POZNAJEMY PRZYRODĘ   Poznawanie przyrody przez dzieci przedszkolne to jedno z wielu zadań zawartych w procesie edukacyjnym. Dzieci obcując z przyrodą uczą się ją poznawać i szanować. Kształtują również własną osobowość. Kontakt z przyrodą ułatwia im odkrywanie i rozumienie związków przyczynowo-skutkowych, rozwija umiejętność formułowania wniosków i uogólnień, poprawia koncentrację uwagi oraz doskonali funkcje słuchowe, wzrokowe i kinetyczne. Dzieci zdobywają wartości wychowawcze, estetyczne i patriotyczne.   Zabawy badawcze "na dużą skalę" po raz pierwszy zaczęłam organizować swoim dzieciom w grupie II.

W tym celu, wspólnie z wychowankami zorganizowałam  we wrześniu kącik badawczy.

Usytuowaliśmy go w pobliżu kącika przyrody, tak, aby okazy znajdujące się tam posłużyły jako "baza doświadczalna" dla naszych badań.

W kąciku badawczym znalazł się mikroskop, lupy, lusterka, sznurki i inne przedmioty potrzebne do eksperymentowania. Praktyczne okazały się podpórki plastyczne, do których dzieci mocowały kartki i bez trudu mogły na tychże kartkach rysować i kreślić różne znaki. Najbardziej przydały się w terenie, w ogrodzie przedszkolnym.

 

  Od września 2003r. do lutego 2005r. przeprowadziłam wiele zabaw badawczych, zaplanowanych obserwacji i eksperymentów.

W bezpośrednich sytuacjach dzieci miały możliwość poznawania siebie oraz otaczający ich świat.

Oto niektóre wybrane zagadnienia, które przybliżyły moim wychowankom poznanie, zrozumienie i przeżywanie przyrody:

• poznawanie owoców jadalnych i niejadalnych dla ludzi oraz warzyw; badanie w sposób polisensoryczny miąższu, badanie wyglądu pestek i zawartych w środku nasion;

• kwaszenie kapusty i poznawanie procesu kwaszenia (eksperyment połączony z obserwacją długotrwałą)

• hodowanie roślin rzeżuchy, owsa, cebuli, fasoli (w wodzie i ziemi) - eksperymenty

      i obserwacje długotrwałe

• poznawanie wyglądu drzew liściastych i iglastych (oglądanie z różnych perspektyw drzew) - określanie wyglądu pnia, również i kory, liści, owoców (obserwacje porównawcze)

• oglądanie owadów w ogrodzie: motyli, mrówek, muchy, biedronki, chrabąszczy oraz innych drobnych zwierzątek: dżdżownicy, gąsienicy,

• oglądanie jemioły, gałązek forsycji, wierzby, bzu - obserwacje porównawcze

• obserwacja Słońca - patrzenie na Słońce przez krótki czas "gołym okiem" oraz przez kolorowe szkiełka, folie, słoneczne okulary, lornetkę oraz patrzenie na niebo wieczorem - po powrocie do domu

• poznawanie Układu Słonecznego, zjawisk świetlnych: dzień i noc - poznawanie w sposób pośredni

• poznawanie właściwości wody, piasku, śniegu, lodu (badania)

• obserwowanie wody w kałużach, kropli deszczu na liściach, topniejących sopli, śniegu, szadzi na drzewach, lodu (wody na zamarzniętych kałużach)

• oglądanie wierzchniej warstwy ziemi po "drobnym" deszczu i zaraz po wyschnięciu - (obserwacje porównawcze)

• zbieranie okazów przyrodniczych w ogrodzie, gromadzenie ich w kąciku przyrody

• poznawanie siebie (własnego ciała, narządów zmysłów) jako żywy organizm i jako cząstki przyrody - poznawanie procesów fizjologicznych: oddychania, snu i odpoczynku, poruszania się, odżywiania, rozmnażania, wzrostu

 

Prowadziłam również zajęcia z zakresu edukacji ekologicznej.

W marcu 2004r.przystąpiłam do Programu Edukacji Ekologicznej m. st. Warszawy dla Dzieci w Wieku Przedszkolnym i Wczesnoszkolnym.

W ramach tego programu przeprowadziłam cykl zajęć z obszarów merytorycznych zawartych w Programie Edukacji Ekologicznej:

1. z zakresu ochrony powietrza

2. z zakresu ochrony przed hałasem

3. z zakresu ochrony wód i racjonalnego ich wykorzystywania

4. z zakresu segregacji odpadów

5. z zakresu zdrowego stylu życia

 

 

 

SCENARIUSZ ZAJĘCIA

 

Prowadząca: Anna Walczak

 

Temat "LODOWE ZABAWY"

 

Rodzaj: zabawy badawcze

 

Forma: z całą grupą, w zespołach, indywidualnie

 

Metody: czynnościowa - działalność praktyczna dzieci

              obserwacja bezpośrednia

              problemowa

 

Cele:

1Poznawanie przez dzieci przyrody nieożywionej - odkrywanie właściwości lodu, wyjaśnienie dzieciom skąd bierze się lód.

2. Doskonalenie u dzieci umiejętności formułowania wniosków.

3. Nabywanie przez dzieci zdolności obserwacyjnych..

4. Wdrażanie dzieci do współdziałania w zespole.

 

Środki wspomagające działania:

lód przyniesiony z ogródka, kostki lodu, pojemniki, szklanka, słoiki, blaszany kubeczek, lampa biurowa, zapalacze, ręczniki jednorazowe, ściereczki, lupa dla każdego dziecka, kółeczka w 5 kolorach (dla każdego zespołu jeden kolor), tekst zagadki, materiał papierniczy, karteczki z cyframi od 1 do 7,

 

 

 

 

 

Przebieg sytuacji edukacyjnej:

 

1Wprowadzenie do tematu - odgadnięcie zagadki:

 

"Zimą lśniący wisi

przy oknie, okapie,

gdy słońce przygrzeje

woda z niego kapie?"

 

                               (sopel lodowy)

Wyjaśnienie dzieciom, że będą bawiły się lodem i poznają jego właściwości.

 

2. "Skąd bierze się lód?" - burza mózgów. Spontaniczne wypowiedzi dzieci.

Uzupełnienie przez nauczycielkę informacji dotyczących powstawania lodu w przyrodzie.

 

3. "Co możemy powiedzieć o lodzie?" - poznawanie właściwości lodu w sposób polisensoryczny. Każde dziecko otrzymuje kostkę lodu. Manipulowanie lodem w celu wyszczególnienia cech jakościowych; oglądanie lodu "gołym" okiem i przez lupę, dotykanie, stukanie, uderzanie o blat stołu, wąchanie, dotykanie językiem - prowokowanie dzieci do wypowiadania własnych spostrzeżeń.

Zapisanie spostrzeżeń na kartce przez nauczycielkę.

 

4. Zabawy eksperymentalne - topnienie lodu w sytuacjach zaaranżowanych przez nauczycielkę.

Podział dzieci na czteroosobowe zespoły, przydzielenie dzieciom z danego zespołu kółeczek w tym samym kolorze. Podanie dzieciom instruktażu dotyczącego działania:

• odszukanie stanowisk pracy - znak rozpoznawczy: kolor kółeczka;

• obejrzenie zgromadzonych przyborów potrzebnych do wykonania eksperymentu;

• "Jak myślicie, do czego możemy wykorzystać leżące tu przedmioty?" - prowokowanie dzieci do udzielenie informacji, wysłuchanie wszystkich pomysłów, weryfikowanie pomysłów. Nauczyciel wyjaśnia dzieciom, co będą robiły. Przypomina o bezpieczeństwie w czasie wykonywania zadania i przestrzega dzieci, że nie wolno brać lodu do buzi!

 

Dzieci na sygnał nauczycielki wkładają jednocześnie jedną kostkę lodu do pojemnika i:

1 zespół ustawia pojemnik na kaloryferze

2 zespół ustawia pojemnik pod zapaloną lampą biurową

3 zespół ustawia pojemnik na stole w temperaturze pokojowej

4 zespół ustawia pojemnik na szklance z gorącą wodą ( UWAGA! Zachować bezpieczeństwo)

5 zespół - dzieci z tego zespołu trzymają kostkę lodu w dłoni (wymieniają się, ponieważ lód jest zimny) nauczycielka wystawia pojemnik za okno woźna oddziałowa trzyma blaszany garnuszek nad zapalaczem.

 

Dzieci przemieszczają się od stanowiska do stanowiska w celu dokonywania obserwacji: patrzą na lód i stwierdzają, co się z nim dzieje. Poszczególne zespoły głośno sygnalizują moment całkowitego roztopienie lodu i wtedy otrzymują karteczkę z odpowiednią cyfrą1, 2, 3, 4, ......7

 

Wnioskowanie:

dzieci wyciągają wnioski, próbują uzasadnić, jaki czynnik wpłynął na  roztopienie się lodu

 

WNIOSEK: To ciepło wpływa na topnienie się lodu. Im większa temperatura otoczenia, tym lód topi się szybciej!. Z roztopionego lodu powstaje woda. Kiedy jest zimno, lód nie topnieje!

(wskazanie na lód w pojemniku, który stał za oknem).

 

5. Likwidacja zajęcia - udział dzieci w sprzątaniu.

Podziękowanie i pochwała dzieci za ich aktywność.

 

 

Opracowała:

Anna Walczak

 

 

 

 

 

 

 

SCENARIUSZ ZAJĘCIA

 

Prowadząca: Anna Walczak

 

TEMAT "LODOWY PAŁAC"

 

Rodzaj: zabawy twórcze

Forma: z całą grupą, zespołowo, indywidualnie

 

Metoda: słowna,

               twórczego myślenia - techniki: skojarzenia, dedukcja, transformacja

 

Cele:

1.Rozwijanie u dzieci operacji umysłowych - myślenia i wyobraźni.

2. Tworzenie warunków umożliwiających dzieciom nabywanie umiejętności planowania pracy w zespole, współdziałania z innymi w celu doprowadzenie pracy do końca.

3. Dostarczenie dzieciom pozytywnych emocji i czerpania radości z dobrze wykonanego zadania.

 

 

Środki wspomagające działania:

Szary papier z napisem "LÓD", oraz "CO BY BYŁO, DGYBY CAŁĄ ZIEMIĘ POKRYŁ LÓD", flamaster, dwa rodzaje dużych klocków, tekst wiersza "Sopelki" Czesława Janczarskiego

 

 

 

 

 

Przebieg sytuacji edukacyjnej:

 

1.Zaproszenie dzieci do zabawy.

2. Odsłuchanie z wierszem "Sopelki" Cz. Janczarskiego.

Przypomnienie właściwości lodu. Zwrócenie uwagi na piękno zimowej aury. Ukazanie konieczności zachowania bezpieczeństwa podczas przechodzenia w pobliżu zwisających sopli.

 

3. Skojarzenia "Gwiazda" - technika twórczego myślenia. Dzieci podają propozycje, jakie kojarzą się im z lodem.

 

 

 

 

                                                     LÓD

 

 

 

 

Propozycje zapisują nad strzałkami dzieci, które potrafią pisać.

 

4."CO BY BYŁO, GDYBY CAŁĄ ZIEMIĘ POKRYŁ LÓD............................" - dedukcja.

Dzieci zastanawiają się, wymyślają odpowiedzi na postawione pytanie. Podają propozycje, które spisują dzieci już piszące przy pomocy nauczyciela.

 

 

5. "Lodowy pałac" - zabawa konstrukcyjna. Dzieci podzielone na dwa zespoły, budują pałac z dużych klocków.

ZADANIE DLA DZIECI - zbudować pałac, jakiego jeszcze żaden budowniczy nie zbudował - technika transformacji.

 

6.Oglądanie wybudowanych pałaców. Dzieci podają propozycje, kto może zamieszkać w tych pałacach.

Wyrażenie akceptacji i uznania dzieciom za ich pracę, oryginalność i pomysłowość w działaniu. Podziękowanie za wspólną zabawę.

 

 

MOŻLIWOŚCI KONTYNUACJI:

1. Wykonanie sopelków metodą origami lub wycinanie sopelków z białego brystolu i dekorowanie nimi sali.

2. Tworzenie przez dzieci opowiadania o sopelkach.

 

 

Opracowała:

Anna Walczak

---