WŁAŚCIWOŚCI FIZJOLOGICZNE MIĘŚNIA SERCA
Pobudliwość i kurczliwość
Mięsień serca łączy komórki za pomocą syncytium, pobudzenie przesuwa się po całym m serca. Jedna faza pracy serca to skurcze wszystkich komórek.
Kurczenie się określane jest prawem Baiwatch`a - „wszystko albo nic” - albo kurczą się wszystkie komórki albo żadna, bodziec musi być adekwatny.
Prawo Sterling`a - skurcz lewej komory serca jest adekwatny od długości jego włókien mięśniowych, siła skurczu lewej komory jest tym większa, im bardziej komora jest wypełniona krwią.
Reakcje na bodźce
Nawet bardzo duża częstość bodźców nie wywoła w m serca skurczu tężcowego.
Zaburzenia w zakresie wytwarzania bodźców:
Tachykardia - większa częstość pracy serca 80 bpm/min
Bradykardia spoczynkowa - częstotliwość pracy serca 60bpm/min
Arytmia - nierytmiczna częstość pracy serca
Arytmia napadowa - napadowa nierówność (przyspieszanie i zwalnianie) pracy serca na zmianę
Arytmia oddechowa - przy wdechu rozwinięcie pracy serca jest krótsze, przy wydechu dłuższe
ELEKTROFIZJOLOGIA SERCA
Podczas pobudzenie i repolaryzacji m sercowego powstaje pole elektromagnetyczne, które można zmierzyć i zarejestrować za pomocą elektrod umieszczonych na powierzchni ciała. Wykres zmian potencjałów powstających sercu nosi nazwę EKG. Załamki EKG nazwane są literami: P, Q, R, S, T, i U. Na krzywej EKG wyróżnia się dwa zespoły załamków. Zespół przedsionkowy zaczyna się od załamka P ilustrującego rozszerzenie się pobudzenia na przedsionki i ciągnie się przez odcinek P-Q, mówiący o tym, że pobudzenie rozszerzyło się już na całe przedsionki i są one objęte tym pobudzeniem. Repolaryzacja przedsionków zbiega się z początkiem zespołu komorowego obejmującego załamki od Q do końca załamka T. Zespół QRS obrazuje rozprzestrzenieni się pobudzenia po komorach. Załamek T odzwierciedla repolaryzację komór. Odcinek S-T stanowi ilustrację pobudzenia trwającego komorach. W niektórych tylko sytuacjach można dostrzec załamek U będący wyrazem repolaryzacji końcowych gałązek pęczka Hisa.
AUTOMATYZM SERCA
Mięsień przewodnictwa
Jego zadaniem jest regulowanie rytmicznej pracy serca oraz utrzymanie poprawnej kolejności skurczów przedsionków i komór
Składa się z trzech ośrodków:
Ośrodek I- rzędowy - stanowi go węzeł zatokowo- przedsionkowy, który znajduje się w ścianie prawego przedsionka zaraz przy ujściu żyły głównej górnej
Ośrodek II- rzędowy - stanowi go węzeł przedsionkowo- komorowy, który znajduje się na dnie prawego przedsionka, wyżej trójkąta włóknistego prawego w przegrodzie międzyprzedsionkowej
Ośrodek III- rzędowy - stanowi go pęczek przedsionkowo- komorowy, który biegnie po prawej stronie przegrody między komorowej
ROZWINIĘCIE SERCA
I faza
Skurcz przedsionków przy równoczesnym rozkurczu komór
Wówczas przez otwarte zastawki przedsionkowo- komorowe krew przedostaj się z przedsionków do komór
II faza
Napełnione krwią komory kurczą się przemieszczając znaczną zawartość krwi do pnia płucnego płucnego aorty
I okres
Skurcz izometryczny, który powoduje napór wzrastającego napięcia ścian mięśniówki komór na znajdującą się w nich krew
Zastawki przedsionkowo- komorowe są zamknięte, jak również zamknięte są zastawki pnia płucnego i aorty
II okres
Otwarcie się zastawek półksiężycowatych pnia płucnego i aorty
Skrócenie się mięśniówki komory P i L z równoczesnym wyrzutem krwi na krwioobieg mały i duży
III faza
Rozluźnienie przedsionków i komór
CYKL PRACY SERCA
Praca serca stanowi cykl następujących po sobie skurczów i rozkurczów przedsionków i komór. W czasie skurczu przedsionków krew z nich przechodzi przez zastawki przedsionkowo- komorowe do pozostających w tym czasie w rozkurczu komór, wypełniając je. Po napełnieniu się komór następuje rozkurcz przedsionków i komór, na początku, którego zostają zamknięte zastawki przedsionkowo- komorowe. W czasie tego zamkniecie powstaje ton skurczowy. W skurczu komór wyróżnia się dwie fazy: skurcz izometryczny i skurcz izotoniczny. Po wyrzuceniu krwi z komór na obwód, następuje rozkurcz komór- zamykają się zastawki półksiężycowate tętnic i powstaje ton rozkurczowy. Przedsionki i komory są w rozkurczu, a m serca jest nie pobudliwy. Po przejściu tego okresu cykl powtarza się od początku. Cykl serca trwa ok. 0,8s.
Rytm serca - to kolejne, następujące po sobie w równych odstępach czasu, w liczbie ok. 72/ min, objawiające się kolejnymi falami tętna.
Tony serca - zjawiska akustyczne powstające w sercu w związku z jego skurczami.
SPORZĄDZANIE EKG
EKG - metoda rejestrowania zmian prądów i różnic potencjałów czynnościowych, wytwarzanych i przewodzonych przez układ bodźcotwórczo - przewodzący, w m sercowym w czasie jego czynności. Rejestracja dokonywana jest przez elektrody a następnie zapisywana na pasku papieru przesuwającym się w aparaturze KEG w formie wykresu. Na krzywej EKG wyróżniamy 5 charakterystycznych załamków, oznaczonych kolejno literami: P, Q, R, S, T. zmiana ich kształtu lub odległości między sąsiadującymi załamkami, jest najczęściej związana z jakąś patologią.
PRAWA RZĄDZĄCE PRZEPŁYWEM KRWI
Prawo Laplace`a - napięcie ściany naczynia jest wprost proporcjonalne do iloczynu ciśnienia rozciągającego ścianę naczynia i promienia jego przekroju.
Prawo HHHhHHHagena - Poiseulle`a - prędkość przepływu krwi przez naczynia jest odwrotnie proporcjonalna do całkowitego przekroju poprzecznego.
REGULACJA PRACY SERCA
Częstość pracy serca jest przyspieszana przez:
spadek aktywności baroreceptorów w tętnicach w lewej komorze serca i w krążeniu płucnym
wzrost aktywności przedsionkowych receptorów wrażliwych na rozciąganie
wdech
emocje
wzrost bodźców bólowych
hormony
wysiłek fizyczny
Częstość skurczów serca zwalnia przez:
wzrost aktywności baroreceptorów
wydech
emocje
wzrost ciśnienia śródczaszkowego
odruchy