19. Podatek, a opłata; podobieństwa i różnice między tymi świadczeniami publiczno-prawnymi;
I. Podatek, opłata - definicja;
a) Podatek - świadczenie zasadnicze, bezzwrotne, nieodpłatne, o charakterze ogólnym i przymusowym nałożonym przez państwo i pobieranym na rzecz państwa lub innego podmiotu publiczno-prawnego; dziś w zasadzie ma charakter pieniężny;
Pojęcie podatku zostało zdefiniowane w art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926):
Podatkiem jest publicznoprawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz Skarbu
Państwa, województwa, powiatu lub gminy, wynikające z ustawy podatkowej.
• Cechy podatku:
- świadczenie pieniężne - nakładany i wymierzany w jednostkach pieniężnych,
- uiszczane na rzecz związku publicznoprawnego - podatki zasilają budżet państwa oraz budżety pozostałych szczebli jednostek podziału administracyjno-terytorialnego,
- obowiązkowe - wynika z norm generalnych, z ustaw,
- przymusowe - wynika z władczych uprawnień państwa, które ma przywilej stanowienia prawa,
- ustalane jednostronnie - ustalany jednostronnie przez państwo lub inny związek publicznoprawny w zakresie przyznanych mu ustawowo kompetencji,
- nieodpłatne - świadczeniu podatkowemu nie towarzyszy wzajemny prawny obowiązek świadczenia podmiotu publicznoprawnego na rzecz podatnika,
- bezzwrotne - definitywne przekazanie środków pieniężnych przez podmiot zobowiązany na rzecz związku publiczno-prawnego. Bezzwrotność podatków jest cechą pozwalającą odróżnić świadczenia podatkowe od innych rodzajów dochodów budżetowych ,
- generalne - ustanawiane są przez normy prawne, które są ogólne ze względu na adresata i abstrakcyjne ze względu na sposób wyznaczenia zachowania .
Co do zasady jest świadczenie pieniężnym. W niektórych krajach jest możliwość zapłaty papierami wartościowymi Skarbu Państwa. W Polsce od 2007r. Wprowadzono taką możliwość, ale musi wydać na to zgodę Minister Finansów ( niestety nie jest to wykorzystywane, bo dziś w RP potrzeba realnych pieniędzy, gdzyż brakuje środków w budżecie ). Po wojnie w państwach, gdzie rolnictwo poniosło duże straty, płaciło się podatki w płodach rolnych ( lata 1945 - 1946). Jednym z ostatnich podatków w formie nie pieniężnej był podatek w Mongolii płacony w mułach w 1957r.
II. Opłata:
- jest formą daniny publicznej,
- świadczeniem pieniężnym wprowadzanymi w formie ustawowej,
- stanowi źródło dochodów budżetowych,
- ma przymusowy i bezzwrotny charakter,
- jest jednostronnie ustalana przez państwo,
- pobierana jest w związku z konkretnymi czynnościami organów państwowych lub
samorządowych bądź też za konkretne usługi (jest świadczeniem ekwiwalentnym
(odpłatnym) , podatek jest świadczeniem nieekwiwalentnym)
- Np. opłaty abonamentowe, opłaty paliwowe, za wydanie dowodu rejestracyjnego
III. Podobieństwa i różnice między tymi świadczeniami publ.-pr.;
a) podobieństwa:
Zarówno podatki jak i opłaty posiadają szereg wspólnych cech, pośród których można wskazać:
pieniężną formę,
ustawową drogę wprowadzenia,
jednostronność nakładania, przymusowość
bezzwrotność.
powodują identyczne skutki ekonomiczne dla podmiotu, który te daniny płaci, zmniejszając jego zasoby pieniężne.
b) różnice:
Oplata od podatku różni się tym, że:
jest świadczeniem odpłatnym, czyli przysługuje ekwiwalent
jest świadczeniem fakultatywnym, czyli jest dobrowolna (nie zawsze)
< + z mojego zeszytu>
Różnice widać w teorii, ale w praktyce nie zawsze; np. opłata uzdrowiskowa, za wyjątkowe warunki klimatyczne i uzdrowiskowe, a w zamian mamy "zdrowe" powietrze;
Podatkowo kształtowana opłata, z nazwy opłata, a ma charakter podatku. Mamy z nią odczynienia w sytuacji, gdy wartość wzajemnego ekwiwalentu jest symboliczna w stosunku do wysokości tej opłaty;
-np. opłata sądowa --> nie dość, że ktoś został skazany, to jeszcze musi płacić koszty procesu;
opłaty za prowadzenie niektórych działalności gospodarczych <???>
PODSUMOWANIE:
OPŁATA |
PODATEK |
|
|