OCENA RYZYKA ZAWODOWEGO

CHEMIK - LABORANT

Opis stanowiska pracy.

Zakres obowiązków chemika-laboranta zmienia się w zależności od miejsca jego pracy. Chemik-laborant może pracować w labora­torium zakładowym (m.in. przemysł spożywczy i chemiczny), stacji SANEPID-u, ośrodku zdrowia, laboratorium szkolnym i in. Rozpa­trując zagadnienia bezpieczeństwa w pracy chemika-laboranta należy zwrócić szczególną uwagę na dwie bardzo ważne sprawy: znajomość postępowania w sytuacjach awaryjnych (poparzenia, oblanie ciała niebezpiecznymi substancjami, pożar, wybuch) oraz zaopatrzenie stanowiska pracy w odpowiednio wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy i sprzęt gaśniczy.

W ocenie ryzyka wyróżniliśmy ważniejsze zagrożenia, na jakie narażony jest chemik-laborant. W uwagach lub w załączniku do karty oceny ryzyka należy umieścić m.in. informacje o realizacji działań naprawczych i profilaktycznych.

Chemik-laborant:

1. przygotowuje odczynniki do analiz chemicznych,

2. przeprowadza analizy i otrzymane wyniki porównuje z nor­mami,

3. pobiera próbki surowców, półproduktów i gotowych produktów do badania,

4. pobiera materiał do badania mikrobiologicznego,

5. hoduje drobnoustroje na pożywkach, pobiera rozmazy i bada je pod mikroskopem.

Oceny ryzyka dokonano w sposób zgodny z Polską Normą PN-N-18002/2000. W normie tej szacowanie ryzyka zawodowego odbywa się w skali trójstopniowej - R(l,2,3), zgodnie z zasadami przedstawionymi w tabeli I. Według Polskiej Normy ryzyko zawo­dowe zawiera w sobie dwa najważniejsze elementy:

1. Stopień prawdopodobieństwa wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia (oznaczmy przez „P").

2. Ciężkość przewidywanych następstw tego niebezpiecznego zda­rzenia (oznaczmy przez „C").

Prawdopodobieństwo	Ciężkość następstw
1. Mało prawdopodobne (M)	Małe (1)	Małe (1)	Średnie (2)
2. Prawdopodobne (S)	Małe (1)	Średnie (2)	Duże (3)
3. Wysoce prawdopodobne (D)	Średnie (2)	Duże (3)	Duże (3)

Tabela I. Szacowanie ryzyka w skali trójstopniowej

W zależności od oszacowanego ryzyka, pracodawca powi­nien podjąć odpowiednie środki profilaktyczne, tym bardziej zdecydowane, im większe zagrożenie występuje na danym stanowisku.

Karta oceny ryzyka zawodowego na stanowisku chemika-laboranta

Lp.

Zagrożenia

Źródło zagrożenia

Możliwe skutki Zagrożenia

Ryzyko przed oceną

Środki profilaktyczne

Ryzyko po realizacji

Ciężkość (C)

Prawdopodobieństwo (P)

Ryzyko (R)

Ciężkość (C)

Prawdopodobieństwo (P)

Ryzyko (R)

1

Upadek na tym samym poziomie.

Śliskie lub nierówne podło­gi wewnątrz laboratorium, w sąsiednich pomieszcze­niach i na korytarzach.

Potłuczenia, złamania kończyn, urazy wewnętrzne, wstrząśnienie mózgu.

S

S

S

Utrzymywać porządek. Rozlane ciecze natychmiast usuwać z podłogi. Stosować odpowiednie obuwie. Zapew­nić właściwe oświetlenie.

S

M

M

2

Uderzenie się o nieruchome przedmioty.

Zatarasowane przejścia, źle ustawione stoły labora­toryjne i sprzęt.

Potłuczenia.

S

S

S

Zapewnić prawidłową, nie ko­lizyjną organizację stanowisk pracy. Dbać o porządek.

S

M

M

3

Przeciążenie narządu ruchu (układu mięśniowo-kostnego).

Wymuszona pozycja ciała podczas przeprowadzania analiz i badań.

Bóle mięśnio­we. Zwyrodnie­nia kręgosłupa i stawów.

S

D

D

Przygotować stanowiska pracy zgodnie z wymaga­niami ergonomii. Stosować okresowe przerwy w pracy i zmiany rodzaju zajęć.

S

S

S

4

Oparzenia ter­miczne.

Urządzenia stosowane do wyjaławiania: autoklawy, aparaty Kocha.

Rany. Wstrząs.

D

S

D

Stosować się do zaleceń instrukcji stanowiskowej. Zachować szczególną ostroż­ność podczas prac laborato­ryjnych. W czasie oparzenia termicznego stosować się do zalecanych procedur.

S

S

S

5

Oparzenia che­miczne.

Odczynniki stosowane w laboratorium.

Rany. Wstrząs.

D

S

D

Stosować się do zaleceń instrukcji stanowiskowej. Za­chować szczególną ostrożność. W czasie oparzenia chemiczne­go stosować się do zalecanych procedur. Stosować środki ochrony indywidualnej, m.in. rękawice i okulary ochronne. Kontrolować stan sprzętu - szczególnie szklanego.

S

S

S

6

Porażenie prą­dem elektrycz­nym.

Zły stan przewodów elektrycznych. Przebicie elektryczne do obudowy urządzenia.

Śmierć.

D

S

D

Kontrolować stan izolacji prze­wodów. Stosować właściwe ochrony przeciwporażeniowe w zakładzie (m.in. wyłączniki różnicowo-prądowe). Okre­sowo kontrolować instalację elektryczną. Przestrzegać przepisów dotyczących obsłu­gi urządzeń elektrycznych.

D

M

S

7

Skaleczenia.

Stłuczony sprzęt labora­toryjny.

Rany cięte.

S

S

S

Zachować szczególną ostroż­ność podczas pracy, a także podczas uprzątania stłuczo­nego szkła lab. W razie ska­leczenia ranę zdezynfekować i założyć jałowy opatrunek.

S

M

M

8

Zatrucia.

Spożycie szkodliwych substancji. Wdychanie szkodliwych par i gazów.

Choroby układu pokar­mowego i od­dechowego.

D

S

D

Przy pracach ze szkodliwymi gazami i parami nosić maskę z pochłaniaczem. Pracę z roz­puszczalnikami wykonywać pod wyciągiem. Podczas prac z substancjami niebezpiecz­nymi zakładać rękawice ochronne. Nie spożywać posiłków w laboratorium.

S

S

S

9

Pożar. Wybuch.

Praca z substancjami łatwopalnymi i wybucho­wymi. Gromadzenie się w pomieszczeniu gazów oraz par łatwopalnych.

Śmierć. Kalectwo. Poparzenia.

D

D

D

Ściśle stosować się do zaleceń instrukcji stanowiskowej. Pracę z substancjami łatwopalnymi przeprowadzać pod wyciągiem. Ogrzewanie cieczy łatwopalnych dokonywać tylko za pośrednic­twem łaźni. Palniki utrzymywać w czystości i porządku. Stoso­wać środki ochrony indywidu­alnej. Butle z gazami umieścić z dala od źródeł ciepła. Na miejscu umieścić sprzęt ga­śniczy i właściwie wyposażoną apteczkę pierwszej pomocy.

S

S

S

10

Zakażenia drob­noustrojami.

Oblanie skóry rąk lub innych części ciała hodowlą drobnoustrojów lub materiałem pobranym od chorego. Zakłucia igłą strzykawki podczas pobie­rania materiału do badań od chorego.

Przewlekłe lub nieuleczalne obecnie cho­roby.

D

S

D

Stosować środki ochrony indywidualnej. Zachować szczególną ostrożność. Znać procedury postępowania w ra­zie zaistnienia niebezpiecz­nego zdarzenia. Poddawać się szczepieniom ochronnym i badaniom lekarskim.

S

S

S

1

---