1. PODMIOT STOSUNKU PRACY

Pracownik -to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania ,wyboru ,

mianowania i spółdzielczej umowy o pracę. Jest to osoba która ukończyła 18 lat przy czym dopuszczalne jest zatrudnianie osoby młodocianej między 15-18 rokiem życia .Osoba ta- zobowiązana jest przedstawić świadectwo lekarskie , iż praca ta nie zagraża jej zdrowiu .

Aby osoba mogła skutecznie nawiązać stosunek pracy, musi złożyć oświadczenie woli , aby było ono ważne (skuteczne) osoba musi posiadać zdolność do czynności prawnej.

Pragmatyki stawiają ważne wymagania wobec pracownika :konieczne jest posiadanie polskiego obywatelstwa , korzystanie z pełnych praw publicznych ,nie karana za przestępstwa popełnione umyślnie , ciesząca się nieposzlakowaną opinią , nieskazitelnego charakteru , odbyła aplikację administracyjną , stan zdrowia pozwala na zatrudnienie na określonym stanowisku.

Pracodawca - to jednostka organizacyjna , chociażby nie posiadała osobowości prawnej , a także osoba fizyczna jeżeli zatrudnia pracowników. Zdolność do zatrudnienia może mieć osoba , która posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych , oraz osoba która nie posiada w ogóle zdolności do czynności prawnych w jej imieniu działa pełnomocnik ustawowy , a zarządcą będzie osoba wyznaczona

2. RODZAJE UMÓW .O PRACĘ

Umowa o pracę- jest umową dwustronną zobowiązującą , odpłatną , dochodzącą do skutku za porozumieniem stron , istnieje wymóg osobistego świadczenia pracy , wykonywana jest pod kierownictwem pracodawcy , ryzyko działalności pracownika obciąża pracodawcę.

Umowy terminowe -na okres próbny , na czas określony , na czas wykonywania określonej pracy , umowy bezterminowe - umowa na czas nieokreślony.

Umowa na okres próbny- strony ustalają długość okresu próby , może on być zróżnicowany ponieważ chodzi o osiągnięcie celu - art.25&2 KP -wprowadza maksymalną długość trwania próby- 3 miesiące .Rozwiązuje się z upływem okresu na który została zawarta .Może być wcześniej rozwiązana za wypowiedzeniem , lub porozumieniem stron , natomiast zawarta z kobietą w ciąży ulega z mocy prawa przedłużeniu do dnia porodu.

Umowa na czas określony-długość trwania umowy zależy od woli stron. Jeżeli strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony , na następujące po sobie okresy, a przerwa między tymi okresami nie przekroczyła jednego miesiąca to zawarcie kolejnej umowy na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy na czas nieokreślony.

Umowa na czas wykonywania określonej pracy-dochodzi do skutku gdy strony określają -rodzaj pracy , poprzez precyzyjne wskazanie zadań dla których zawiera się umowę. Kodeks Pracy nie przewiduje możliwości jej wypowiedzenia- stosowana jest zazwyczaj przy pracach sezonowych i dorywczych.

Umowa na czas nieokreślony -brak oznaczenia końcowego terminu trwania stosunku pracy.

Jest najbardziej dogodną dla pracownika , zapewnia ona relatywnie daleko idącą ochronę stosunku pracy.

Umowy o pracę regulowane prawem cywilnym

Umowa o dzieło-art.627 KC przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła , a zamawiający do wynagrodzenia , jest to typowa umowa rezultatu .

Umowa zlecenie -przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania czynności prawnej dla dającego to zlecenie .Jest to umowa odpłatna , umowa starannego działania nie zaś rezultatu.

Spółdzielcza umowa o pracę -ma do niej zastosowanie prawo spółdzielcze w sprawach tam nie uregulowanych KP art.300.

Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego-jest to jedyna umowa , którą może zawrzeć pracodawca z młodocianym .W umowie musi być określony :rodzaj przygotowania zawodowego , czas trwania i miejsce przygotowania , sposób dokształcania teoretycznego , wysokość wynagrodzenia , forma pisemna.

3. PODSTAWOWE SKŁADNIKI WYNAGRODZENIA

Rodzaj pracy-powinien być tak określony , aby pracownik wiedział czego pracodawca od niego oczekuje , aby sprecyzować rodzaj pracy pracodawcy sporządzają zakresy obowiązków

Miejsce jej wykonywania-powinno być określone w sposób nie budzący wątpliwości , zwłaszcza gdy zachodzi potrzeba wykonywania pracy w różnych miejscach , w razie wątpliwości za miejsce pracy należy uznać siedzibę zakładu pracy.

Termin rozpoczęcia pracy-stosunek pracy powstaje od dnia wskazanego jako dzień rozpoczęcia pracy , bez względu na to czy praca została podjęta w tym terminie.

Wynagrodzenie odpowiadające rodzajowi pracy-powinno wskazywać składniki wynagrodzenia i ich wysokość , oraz podawać podstawę prawną . Strony mogą zawrzeć w umowie również inne postanowienia : odmiennie regulować czas pracy, w umowach na czas określony nie dłuższy niż 6 miesięcy można dopuścić możliwość wypowiadania umowy przez strony , zakaz konkurencji .

4. OBOWIĄZKI PRACOWNIKA

Generalnie można je odnieść do ilościowej i jakościowej strony pracy.

1) obowiązek sumiennego i starannego wykonania pracy. Sumienność odzwierciedla stosunek pracownika do pracy , przy rozsądnym i uczciwym wykorzystaniu swych sił , uzdolnień i kwalifikacji.

2) stosowanie się pracownika do poleceń przełożonych ale tylko tych które dotyczą pracy .Jeżeli polecenie jest sprzeczne z przepisami prawa , pracownik ma prawo do nie wykonania takiego polecenia powinien w tej sytuacji powiadomić przełożonego i wstrzymać się od wykonania polecenia.(powiadomienie jest niezbędne aby uniknąć błędnego odczytu polecenia

3) przestrzeganie czasu pracy ,regulaminu ,porządku ,przepisów bezpieczeństwa i higieny, oraz przepisów P-POŻ.

4)dbanie o dobro zakładu pracy-w aspekcie majątkowym jak również nie majątkowym. Dobra nie majątkowe to troska o interes pracodawcy, o dobre imię zakładu , ochrona uprawnień do określonych znaków , oraz dochowanie tajemnicy .

5)przestrzeganie zasad współżycia społecznego-przejawia się w lojalnej współpracy z innymi członkami załogi , koleżeństwa, okazywanie pomocy i dążenie do dobrej atmosfery.

5. OBOWIĄZKI PRACODAWCY O CHARAKTERZE PORZĄDKOWYM

1)stwarzanie warunków zapewniających wykorzystanie czasu pracy

2)racjonalne wykorzystanie kwalifikacji pracowniczych

3)zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

4)wpływanie na kształtowanie zasad współżycia społecznego

6. USTANIE UMOWNEGO STOSUNKU PRACY

Pozostawanie stron w stosunku pracy jest dobrowolne .Każda ze stron ma prawo do zerwania więzi jaka je łączy.

Porozumienie stron- najmniej kwalifikowany sposób ustania stosunku pracy , każda ze stron może wystąpić z propozycją zawarcia takiego porozumienia. Dochodzi do skutku wówczas kiedy druga strona przyjmuje ofertę dotyczącą rozwiązania umowy o pracę. Nie przyjęcie oferty przez drugą stronę nie może być traktowane jako wypowiedzenie umowy , chyba że z oferty to wyraźnie wynika . W tym trybie strony mogą rozwiązać umowę w każdym uzgodnionym terminie , a więc nie tylko krótszym od ustawowego wypowiedzenia .Nie ma znaczenia w jakim dniu nastąpi skutek rozwiązania stosunku pracy.

Wypowiedzenie umowy o pracę- należy do jednostronnych czynności prawnych , każda ze stron może złożyć w tej kwestii stosowne oświadczenie . Oświadczenie uznaje się za skuteczne z chwilą gdy doszło do drugiej strony w taki sposób by mogła zapoznać się z jego treścią. Cofnięcie oświadczenia gdy doszło już do drugiej strony wymaga jej zgody .Dopuszczalne jest wypowiedzenie umowy : na czas próbny , na czas nie określony , na czas określony , zawartej na okres dłuższy niż 6 miesięcy i pod warunkiem że strony przewidziały taką możliwość . Generalną zasadą jest ,że nie można wypowiadać umowy zawartej na czas wykonywania określonej pracy. Prawo do rozwiązania umowy o pracę na czas nie określony przez pracodawcę ulega ograniczeniom ; zachowanie formy pisemnej wypowiedzenia , uzasadnienie , konsultacji ze Związkami Zawodowym.

Ustanie umownego stosunku pracy :długość okresu wypowiedzenia zależy od dwóch przesłanek: stażu pracy , oraz rodzaju umowy .W przypadku umowy na czas nieokreślony wynosi on 2 tygodnie jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy , 1 miesiąc , gdy był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy , 3 miesiące gdy był zatrudniony 3 lata u danego pracodawcy (tzw. staż zakładowy).

Strony nie mogą :postanowieniem umownym skracać okresu wypowiedzenia - dopuszczalne jest to w przypadku : upadłości zakładu , likwidacji zakładu , zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn pracodawcy ; mogą natomiast je wydłużać .

Terminy wypowiedzenia :okres obejmujący tydzień lub jego wielokrotność -kończy się w sobotę , okres obejmujący miesiąc lub jego wielokrotność kończy się w ostatnim dniu miesiąca ,umowa okres próbny- okres wypowiedzenia 3 dni robocze-jeżeli okres próbny nie przekraczał 2 tygodni ,tydzień gdy dłuższy niż 2 tygodnie ale krótszy niż 3 miesiące , 2 tygodnie gdy dłuższy niż3 miesiące. Umowa na czas określony-2 tygodnie o ile strony zastrzegły sobie takie prawo . Przyczyna wypowiedzenia powinna być : prawdziwa , konkretna , poparta konkretnymi dowodami .Typowe przyczyny leżące po stronie pracodawcy : likwidacja stanowiska pracy , likwidacja zakładu z przyczyn ekonomicznych , upadłość , zmniejszenie zatrudnienia . Przyczyny leżące po stronie pracownika :naganne i niedbałe wykonywanie obowiązków , osiągnięcie wieku i stażu uzasadniającego nabycie prawa do świadczeń emerytalnych ,długotrwała usprawiedliwiona nie obecność z przyczyn zdrowotnych lub rodzinnych powodująca dezorganizację pracy , negatywna ocena pracy pracownika , naruszenie dyscypliny pracy i pomoc firmie konkurencyjnej.

Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia :czynność pisemna , jednostronne oświadczenie woli złożone drugiej stronie ma ten skutek że z chwilą przyjęcia do jej wiadomości powoduje niezwłoczne ustanie stosunku pracy .Może być dokonane w okresie wypowiedzenia . Wymaga konsultacji ze Związkami Zawodowymi wyłącznie w przypadkach wskazanych przez ustawę .Przesłanki niezwłocznego rozwiązania umowy o pracę:(bez wypowiedzenia ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych , popełnienie w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa (jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem ,oraz zawiniona utrata przez pracownika uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku .Przesłanki niezwłocznego rozwiązani umowy o pracę bez wypowiedzenia bez winy pracownika : długotrwała usprawiedliwiona nieobecność pracownika spowodowana chorobą jeżeli niezdolność trwała - dłużej niż 3 miesiące przy stażu krótszym niż 6 miesięcy , dłużej niż okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku przy stażu co najmniej 6 miesięcy bądź choroba została zakwalifikowana jako choroba zawodowa lub też wypadek (nieprzerwanie 3 miesiące) , odbywanie kary pozbawienia wolności ,.Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia -przez pracownika : pracownik w ten sposób może rozwiązać każdą umowę ale tylko w 2 przypadkach : jeżeli zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na ego zdrowie , a pracodawca nie przeniesie go na inne stanowisko w terminie wskazanym w orzeczeniu , jeżeli pracodawca dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika . Wygaśnięcie umownego stosunku pracy :powodują je zdarzenia prawne z którymi umowa wiąże skutki ustania stosunku pracy . Do zdarzeń tych zaliczamy : śmierć pracownika , śmierć pracodawcy ( a nowy nie przyjmuje pracownika) , upływ 3 miesięcznego terminu nieobecności z powodu aresztowania , nie zgłoszenie się pracownika do pracy w ciągu 7 dni od ustani stosunku pracy z wyboru , nie zgłoszenie przez pracownika gotowości podjęcia zatrudnienia w ciągu 30 dni po zakończeniu czynnej służby wojskowej .

Rozwiązanie umowy o pracę może nastąpić również z upływem czasu na który została zawarta i z dniem ukończenia pracy dla której wykonania była zawarta.

Zwolnienia grupowe przy upadłości lub likwidacji pracodawcy :syndyk lub likwidator może rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia jeżeli pracownik nie zgłosi w ciągu 5 dni od zamiaru wypowiedzenia sprzeciwu.

7. WYMIAR URLOPU WYPOCZYNKOWEGO

Urlop to prawo do corocznej okresowej i płatnej przerwy w zatrudnieniu.

Wymiar urlopu zależy od długości stażu pracy pracownika i wynosi : 18 dni roboczych po roku pracy ; 20 dni roboczych po 6 latach pracy ; 26 dni roboczych po10 latach pracy. Dni robocze to dni z których wyłączone są niedziele i święta jak również dni wolne od pracy.

Ilość dni urlopu wypoczynkowego może zostać podwyższona w umowie o pracę jak również w układzie zbiorowym. Okresy zatrudnienia liczone do urlopu : 1.trwający stosunek pracy ,2.okresy poprzednich zatrudnień bez względu na trwającą między nimi przerwę jak również sposób rozwiązania umowy ,3.okresy nauki (zakończonej) potwierdzonej dyplomem lub świadectwem - szkoła zasadnicza lub równorzędna nie więcej niż 3 lata , średnia zawodowa nie więcej niż 5 lat , średnia ogólnokształcąca - 4 lata , policealne - 6 lat , wyższa - 8 lat. Okresy te nie podlegają sumowaniu , ale zalicza się ponadto okres zasadniczej i zawodowej służby wojskowej , służby w policji , służby granicznej ,okresy urlopu wychowawczego , okresy pozostawania bez pracy za które przyznano wynagrodzenie lub odszkodowanie z tytułu wadliwego ustania stosunku pracy , oraz praca w indywidualnym gospodarstwie rolnym.

8. URLOP BEZPŁATNY

Pracodawca może udzielić pracownikowi urlopu bezpłatnego na jego wniosek .Pracownik nie ma obowiązku uzasadniania wniosku , zaś pracodawca nie ma obowiązku motywowania odmowy .Okresu urlopu bezpłatnego nie wlicza się do okresu pracy od którego zależą uprawnienia pracownicze. Przy udzielaniu urlopu bezpłatnego dłuższego niż 3 miesiące strony mogą przewidzieć dopuszczalność odwołania pracownika z urlopu z ważnych przyczyn. Decyzje pracodawcy w tym względzie nie są poddawane pod odwołania do Sądu.

Nowością w urlopach bezpłatnych jest urlop udzielany pracownikowi w celu wykonywania pracy u innego pracodawcy . Wymagane jest tutaj porozumienie pracodawców i pisemna zgoda pracownika Między nowym pracodawcą , a pracownikiem nawiązuje się stosunek pracy .Okres przebywania na urlopie bezpłatnym w wyżej wymienionym celu wlicza się do stażu pracy , od którego zależą uprawnienia u dotychczasowego pracodawcy.

9. SKŁADNIKI WYNAGRODZENIA

Głównym , a czasami jedynym składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie pracownicze dodatki przysługują zazwyczaj za wykonywanie pracy w szczególnych okolicznościach , bądź posiadanie dodatkowych kwalifikacji Najczęściej stosowane składniki wynagrodzenia

-za szkodliwe warunki pracy ; -dodatek stażowy (który uwzględnia staż ogólny, staż branżowy , bądź staż u danego pracodawcy), - dodatek funkcyjny- za pracę na kierowniczym stanowisku, dodatek zmianowy - za pracę na innej zmianie niż poranna , - dodatek za pracę w porze nocnej , - dodatek specjalny -za znajomość języków obcych , bądź posiadanie tytułu naukowego.

Dodatkowo do składników wynagrodzenia przysługują dodatki wyrównawcze:- kobiecie w ciąży przeniesionej do innej pracy, -pracownikowi przeniesionemu do innej pracy w skutek choroby zawodowej lub wypadku przy pracy , - pracownikowi szczególnie chronionemu , któremu z przyczyn pracodawcy wypowiedziano warunki pracy i płacy. Przysługują również dopłaty :- opieka nad stażystą, premia (uzupełniający , zmienny i roszczeniowy składnik wynagrodzenia), prowizja (zależy od obrotu bądź dochodu), oraz deputat.

10. TERMIN , MIEJSCE I SPOSÓB WYPŁATY WYNAGRODZENIA

Wynagrodzenie za pracę to zespół obowiązkowych , określonych, majątkowych świadczeń pracodawcy należnych pracownikowi w ramach stosunku pracy za wykonywaną pracę lub czas niewykonywania pracy określony przepisami. Funkcje wynagrodzenia : -motywacyjna, --alimentacyjna . Metody wynagradzania : - czasowa , -wynikowa ( akord , prowizja ).

Termin , miejsce i sposób wypłaty powinny być z góry ustalone i stałe , wypłata wynagrodzenia powinna występować przynajmniej 1 raz w miesiącu - wówczas czyni się to z dołu , wypłatę z góry przewidują niektóre pragmatyki , nie później jednak niż w ciągu 10 dni następnego miesiąca w formie pieniężnej (częściowo w innej jeżeli dopuszcza ustawa bądź układ ). Wypłata powinna w zasadzie być wypłacana do rąk pracownika , na rachunek bankowy , za pośrednictwem poczty ( po uzyskaniu pisemnej zgody pracownika ).Wypłata powinna być tak zorganizowana aby nie nastąpiło ujawnienie płac innym osobom. Istnieje obowiązek udostępniania akt płacowych pracownikowi. Udostępnienie informacji o płacy innym osobom czy organom bez zgody pracownika powoduje odpowiedzialność pracodawcy , za naruszenie dóbr osobistych. Wysokość wynagrodzenia osobistego , nie może być przedmiotem obowiązku zachowania tajemnicy przez pracownika - ustalenie takiego wymogu jest bezprawne( a dotyczy tylko pracodawcy).

11. POZAUMOWNE STOSUNKI PRACY

4

---