płodu

Łożysko

powierzchnia matczyna

powierzchnia płodowa

Główne funkcje łożyska

metabolizm glikenu

przenoszenie substancji

czynny transport

wydzielanie białka i hormonów

Krążenie płodowe krwi i matczyne

oddzielone przez błony łożyskowe

Następuje

wymiana wody

dwutlenku węgla

tlenu

elektrolitów

aminokwasów

cukrów

vitamin

Substancje szkodliwe i leki przenikają przez błonę łożyska.

W przestrzeni międzykosmkowej znajduje się około 150 ml krwi, która wymieniana jest 3 - 4 razy w ciągu minuty.

Rozwój zarodka i płodu

Normogeneza - teratogeneza

Gametogeneza - gametopatia

Blastogeneza - blastopatia (poronienie)

Organogeneza - do 8 tygodnia po zapłodnieniu

Embriogeneza - 5 - 10 tygodnia ciąży - embriopatia

Fetogeneza - od 11 tygodnia ciąży - fetopatie

Zmiany w organizmie kobiety

Macica 60 1000 g

Gospodarka wodna zwiększa się o 6-7 litrów max. 32-36 tydzień ciąży (hydroremia ciążowa).

Masa ciała zwiększa się do 11-12 kg (50 % - płód, wody płodowe, łożysko).

Serce - zwiększa się pojemność minutowa i wyrzutowa.

Czynność nerek - zwiększa się przepływ nerkowy i przesącz kłębuszkowy (poszerzenie kielichów, miedniczek i moczowodów).

Płuca - pojemność życiowa płuc i rezerwa wydechowa i wdechowa zmniejszają się. Występuje duszność wysiłkowa (50 %) i spoczynkowa (20 %).

Biochemiczne dojrzewanie płuc

Biosynteza surfaktantu w pneumocytach II typu.

Wydalany z dróg oddechowych przez nabłonek

rzęskowy i stale odnawiany.

Składa się z kompleksu białek i tłuszczów (lecytyna i sfingmielina)

Biosynteza

wczesny etap 22-25 tydzień ciąży

późny etap od 35 tygodnia ciąży

Glikokortykosteroidy zwiększają aktywność fosforansferazy cholinowej i uruchamiają biosyntezę.

Uwaga!

Od 26 tygodnia ciąży należy podawać leki przyspieszające dojrzałośc płuc.

Ruchy oddechowe płodu (Ahlefeld 1988 r.)

Ocena dobrostanu płodu

wpływ leków, alkoholu, nikotyny

---