ZAGADNIDNIA NA EGZAMIN Z FINANSÓW
Systematyka podatków.
Podatek - publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezpowrotne świadczenie pieniężne na rzecz SP, województwa, powiatu, gminy wynikające z ustawy podatkowej.
CECHY PODATKU
nieekwiwalentne - nie ma wzajemnego świadczenia, podatek różni się od opłaty, w opłacie (świadczenie ekwiwalentne - za opłatę otrzymuje się coś)
przymusowość podatku
bezzwrotność - świadczenie na rzecz SP wynika z ustawy podatkowej i konstytucji art. 217
PODZIAŁ PODATKU
wg podstawy opodatkowania
dochodowe (podstawa opodatkowania jest dochód)
rolne (podatek przychodowy)
przychodowe (podatek płacony od przychodu)
wg materialnego ciężaru podatkowego
pośrednie (podatek VAT)
bezpośrednie.
PODATEK POŚREDNI - charakteryzuje się tym, iż materialny ciężar podatku nie obciąża podatnika a jest przerzucony na inny podmiot (w cenie towaru VAT, AKCYZA)
PODATEK BEZPOŚREDNI - charakteryzuje się tym, że podatnik ponosi materialny ciężar podatku (np. podatek dochodowy od osób fizycznych)
Podział podatku (zasilającego budżet państwa, gminy)
Budżet państwa:
podatek dochodowy od osób fizycznych /48,81 % zasila budżet państwa
podatek dochodowy od osób prywatnych 75,99%
podatek VAT (od towarów i usług)
podatek akcyzowy
podatek od gier losowych i zakładów wzajemnych
Budżet gminy:
podatek od nieruchomości (podatek majątkowy) - podstawą opodatkowania jest powierzchnia gruntu, ustala się powierzchnię użytkową, która jest do opodatkowania nie bierze się pod uwagę wartości rynkowej nieruchomości tzw. Podatek KATASTRALNY - rejestrowy.(nie leży w gestii US)
podatek od spadków i darowizn /także nabycie w drodze zasiedzenia, od zachowku, dyspozycja wkładem na rachunku oszczędnościowym na wypadek śmierci - ustala się BENIFICENTA
podatek leśny,(nie leży w gestii US)
podatek rolny,(nie leży w gestii US)
podatek od środków transportowych (od samochodów ciężarowych i autobusów) nie leży w gestii US
podatek od posiadania psów (podatek fakultatywny polega na tym, że Gmina może z tego podatku zrezygnować) nie leży w gestii US
podatek od czynności cywilno-prawnych
podatek dochodowy od osób fizycznych 39,34% (miejsce zamieszkania)
podatek dochodowy od osób prywatnych 6,71%
karta podatkowa od prowadzącego działalność gosp. W niewielkim wymiarze np.: szewc, zegarmistrz.
Budżet Gminy ma stałą opłatę, nie musi prowadzić ewidencji podatkowej /wysokość stawki ustalona decyzją.
Budżet powiatu:
podatek dochodowy od osób fizycznych 10,25%
podatek dochodowy od osób prawnych (prywatnych) 1,4%
Budżet województwa
podatek dochodowy od osób fizycznych 1,6%
podatek dochodowy od osób prywatnych 15,9%.
Jeżeli płacimy podatek po terminie to są odsetki
PROLONGACYJNA OPŁATA - 50% wysokości karnych odsetek gdy wniesiono o rozłożenie na raty, czy też umorzenie.
OPŁATA OBLIGATORYJNA - w budżecie państwa /nie zwalnia od opłaty prolongacyjnej.
W budżecie Gminy może być zwolnienie
OPŁATY ZASILAJĄCE BUDŻET:
państwa
opłaty sądowe
opłaty z ceł
gminy
opłata skarbowa (akty USC, od pełnomocnictwa)
opłata miejscowa (klimatyczna)
opłata targowa
opłata administracyjna /Gmina może wprowadzić za czynności organów Gminy, które nie są objęte inną opłatą np.: wydanie wypisu z mapy
OBOWIĄZEK PODATKOWY:
Wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach. Nie można go modyfikować umową cywilno-prawną
Pojęcia i obowiązki płatnika, podatnika i inkasenta.
Podatnik - to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.
Płatnik podatku - to osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do:
obliczenia podatku
pobrania podatku od podatnika
wpłacenia podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Inkasent - fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie mająca osobowości prawnej obowiązana do:
Pobrania podatku od podatnika
Wpłacenia podatku w terminie organowi podatkowemu.
Powstawanie zobowiązań podatkowych.
Zobowiązanie podatkowe (art. 5) jest wynikające z obowiązku podatkowego, zobowiązanie podatnika na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy, podatku w wysokości w terminie oraz w miejscach określonych w przepisach prawa podatkowego.
Sposoby powstawania zobowiązań podatkowych (art.21 Ordyn.podatk.):
1. na mocy samego prawa- czyli z chwilą zaistnienia zdarzenia z którym przepisy prawa podatkowego wiążą postanowienie takiego zobowiązania; jest regułą w naszym systemie podatkowym, nie wymaga czynnego udziału organu podatkowego, który do chwili przedawnienia zobowiązaniu podatkowego może określić podatek w prawidłowej wysokości.
2. z chwilą doręczenia decyzji- np. podatek od nieruchomości od osób fizycznych, podatek od spadków i darowizn wymaga czynnego udziału organu podatkowego.
Decyzje podatkowe ( określające, ustalające).
Rodzaje decyzji podatkowych:
Decyzje określające- mają charakter deklaratywny, wydawane są w stosunku do zobowiązań podatkowych powstających z mocy samego prawa, nie zmieniają terminu płatności podatku.
Decyzje ustalające- maja charakter konstytutywny, zobowiązanie podatkowe powstaje z chwilą doręczenia tej decyzji a podatnik ma 14 dni na zapłatę podatku
Funkcje finansów publicznych.
Finanse publiczne - to zasobu pieniężne, operacje tymi zasobami, oraz normy prawne je regulujące.
Funkcje finansów publicznych
fiskalna - polega na dostarczaniu państwu i innym podmiotom publicznym dochodów przeznaczonych na realizację ich zadań.
alimentacyjna (redystrybucyjna) - polega na przesuwaniu środków finansowych przez budżet ze sfery produkcyjnej do sfery produkcji niematerialnej - budżetowej /oświata, wojsko, służba zdrowia/
stymulująca - oddziaływanie przy pomocy rozwiązań, instrumentów finansowych na przebieg procesów gospodarczych, kształtowanie określonych zachowań podmiotów np.: podatników to oddziaływanie może być pozytywne - pobudzające podmioty do określonych zachowań np.: ulgi i zwolnienia podatkowe, preferencyjne kredyty a może być i negatywne - zmierzające do zaniechania lub ograniczenia pewnych zachowań np.: wysoka stawka podatku do 75% od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów za przestępstwa i wykroczenia skarbowe.
kontrolna - nazywana też informacyjną polega na wyciąganiu wniosków z analizy kształtowania się przepływów finansowych.
Pojęcie zaległości podatkowych.
Zaległość podatkowa- to niezapłacony w terminie płatności podatek, a także rata podatku lub zaliczka na podatek. Na równi z zaległością traktuje się m.in. : nadpłatę jeżeli podatnik wykazał ją niezależnie lub w wysokości wyższej od należnej, a organ podatkowy dokonał jej zwrotu lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych bądź bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
Podatek należny i naliczany VAT.
Podatek należny a podatek naliczony ( VAT ):
Podatek naliczony VAT to podatek wynikający z faktur wystawionych podatnikowi przez jego dostawców (z rejestru zakupów)
Podatek należny to podatek wynikający z faktur wystawionych przez podatnika jego odbiorcą (z rejestru sprzedaży).
Podatek należny minus podatek naliczony równa się podatek do zapłaty
Cechy podatku VAT:
Zastąpił podatki obrotowe. Polski podatek VAT oblicza się od całości wartości sprzedanych towarów lub usług. Na konsumencie finalnym zaś ciąży zapłata niniejszego podatku.
Przedmiotem podatku jest sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium RP
oraz eksport i import towarów i usług. Podatnikami są osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej mające miejsce zameldowania lub siedzibę na terytorium RP. Jeżeli wykonują na własny rachunek czynności podlegają opodatkowaniu. Podstawą opodatkowania jest obrót czyli kwota należna z tytułu sprzedaży towarów i usług pomniejszona o kwotę podatku. Stawki podatkowe: 0%, 7%, 22%.
Podatek dochodowy od osób fizycznych ( art.6 i art.9)
KUMULACJA PODATKOWA DOCHODU OD OSÓB FIZYCZNYCH.
- kumulacja podmiotowa /fakultatywna/, I aspekt
Specjalna kategorią podatników są MAŁŻONKOWIE. Możliwe jest ich łączne opodatkowanie za pośrednictwem tzw. ILORAZU MAŁŻEŃSKIEGO przy spełnieniu następujących warunków:
- przez cały rok kalendarzowy pozostają w związku małżeńskim,
- pozostają we wspólności majątkowej małżeńskiej,
- wspólne złożenie wniosku o łączne opodatkowanie
- żaden z małżonków nie korzysta z opodatkowania na zasadach określonych w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym
- zeznanie podatkowe musi być złożone do dnia 40 kwietnia 2006r.
Łączne opodatkowanie małżonków może mieć miejsce również wtedy gdy 1 z małżonków w ogóle nie osiągnął dochodów podlegających opodatkowaniu. Konstrukcja łącznego opodatkowania ma zastosowanie także do osób samotnie wychowujących dzieci. - PRZESŁANKI;
1.stan cywilny podatnika /wolny/ - osoby pozostające w związku małżeńskim a jeden z małżonków odbywa karę pozbawienia wolności,
2. małżonek pozostający w separacji
3. wychowywanie dziecka małoletniego, uczącego się w szkołach wymienionych w ustawie do 25 roku życia.
KUMULACJA DOCHODÓW MAŁŻONKÓW /osób samotnie wychowujących dzieci/ polega na sumowaniu dochodów małżonków, ewentualne doliczenie dochodów małoletnich dzieci, a następnie dzielenie sumy dochodów na połowę. Podatek jest obliczany od tej połowy dochodów i mnożony przez 2 oraz ustalany na imię obojga małżonków.
- kumulacja przedmiotowa /obligatoryjna/, II aspekt
Polega na tym, że podatnik płaci podatek od sumy dochodów uzyskiwanych ze wszystkich źródeł przychodów
WYJĄTKI:
- np. sprzedaż nieruchomości dokonana przed upływem 5 lat od dnia nabycia /10% podatku/,
- np. dochody z wygranych w konkursach / jeżeli wygrana wynosi 2 360 zł jest zwolniony/, natomiast jeżeli przekroczy tą kwotę to podatnik płaci 10% od całości wycieczki /jeżeli jest wygraną wycieczka w konkursie/.
Zasady budżetowe.
1. powszechności (zupełności) - postuluje aby budżet obejmował całą działalność finansową państwa, aby wszelkie przejawy działalności państwa znajdowały odzwierciedlenie w dochodach i wydatkach budżetowych. Z zasady tej wypływa forma budżetowania brutto obowiązująca jednostki budżetowe /dochody jednostki stanowią dochód budżetu a wydatki budżetowe pokrywane są bezpośrednio z budżetu /szkoła/. Ustawa o finansach publicznych dopuszcza wyjątki i metodę finansowania netto odnośnie zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych
2. jedności - może być rozpatrywana w dwóch aspektach:
jako jedność formalna - zestawienie wszystkich dochodów i wydatków a jednym dokumencie budżetowym /jeden plan finansowy/,
jako jedność materialna - postuluje aby całość dochodów budżetowych była przekazywana na wydatki, aby wszystkie dochody budżetowe tworzyły jeden fundusz. Naruszeniem tej zasady jest tworzenie funduszy celowych np.: fundusz ochrony gruntów rolnych
3. szczegółowości - jej przejawem jest klasyfikacja budżetowa, czyli obowiązek uchwalenia budżetu w określonej szczegółowości dochodów i wydatków
4. jawności - budżet jest jawny na etapie jego uchwalania.
Zapłata podatku i przedawnienie.
Sposoby wygasania zobowiązań podatkowych
Sposoby efektywne
1.Zapłata podatku (przepisy Ordynacji Podatkowej wprowadzają płacenia bezgotówkowe) przez podatników prowadzących działalność gospodarczą
Obowiązanych do prowadzenia księgi rachunkowej lub podatkowej lub księgi przychodów i rozchodów następuje w formie polecenia przelewów.
Za termin dokonania zapłaty podatku uważa się:
Przy zapłacie gotówką dzień wpłacenia podatku w kasie organu podatkowego lub na rachunek bankowy tego organu , na poczcie, w SKOK-u albo dzień pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta.
W obrocie bezgotówkowym- dzień obciążenia rachunku bankowego podatnika lub rachunku podatnika SKOK na podstawie polecenia przelewu.
2. potrącenia
3. przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych
4.przejęcie własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym
Sposoby nieefektywne
Przedawnienie zobowiązania podatkowego. Zobowiązanie podatkowe przedawnia się z upływem 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Gdy ma odroczenie terminu płatności liczymy np. ma zapłacić w listopadzie 2006r. ma odroczony do stycznia 2007r. okres 5 lat przedawnienia liczymy od stycznia, natomiast jeżeli byłyby raty to termin 5 lat przedawnienia płynie od czasu ostatniej raty. Bieg terminu przedawnienia przerwany w skutek zastosowania zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny. Kolejne wszczęcie postępowania egzekucyjnego nie przerywa biegu przedawnienia. Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.