Scenariusz lekcji przyrody w kl. VI.

Temat lekcji: Co się dzieje z odpadami w najbliższej okolicy?

Liczba jednostek lekcyjnych 2 x 45 minut.

Cel ogólny: zwrócenie uwagi na powstawanie odpadów i możliwości ich przetwarzania.

Cele szczegółowe: kategoria celu:

Uczeń:

- wymienia przykłady odpadów stałych A

- wymienia źródła odpadów w domu

i w najbliższej okolicy A

- wymienia rodzaje odpadów stałych A

- wyjaśnia potrzebę segregacji odpadów B

- wskazuje oznakowania informujące

o możliwości recyklingu opakowania C

- omawia sposoby segregacji odpadów C

- ocenia zagrożenia wynikające z

niewłaściwego gospodarowania odpadami D

Metody pracy: metaplan, mapa skojarzeniowa, pogadanka, obserwacja, eksperyment, burza mózgów.

Formy pracy: grupowa, zbiorowa.

Środki dydaktyczne: przykłady opakowań, karty pracy, gry dydaktyczne (krzyżówka hasłem „recykling”), sprzęt laboratoryjny i substancje dla grup ( 2 zlewki, sitko, mała konewka lub spryskiwacz do kwiatów, albo dodatkowa zlewka, woda, gleba, nadmanganian potasu).

Przebieg lekcji.

1. Część wstępna.

1. Wprowadzenie do tematu lekcji;

1. Grupy z przyniesionych opakowań tworzą we wskazanym miejscu wystawki.

2. Krótka rozmowa nt. Skąd uczniowie pozyskali opakowania umieszczone na wystawce?

2. Podanie i zapisanie tematu lekcji.

2. Część realizacyjna.

1. Praca w grupach 4 - 6 osobowych - uczniowie opracowują mapę skojarzeniową do hasła „ odpady”, prezentacja grup.

2. Uczniowie pracują burzą mózgów odpowiadając na pytanie: Jak można podzielić wymienione w mapach skojarzeniowych odpady?

3. Praca w grupach jak wyżej - wymienione odpady uczniowie wpisują do tabeli: Segregacja odpadów stałych.

4. Uczniowie w grupach 2- osobowych poszukują odpowiedzi na pytanie: Jak należy wykorzystać posegregowane odpady? - rozwiązują krzyżówkę z hasłem „ recykling”.

5. Odczytanie hasła z krzyżówki i objaśnienie co ono oznacza, zapis do zeszytu.

Recykling jest to ponowne wykorzystanie odpadów.

1. Praca w grupach 4- 6 osobowych - wykonanie eksperymentu: Wpływ odpadów na środowisko przyrodnicze; wg pisemnej instrukcji.

2. Generalizacja doświadczenia - poszukiwanie prawd, które można wywnioskować z przeprowadzonego doświadczenia.

/ - deszcz wypłukuje zanieczyszczenia do gleby zatruwając ją,

- rośliny pobierają z gleby trujące substancje, które następnie zjadają zwierzęta i człowiek,

- zanieczyszczenia z gleby przesiąkają do wód gruntowych skąd dostają się do jezior i rzek, które zanieczyszczają /

3. Krótka rozmowa nt.: Kiedy w życiu codziennym naszym zachowaniem możemy spowodować zanieczyszczenie gleby i wody?

4. Praca z grupach 4 - 6 osobowych - wg karty pracy uczniowie metodą metaplanu analizują problem:

Co się dzieje z odpadami w naszej okolicy?

5. Prezentacja plakatów przez grupy.

6. Wypracowanie wspólnych wniosków i ich zapis do zeszytu.

7. Grupy segregują opakowania w swojej kolekcji wg zasad segregacji odpadów.

8. Ocena pracy uczniów.

9. Ewaluacja - barometr nastroju.

10. Praca domowa: Wspólnie z rodziną prowadź notatki w tabeli: Tygodniowe odpady mojej rodziny.

Materiały pomocnicze do lekcji.

Segregacja odpadów stałych

Rodzaj odpadu	Przykład odpadu
Szkło
Makulatura
Plastik
Metal (złom)
Szmaty
Odpady organiczne
Inne odpady

Krzyżówka z hasłem - RECYKLING

1. Papierowe lub foliowe na zakupy.

2. Jest potrzebny do śmieci.

3. Potocznie samochód wywożący śmieci.

4. Leci z komina i zanieczyszcza powietrze.

5. Aluminiowe, zbieramy w szkole.

6. Oczyszczane są w niej odpady ciekłe.

7. Miejsce składowania odpadów stałych.

8. Na działce do wyrzucania chwastów.

9. Podział odpadów na rodzaje.

1.

T

O

R

E

B

K

I

2.

P

O

J

E

M

N

I

K

3. 5.

Ś

M

I

E

C

I

A

R

K

A

4.

D

Y

M

P

U

S

Z

K

I

6.

O

C

Z

Y

S

Z

C

Z

A

L

N

I

A

7.

W

Y

S

Y

P

I

S

K

O

8.

K

O

M

P

O

S

T

O

W

N

I

K

9.

S

E

G

R

E

G

A

C

J

A

Instrukcja do eksperymentu.

Wpływ odpadów na środowisko przyrodnicze.

Asystent odbiera od nauczyciela potrzebny do eksperymentu sprzęt laboratoryjny i substancje.

Sprzęt laboratoryjny: zlewka, sitko, pojemnik na wodę (konewka, spryskiwacz, zlewka).

Substancje: woda, piasek, nadmanganian potasu.

1.Zmontujcie zestaw do doświadczenia wg podanego schematu.

nadmanganian

potasu

gleba

woda

2. Polejcie powierzchnię gleby z nadmanganianem potasu na sitku, ta aby woda przesączała się przez glebę.

3. Obserwujcie przebieg doświadczenia, wymieńcie się swoimi obserwacjami.

4. Sformułujcie i zapiszcie swoje wnioski.

Tygodniowe odpady mojej rodziny.

Dzień tygodnia	Nazwa odpadu	Ilość (sztuki lub kg)	Rodzaj odpadu	Miejsce umieszczenia odpadu

Barometr nastroju

W odpowiedniej kolumnie wpisz znak + , który określa Twój nastrój po zakończeniu dzisiejszych zajęć.

Jak czytać symbole w kolumnach?

bardzo dobry taki sobie zły

KARTA PRACY

Wybierzcie: lidera, sekretarza, prezentera,

asystenta i strażnika czasu.

Waszym zadaniem głównym jest dowiedzieć się:

Co się dzieje z odpadami?

1. Przeprowadźcie dyskusję, jej przebieg zapiszcie i przedstawcie w formie plakatu:

1. przebieg dyskusji zapiszcie na kartkach w formie odpowiedzi na kolejne pytania:

• Jak jest?

• Jak być powinno?

• Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?

zaproponujcie rozwiązania, których realizacja przyczyni się do poprawy sytuacji i zapiszcie je w formie wniosków z dyskusji,

2. wykonajcie plakat z kartek według schematu;

- -

- -

-

-

-

2. Przygotujcie się do prezentacji plakatu.

Scenariusz lekcji przyrody w kl. V.

Temat lekcji: Śladami naszych odpadów ciekłych

- wycieczka do oczyszczalni ścieków.

Cel ogólny:

- pobudzenie ciekawości w poznawaniu najbliższego otoczenia i ukazanie wielości jego aspektów i składników.

Cele szczegółowe:

Uczeń:

- wie:

- dokąd wywożone są odpady ciekłe wytwarzane w szkole,

• w jaki sposób odprowadzane są ścieki do oczyszczalni,

• czego nie należy wyrzucać do muszli klozetowej,

- umie:

• uzyskać informacje z wywiadu,

- wykazać rolę bakterii w procesie oczyszczania ścieków,

- właściwie zachować się w czasie wycieczki przedmiotowej.

Metoda pracy: obserwacja, wycieczka.

Forma pracy: zbiorowa.

Środki dydaktyczne: karty pracy.

Przygotowanie do wycieczki - omówienie:

• zasad bhp,

• zasad pracy grupowej (wypełnianie kart pracy),

• zasad zachowania się.

Przebieg wycieczki.

1. Przejazd - obserwacja krajobrazu najbliższej okolicy ze zwróceniem uwagi na zmiany fenologiczne i płynącą rzekę Sępolenkę.

2. Obserwacja funkcjonowania oczyszczalni - słuchanie oprowadzającego, notowanie - wypełnianie kart pracy.

3. Podsumowanie wycieczki ( na terenie oczyszczalni):

1. porównanie notatek,

2. czy zasadna jest budowa oczyszczalni ścieków?

3. cena prac grup,

4. podziękowanie uczniów za umożliwienie zwiedzenia oczyszczalni i przekazane wiadomości.

Karta pracy do oczyszczalni ścieków.

Imię i nazwisko ucznia: Data:_ _ _ _ _ _ _ _

1._ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

• 2. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

3. _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

1. Skąd dostarczane są ścieki do oczyszczalni ścieków?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

2. W jaki sposób dostarczane są ścieki do oczyszczalni?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

3. W jaki sposób oczyszcza się ścieki?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

4. Jakie przedmioty można znaleźć w ściekach?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

5. Co mogą spowodować w oczyszczalni wyżej wymienione przedmioty?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

6. Jakie organizmy biorą udział w oczyszczaniu wody?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

7. Jak wykorzystuje się osad po oczyszczeniu wody?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

8. Co się dzieje z oczyszczoną wodą?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

9. Ile m³ ścieków jest obecnie oczyszczane w ciągu doby?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

10. Czy oczyszczalnia może oczyścić jeszcze większe ilości ścieków?

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

11. Ile lat funkcjonuje oczyszczalnia? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

12. Ile osób zatrudnia? _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

Podsumowanie

Sumując omawiane w pracy zagadnienia omawiające rolę aktywizujących metod nauczania na lekcjach przyrody należy stwierdzić że;

1. Podstawową cechą zajęcia dydaktycznego powinna być otwartość nauczyciela na oczekiwania i propozycje uczniów, a tym samym stworzenie warunków do rozwijania samodzielności, współodpowiedzialności i kreatywności uczniów.

2. Stosowanie metod aktywizujących, opartych na działaniach uczniów, wywołuje sytuacje sprzyjające i wywołujące motywujące ucznia do podejmowania różnych działań.

3. Przyroda jest dziedziną kształcenia, w której metody uczenia - uczenia się rozwijają umiejętności samodzielnej pracy, poszukiwania odpowiedzi na postawione pytania, a także uczą stawiania pytań i pomagają w wykształceniu tak potrzebnej w życiu zdolności poruszania się w środowisku ze świadomym zachowaniem zasad ekologii. Dlatego na lekcjach przyrody dominującymi metodami pracy są: obserwacja, zajęcia terenowe, eksperymenty, praca z mapą, z różnymi przyrządami, dyskusja, wywiady, praca z książką oraz pogadanka scalająca proces dydaktyczny realizowany różnymi metodami.

4. Ocena pracy ucznia powinna być oceną spierającą go w osiągnięciu celów, diagnozująca jego osiągnięcia, motywacją do dalszej pracy. Praca metodami aktywnymi stworzy możliwość dokonania wszechstronnej oceny pracy ucznia.

5. Stosowanie formy ewaluacji osiągnięć uczniów jak ich odczuć powinny być wspólnym spojrzeniem uczniów i nauczyciela na to co zostało zrobione, czego nie udało się osiągnąć, co powinniśmy jeszcze wykonać. Powinna służyć nauczycielowi do planowania dalszej pracy.

6. Zadaniem nauczyciela jest właściwy dobór i stosowanie odpowiednich metod pracy, gdyż niema jednej, powszechnej metody. O ich wyborze decyduje konkretna sytuacja pedagogiczna.

Bibliografia

1. Abramczyk S., Oczyszczalnia ścieków „Południe” w Warszawie, AURA, Miesięcznik Naczelnej Organizacji Technicznej Poświęcony Kształtowaniu i Ochronie Środowiska, nr 11/ 01.

2. Budnik E., Moszyńska A., Owczarska B., Ja i mój uczeń pracujemy aktywnie. Przewodnik po metodach aktywizujących, Kielce 2000

3. Czerwiński B., Kuźmińska A., Niewęgłowska E., Zagórska H., Zielińska M., Przyroda. Scenariusze lekcji do klasy 4, Poznań 2001

4. Domachowski R., Klimuszko B., Sokołowska J., Wilczyńska - Wołoszyn M., Program nauczania przyrody w szkole podstawowej, nr DKW-4014-51/99, Warszawa 1999

5. Dziennik Ustaw nr 14, „Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 1999 w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych i gimnazjów”, poz. 129.

6. Edukacja regionalna. Poradnik dla nauczycieli szkoły podstawowej,

pod redakcją Z. Piwońskiej, Rzeszów 2001

7. Kowalski R., Elbanowska S., Tomalkiewicz J., Czubaj A., Program nauczania przyrody w klasach IV - VI, nr DKW - 4014-186/99, Warszawa 2000

8. Kupisiewicz Cz., Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1996

9. Kwiecień A., Propozycje standardów wymagań i zadań w nowym

modelu kształcenia przyrodniczego uczniów szkoły podstawowej,

Biologia w Szkole, nr 3/1999

10. Okoń W., Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1996

11. Pacholska M., Kozak A., Bloch M., Koralewska G., Ścieżki

edukacyjne dla klas IV - VI. Poradnik dla nauczycieli, Poznań 2001.

12. Polańska E., Bernacki Z., Kostecka - Biernacka H., Beczkiewicz M.,

Program nauczania przyrody w klasach IV - VI zreformowanej szkoły

podstawowej, Warszawa 1999

13. Silver D., Vallely B., Jak ocalić planetę. Vademecum dla młodzieży,

Warszawa 1992.

9

sitko

Co się dzieje z odpadami?

Jak być powinno?

Jak jest?

Dlaczego nie jest tak, jak być powinno?

Wnioski

---