Pole ciśnienia - pole baryczne

Gradient baryczny - zmiana ciśnienia atmosferycznego na jednostkę odległości

Gradient jest najpoważniejszą siłą wywołującą ruch powietrza

Im większe zacieśnienie izolinii tym większy gradient.

Układ wyżowy - ciśnienie maleje do środka izobary

Układ niżowy - ciśnienie rośnie do środka układu

Bruzda/zatoka niskiego ciśnienia

Klin wysokiego ciśnienia

Wał - podwyższone ciśnienie wzdłuż wału pomiędzy dwoma układami niżowymi

Bruzda - obniżone ciśnienie linijnie rozdziela obszary wysokiego ciśnienia

Siodło baryczne - obszar położony na przemian ległych wysokiego i niskiego ciśnienia

Siła Coriolisa - siła bezwładności w układzie np. w atmosferze

A=2w sinf V [cm s^-1]

W - prędkość kątowa ruchu obrotowego ziemi

f - szerokość geograficzna punktu pomiarowego

V - prędkość ruchu powietrza

siła Coriolisa związana jest z ruchem cząsteczki.

Na każdy obiekt poruszający się na kuli ziemskiej, działa siła Coriolisa powoduje odchylanie na północy w prawo a na półkuli południowej w lewo.

Wiatr geostroficzny - jednostajny ruch powietrza przy równowadze siły gradientu ciśnienia oraz siły Coriolisa bez udziału siły tarcia; wektor wiatru geostroficznego skierowany jest wzdłuż równoległych prostoliniowych izobar, odchylony od wektora gradientu ciśnienia o 90* na półkuli N w prawo, na półkuli S w lewo. Prędkość wiatru geostroficznego (V) określa równanie V=1/(2rwsinf)*dp/dn

w - prędkość kątowa ruchu ziemi

r - gęstość powietrza

f - szerokość geograficzna

V wielkość wiatru

dp/dn - wartość gradientu ciśnienia.

Wiatr geostroficzny jest szczególnym przypadkiem wiatru gradientowego którego …… rośnie w nieskończoność.

Zawsze równolegle do izobar. Wiatr rzeczywisty uwzględnia tarcie.

Wiatr gradientowy - dochodzi siła odśrodkowa. Wektor skierowany jest wzdłuż równoległych krzywoliniowych izobar

V=Vg+-V2/2rl

Vg- prędkość wiatru geostroficznego

L - siła Coriolisa

R - promień krzywizny izobar

W efekcie wiatru geostroficznego mamy w przypadku na półkuli północnej

Rys1.

Odchylenie zależy od wysokości i typu terenu

Dywergencja - rozchodzenie się mas powietrza

Quasi geostroficzność ruchów w atmosferze

Cyrkulacja atmosfery - zespół ruchów atmosfery o różnej skali przestrzennej i czasowej uzależniony od położenia obszarów wysokiego i niskiego ciśnienia.

Globalna cyrkulacja atmosfery

System ruchów atmosfery w skali planet, półkuli czy kontynentu

Centra działania atmosfery - obszary wysokiego i niskiego ciśnienia na kuli ziemskiej o mniej więcej stałym położeniu, utrzymujące się przez dłuższe okresy; decydują o rozkładzie przeważających kierunkach wiania wiatru w systemie ogólnej cyrkulacji atmosfery. Do głównych centrów aktywności atmosfery należą równikowa strefa niskiego ciśnienia, wyże podzwrotnikowe itp.

Pole baryczne i wiatr w

styczniu - lipcu

\półkula północna - potężne wyże azjatycki, azowski, kanadyjski, hawajski. Ośrodki niżowe - islandzki, aleudzki

Półkula południowa - wyże od oceanów, niże od kontynentów

Lipiec z książki.\

Układy baryczne

Stałe

Sezonowe

Równikowa strefa niskiego ciśnienia

Wyże podzwrotnikowe azorski, hawajski

Niże umiarkowanych szerokości geograficznych nad oceanami

Islandzki i aleucki

Wyż azjatycki, kanadyjski, antarktyczny, grenlandzki

IZO

Izoamplituda

Izoanabata

Izoanemona

Izoatma

IZOBARA

Izochalaza

Izochopna

IZOCHRONA - czas

Izogona

Izohela

IZOHIETA - wysokość opadów

IZOHIPSA - ta sama wysokość

Izonefa

IZOTEMA - temperatura

Cyrkulacja globalna (ogólna, pierwszorzędna)

W niskich szerokościach na obu półkulach - dominacja napływu ze wschodu

W wysokich szerokościach - dominacja kierunków zachodnich

W szerokościach okołobiegunowych - napływ ze wschodu

Elementy ogólnej cyrkulacji atmosfery

Komórka harleya - czerwona koło

Komórka Ferrela - białe koło

Komórka polarna - niebieska

Czerwone strzałki passaty

Obszary kom Ferrela - wiatry zachodnie

Przy niebieskich - wiatry wschodnie

Czarna kropa - polarny punkt strumieniowy

Czerwona kropa - podzwrotnikowy prąd strumieniowy

Zwrotnikowy pas ciszy - za zwrotnikach - pas wysokiego ciśnienia - niskie prędkości wiatrów.

Równikowy pas zbieżności - pas niskiego ciśnienia

Pasy niskiego ciśnienia na kołach podbiegunowych - pas niskiego ciśnienia

40* - końskie szerokości

40-60* - ryczące 40, 50, 60

Przesunięcie układu o 10-15* na Pn/Pd w zależności od pory roku (w stronę lata)

Cyrkulacja drugorzędna

(Cyklony, antycyklony, monsuny, cyklony tropikalne)

Oscylacja północnoatlantycka - NAO - wskaźnik cyrkulacji, jest różnica ciśnienia między wyżem azorskim a niżem islandzkim

Pozytywna faza, zimą ciepłe masy powietrza z relatywnie ciepłymi/wilgotnymi dniami.

Przy ujemnej fazie - zimy mroźne suche masy powietrza z nad Eurazji

W ostatniej dekadzie XX w. Była bardzo wysoka anomalia wskaźnika NAO

7,8,9 - Wosia

Monsuny

Elementy cyrkulacji monsunowej w południowo-wschodniej Azji w okresie zimy i lata

Cyklon tropikalny

północny Pacyfik i Azja, Ameryka środkowa i północna, peryferia Australii

Ulewne deszcze, duże prędkości wiatru.

Huragany są zjawiskiem powszechnym.

Do oceny stworzono klasyfikację Saffira-Simpsona

(5 kategorii) - im wyższa kategoria tym wyższa siła wiatru, a ciśnienie w centrum niższe.

1 - 74-95 mil/h

2 - 96-110 mil/h

3 - 111 - 130 mil/h

4 - 131-155 mil/h

5 - >156 mil/h

1 m/s 1kt (węzły) km/h

1km/s= 2węzły

1 m/s = 3,6 km/h

El Nińo/la Nińa

Tornado

Trąba powietrzna

Obszar ameryki północnej

Skala Fujity(-Pearsona) (F0-F5)

---