(5.1,2)
Ograniczenie budżetowe opisuje różne koszyki (kombinacje ilościowe) dóbr dostępnych dla konsumentów.
Koszyki dóbr
Liczba posiłków |
Wydatki na posiłki |
Liczba filmów |
Wydatki na kino |
0 |
0 |
5 |
50 |
2 |
10 |
4 |
40 |
4 |
20 |
3 |
30 |
6 |
30 |
2 |
20 |
8 |
40 |
1 |
10 |
10 |
50 |
0 |
0 |
(5.1a,2a)
Teoria konsumenta wyjaśnia, w jaki sposób konsument podejmuje decyzje o wydatkowaniu ograniczonych środków finansowych, którymi dysponuje.
Związek między dochodami a wydatkami wyjaśniają teorie:
Dochodu absolutnego - udział wydatków w dochodzie maleje w miarę wzrostu dochodu
Dochodu relatywnego - wydatki zależą od osiągniętego poziomu konsumpcji (dopiero po osiągnięciu określonego standardu życia wydatki maleją)
Dochodu stałego - wydatki zależą nie od dochodów bieżących ale od dochodów przeciętnych na które składają się dochody bieżące, przeszłe i antycypowane (przewidywane).
(5.3a, 4a)
Racjonalny konsument - założenia:
Dokonuje wyboru spośród wielu rozwiązań uwzględniając swój system preferencji
Przy każdym wyborze musi rezygnować z innych rozwiązań
W celu maksymalizacji zadowolenia podejmuje działania przynoszące więcej korzyści niż kosztów
Koszt alternatywny - wartość którą dana jednostka przypisuje najbardziej pożądanemu dobru, z zakupu którego zrezygnowała w momencie wyboru.
(5.4,5)
Krańcowa stopa substytucji dobra i dobrem j jest to wielkość konsumpcji dobra i z których musi zrezygnować konsument, jeżeli chce zwiększyć o jednostkę konsumpcję dobra j nie zmieniając łącznej użyteczności.
Gusty konsumenta ujawniają malejąca krańcową stopę substytucji, gdy przy stałej sumie użyteczności dodatkowe jednostki jednego dobra można pozyskiwać kosztem coraz mniejszych ilości drugiego dobra.
(5.6)
Krzywa obojętności obrazuje wszystkie kombinacje dwu dóbr dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność.
(5.11)
Użyteczność jest abstrakcyjną kategorią, która określa subiektywnie odczuwane zadowolenie, jakie daje człowiekowi konsumpcja dóbr.
Użyteczność całkowita jest to łączna satysfakcja jaką człowiek osiąga z konsumpcji określonej ilości danego dobra.
Użyteczność krańcowa (marginalna) to zmiana użyteczności całkowitej związana ze zmianą konsumpcji danego dobra o dodatkową jednostkę.
(5.12)
Użyteczność całkowita a użyteczność krańcowa
Poziom konsumpcji |
Użyteczność całkowita |
Użyteczność krańcowa |
0
1
2
3
4
5
6 |
0
10
16
19
20
20
18 |
10
6
3
1
0
-2 |
(5.13)
Prawa Gossena
Pierwsze: malejącej użyteczności krańcowej:
W miarę wzrostu konsumpcji danego dobra jego użyteczność krańcowa maleje
Drugie: wyrównywania użyteczności krańcowych (ekwimarginalizmu):
Konsument będzie dążył do wyrównania użyteczności krańcowych zakupywanych dóbr. W tym celu będzie ograniczał zakupy dóbr o mniejszej użyteczności krańcowej a zwiększał zakupy dóbr o większej użyteczności krańcowej.
(5.14)
Nadwyżka (renta) konsumenta to różnica, jaka powstaje między najwyższą ceną, którą konsument jest skłonny zapłacić za pewną ilość dobra A, w przypadku pilnej potrzeby, a ceną rzeczywiście zapłaconą (ceną rynkową).