BHP
Seminarium 10
06.05.2009r.


Telepraca:
1. Korzyści oraz uciążliwości.
2. Gdzie lepiej pracować - w biurze czy w domu?
3. Aspekty psychospołeczne telepracy.
4. Telepraca, a rynek pracowników niepełnosprawnych.
5. Telepracownik w Unii Europejskiej.
6. Problemy i aspekty prawne związane z zatrudnieniem i pracą na odległość.

Telepraca
„Telepraca jest nowym sposobem organizacji pracy, który rewolucjonizuje dwa zasadnicze aspekty struktury pracy: czas i przestrzeń.”

Definicja telepracy zaproponowana przez Komisję Europejską:
Telepraca jest to metoda organizowania pracy, w której pracownik pracuje poza miejscem pracy pracodawcy przez znaczą część swojego czasu pracy, dostarczając do pracodawcy wyniki (rezultaty) pracy przy wykorzystaniu technologii informacyjnych oraz technologii przekazywania danych, zwłaszcza parapetu.

Zmiana akceptowanej geografii pracy poprzez wykorzystanie komputerów i urządzeń telekomunikacyjnych.

Klasyfikacja stanowisk pracy na kategorie telepracy:
- Telepraca (sensu stricte) - dom
- Telepraca zamienna (wahadłowa) - model 4+1, 3+2
- Centra Telepracy - organizowane w postaci:
- biur filialnych (1 przedsiębiorstwo)
- biur sąsiedzkich
Niedaleko od miejsca zamieszkania pracowników, ale z dala od głównej siedziby firmy.

Telepraca: Praca z wykorzystaniem technik:
- telekomunikacyjnej (stacjonarnej, jak również komputerowej)
- informatycznej

Najczęściej dostępne i stosowane narzędzia pracy:
- telefon, fax, komputer z łączem internetowym (poczta elektroniczna)
- kontakt z przewoźnikami (paczki, przesyłki)
- poczta tradycyjna

Determinantami definiującymi telepracę są:
- stosowane narzędzia teleinformatyczne
- czas pracy (mogący różnić się od standardowego)
- miejsce pracy (inne niż biuro)

Charakterystyczne determinanty telepracy:
- nowa forma organizacji czasu pracy
- zadania realizowane są z dala od siedziby jednostki centralnej
- zrealizowane zadania wykorzystywane są w innym miejscu niż siedziba `telepracownika'
- kontakt bezpośredni z pracodawcą jest mocno ograniczony

Najczęściej wykonywane zawody:
- grafik komputerowy (w tym projektowanie stron WWW)
- komputerowe składanie tekstów
- tłumacz
- ankieter
- telemarketer
- wykonywanie różnego rodzaju zleceń, księgowości

Zawody świadczące usługi intelektualne:
- komputerowi naukowcy
- inżynierowie
- programiści
- analitycy

Najczęściej wykonywane rodzaje telepracy:
- zamienna (wahadłowa)
- mobilna

Rzadziej wykonywane rodzaje telepracy:
- wykonywana jedynie w domu
- filialna i sąsiedzka (telecentra)

Telepraca (sensu stricto):
Trudnością zawodowej aktywności wykonywanej jedynie w domu jest sporadyczny kontakt bezpośredni z pracodawcą oraz wykonywanie pracy zawodowej na gruncie prywatnym.
Pracę wykonuje się w oderwaniu od współpracowników i wymaga ona właściwej i konsekwentnej organizacji czasu pracy telepracownika.

Telepraca zamienna (wahadłowa, przemienna):
Model 4+1 oraz 3+2 oznacza stosunek dni przepracowanych w domu do dni przepracowanych w siedzibie firmy.
Zaletą telepracy zamiennej jest zachowana ciągłość w bezpośrednim i wizualnym kontakcie z przełożonymi i współpracownikami.
Trudnością jest umiejętność właściwego organizowania sobie czasu pracy oraz radzenia sobie w dwóch odrębnych środowiskach - w pracy i w domu.

Telepraca mobilna (wędrowna kadra, nomadyczna):
Do tej grupy należą międzynarodowi menadżerowie oraz handlowcy.
Brak głównego miejsca pracy, zadania wykonywane u odbiorców lub klientów.
Dzięki obecnie dostępnym narzędziom telekomunikacyjnym, pracę wykonują tam, gdzie aktualnie się znajdują.
Przemieszczanie związane jest ze specyfiką ich aktywności zawodowej. Urządzenia telekomunikacyjne są sposobem udoskonalania ich sposobu pracy.

Telepracownicy niezależni:
Podwykonawcy w zakładach pracy. Efekt ich pracy może być oderwany od głównego nurtu firmy. Wyniki zaś łatwo można przesłać pracodawcy.
Księgowi (zestawienia finansowe), osoby zestawiające dane, informatycy (projekty, oprogramowania), analitycy finansowi (analizy finansowe rynku zbytu na zlecenie).
Praca dla małych i średnich firm, które nie posiadają środków na pokrycie kosztów pokrycia ww. specjalistów na pełny etat.
Telenarzedzia umożliwiają poszerzenie sieci odbiorców usług świadczonych przez telepracownika niezależnego.

Telecentra:
Odpowiednio wyposażone telecentra umożliwiają łatwe nawiązanie kontaktu z siedzibą pracodawcy. Mogą one grupować pracowników z różnych firm.
„Wizualne” relacje pracownik utrzymuje z innymi pracownikami telecentrum, natomiast nie ze współpracownikami ani z przełożonymi głównej siedziby pracodawcy.
Telechatki - mniejsze telecentra, położone często na obszarach wiejskich. Ich funkcja to szkolenie pracowników, pośrednictwo pracy, zmniejszenie różnic między społecznościami bardziej oraz mniej zinformatyzowanymi (np. Call Center Poland, Work Service, Polkomtel).

Pracownicy firm teleusługowych:

Telepraca ponadgraniczna:
- wykonanie prac, podwykonastwo w krajach o niskich wynagrodzeniach, bądz w krajach o innych strefach czasowych

Telepraca „zamorska”:
- praca rozrzucona po róznych krajach i kontynentach
- możliwa np. 24h praca nad projektem

Uciążliwości telepracy:
Niewłaściwie zorganizowana telepraca stwarza wiele uciążliwości.
A. Organizacja czasu pracy
a) godziny pracy - ukryta forma pracy zarobkowej
b) duża intensywność pracy, w przypadku gdy pracownik sam decyduje kiedy i ile pracuje (ryzyko utraty kontroli nad przepracowanym czasem)
c) monotonię i cząstkowość zadań przy pracach odtwórczych, abstrakcyjność pracy
d) uzależnienie pracy od środków technicznych
e) zakłócone życie rodzinne
f) ograniczenie kontaktów społecznych i zawodowych

B. Ergonomia - praca w pozycji siedzącej. Czy oznacza to, że jest to praca ciężka czy lekka?
1. Niedostosowane siedzisko - zaburzenie krążenia w kończynach dolnych, drętwienie nóg.
2. Brak podparcia dla rąk - bóle w nadgarstkach, mięśni przedramion i stawów barkowych.
3. Praca wykonywana wiele godzin dziennie - objawy zmęczenia umysłowego i psychicznego.
4. Intensywna praca wzrokowa - pogłębia zmęczenie
5. W pozycji siedzącej - obciążenie lędźwiowej części kręgosłupa, wzrost ciśnienia w krążkach międzykręgowych kręgosłupa, statyczne obciążenie mięśni pleców.

Prawidłowa pozycja przy pracy:
1. Umieszczenie monitora na wprost pracującej osoby.
2. Obserwacja obrazu monitora poniżej linii wzroku (nie odchylamy głowy, nie boli kark).
3. Kąt obserwacji ekranu nie może być większy niż 35^o ale nie mniejszy niż 20^o.

Jakość siedziska:
1. Regulacja wysokości siedziska - umożliwia dopasowanie jego wysokości do wzrostu osoby pracującej oraz do wysokości stołu (zakres 40-50cm od podłogi).
2. Podnóżek - umożliwia częstą zmianę pozycji nóg oraz odciąża uda i nacisk krawędzi siedziska na nogi.
3. Krawędź siedziska nie może powodować ucisku na uda.
4. Górna krawędź podparcia pod plecy - powinna być poniżej poziomu łopatek.
5. Regulacja oparcia - 5^o do przodu, 30^o do tyłu.
6. Wysokość podłokietników - sugerowana do 17cm. Ważne jest zachowanie kąta prostego między ramieniem i przedramieniem oraz utrzymanie dłoni nie powodującej jej skręcania lub uniesienia w nadgarstku.
7. Stabilność siedziska - jeśli jest jezdne, musi posiadać co najmniej pięcioramienne podpory z kółkami jezdnymi.

Praca wzrokowa:
1. Ekran - wolny od odbić światła, które mogą powodować bóle głowy i zmęczenie wzroku.
2. Nie ustawiać monitora tyłem lub przodem do okien.
3. Półprzepuszczalne rolety na szybach (szczególnie gdy monitor ustawiony jest tyłem do okien).
4. Światło w pomieszczeniu powinno być rozproszone (oprawy rastrowe, dokumenty doświetlane dodatkowo).
5. Odległość ekranu od monitora 40-75cm.
6. Okulary, jeśli są potrzebne, powinny korygować wzrok odpowiednio do takiej odległości.

3

---