PODMIOTY STOSUNKU CYWILNOPRAWNEGO
Zmiana prawa podmiotowego może dotyczyć:
treści prawa
jego intensywności
pierwszeństwa zabezpieczenia
przedmiotu
odbioru prawa
Zmian podmiotu prawa to też zmiana prawa podmiotowego. Prawo podmiotowe podlega zmianom. Może ulec zmianie:
z czynności prawnej, sam uprawniony może swoja własną wolą doprowadzić do zmiany treści swojego prawa
z decyzji administracyjnej - decyzja wywłaszczającą np. przy budowie autostrady
z przepisów prawa, ale tylko z rangi ustawy- np. norma nacjonalizująca
-śmierć os. fizycznej
-zrzeczenie się prawa podm. oświadczenie woli lub ..... konkludentne np. pozbycie się rzeczy w celu pozbycia prawa własności np. wyrzucając papierek po gumie.
Prawo przechodnie- np. służebność.
Gdy konieczność podmiotów i wyrażają zgodę. Bezpośrednim skutkiem ustania prawa podm. jest utrata przez jego podmiot, ale utrata prawa nie jest jednoznaczna z ustaniem np. dziedziczenie,
ale nie każda zmiana prawa jest równoznaczna z jego ustaniem, ponieważ prawo to może przejść na inne osoby. Przyczyną utraty prawa może być zrzeczenie się prawa do czegoś (pozbycie się rzeczy), niewykonywanie określonego prawa.
Wykonywanie prawa własności:
Zależy od naszej interpretacji normy art.140 kc. Polega na objęciu rzeczy w posiadanie, władanie daną rzeczą w tym korzystanie oraz wykorzystywanie rzeczy (pożytek z rzeczy) domaganie się niewykorzystywanie prawa przez innych Możemy objąć coś w posiadanie, władanie wolne od osób trzecich, pobieranie produktów.
Przenosząc prawo własności na kogoś innego, tracę je, ale wykonywanie prawa podmiotowego może mieć charakter ciągły. W polskim porządku prawnym nie ma nakazu komu ja mogę przekazać prawo własności, mogę je przekazać komu chcę. Ale jeżeli z normy ustawy będzie wynikał nakaz osobowego wykorzystania prawa podmiotowego, muszę się bezwzględnie do tego dostosować np. prawo pierwokupu nie ulega przeniesieniu.
Osoba prawna
Jako stwór w przyrodzie nigdy nie istnieje, a więc konstrukcja osoby prawnej jest fikcją stworzoną przez ustawodawstwo na rzecz podmiotu gospodarczego. Zawsze realnym podmiotem będzie osoba fizyczna, występuje ona w formie organu osoby prawnej. Jest to fikcja prawna, która w swym działaniu opiera się na realnym działaniu osób fizycznych, które będą stanowiły organ osoby prawnej. Ale substratem jest os. fizyczna.
Podział osób prawnych:
Osoby prawne typu korporacyjnego -podst. znaczenie dla powst. Os. prawnej, celu i ustania ma substrakt ludzi są zawsze ludzie, oni ją tworzą. O ustaleniu osoby prawnej decyduje cenzus osobowy. Majątek z prawnego punktu maj. os. prawnej a z ekonom. ludzi.
Osoby prawne typu zakładowego (kapitałowego) -decyzja jakiegoś organu założycielskiego, tworzy ją organ nie ludzie, jej prawa będą wypływać z ustaw. Decydujące znaczenie ma organ założycielski. Ludzie mają zrealizować cel ale nie mają praw
Rodzaje pozyskiwania osobowości prawnej:
Ex lege-można pozyskać osobowość prawną z mocy przepisu ustawy lub poprzez akt regulacyjny. Bo tak ustawa stanowi, wejście ustawy w życie oznacza uzyskanie os. prawnej art..163 ksh
Podstawowym sposobem pozyskiwania osobowości prawnej jest rejestracja, czyli dokonanie określonego aktu przez określony organ. Rozróżnia się
rejestrację zwykłą - ustawodawca w przepisie ustawia jedynie pewne przesłanki ,które muszą istnieć, by zarejestrować wniosek do sądu. Musza być spełnione 3 przesłanki np. w spółce z o.o. musi być umowa spółki, wniesienie całego kapitału zakładowego, postanowienie pracowników. Jeżeli te przesłanki są zgodne z formalno prawnego punktu widzenia to sąd wyrazi zgodę na rejestrację
rejestrację kwalifikowaną (meldunkową, merytingową ) -aby osoba mogła być wpisana do rejestracji potrzebny jest tzw. preindykat, musi być odrębny akt w postaci zezwolenia właściwego organu administracji państwowej na utworzenie osoby prawnej np. utworzenie banku w formie spółki akcyjnej. Ale to nie jest koncesja
Jeżeli osoba zostanie wpisana do rejestru i opublikowana w tzw. „Monitorze Gospodarczym i Sądowym” w tym momencie pozyskuje osobowość prawną. Od tego momentu występuje tylko przez swoje organy. Jeżeli mamy osobę prawną, która nie ma swoich organów to nie jest ona osobą prawną i nie może występować w kontaktach z osobami trzecimi. Sąd wtedy powoła taki organ albo unicestwi taką osobę prawną. Czynności dokonane przez organ są czynnościami os. prawnej i można ją pozywać.
Od stycznia 2001 powinien być jeden rejestr. K.h.-spółki kapitałowe mogą być tworzone dla celu zgodnego z prawem ale nie muszą prowadzić działalności gosp.
Od 1990 osoba prawna może wszystko. Są takie rzeczy, których nie może ale są one nielogiczne np. nie może zawrzeć związku małżeńskiego.
Czy os. prawna ma dobra osobiste? - Tak firmę, renomę, znaki towarowe, zdobnicze, dorobek ale przepisy szczególne regulują. Nie można legalnie sprzedać nazwiska a os. prawna może sprzedać firmę i innne dobra osobiste, gdyż dobra osobiste os. prawnych mają charakter materialny.
Podmiot osoby prawnej zawsze wchodzi w skład struktury organizacyjnej. Pełnomocnik jest zawsze organem niezależnym od osoby prawnej. Organ działa zawsze na podstawie upoważnień wynikających z ustawy, opartej na ustawie o aktach zewnętrznych. Czy osoba prawna odpowiada za działania na tych samych zasadach co osoba fizyczna? Szerzej niż osoba fizyczna, osoba prawna będzie występowała z punktu widzenia ryzyka prowadzonej działalności gosp.
Ustanie osobowości prawnej przyczyny:
orzeczenie sądu
pewne obiektywne sytuacje
przy stanie niewypłacalności
łączenie osób prawnych
Przedmiot stosunków cywilnoprawnych
rzeczy
różne postaci energii
dobra niematerialne
papiery wartościowe
pieniądz
zorganizowane kongresy majątkowe.
Rzecz- każdy przedmiot materialny, prócz części składowych, dóbr powszechnie dostępnych. Jeśli jednak powietrze zapuszkujemy, lub wodę zabutelkujemy to już będzie rzeczą.
Podział rzeczy: ruchomości i nieruchomości. Art. 46 k.c. do nieruchomości należą części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności, budynki (tylko takie, co są związane z ziemią, czyli tzw. trwałe posadowienie z gruntem. Muszą mieć fundamenty np. nie jest nią jakaś szopa), części budynków np. lokale, w sposób odrębny od budynków stanowią przedmiot własności, będą to tez takie rzeczy, które w sposób szczególny uzyskał status nieruchomości ( np. statek wpisany do rejestru statków to nieruchomość, natomiast, jeśli nie zostanie zarejestrowany to wtedy jest ruchomością).Wszystko, co nie jest nieruchomością jest ruchomością. Księgę wieczystą można założyć tylko dla nieruchomości. Własność nieruchomości sięga tak daleko jak przeznaczenie społeczno-gosp. np. jeśli sadzimy marchewki na działce to nasza własność sięga tak głęboko jak one rosną.
Części składowe rzeczy art. 47 k.c. Wszystko to co należy do rzeczy jako całości, nie może być odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo przedmiotu odłączonego jest częścią składową rzeczy, funkcjonalną gospod. całością. Rzeczy połączone z inną rzeczą dla przemijającego użytku nie stanowią części składowej. Część składowa dzieli los całości np.. nasiona od chwili połączenia z gruntem stanowią całość (kretyństwo). Co to znaczy, że coś zalicza się do części składowej rzeczy? To oznacza, że własność nadrzędna rozciąga się na własność poszczególnych rzeczy składowych.
Od części składowej należy odróżnić przynależność. Muszą być spełnione warunki:
przynależność musi być rzeczą samą w sobie np. futerał na okulary
może nią być tylko rzecz ruchoma art. 49
rzecz główna i przynależność muszą mieć tego samego właściciela (grunt + inwentarz)
przynależność musi być wykorzystana do korzystanie z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem.
Egzekucja przeciw rzeczy głównej skierowana też na przynależność.
W prawie cywilnym rozróżnia się pożytki rzeczy i pożytki prawa. Pożytki rzeczy mogą być pożytkami naturalnymi i cywilnymi.
Pożytki cywilne- dochody, które dana rzecz przynosi na podstawie stosunku cywilno-prawnego np. za wynajem lokalu dochód.
Pożytki prawne- dochody, które prawnie przynoszą dochody zgodnie z przeznaczeniem społeczno- gosp. np. pożytek rzeczy uzasadniony prawnie ( jeśli mamy grunt to co zrodzi ziemia to też jest naszą własnością.
Pożytki naturalne- to płody rzeczy i inne np. torf wydobyty z ziemi.