Ośrodki katolickie, metodyka pracy w środowisku otwartym


Ośrodki katolickie, przykładowe.

Katolicki Ośrodek  Wychowania i Terapii Uzależnień Metanoia

Katolicki Ośrodek  Wychowania i Terapii Uzależnień Metanoia istnieje od 2000r. Został utworzony przez Caritas Archidiecezji Białostockiej i jest przez tę organizację prowadzony.

Oferta ośrodka skierowana jest do dzieci i młodzieży zagrożonej lub uzależnionej od środków psychoaktywnych. Ośrodek pełni funkcję wspólnoty o charakterze terapeutyczno-wychowawczym, w której wszyscy członkowie związani są więzami przyjaźni, braterstwa i życzliwości.

Do ośrodka przyjmowane są dzieci i młodzież od 13 do 19 roku życia, w wyjątkowych przypadkach mogą być przyjmowane dzieci i młodzież w innym wieku. Cele i zadania ośrodka realizowane są poprzez życie we wspólnocie, aktywne uczestnictwo w wypełnianiu funkcji i zadań przewidzianych w programie.

         Program terapii trwa rok i podzielony jest na pięć etapów. Ośrodek funkcjonuje w oparciu o społeczność terapeutyczną. W program wpisana jest terapia indywidualna i grupowa (z wykorzystaniem form społeczności leczniczej, psychoterapii). Wyżej wymienione formy terapii maja na celu pomoc w pracy nad sobą w kierunku samopoznania, odnajdywania sposobów samorealizacji, uczenia prawidłowych kontaktów interpersonalnych w oparciu o szczerość, życzliwość, wzajemne zrozumienie, wdrażanie uniwersalnych wartości, utrwalanie efektów leczenia i stworzenia możliwości przezwyciężenia nałogu. Młodzież ma również możliwość korzystania z różnych form aktywności, takich jak zajęcia sportowe, plastyczne oraz teatralne, gdzie osiąga szczególnie duże sukcesy na skalę ogólnopolską. Edukacja szkolna na poziomie gimnazjalnym odbywa się poprzez nauczanie indywidualne. Ważnym aspektem terapii jest rozwijanie i pielęgnowanie życia religijnego, ale bez przymusu do praktyk religijnych.

Ośrodek prowadzony jest przez wysoko wykwalifikowaną kadrę, stale podnoszącą swoje kwalifikacje zawodowe.

 Zasady przyjmowania do ośrodka:

Wychowankami ośrodka są osoby zagrożone lub uzależnione od środków psychoaktywnych

Podstawa przyjęcia jest:

-zgoda rodziców lub opiekunów prawnych

-zgoda osoby przyjmowanej na dobrowolny pobyt

-zgoda na uczestnictwo w terapii

-skierowanie potwierdzone przez lekarza psychiatrii

-wypis ze szpitala ( z oddziału detoksykacji),

-dokumenty ubezpieczeniowe

-zaświadczenie od psychiatry, że dziecko nie wymaga leczenia farmakologicznego

-dokumenty szkolne

Regulamin Katolickiego Ośrodka Wychowania i Terapii Uzależnień „Metanoia” w Czarnej Białostockiej

PRZYJĘCIE DO OŚRODKA

Pobyt w Metanoi wiąże się z ograniczeniem swobody pacjenta, - podpisanie wstępnego kontraktu oznacza zgodę na to ograniczenie.

       Przyjęcie do Ośrodka jest możliwe po spełnieniu następujących warunków:

a)     odbycie detoksykacji w warunkach szpitalnych (udokumentowanej kartą informacyjną), albo podczas tzw. odwyku domowego (potwierdzonego testem na obecność substancji psychoaktywnych),

b)     nawiązanie kontaktu z ośrodkiem poprzez punkt konsultacyjny bądź poradnię dla osób uzależnionych,

c)     posiadanie dokumentów ubezpieczenia,

d)     posiadanie skierowania potwierdzonego przez lekarza psychiatrę,

e)     zaświadczenie od lekarza kierującego, że nie jest wskazane żadne leczenie farmakologiczne,

f)      zgoda społeczności na przyjęcie

g)     zgoda kadry dotycząca głównie osób przyjmowanych powtórnie,

h)     telefoniczne potwierdzenie możliwości przyjęcia,

 i)     raz w tygodniu obowiązkowy kontakt przyszłego wychowanka z ośrodkiem

 j)     przybycie w ustalonym przez Kierownika terminie, o określonej godzinie, w stanie pełnej abstynencji od narkotyków i innych środków zmieniających stan świadomości.

       Nowo przybyła osoba podlega sprawdzeniu przez wybranych mieszkańców domu pod względem trzeźwości i ewentualnych prób wniesienia na teren ośrodka zakazanych substancji psychoaktywnych i innych, sprawdzeniu podlegają także osobiste rzeczy przybyłego.

       Ośrodek nie wyklucza możliwości powtórnego przyjęcia osoby, która opuściła ośrodek nie ukończywszy programu. O terminie i zasadach ponownego przyjęcia do Ośrodka decyduje kadra.

    POBYT W OŚRODKU

       Przyjęci do Ośrodka - po zawarciu odpowiedniego kontraktu - stają się uczestnikami programu terapeutycznego. Tworzą oni rodzaj wspólnoty zwanej społecznością i są zobowiązani do przestrzegania następujących norm i zasad współżycia:

1.     Każda osoba przebywająca w Ośrodku jest zobowiązana do bezwzględnego przestrzegania następujących zasad:

- całkowitej abstynencji alkoholowej,

- całkowitej abstynencji nikotynowej,

- całkowitej abstynencji narkotykowej,

- całkowitej abstynencji lekowej (z wyjątkiem leków zaleconych przez lekarza, przyjmowanych pod nadzorem terapeuty),

- całkowitej abstynencji seksualnej,

- całkowity zakaz przemocy fizycznej i agresji słownej

- zakaz opuszczania terenu Ośrodka bez wiedzy i zgody terapeuty i społeczności,

Złamanie wyżej wymienionych zasad może wiązać się z karnym usunięciem z ośrodka.

Naruszenie tych zasad pociąga za sobą konsekwencje przewidziane w programie.

PROGRAM POBYTU

         Pobyt w Ośrodku trwa od 12 do 18 miesięcy, w poszczególnych przypadkach może on ulec przedłużeniu lub skróceniu po uzyskaniu zgody kadry Ośrodka. Czas pobytu został podzielony na pięć etapów (ostatni piąty etap jest nieobowiązkowy), na każdym z nich realizuje się odrębne zadania, podlega się obowiązkom oraz korzysta się z praw i przywilejów właściwych danemu etapowi.

I ETAP: Jest to okres próbny trwający od 4 do 6 tygodni. W tym czasie wychowanek:

- nie ma możliwości samodzielnego wychodzenia poza ośrodek, odwiedzin, korespondencji oraz wykonywania rozmów telefonicznych;

- jest zobowiązany do dokładnego zapoznania się programem i regulaminem ośrodka,

- jest zobowiązany do pracy nad otwartością i szczerością w kontaktach z otoczeniem oraz nad aktywnością podczas zajęć terapeutycznych;

II ETAP: Okres ten trwa od 3 do 4 miesięcy. W tym czasie wychowanek ma większe przywileje.

- ma obowiązek przyjęcia i odpowiedzialnego wywiązania się z małych funkcji;

- ma obowiązek aktywnego uczestnictwa w społeczności, w zajęciach grupowych i terapii indywidualnej.

III ETAP: Okres ten trwa od 5 do 6 miesięcy. Wychowanek jest w tym czasie zobowiązany do podejmowania dużych funkcji.

IV ETAP: Okres ten trwa od 3 do 4 miesięcy, wychowanek jest w tym czasie przygotowywany do opuszczenia ośrodka.

V  ETAP: Okres ten trwa 1 miesiąc, etap ten przeznaczony jest dla wychowanków, którzy chcą pozostać na hostelu (program postrehabilitacyjny).

O sprawach nie zawartych w Regulaminie decyduje kierownik ośrodka.

Katolicki Ośrodek Rehabilitacyjno-Wychowaczy "Dom Nadziei"

Fundacja "Dom Nadziei" oferuje:

Przyjęcie do Ośrodka odbywa się w dwóch etapach. Pierwszym jest rozmowa wstępna - konsultacja, przeprowadzana na terenie ośrodka (dla osób z woj. śląskiego) lub telefonicznie.
Drugim etapem jest przyjęcie wychowanka do naszej społeczności. Katolicki Ośrodek Rehabilitacyjno-Wychowaczy "Dom Nadziei" funkcjonuje od 16.10. 1995 roku. Mieści się w Bytomiu przy ul.  Konstytucji 9. Wychowankowie mają możliwość zajęć na sali gimnastycznej oraz na boisku szkolnym. Dwa razy w miesiącu korzystają z "Aqua Parku" w Tarnowskich Górach. W ośrodku znajduje się siłownia.
Dyrektorem Ośrodka jest ksiądz Bogdan Peć, Misjonarz Świętej Rodziny, absolwent Podyplomowego Studium Poradnictwa Psychologicznego i Psychoterapii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Wychowankowie przebywają pod stałą kontrolą lekarza chorób wewnętrznych, lekarza psychiatry oraz psychologa. Mają możliwość korzystania z konsultacji odpowiednich specjalistów. W skład zespołu terapeutycznego wchodzi 9 osób. Terapeuci zatrudnieni w "Domu Nadziei" posiadają w większości wyższe wykształcenie lub są w trakcie wyższych studiów. Wszyscy są absolwentami różnorakich szkoleń z zakresu terapii uzależnień, ciągle powiększając swoje kwalifikacje. Ośrodek jest koedukacyjny, przewidziany na 24 osoby. Wychowankowie kierowani są przez punkty konsultacyjne d/s narkomanii, poradnie psychologiczno-pedagogiczne, pedagogów szkolnych, kuratorów bądź samych rodziców.

Do Ośrodka przyjmowane są osoby z terenu całej Polski w wieku od 14 do 21 lat.
Czas pobytu w Ośrodku przewidziany jest na okres jednego roku.

Katolicki ośrodek rehabilitacyjno- readaptacyjny Betania

Ośrodek posiada rekomendację Krajowego Biura do spraw Przeciwdziałania Narkomanii uprawniającą do prowadzenia staży klinicznych w ramach programu specjalistycznego szkolenia w dziedzinie terapii i rehabilitacji osób uzależnionych od narkotyków.

Od ponad 20 lat zajmuje się pomocą osobom uzależnionym od narkotyków. Ośrodek katolicki, którego nazwa nawiązuje do biblijnej miejscowości Betania, gdzie mieszkał Łazarz oraz jego siostry, Marta i Maria. Pan Jezus często odwiedzał ich dom i znajdował tam zawsze gościnę, atmosfera panująca w nim nacechowana była przyjaźnią i serdecznością.

Leczenie stacjonarne dla osób uzależnionych od środków odurzających. Do ośrodka przyjmowani są osoby pełnoletnie, mężczyźni i kobiety. Program terapii trwa od 12 do 15 miesięcy. Liczba miejsc w ośrodku 28. Ośrodek ma charakter katolicki. Przyjmuje osoby niezależnie od ich wyznania.

Model pracy: Społeczność terapeutyczna, praca merytoryczna w Ośrodku oparta jest na założeniach działania społeczności terapeutycznych, gdzie duże znaczenie przykłada się do budowania wspólnoty opartej na określonych prawach i zasadach wypracowanych przez pacjentów i kadrę. Członkami społeczności są wszyscy pacjenci Ośrodka oraz kadra.     Spotkania społeczności zwane w Ośrodku „ dzieleniami” odbywają się raz w tygodniu - czwartek. Codziennie odbywają się również społeczności planowe, gdzie wieczorem podsumowuje się cały dzień, ponadto każdy pacjent o każdej porze może zwołać dzielenie jeśli uzna to za konieczne.  Dzielenie polega na wzajemnej konfrontacji myśli i postaw w grupie, umożliwia pacjentom dowiedzenia się czegoś o sobie i o innych ludziach oraz o relacjach międzyludzkich. Umożliwia uzyskanie wglądu w siebie, stwarza warunki do emocjonalnego dojrzewania i przepracowania reakcji emocjonalnych. zasadą jest, że każdy członek społeczności może wypowiedzieć swoje zdanie i nie jest za to krytykowany, staramy się żeby na społeczności nie dochodziło do kłótni, ale do twórczych dyskusji. Wszelkie ważne sprawy, ustalenia, podejmowane są na społecznościach głównych decyzją większości jej członków, i obowiązują wszystkich.

Dodatkowe oddziaływania przez:

Terapię indywidualną - indywidualne spotkania i rozmowy pacjenta z terapeutą, które pomagają w budowaniu relacji opartej na poczuciu bezpieczeństwa, zaufania. Pomocna jest w motywowaniu do wewnętrznej zmiany, udzielanie wsparcia w sytuacjach kryzysowych, doradztwa i pomocy w różnych sprawach życiowych. Terapeuta prowadzący ma również za zadanie stworzyć diagnozę pacjenta, która po konsultacji z zespołem wyznaczać będzie indywidualny program terapii.

Terapię grupową - zajęcia edukacyjne i warsztatowe z zakresu komunikacji, mechanizmów uzależnienia, nawrotów, asertywności. Są to zajęcia w małych grupach (6-8 osobowych) których celem jest nauka rozwiązywania problemów i trudności emocjonalnych, uzyskania wglądu w siebie, odreagowanie napięć, rozpoznawanie własnych i cudzych uczuć, wyrażanie ich, dostrzeganie swoich mocnych stron, widzenia różnic i podobieństw między ludźmi, poznawanie reguł współżycia w grupie, uczenie się rozwiązywania konfliktów i nabywanie umiejętności współpracy, uczenia się konstruktywnych sposobów radzenia sobie ze stresem i z kryzysowymi sytuacjami..

Terapię zajęciową - gdzie pacjenci mają możliwość uczenia się i utrwalanie pozytywnych umiejętności interpersonalnych w różnych sytuacjach życiowych, zwiększenie samodzielności i odpowiedzialności za siebie i innych, tworzenie pozytywnego obrazu siebie, uczenie się i utrwalanie umiejętności związanych z pracą samoobsługową i pracą na rzecz grupy.

Zajęcia sportowe i obozy terapeutyczne - celem jest rozwijanie różnych form aktywności, uczenie się aktywnego i wartościowego spędzania czasu wolnego, rozwijanie własnych zainteresowań..

Obozy terapeutyczne - organizowane są w okresie ferii zimowych (wyjazd w góry) i w czasie wakacji letnich (spływ kajakowy na Mazurach), bierze w nich udział cała społeczność

Elementy terapii rodzin - niezwykle ważny aspekt w terapii uzależnionej młodzieży w naszym Ośrodku. Realizowany program zakłada regularne - raz na 1,5 miesiąca dwudniowe spotkania z rodzinami w Ośrodku, gdzie możliwe są indywidualne spotkania pacjentów z rodzicami, i zajęcia edukacyjne w formie warsztatowej dla rodzin.

Praktyki religijne -które pomagają w rozwinięciu sfery duchowej i budowy nowego systemu wartości, są to codzienne modlitwa w kaplicy ośrodkowej, raz w tygodniu katecheza i Msza Św., dwa razy w roku organizowane są 3-dniowe rekolekcje prowadzone przez misjonarzy.

Tradycją Ośrodka jest coroczna piesza pielgrzymka z Krakowa do Częstochowy.

PODSTAWOWYMI ZASADAMI POBYTU W OŚRODKU są:

 dobrowolność pobytu w Ośrodku,

 abstynencja narkotyczna,

 abstynencja alkoholowa,

 abstynencja seksualna,

 zakaz stosowania przemocy fizycznej i psychicznej,

 zachowanie tajemnicy grupy,

 współodpowiedzialność za przebieg terapii - czynny udział w zajęciach terapeutycznych i sportowych,

 przestrzeganie zasad domu i harmonogramu dnia,

 realizacja ustaleń społeczności i proponowanych zadań.

PROGRAM TERAPII - ETAPY LECZENIA

Program terapeutyczny w Ośrodku opiera się na pięciostopniowym podziale na etapy. Czas trwania leczenia przewidziany jest na 12 do maks.15 miesięcy i uzależniony jest od indywidualnych możliwości oraz stopnia uzależnienia pacjenta.

Etap wstępny „obserwator” - trwający 7 dni

Etap I - trwający 2 miesiące

Etap II - trwający ok..4 miesiące

Etap III -trwający ok.4 miesięcy

Etap IV -trwający od 2 do 5 miesięcy

Etap wstępny „obserwator” to okres którego celem jest zapoznanie się pacjenta z normami i zasadami Ośrodka; poznanie miejsca ,kadry i społeczności; z harmonogramem dnia .Pacjentem zajmuje się wybrana ze społeczności osoba tzw. „opiekun” - mieszka z nim w pokoju, pracuje, służy informacjami. Po tygodniu pacjent ma podjąć decyzję czy podejmuje leczenie - jeśli tak podpisuje kontrakt. W kontrakcie zawarte są zobowiązania pacjenta m.in. minimum 1godz w tygodniu terapii indywidualnej z terapeutą prowadzącym ,udział w społeczności terapeutycznej, udział w zajęciach warsztatowych , sportowych i innych, przestrzeganie harmonogramu dnia, praw i zasad społeczności. Zawarte są też zobowiązania placówki do opieki terapeutycznej i medycznej. Po podpisaniu kontraktu staje się pełnoprawnym członkiem społeczności.

Etap I - to czas, w którym z pacjentem pracuje się nad:

 wypracowaniem motywacji do leczenia,

 poczuciem bezpieczeństwa w grupie,

 nawiązanie kontaktu z terapeutą prowadzącym,

 rozpoznanie jego możliwości, predyspozycji i zainteresowań,

 uświadomieniem trudności i swoich ograniczeń,

 tworzy się diagnozę terapeutyczną.

Jest to najtrudniejszy i najmniej zindywidualizowany okres. Jego celem jest integracja z grupą nawiązanie z nią kontaktu, nabycie zaufania do grupy i terapeutów, wyrwanie osoby ze stanu bierności. Dostosowanie się i życie wg norm i zasad, dbanie o wygląd zewnętrzny, higienę osobistą punktualność, obowiązkowość. W tym okresie na podstawie kwestionariusza osobowego, karty informacyjnej ,wywiadu, rozmów indywidualnych przeprowadzanych przez terapeutę i lekarza -psychiatrę powstaje diagnoza terapeutyczna i psychiatryczna. Okres ten charakteryzuje się izolacją od świata zewnętrznego - kontakty możliwe są tylko z najbliższą rodziną .Terapeuta prowadzący pracuje z pacjentem nad podstawami indywidualnego programu terapii, który wytycza główne kierunki pracy pacjenta na następnym etapie terapii.

Etap II - to intensywny proces resocjalizacji, w którym pacjent konfrontuje się ze swoimi trudnościami, pracuje nad motywacją wewnętrzną. Na podstawie wypracowanej diagnozy pacjentowi zleca się wykonywanie różnych zadań obserwowanych przez kadrę i społeczność. Głównymi celami tego etapu są:

 przestrzegania zasad i norm ośrodkowych - reagowanie w sytuacji kiedy są  łamane,

 uczenie się komunikacji (mówienia wprost), współpracy, współdziałania;

 uczenie się rozwiązywania konfliktów i realizacji zadań;

 realizacja indywidualnego planu terapii - konsekwencja w wykonywaniu zadań, ujawnianie ewentualnych trudności w realizowaniu ich, - praca nad relacjami rodzinnymi.

Etap ten charakteryzuje się pogłębianiem kontaktów z ludźmi, kształtowaniem interakcji społecznych poprzez szukanie kompromisu i negocjacji, rozwiązywania konfliktów w sposób otwarty i uczciwy, człowiek uczy się krytykować i przyjmować krytykę oraz świadomości własnych uczuć i emocji, i wyrażania ich w sposób społecznie akceptowany. Pacjent uczestniczy w zajęciach warsztatowych o komunikacji i otwartości, oraz w warsztatach „Wejrzyj w siebie”. Realizuje swój indywidualny plan terapii głównie jeszcze na terenie ośrodka.
Obowiązkowa 1 przepustka do domu

Etap III - założeniami tego okresu są:

 nauka bliskości i opieki nad drugim człowiekiem poprzez rolę „opiekuna” nad osobami nowo przybyłymi do ośrodka,

 uczenie się samodzielności i branie odpowiedzialności za siebie i innych

 nauka asertywności - dbanie o swoje prawa i ich obrona,

 otwartość w mówieniu o swoich problemach, trudnościach, rozterkach i aktywne szukanie rozwiązań,

 zanegowanie przeszłości,

 nawiązywania kontaktów na zewnątrz,

 utrzymywanie regularnych kontaktów z domem,

 budowa własnego systemu wartości, określenie się, identyfikacja wartości,

 nauka aktywnego spędzania czasu wolnego,

 rozpoznanie własnych możliwości i ograniczeń - świadomość swoich słabych i mocnych stron,

 ułożenie planów na IV etap i na najbliższą przyszłość.

Na tym etapie leczenia poszczególne zadania zaczynają być realizowane przez pacjentów już poza ośrodkiem. Pacjent zaczyna uczestniczyć w życiu społecznym. Może podjąć naukę w szkole lub kurs zawodowy. Uczestniczy w zajęciach warsztatowych „ Elementy zachowań asertywnych” i „ Nawroty”.

Etap IV - celem tego etapu jest usamodzielnienie się i przygotowanie do życia poza społecznością Ośrodka. Realizowany jest poprzez :

 realizację indywidualnych zadań (wynikających z diagnozy, i z indywidualnej sytuacji życiowej)

 samodzielne planowanie dnia,

 samodzielność podejmowania decyzji,

 samodyscyplinę,

 konfrontacja z rzeczywistością - kontakty z osobami na zewnątrz ośrodka,

 trzymywanie kontaktów z rodziną (szukanie wsparcia w sytuacjach kryzysowych)

 rozwiązywanie problemów własnymi siłami, radzenia sobie z nawrotami.

To ostatni okres pobytu i jego cechą jest całkowita indywidualizacja. Kadra i społeczność interweniuje tylko w sytuacjach kryzysowych, trudności i problemy omawiane są w relacji terapeuta - pacjent lub w grupie wsparcia złożonej z pacjentów IV etapu. Czas trwania tego etapu jest uzależniony od pacjenta : jego możliwości , sytuacji rodzinnej.

HARMONOGRAM DNIA   (przykład)

6.30  pobudka

6.35  gimnastyka

6.50  toaleta poranna, sprzątanie pokoju

7.15  modlitwa poranna

7.30  śniadanie

8.00  odprawa - podział pracy

8.30  praca, zajęcia grupowe

12.00 modlitwa "Anioł Pański" II śniadanie

12.30 cd praca, zajęcia

15.00 obiad

16.00 czas wolny, zajęcia grupowe, tematyczne

19.00 kolacja

20.00 społeczność wieczorna

22.15 modlitwa wieczorna

23.00 cisza nocna dla etapu wstępnego

24.00 cisza nocna dla wszystkich



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
prywatne ośrodki, Studia-PEDAGOGIKA, PEDAGOGIKA III ROK(resocjalizacyjna), metodyka pracy w środowis
Metody pracy w środowisku otwartym, Pedagogika
zozy, Studia-PEDAGOGIKA, PEDAGOGIKA III ROK(resocjalizacyjna), metodyka pracy w środowisku otwartym
MONAR, metodyka pracy w środowisku otwartym
na metodyke, Studia-PEDAGOGIKA, PEDAGOGIKA III ROK(resocjalizacyjna), metodyka pracy w środowisku ot
TADA, metodyka pracy w środowisku otwartym
Rodzaje narkotyków, metodyka pracy w środowisku otwartym
Fundacja dla Polski, Studia-PEDAGOGIKA, PEDAGOGIKA III ROK(resocjalizacyjna), metodyka pracy w środo
DZIECI ULICY - WYKLADY, metodyka pracy w środowisku otwartym
Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizujacego, metodyka pracy w środowisku otwartym
świetlica socjoterapeutyczna, Dokumenty UŚ Pedagogika resocjalizacyjna, 6 sem, Metody pracy w środow
KURATOR SĄDOWY – KURATELA SĄDOWA, Studia, Uczelnia, Metodyka pracy profilaktyczno - wychowawczej w ś
swietlica a potrzeby, Studia, Uczelnia, Metodyka pracy profilaktyczno - wychowawczej w środowisku
Metoda ośrodków pracy(1), metody pracy
działania TPD, Studia, Uczelnia, Metodyka pracy profilaktyczno - wychowawczej w środowisku
5 współpraca wychowawcy ze środowiskiem, Studia, metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej
Metody pracy w ośrodku kuratorskim, nauki o rodzinie, Kurator sądowy i rodzinny
metodyka pracy opiekuńczo wychowawczej, Instytucjonalne formy pomocy dzieciom i młodzieży w środowis
TPD, Studia, Uczelnia, Metodyka pracy profilaktyczno - wychowawczej w środowisku

więcej podobnych podstron