1. Przemiany życia w świecie współczesnym i ich wpływ na rozwój turystyki.

Do rozwoju turystyki przyczyniły się:

• wzrost czasu wolnego (w krajach rozwiniętych; skracanie wieku emerytalnego)

• wzrost poziomu życia - zamożności (w krajach rozwiniętych), (osiągnięcia nauki i techniki oraz rozwój globalnej ekonomii, rozwój oświaty, kultury masowej)

• rozwój komunikacji i transportu, które ułatwiają turystykę

• rozwój środków masowego przekazu, które przekazują informacje o świecie i zachęcają do turystyki

• urbanizacja świata - wpływ ludności z miast na ludność mieszkającą poza miastami i wzrost ludności pozarolniczej

• można też wymienić:

• potrzebę człowieka przebywania z przyrodą

• chęć odpoczynku od hałasu miejskiego

• polityka państwa (propagowanie)

• wzrost dochodu narodowego

• wszelkie zmiany gospodarcze.

2. Podstawowe kryteria podziału turystyki

Turystykę można podzielić biorąc pod uwagę następujące kryteria:

• dominujący motyw wyjazdu:

• t. wypoczynkowa (wypoczynkowo - uzdrowiskowa)

• t. krajoznawcza (wycieczkowa, poznawcza)

• t. aktywna (specjalistyczna, kwalifikowana)

• czas trwania:

• t. urlopowa (długookresowa)

• t. świąteczna (krótkookresowa, weekendowa, wycieczkowa)

• zasięg geograficzny wyjazdów:

• najbliższa okolica

• t. krajowa

• t. zagraniczna

• stopień organizacji ruchu turystycznego:

• indywidualna (zorganizowana lub samodzielna)

• zbiorowa (wyjazdy grupowe, organizowane przez biura podróży lub inne instytucje)

• według środków transportu:

• piesza

• kolarska

• autokarowa

• kolejowa

• lotnicza

• wodna

• Przemiany społeczne i gospodarcze pod wpływem turystyki.

Pod wpływem turystyki dochodzi do różnych przemian. Następują one zarówno w miejscowościach recepcyjnych jak i emisyjnych.

Przemiany w miejscowości recepcyjnej:

• w strukturze społecznej (przepływ ludzi do innych zawodów, zmniejszenie zatrudnienia w rolnictwie, zmiany w strukturze wykształcenia)

• przemiany instytucji społecznych (powstawanie nowych - związanych z obsługą turystyczną, zmiany w stosunkach rodzinnych, sąsiedzkich)

• przemiany w postawach i zachowaniu ludzi (wzrost tolerancji, gościnności)

• przemiany kultury zbiorowości (rozwój kultury regionalnej, rozwój zagospodarowania przestrzennego i urbanizacji, rozwój ekonomiczny i techniczny, ochrona środowiska naturalnego)

Przemiany w miejscowości emisyjnej:

• przemiany w instytucjach społecznych (powstają biura podróży)

• rozwój procesów społecznych (wzrost integracji z innymi miastami, rozwój kultury)

4. Rodzaje turystyki.

Rodzaje turystyki wg. Gaworeckiego:

• krajoznawcza (poznawcza, wycieczki)

• kwalifikowana (aktywna; wymaga odpowiednich umiejętności i sprzętu, pozwala zdobywać kondycję; obejmuje turystykę pieszą, wodną, narciarską, kolarską, speleologiczną, taternictwo)

• zdrowotna (regeneracja sił, rekonwalescencja)

• motywacyjna (wysyłanie w podróż jako nagrodę, wyjazdy posezonowe)

• biznesowa (wyjazdy w sprawach zawodowych)

• kongresowa

• morska

• etniczna (przyjazdy turystyczne do mniejszości narodowych)

• polonijna (przyjazdy Polaków mieszkających za granicą)

• socjalna

• alternatywna (kontakt z ludnością autochtoniczną)

• religijno - pielgrzymkowa

• kulturalna

• agroturystyka

• weekendowa

• dyplomatyczna

• polityczna (podróże polityków)

5. Przestrzeń turystyczna i geograficzna

Turystyka jest zjawiskiem przestrzennym. W geografii mamy do czynienia z przestrzenią topograficzną, czyli powierzchnią Ziemi, na której żyje człowiek. Przestrzeń ekonomiczna obejmuje powierzchnie Ziemi zagospodarowaną przez człowieka (ekumena)

Przestrzeń geograficzna - to obszar działalności człowieka na powierzchni Ziemi, obejmuje też litosferę, atmosferę i hydrosferę tak daleko, jak sięga jego działalność.

Przestrzeń turystyczna - to obszar, w którym zachodzą zjawiska turystyczne; jest ona częścią przestrzeni geograficznej.

• S. Liszewski wyróżnia 5 rodzajów przestrzeni turystycznej w zależności od charakteru działalności turystycznej:

• Eksploracji turystycznej (odkrywanie nowych terenów dla działalności turystycznej

• Penetracji turystycznej (cele poznawcze, wycieczki krajoznawcze)

• Asymilacji turystycznej

• Kolonizacji turystycznej (zagospodarowanie terenów przez obiekty turystyczne)

• Urbanizacji turystycznej (przenoszenie kultury miejskiej pod wpływem turystyki)

6. Podstawowe cechy klimatu Polski i ich znaczenie dla turystyki.

Trzy cechy klimatu Polski:

1. Klimat Polski ma charakter przejściowy, między klimatem wilgotnym oceanicznym, lądowym, kontynentalnym. Przyczyną tej przejściowości jest położenie Polski w centrum Europy, w związku z tym przemieszczanie się nad nią mas powietrza napływającego z zachodu i wschodu Europy. Przejściowy klimat Polski cechuje:

• na zachodzie - przewaga wpływów oceanicznych, mniejsze amplitudy temperatur, wczesna wiosna i lato, krótka zima;

• na wschodzie - przewaga wpływów kontynentalnych, większe amplitudy wzrastające ku wschodowi, długie lato zwłaszcza na południu, chłodna i długa zima;

• na północy przewaga wpływów morskich, duże zachmurzenie, amplitudy wzrastające w głąb lądu, łagodne krótkie lato, krótka zima na wschodzie, długa na zachodzie;

• na południu - przewaga wpływów wyżyn i gór, niższe temperatury, większe opady, duże zróżnicowanie warunków klimatycznych zależne od ekspozycji i wysokości;

• w centrum - klimat o cechach pośrednich - cechuje się brakiem dominacji określonych mas powietrza, bardzo małymi opadami i zbliżonymi do średnich amplitudami temperatur.

2. Częste zmiany pogody spowodowane napływem różnorodnych mas powietrza: polarnego-morskiego, polarnego-kontynetalnego, podzwrotnikowego, podzwrotnikowego-kontynentalnego i arktycznego.

3. Istnienie 6 pór roku, których przyczyną jest ruch obiegowy Ziemi i zmiany kąta padania promieni słonecznych. Kąt ten zmienia się od 14⁰ do 16⁰. Te pory to: przedwiośnie, wiosna, lato, złota polska jesień, szaruga jesienna (pogoda listopadowa), zima.

7. Osobliwości krajobrazowe pojezierzy w Polsce.

Pojezierza: obszary pozostałe po stopionym lądolodzie bałtyckim (ostatnie zlodowacenie). Formy dominujące na pojezierzach to: jeziora, moreny czołowe (Wierzyca 329 m n.p.m.), sandry (obszary piaszczyste), szerokie doliny rzeczne ( w pradolinach), torfowiska. Na pojezierzach występuje też duże zalesienie. Las jest ważnym elementem wypoczynkowym, jest walorem turystycznym. Występują tam liczne jeziora krasowe (powstałe na skałach wapiennych).

Pojezierza - jeziora polodowcowe, najliczniejsze na pojezierzach; wyróżniają się szczególnie jeziora rynnowe (najdłuższe Jeziorak, najgłębsze Hańcza); duże zespoły leśne na sandrach (Bory Tucholskie, Puszcza Goleniowska, Piska, Augusytowska); rzeki jko szlaki kajakowe (Brda, Drawa., Łyna, Czarna Hańcza); najwyższe wzgórza moreny czołowej jako punkty widokowe (Wierzyca, Dylewska Góra, Wzgórza Krzemieniucha.; parki narodowe:Drawieński, Borów Tucholskich, Wielkopolski, Wigierski.

Pojezierza Wielkopolskie (starsze) składa się z pojezierza Lubuskiego, poznańskiego, gnieźnieńskiego i kujawskiego. Pojezierze pomorskie (młodsze) składa się z pojezierza: myśliborskiego, wałeckiego, drawskiego, krajeńskiego, kaszubskiego, Borów Tucholskich. W skład pojezierza mazurskiego wchodzą: pojezierze Iławskie, Chełmińskie, Olsztyńskie, Wielkie Jeziora mazurskie, Ełckie i suwalskie.

8. Osobliwości Krajobrazowe Karpat polskich

Karpaty tworzą liczne grzbiety górskie rozdzielone dolinami oraz rozległymi kotlinami (Podhale, Kotlina Krośnieńska). Karpaty są młodymi górami (alpejskimi), pokryte na powierzchni fliszem (młoda skała osadowa, zlepieniec). Fliszowa część Karpat nosi nazwę Beskidów, do których nie należą tylko Tatry (krystalicznie wschodnie i wapienne zachodnie), Podhale i Pieniny (wapienne). W skład obszaru beskidzkiego Karpat wchodzą:

• Przedgórze Karpackie;

• Beskidy Zachodnie;

• Środkowe ( Beskid Niski);

• Wschodnie czyli Bieszczady.

Góry - w Karpatach Tatry (wapienne i krystaliczne), wysokość do 2499 m; jaskinie w Tatrach Zachodnich; w Pieninach przełom Dunajca; Beskidy Śląski, Żywiecki, Gorce, Sądecki, Bieszczady; Parki Narodowe: Bieszczadzki, Magurski, Pieniński, Tatrzański, Gorczański, Babiogórski. Masywy Sudeckie: masyw Śnieżka - Jaskinia Niedźwiedzia; Góry Stołowe i Sowie; Karkonosze, Góry Kaczawskie (liczne odkrywki geologiczne ukazujące skomplikowaną budowę geologiczną Sudetów), parki narodowe: Karkonoski i Stołowogórski.

1. Osobliwości Krajobrazowe Sudetów

Masywy Sudetów są o ogólnym kierunku północny zachód - południowy wschód. Są to stare góry zrębowe, powstałe po fałdowaniu Hercyńskim, składające się z Przedgórza Sudeckiego i Podgórza Zachodniosudeckiego oraz Sudetów Zach., Środkowych (od Bramy Lubawskiej do Kotliny Kłodzkiej). Sudety nie tworzą łańcuchów, sa to pojedyncze masywy skalne np.: Karkonosze. Każdy masyw sudecki jest przesunięty. W Sudetach jest więcej ciekawych krajobrazów niż w Karpatach, oczywiście za wyjątkiem Tatr, Pienin i Podhala. Masywy Sudeckie:

• Masyw Śnieżnika (jaskinia Niedźwiedzia)

• Góry Stołowe i Sowie (oryginalne formy skalne)

• Karkonosze

• Góry Kaczawskie (liczne odkrywki geologiczne ukazujące skomplikowaną budowę geologiczną Sudetów)

Parki Narodowe to: Karkonoski i Stołowogórski.

2. Podstawy waloryzacji turystycznej.

Walory turystyczne - dobra turystyczne, elementy środowiska przyrodniczego oraz przejawy działalności człowieka będące przedmiotem zainteresowania turystyki.

Waloryzacja - jest działaniem przybliżonym i subiektywnym gdyż określenie walorów przeważnie nie jest możliwe. Umozliwia jednak porównania bilans zasobów turystycznych.

Walor - to co jest widoczne z punktu widzenia turysty. Dzielą się najczęściej na dwie grupy:

• Przyrodnicze;

• Antropogeniczne (kulturowe)

W grupie walorów przyrodniczych wyróżnia się 14 ich rodzajów podzielonych na:

• Ukształtowane bez ingerencji człowieka

• Utworzone przez człowieka

• Utworzone z niewielką ingerencją człowieka (nie wpływająca na ich charakter)

3. Walory przyrodnicze utworzone z pomocą człowieka.

Są to przede wszystkim:

• Muzea i zbiory przyrodnicze

• Ogrody botaniczne (uniwersyteckie - 5, najstarszy jest w Krakowie - 1873 r., łącznie jest to 17 ośrodków):

• palmiarnie

• alpiarnie (roślinność górska)

• arboreta (doświadczenia)

• Ogrody zoologiczne (łącznie jest ich 12 lub 15, najstarsze we Wrocławiu i Poznaniu; największe w Poznaniu i Gdańsku (pow. 100 ha)

• Parki zabytkowe (8700 parków, większość XIX wiecznych, 85% znajduje się na wsiach, największy - Park kultury i wypoczynku w Chorzowie)

• Parki Narodowe (całkowicie podlegają ochronie, jest ich 23):

• Nadmorskie:

• Woliński

• Słowiński

• Niżowe:

• Białowieski - najstarszy

• Biebrzański - największy ok. 600 km²

• Borów Tucholskich

• Drawieński

• Kampinowski

• Narwiański

• Poleski

• Wielkopolski

• Wigierski

• Wyżynne:

• Ojcowski

• Roztoczański

• Świętokrzyski

• Górskie:

• Babiogórski

• Bieszczadzki

• Gorczański

• Karkonoski

• Magurski

• Pieniński

• Stołowogórski

• Tatrzański

• Parki Krajobrazowe (powstały w latach 70-tych. To miejsca, gdzie staramy się utrzymać naturalną gospodarkę, jest ich 117 (109 parków + 3 zespoły)

• Lasy - są ważnym walorem przyrodniczym i wypoczynkowym, maja również udział w turystyce kwalifikowanej. 29% powierzchni kraju pokryta jest lasami.

1. Parki narodowe w Polsce i ich wykorzystanie turystyczne.

Ochrona przyrody w Polsce ma długą i wspaniałą historię. Najwyższa formą ochrony przyrody jest Park Narodowy. Parki narodowe są osobliwością przyrodniczą, mającą wysokie walory turystyczne. Są to obszary podlegające całkowitej ochronie o pow. od 1 tys. ha; w Polsce obecnie istnieją 22 PN. Są zorganizowane tak, aby zwiedzanie było bezpieczne. Stale wzrastająca liczba zwiedzających powoduje jednak konieczność ograniczenia zwiedzania niektórych PN, ze względu na zniszczenia powodowane przez turystów.

2. Parki krajobrazowe w Polsce i ich wykorzystanie turystyczne

Są to obszary chronione z dopuszczeniem gospodarki naturalnej (leśnej). Obecnie w Polsce jest 106 PK. Jest on obszarem chronionym ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe, a celem jego utworzenia jest zachowanie, popularyzacje i upowszechnianie tych wartości w warunkach racjonalnego zagospodarowania. Dla PK sporządza się plan zagospodarowania przestrzennego, wyznacza granicę parku i otuliny.

3. Rezerwaty archeologiczne i ich znaczenie poznawcze

Muzea (nagromadzenie pamiątek w specjalnym miejscu) i rezerwaty (tam, gdzie znaleziono te pamiątki i udostępniono) archeologiczne to np. Biskupin, ślady życia w jaskiniach, cmentarzyska. W Polsce jest 15 muzeów archeologicznych. Podobna jest ilość rezerwatów.

15. Turystyka aktywna i możliwości jej uprawiania w polsce

Do walorów specjalistycznych zaliczamy:

• kajakowe i żeglarskie - walory takie posiada 160 rzek, większość jezior (na pojezierzach), sztuczne zbiorniki wodne o powierzchni ponad 20 km²: Włocławski, Zegrzyński i kanały: Wielkich Jezior Mazurskich, Augustowski, Elbląski itd. W Polsce jest 188 wyznaczonych szlaków wodnych, w tym 30 żeglarskich. 15 ma walory międzynarodowe, 10 kajakowych i 5 żeglarski

• wędkarskie - występują na wodach nizinnych i górskich. W Polsce występuje 7 głównych rejonów turystyki wędkarskiej:

• Słowiński

• Drawski

• Charzykowsko-Wdzydzki

• Iławsko-Brodnicki

• Wielkich Jezior Mazurskich

• Wigierski

• Żmigrodzko-Milicki

• myśliwskie - 80% powierzchni Polski (250 tys km2) zajmują obwody łowieckie. Polowaniami zajmuje się Polski Związek Łowiecki.

• jeździeckie - w Polsce jest ponad 30 ośrodków hodowli koni i 25 stadnin ogierów. Obecnie przy każdym ośrodku hodowli koni lub stadninie są możliwości jeździeckie.

• taternickie - najlepsze walory mają Tatry, natomiast dobre walory ma 8 rejonów w Sudetach i na Jurze Krakowsko - Częstochowskiej.

• speleologiczne - najwięcej jaskiń jest na wyżynie Krakowsko - Cżęstochowskiej (1000), w Tatrach (400) i Sudetach (100). Najdłuższa (17,8 km) i najgłębsza (814 m) - Wielka Śnieżna - Wielka Litworowa

16. Charakterystyka walorów wodnych polski i ich wykorzystanie turystyczne.

Walory wodne należą do przyrodniczych i są to przede wszystkim::

• jeziora:

• rynnowe - podłużne, na Pojezierzach; najdłuższe - j. Jeziorak (27,4km.), najgłębsze Hańcza (108,5m), największe - Śniardwy (113,8km² )

• górskie - Tatrzańskie - Wielki Staw w Dolinie Pięciu Stawów Polskich, Czarny Staw nad Morskim Okiem

• przybrzeżne jeziora bałtyckie (Łebsko) - wykorzystywane turystycznie

• błotne (bagienne)

• krasowe - na terenach wapiennych - wyżyna Lubelska

• wodospady i źródła - malownicze elementy krajobrazu, najwięcej jest ich w górach, jednak na wyżynach i nizinach są one ciekawsze. Wodospady tworzą się na rzekach przez popękanie skał tworzą się progi. Najwyższy ma 64 metry wysokości - w Karpatach Wielka Siklawa, inne to np. Wodogrzmoty Mickiewicza

• zjawiska krasowe - na skałach wapiennych drążonych przez wodę. Najgłębsze i najdłuższe jaskinie występują w Tatrach Zachodnich (400 jaskiń), na wyżynie Krakowsko -Częstochowskiej (100) i w Sudetach.

17. Miejsca pielgrzymek w polsce i ich znaczenie turystyczne

Miejsca pielgrzymkowe stanowią bardzo ważne miejsce w masowym ruchu turystycznym. W dużej mierze organizowane są przez Kościół do miejsc świętych. W Polsce jest ponad 400 miejscowości pielgrzymkowych, ale tylko kilka ma zasięg międzynarodowy - Częstochowa (5 - 5,5 mln osób), Oświęcim (pielgrzymki z Izraela), Warszawa (kościół Św. Stanisława Kostki, gdzie jest grób księdza Popiełuszki), Niepokalanów. Inne mają zasięg ogólnopolski - św. Lipka, Kraków, Wadowice, Licheń, itd. Reszta ma zasięg regionalny.

18. Podział miejscowości turystycznych w polsce

Miejscowości turystyczne w Polsce dzielimy na:

• centra turystyczne - posiadają unikalne i zróżnicowane nagromadzenie walorów w skali światowej i europejskiej. W Polsce wyróżniamy 9: Warszawa, Kraków, Poznań, Wrocław, Szczecin, Gdańsk, Częstochowa, Toruń i Lublin

• ośrodki turystyczne - są to miejscowości o wybitnych walorach turystycznych o znaczeniu ogólnokrajowym. Są to też miejsca, skąd zaczynają się trasy turystyczne - odpowiednio zagospodarowane. W Polsce wyróżniamy 56 ośrodków w Polsce

• miejscowości turystyczne - występuje tu co najmniej jeden obiekt turystyczny. W Polsce mamy około 700 miejscowości turystycznych.

Lijewski nazywa to podziałem miejscowości krajoznawczych i systematyzuje je w 3 grupach:

• I - zalicza 6 dużych zgrupowań obiektów krajoznawczych o znaczeniu międzynarodowych i najwyższym znaczeniu krajowym, są to: Gdańsk, Kraków, Poznań, Toruń, Warszawa i Wrocław

• II - zalicza 127 miejscowości i obiektów

• III - 349

Trasa turystyczna - to ukierunkowany siecią transportu ciąg ruchu turystycznego, przez obszary i miejscowości turystyczne

Szlak turystyczny - to trwale oznaczony ciąg turystyczny o specjalistycznych walorach, umożliwiających uprawianie turystyki kwalifikowanej.

19. Ważniejsze opracowania o regionalizacji turystycznej polski

Podziału Polski na regiony turystyczne dokonywano już wielokrotnie, począwszy od końca lat 60. Oto 5 ważniejszych:

• M. I. Milewska. „Regiony turystyczne Polski” oraz mapa „Atrakcyjność krajobrazów i regiony turystyczne 1:2 000 000”. Na mapie wyróżniono kolorami typy krajobrazu naturalnego wg stopnia atrakcyjności dla wypoczynku i turystyki, wydzielając 6 kategorii i określając ich atrakcyjność wg 5-stopniowej skali (od 0 do 4 punktów). Na tej podstawie wydzielono 21 regionów wypoczynkowo-turystycznych w czterech grupach: regiony nadmorskie, pojezierne i wyżynne, sudeckie, karpackie, oraz 12 regionów potencjalnych

• A. Bajcar w 1969 roku wydzielił 9 regionów i 33 podregiony. Regiony: Bałtycki, Pomorski, Wielkopolski, Mazurski, Mazowiecki, Małopolski, Krakowsko-Śląski, Sudecki, Karpacki

• Turystyka 1:4 000 000 (Mapa w Geograficznym Atlasie Polskim dla klas VIII i szkół średnich). Przedstawiono kolorem dwustopniowe natężenie walorów turystycznych (obszary turystyczno-wypoczynkowe o wybitnych walorach turystycznych i o mniejszym znaczeniu) oraz kółkami miejscowości turystyczno-wypoczynkowe o znaczeniu dla turystyki (3 wielkości) i ich funkcje, kolorami: krajoznawczą, wypoczynkową, krajoznawczo-wypoczynkową i krajoznawczo - wypoczynkowo-uzdrowiskową.

• T. Lijewski, B. Mikułowski i J. Wyrzykowski. Wyróżniono na mapie 7 regionów i 44 rejony turystyczne. Regiony: Pobrzeże, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Mazurskie, Pojezierze Wielkopolskie, Wyżyna Małopolska, Sudety, Karpaty

• T. Kozłowska - Szczęsna. Regiony bioklimatyczne. Oparto się w tych opracowaniach na 8 regionach turystycznych: Północny, Północno - Wschodni, Zachodni, Centralno - Zachodni, Centralno - Wschodni, Południowo - Zachodni, Wschodni, Południowo - Wschodni. Podstawą ich wydzielenia były regiony bioklimatyczne T. Kozłowskiej - Szczęsnej, oparte na czynnikach klimatycznych, wyrażających ich uciążliwość dla człowieka.

20. Znaczenie dostepności komunikacyjnej terenu dla turystyki.

Transport jest podstawą turystyki. Przy dobrym i sprawnym transporcie możemy dotrzeć do każdego miejsca. To od transportu zależy dostępność obszarów turystycznych (możliwość dojazdu do celu), szybkość dojazdu (czas trwania podróży), wygoda (komfort przejazdu), bezpieczeństwo oraz koszty przejazdu. Wyróżnimy następujące rodzaje transportu:

• lądowy

• samochodowy

• autobusowy

• lądowy

• morski

• kolejowy

Transport lądowy ma ogromne znaczenie, gdyż korzysta z niego 90% turystów. Pozostałe 10% przypada na transport morski i lądowy. Udział poszczególnych rodzajów transportu zależy od zasięgu turystyki, czy jest ona: międzykontynentalna, kontynentalna, krajowa, regionalna, lokalna.

Transport lądowy zależy od sieci dróg. W Polsce gęstość dróg jest wystarczająca (130 km na 100 km² ), ale jakość dróg jest bardzo zła. W przewozach grupowych dominują przewozy autokarowe. Istnieje obecnie ok. 700 firm, które wypożyczają autokary. Najwięcej jest ich w Katowicach. Budowa autostrad w Polsce przyczyni się do powstania nowych tras turystycznych i zwiększy korzyści dla turystyki. Nastąpi również zwiększenie tranzytowego ruchu turystycznego. Przewozy kolejowe mają duże znaczenie w okresach wzmożonego ruchu turystycznego.

Transport wodny, morski i śródlądowy w Polsce nie odgrywa większej roli; bardziej się liczy transport promowy oraz sezonowy transport wodny na szlakach jeziornych i przybrzeżnych.

Znaczenie transportu lotniczego stale wzrasta w skali światowej ze względu na możliwość szybkiego przelotu. Mimo dużych kosztów przelotów, wzrasta udział transportu lotniczego w turystyce, ponieważ przybywają nowe, odległe obszary turystyczne, których dostępność zależna jest od tego transportu.

21. Podział na regiony turystyczne wg „Geografii atrakcji turystycznych Polski”

Region turystyczny - większy obszar o podobnym typie krajobrazu, charakteryzujący się walorami turystycznymi oraz zagospodarowaniem odpowiednim do tego krajobrazu.

• Region bałtycki

• Szczeciński

• Koszaliński

• Gdański

• Region pomorski

• Myśliborski

• Krajeński

• Drawski

• Kaszubski

• Borów tucholskich

• Dolnego powiśla

• Region mazurski

• Dobrzyńsko - chełmiński

• Ostródzki

• Olsztyński

• Wielkich jezior

• Ełcki

• Augustowski

• Region podlaski

• Region wielkopolski

• Lubuski

• Poznański

• Gnieźnieński

• Kujawski

• Południowo - wielkopolski

• Region mazowiecki

• Warszawski

• Łódzki

• Kurpiowski

• Płocki

• Region niziny śląskiej

• Opolski

• Wrocławski

• Legnicko - żagański

• Region śląsko - krakowski

• Krakowski

• Częstochowski

• Śląski

• Region małopolski

• Opoczyński

• Świętokrzyski

• Sandomierski

• Region lubelski

• Poleski

• Kazimierzowsko - zamojski

• Roztoczański

• Region sudecki

• Jeleniogórski

• Wałbrzyski

• Kłodzki

• Przedgórski

• Wschodnio - łużycki

• Region karpacki

• Żywiecki

• Tatrzańsko - podhalański

• Rabczańsko - limanowski

• Sądecki

• Krośnieński

• Bieszczadzki

• Podgórski

22. Walory turystyczne polski atrakcyjne dla tusystów zagranicznych

Powody przyjazdów turystów z zagranicy do Polski:

• walory środowiska naturalnego

• nagromadzenie walorów kulturowych

• bogaty folklor

• kuchnia polska

• duże możliwości polowania

• tranzytowe położenie Polski

• niskie przeciętne koszty pobytu i ceny

Główne walory środowiska naturalnego atrakcyjne dla turystów zagranicznych:

• wybrzeże: warunki klimatyczne i plażowe, kąpieliska

• pojezierza: jeziora - warunki dla turystyki wodnej, wędkarstwa i wypoczynku

• lasy: duże kompleksy leśne z możliwością wypoczynku i organizowania polowań

• rezerwaty biosfery: w Polsce jest ich 7

• pomniki historii i obiekty światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO

Walory kulturowe atrakcyjne dla turystów zagranicznych: Mikułowski i Wyrzykowski w swojej klasyfikacji wyróżniają 37 obszarów turystycznych w Polsce na potrzeby przyjazdowej turystyki zagranicznej, punktując je gwiazdkami.

11 obszarów jest wyróżnionych :

• Kaszubski PK

• Wielkie Jeziora Mazurskie

• Pojezierze Suwalskie

• Białowieski PN

• Zespół Jurajskich PK

• Karkonowski PN

• Stołowogórski PN

• Ojcowski PN

• Tatry

• Tatrzański PN

• Pieniński PN

Podobnie wyróżniono gwiazdkami 187 miejscowości i obiektów atrakcyjnych dla turystów zagranicznych. 42 obiekty wyróżniono :

• Białowież

• Oświęcim

• Szczyrk

• Częstochowa

• Malbork

• Gdańsk

• Kołobrzeg itd.

Spośród miejscowości turystycznych w Polsce możemy również wyróżnić miasta o światowych walorach turystycznych:

• Gdańsk

• Kraków

• Poznań

• Toruń

• Warszawa

• Wrocław

• Kazimierz Dolny

• Zamość

• Częstochowa

23. Charakterystyka Infrastruktury turystycznej wybranego regionu Polski

24. Najważniejsze zabytki budownictwa w polsce o znaczeniu międzynarodowym

Zabytki budownictwa należą do walorów kulturowych. Zabytki architektury i budownictwa zajmują czołowe miejsce w przewodnikach, jest ich najwięcej i budzą największe zainteresowanie. Są tym ważniejsze im starsze, ale ważny jest też ich stan zachowania. Najbardziej uczęszczane obiekty mają ok. 1 miliona odwiedzających rocznie. W Polsce jest ponad 55 tys takich obiektów. 66 z nich zostało wyróżnionych jako klasy zerowej, z których 35 znajduje się w 8 miastach:

• Kraków (10)

• Toruń (7)

• Gdańsk (5)

• Kazimierz Dolny

• Wrocław

• Poznań

• Zamość

• Warszawa

25. Turystyka polonijna i jej udział w turystyce przyjazdowej Polski

Turystyka polonijna odbywa się głównie do regionów: Podkarpacia, Polska północno - wschodnia (Podlasie). Turyści przyjeżdżają z USA i krajów Europy Zachodnic

26. Zmiany w zagranicznym ruchu turystycznym w Polsce w latach 90-tych

Koniec lat 80 i początek 90 przyniósł wiele zmian w ruchu turystycznym. Notuje się stałą tendencję wzrostową obecnie 5-6% rocznie.

• zmiany praktyczne lat 90 sprawiły, że turystyka zaczęła się rozwijać prędzej i aktywniej;

• obecnie dominuje indywidualne turystyka, którą wyznacza moda.

Turystyka zagraniczna przyjazdowa:

• z Niemiec - jest to głównie turystyka historyczna, sentymentalna, często na tereny należące do Niemiec przed wojną (Śląsk, Mazury, Pomorze);

• turystyka sąsiedzka - najwięcej przyjazdów notujemy z Litwy, Czech, Słowacji, Ukrainy. Jest to najczęściej turystyka handlowa ze strony sąsiadów wschodnich;

• Węgrzy - przyjeżdżają chętnie w Karpaty i Tatry;

• Skandynawowie - przyjeżdżają na wybrzeże.

Przyjazdy cudzoziemców wg krajów:

1. Niemcy

2. Czechy

3. Słowacja

4. Ukraina

5. Białoruś

6. Rosja

7. Litwa

8. Łotwa

9. Austria

10. Holandia

11. Estonia

12. Francja

13. USA

14. UK

15. Węgry

Spośród turystów zagranicznych najczęściej z noclegów korzystają: Niemcy, Rosjanie, Amerykanie, Anglicy. Zdecydowanie więcej Polaków wyjeżdża za granicę. Procent w latach 90 wciąż rośnie. Turyści Polscy nie mają problemów z przemieszczaniem się w Europie.

Wyjazdy zagraniczne:

• Ludzie z dużych miast - ok. 20%

• Ludzie ze średnich i małych miast - ok. 12-13%

• Ludzie ze wsi - ok. 7%

27. Sezonowość ruchu turystycznego w Polsce

Sezonowość turystyczna w Polsce jest głównym czynnikiem hamującym szybszy rozwój turystyki, a dotyczy to 85% obszaru Polski. Ścisły związek turystyki z walorami przyrodniczymi powoduje, że największe nasilenie ruchu turystycznego występuje w regionach o najlepszych walorach przyrodniczych (wybrzeże, pojezierza, góry). Również związek ruchu turystycznego z rozwojem infrastruktury turystycznej powoduje zmiany na mapie rozmieszczenia ruchu, wraz ze zmianami w rozwoju infrastruktury.

Sezon letni w Polsce trwa przez 3 do 4 m-cy. Sezon zimowy przypada na grudzień, styczeń i luty. W zależności od warunków pogodowych zwiększa się lub zmniejsza ruch tur. Także ilość wolnego czasu wpływa na ilość urlopowiczów. Hotelami o wyższym standardzie często są sanatoria uzdrowiskowe czynne przez cały rok. Sezon w Polsce jest krótki, zupełnie inaczej niż w krajach basenu M. Śródziemnego. Tam sezon trwa niemal przez cały rok.

28. Funkcje współczesnej turystyki

Funkcje współczesnej turystyki:

• społeczno - wychowawcza

• poznawcza

• kulturalna

• rekreacyjno - zdrowotna

• społeczno - gospodarcza (transfer środków pieniężnych, wzrost obrotów towarowych, rozszerzenie działalności produkcyjnej i usługowej, inwestycje, wzrost zatrudnienia)

29. Efekty ekologiczne ruchu turystycznego

Skutki ruchu turystycznego możemy zaobserwować w płaszczyźnie:

• ekonomicznej

• społecznej

• ekologicznej

• zmiany w krajobrazie naturalnym i kulturowym wywołane urbanizacją turystyczną

• wpływ kultury miejskiej

• skutki motoryzacji i turystyki motorowej

• zaśmiecanie obszarów turystycznych

• wzrost hałasu w obszarach intensywnej turystyki

30. Unikalność krajobrazów w turystyce; przykłady z obszaru Polski.

• Żuławy wiślane - jest to część Pobrzeża Gdańskiego odpowiadająca delcie Wisły, stanowi równinę zbudowaną z nanosów rzecznych Wisły i jej ujściowych ramion, oddzielone od zach. wysoką krawędzią Pobrzeża Kaszubskiego, od wsch. krawędzią Wzniesień Elbląskich, oddzielone od zat. gdańskiej pasmem wydm stanowiących przedłużenie Mierzeji Wiślanej

• Pustynia błędowska - obszar nagich piasków na zachód od Olkusza, u zach krawędzi wyż.krakowsko-częstochowskiej. Powierzchnia sięga ok. 30km² przez środek przepływa Biała Przemsza, której wąska dolina jest oazą roślinności

• Ruchome wydmy w okolicach Łeby, które nieustannie się przesuwają u wybrzeży M.Bałtyckiego od.6-20 m.,w ciągu roku są niebywałą atrakcją dla turystów.

• Kraina Wielkich Jezior Mazurskich

31. Obszar gór alpejskich w Europie jako makroregion turystyczny.

System gór alpejskich rozciągający się od Pirenejów do Kaukazu tworzy strefę śródziemnomorską o charakterystycznym, podzwrotnikowym klimacie i wiecznie zielonej roślinności.

32. Główne regiony krajobrazowe europy

W Europie występują 4 główne typy krajobrazów:

• krajobrazy Skandynawskie - obszar północnej Europy: Szwecja, Norwegia - obszar starych gór, wybrzeże fiordowe; Islandia - obszar wulkaniczny, lodowce; Dania, Finlandia - pozostałości zlodowacenia czwartorzędowego

• krajobrazy niżowe - Niż Europejski: Nizina Zachodnioeuropejska, Środkowoeuropejska, Wschodnioeuropejska; pozostałości zlodowacenia

• Stare góry i wyżyny - wyżyna i góry Półwyspu Iberyjskiego, wyżyny środkowej Francji, Niemiec, Polski i Masyw Czeski

• System gór alpejskich rozciągający się od Pirenejów do Kaukazu; tworzy strefę śródziemnomorską o charakterystycznym, podzwrotnikowym klimacie i wiecznie zielonej roślinności.

33. Regiony roślinne i ich znaczenie dla turystyki

Region roślinny - to obszar o podobnych warunkach klimatycznych, glebowych i długości trwania okresu wegetacyjnego.

Główne regiony roślinne kuli ziemskiej:

• tundra - obszar wiecznej marzłości, krótkie lato, ok. 2 miesięcy

• tajga - lasy, głównie iglaste, Syberia, Kanada

• stepy - trawiaste, lasostepy, sawanny, pampa, prerie, busz

• roślinność wysokogórska - lasy liściaste i iglaste, obszary krzewiaste, kosodrzewina, hale górskie

• obszary lasów mieszanych (klimat umiarkowany)

• obszary lasów iglastych (Europa, Azja)

• roślinność śródziemnomorska (obszary krzewiaste, lasy piniowe)

• obszary roślinności bagiennej i torfowej (tereny podmokłe, niedostępne)

• dżungle - (podmokłe lasy równikowe, monsunowe i górskie w klimacie równikowym)

• lasy galeriowe - (w suchym klimacie), rosnące w dolinie rzecznej

• roślinność namorzynowa - (mangrowa), występująca na wybrzeżach obszarów międzyzwrotnikowych

• roślinność półpustynna i pustynna na obszarach o minimum opadów potrzebnych do wegetacji

34. Różnice między strefą klimatyczną i klimatem

Strefa klimatyczna - to zespół klimatów rozmieszczonych w określonej szerokości geograficznej (strefie), o ustalonych średnich wartościach temperatur opadów.

Klimat - całokształt warunków pogodowych charakterystycznych dla danego obszaru lub miejsc.

Region klimatyczny (klimat) - obszar o podobnych cechach klimatycznych. Typy klimatów zależą od wysokości nad poziom morza, odległości od oceanu, ilości energii słonecznej (szerokość geograficzna)

Główne rodzaje klimatów:

• śródziemnomorski - długie, suche lato

• zwrotnikowy - suchy z porą deszczową

• umiarkowany

• morski

• przejściowy

• kontynentalny

• monsunowy - z długą porą deszczową

• równikowy - wilgotny, niekorzystne warunki dla turystyki

• górski - warunki dla turystyki kwalifikowanej

• podbiegunowy - krótkie lato, obszar tundry

• polarny - trudne warunki przebywania

35. Regiony turystyczne świata wg. Wto

Od 1949 obowiązywał podział na następujące regiony:

• Europa

• Ameryka Północna

• Ameryka Środkowa i Południowa

• Karaiby

• Afryka

• Australia i Daleki Wschód

W 1983 ustalono nowy podział:

• Europa

• Ameryka (pn + śr + pd)

• Afryka

• Bliski Wschód

• Azja Południowa

• Azja Wschodnia i Region Pacyfiku

36. Subregiony turystyczne w Europie.

Europa:

• północna: (7)

• Finlandia

• Szwecja

• Norwegia

• Dania

• Islandia

• Irlandia

• Wielka Brytania

• środkowo - wschodnia: (13 Europy)

• Polska

• Czechy

• Słowacja

• Węgry

• Rumunia

• Bułgaria

• Rosja

• Litwa

• Łotwa

• Estonia

• Białoruś

• Mołdawia

• Ukraina

• + 3 kraje zakałkazkie: Gruzja, Armenia, Azerbejdżan

• + 5 państw republiki: Kazahstan, Uzbekistan, Turkmenia, Tadżekistan, Kirgizja

• Południowa: (13)

• Kraje półwyspu Pirenejskiego

• Apenińskiego

• Grecja

• Malta

• Kraje po byłej Federacji Jugosławii

• Wschodnio - śródziemnomorska (3):

• Turcja

• Cypr

• Izrael

• Zachodnia:

• Niemcy

• Holandia

• Belgia

• Luxemburg

• Austria

• Szwajcaria

• Lichtenstein

• Francja

• Monako

37. Udział turystów europejskich w światowym ruchu turystycznym.

Europa w 1996 zajmowała pierwsze miejsce w udziale w światowym ruchu turystycznym a wynosił on 57%. 85% turystów podróżujących po Europie to mieszkańcy Europy, w Ameryce 14% Europejczyków, w Azji 25%, w Afryce 43% a w Australii i Oceanii 19% podróżujących to turyści europejscy.

38. Udział turystyki w gospodarce światowej.

Turystyka jest jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się działów gospodarki. Jest drugim po handlu najważniejszym działem sektora usług. Z prognozy wynika że przez 10lat. Będzie okresem imponującego wzrostu znaczenia turystyki. Udział turystyki w dochodzie świata wynosi 12%. Ponad 51% wpływów z turystyki międzynarodowej przypada na Europę, Ameryka 28% ,Azja 17%. Turystyka to także doskonałe antidotum na bezrobocie, szczególnie w regionach w których nie ma szans na rozwój przemysłu.(npWłochy).Najwięcej miejsc w turystyce oferują St.Zjednoczone.

Największe dochody w Europie i pierwsze miejsce w ilości turystów ma Francja, potem są Włochy, Hiszpania.

39. Rozkład przestrzenny ruchu turystycznego na świecie.

• Europa zajmuje I miejsce w turystyce świata - ok. 56%. Od lat 70 - tych zmalało to o ok. 14%.

• Ameryka 21%

• Azja Wsch. 15%

• Afryka 4%

• Bliski Wschód 2%

• Azja Pd. 1%.

W Europie jest: (napływ głównie do E. Zach. - 40% i Południowej - 33%)

• 85% turystów Europejskich

• 8% z Ameryki Pn.

W Ameryce: (Napływ głównie na Karaiby i do USA)

• 77% amerykańskich

• 14% europejskich

W Azji: (napływ do Azji Wsch. i Pd.-Wsch. - 72%)

• 65% azjatyckich

• 25% europejskich

• 10% amerykańskich

W Afryce: (głównie do Północnej - 62%)

• 43% europejskich

• 5% amerykańskich

W Australii i Oceanii (napływ głównie do Australii i Nw. Zelandii - 68%)

• 19% europejscy

• 17% amerykańscy

40. Największe parki narodowe na świecie

Parki Narodowe wyróżniają się zorganizowaną ochroną kompleksową, ścisłymi rezerwatami, w których prowadzone są badania naukowe, zajmują się ochroną gatunków ginących oraz są w coraz większym stopniu wielką atrakcją turystyczną.

Parki narodowe są osobliwością przyrodniczą, mają wysokie walory turystyczne, są zorganizowane tak, aby zwiedzanie było bezpieczne. Stale wzrastająca liczba zwiedzających powoduje jednak konieczność ograniczenia zwiedzania niektórych PN, ze względu na zniszczenia powodowane przez turystów.

Łącznie na świecie jest 1400 PN o powierzchni 3,1 mln km², jest to 2,5% powierzchni lądów. Najstarszym (1872) i mającym najwięcej zwiedzających jest Park Yellowstone. Największym PN jest Grenlandzki PN o powierzchni 700 000 km², a największym morskim parkiem jest PN Wielkiej Rafy Koralowej u wschodnich wybrzeży Australii.

41. Największe parki narodowe w europie

Parki Narodowe wyróżniają się zorganizowaną ochroną kompleksową, ścisłymi rezerwatami, w których prowadzone są badania naukowe, zajmują się ochroną gatunków ginących oraz są w coraz większym stopniu wielką atrakcją turystyczną.

Parki narodowe są osobliwością przyrodniczą, mają wysokie walory turystyczne, są zorganizowane tak, aby zwiedzanie było bezpieczne. Stale wzrastająca liczba zwiedzających powoduje jednak konieczność ograniczenia zwiedzania niektórych PN, ze względu na zniszczenia powodowane przez turystów.

Największym Parkiem Narodowym w Europie jest Snowdonia o pow. 2171 km² w Walii. Kolejnymi są Sarek w północnej Szwecji, Las Palatyński w Niemczech. Biebrzański PN zajmuje 7 miejsce w Europie.

42. Czynniki zwiększające i zmniejszające międzynarodowy ruch turystyczny.

1)Czynniki ogólnopolityczne (wzrost i spadek napięć politycznych między państwami)

• poprawa stosunków wsch.-zach. w drugiej połowie lat 70-tych

• rozwój unii europejskiej (ponad 40% udziału w podróżach międzynarodowych)

• zjednoczenie Niemiec

• Przeobrażenia ustrojowe w europie środkowej i wsch. (do 89roku)

• Powstanie nowych wielkich organizmów gospodarczych, jak NAFTA w Ameryce, Wspólny Rynek Południowego Pacyfiku

• Zakończenie konfliktów zbrojnych

2)Czynniki ogólno rynkowe

• Walory naturalne, bogata infrstruktura turystyczna (w kraju7 lub regionie recepcji turystycznej)

• Dobra sytuacja gospodarcza , stabilne stosunki polityczne, brak ograniczeń finansowych czy administracyjnych (w kraju emisji turystycznej)

Łączniki transportowe: stan urządzeń transportowych, przeszkody tranzytowe (kontrole, pobieranie opłat, czekanie na granicy), opóźnienia spowodowane zmianami środka transportu.

43. Regionalne organizacje turystyczne na świecie.

1. Europejska komisja turystyczna 2) Konfederacja organizacji turystycznych Ameryki łacińskiej 3) stowarzyszenie Turystyki regionu oceanu spokojnego.

44. Atrakcyjność krajoznawcza Niemiec dla turystów polskich.

Republika Federalna Niemiec.

W jej skład wchodzi 16 krajów związkowych (landów), w tym 3 miasta wydzielone, stanowiące kraje związkowe: Wolne Hanzeatyckie Miasto Brema, Wolne Hanzeatyckie Miasto Hamburg, oraz Berlin.

Największe miasta Niemiec to: Berlin, Hamburg, Monachium, Kolonia, Franfurkt/M, Essen, Dortmund, Dusseldorf, Stuttgart, Brema, Hanower.

W miastach mieszka 85% ludności, na wsi 15%, ogromnie rozwinięta jest turystyka weekendowa. W Niemczech mniejszości narodowe stanowią 9% ludności, w tym polacy ok. 0,35%

Obszar Niemiec obejmuje Trzy duże krajobrazy geograficzne:

1. Nizina Niemiecka (40% pow. Kraju). Obejmuje ona obszar zlodowacenia czwartorzędowego oraz liczne padoliny. Wattowe wybrzeże Morza północnego (płytki obszar przybrzeżny zalewany podczas przypływów) obejmuje rozległe watty parku narodowego. Występują tu wielkie astuaria rzeczne Łaby, Wezery i Ema. W poł-wsch części występuje Pustać Lunebusrka, rozległy obszar morenowo - sandrowy z wrzosowiskami i lasami sosnowymi.

2. Średniogórze Niemieckie (54% pow. Kraju). Obszar starych gór i wyżyn wapiennych o wysokich krawędziach i głębokich przełomach rzecznych, występują tu również wygasłe wulkany. Bogaty i urozmaicony krajobraz stanowią Reńskie Góry Łupkowe (zrębowe i wulkaniczne), obniżenie Heskie z górami wulkanicznymi, Las Turyński, Góry Wezerskie, góry Harz, Basen Szwabsko - Frankoński, Jura szwabska, Las Bawarski i inne.

3. Wyżyna Bawarska i Alpy (6% pow. kraju) na pogórzu alpejskim występują liczne jeziora (największe to: Chiemse, Stamberskie i Ammer). Alpy stanowią granicę naturalną z Austrią.

Klimat Niemiec jest klimatem umiarkowanym, z przewagą cech oceanicznych oraz przejściowy. Duże zróżnicowanie klimatyczne od północy na południe (rozciągłość kraju=900km)

Obszary chronione obejmują łącznie 49540km kwadratowych co stanowi 14% kraju. Jest tu 12 parków narodowych oraz 5200 rezerwatów przyrody. W Niemczech znajduje się 12 rezerwatów biosfery UNESCO, w tym 6 w parkach narodowych. Lasy pokrywają 29% pow. Kraju.

Regiony turystyczne Niemiec i ich udział w turystyce w 1995 roku:

• region północno - zach. (37%), obejmuje Szlezwik - Holsztyn, Dolną Saksonię, Hamburg i Bremę.

• Region pół - wsch. (27%), obejmuje Maklenburgię, Brandenburgię i Berlin

• Region środkowo - zach. (8%): obejmuje Saksonię, Turyngię

• Region południowy (8%): obejmuje Bawarię i Badenię - Wirtembergię

Główne atuty zagospodarowania turystycznego w Niemczech to:

• rozbudowana sieć autostrad, dobrze zagospodarowana

• bogata baza noclegowa (1,2mln miejsc hotelowych)

• bogate zbiory muzealne: 300 muzeów

• duża liczba uzdrowisk, rozbudowana sieć schronisk górskich

Niemcy są największym krajem targowym świata, są światowym centrum turystyki handlowej. Spośród 150 ważniejszych międzynarodowych targów w Niemczech odbywa się ok. 100. Główne ośrodki targowe Niemiec to: Hanower, Frankfurt/M, Kolonia, Monachium, Berlin, Lipsk. Niemcy odwiedza najwięcej turystów z Holandii, USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Francji i Japonii.

45. Centra turystyczne Niemiec.

Hamburg, Brema, Kolonia, Bonn, Frankfurt n M, Berlin, Drezno, Lipsk, Norymbergia, Augsburg, Monachium.

46. Ośrodki i obszary w Czechach atrakcyjne dla turystów Polskich.

Czech dzielą się pod względem administracyjnym na kraje: Środkowoczeski, Wschodnioczeskki, Zachodnioczeski, Północnoczeski, Południowoczeski, Południowomorawski, Półniocnomorawski i Praga (miasto wydzielone).

Największe miasta czeskie to (w 1997r):

Praga, Brno, Ostrawa, Pilzno, Liberec, Hradec Kralove, Czeskie Budziejowice.

Czechy są krajem wyżynnym i górzystym. (70% pow. Kraju), tereny poniżej 300m.n.p.m. zajmują 24% powierzchni kraju.

Stary (pod względem geologicznym) Masyw Czeski jest również otoczony starymi górami: od północy Sudety i Rudawy, od pd. - zach. i południa Las czeski i szumawa, od wsch. Rozległa wyżyna Czesko - Morawska, którą od wapiennych Karpat oddziela obniżenie rzeki Morawy i Brema Morawska.

W Czechach 75% ludności mieszka w miastach a 25% na wsi.

Główne centra turystyczne kraju to: Praga, Brno, Pilzno, Ołomuniec, Czeskie Budziejowice.

21 miast tworzy tak zwane rezerwaty historyczne (pomniki historii).

W skład obszarów chronionych wchodzą:

• 3 parki narodowe: Karkonoski, PODUJI (PD. Morawy), Szumawski

• 24 parki krajobrazowe

• 118 Narodowych Parków Przyrody

• 100 narodowych pomników przyrody

• 572 rezerwaty przyrody

• 967 pomników przyrody

• łącznie zajmują 11877 km2 (15% pow. Kraju)

W Czechach znajduje się 5 rezerwatów biosfery UNESCO do których zaliczono również Karkonoski i Szumawski park narodowy. Lasy pokrywają ok. 33% pow. Kraju. Występujące tu liczne uzdrowiska przyciągają tu kuracjuszy i turystów z całej europy. Znajdują się one w zachodnich Czechach (Karbowe Vary, Mariańskie Łaźnie, Franciszkowe Łaźnie)

Regiony turystyczne Czech:

1. zachodni; obejmuje Rudawy, dolinę Ochrzy, Średniogórze Czeskie, Góry Doupowsie, Sławkowski Las

2. północny; Sudety wraz z przedgórzem, od Łaby na zach. do Odry na wsch.

3. południowy; Las Czeski, Szumawy,

4. środkowoczeski; Centralna część Masywu Czeskiego z Pragą, Połabie, wyż. Środkowoczeska

5. Morawy zach.; Wyż. Czeskomorawska, dolina Morawy

6. Morawy wsch.; Karpaty i ich przedgórze, do doliny Odry i Morawy na zachodzie.

Czechy są krajem wybitnie tranzytowanym, co wpływa poważnie na międzynarodowy ruch turystyczny. Bardzo dobrze jest rozwinięta turystyka górska, piesza i narciarstwo. Najwięcej turystów zagranicznych przybywa z Niemiec 55%, Austrii 10%, Węgier 10%, i Polski 8%

47. Ośrodki i obszary w Słowacji atrakcyjne dla turystów polskich.

Słowacja dzieli się na kraje: Zachodniosłowacki, Środkowosłowacki, Wschodniosłowacki, Bratysława (miasto wydzielone). Kraje dzielą się na 38 powiatów.

Największe miasta Słowacji to: Bratysława, Koszyce, Nitra, Żilina, Bańska Bystrzyca, i Tymava.

Słowacja jest krajem górzystym, 60% obszaru leży powyżej 300m.n.p.m. Karpaty słowackie dzielą się na zachodnią część wapienną, z licznymi grzbietami, Środkową czyli Wysokie i Niżne tatry, oraz rudawy Słowackie i część wsch. czyli Beskidy niskie, Wyhorlat i Góry Slańskie.

57% ludności mieszka w miastach, a 47% na wsi.

W Słowacji znajduje się 902 obszary ochronne o pow. 9617 km2, co stanowi 19,5% pow. Kraju.

Obszary chronione Słowacji:

• 5 Parków Narodowych: Tatrzański, Niże tatry, Małej fatry, Słowacki raj, Pieniński

• 16 parków krajobrazowych

• 448 rezerwatów przyrody

• 433 innych obszarów chronionych

Znajdują się tu 4 rezerwaty biosfery UNESCO: Tatrzański, Karpacki, Polna, Słowacki Kras. Lasy pokrywają 41% pow. Kraju

Regiony turystyczne Słowacji:

1. wschodniokarpacki (główne miasto Koszyce)

2. tatrzański; Tatry wysokie i Niżne (główny region turystyki górskiej)

3. zachodniokarpacki

4. południowy; Nizina Naddunajska i Bratysławska

Bratysława jest głównym centrum turystycznym Słowacji. Zachodnie Karpaty obfitują w jaskinie i gorące źródła (uzdrowiska). Najbardziej znane jaskinie Demianowskie znajduja się w Niżnych tatrach.

Najwięcej turystów zagranicznych przyjeżdża z Węgier 23%, Niemiec 20%, Austrii 18%, polski 10%.

48. Ośrodki turystyczne na Ukrainie atrakcyjne dla turystów Polskich.

Na Ukrainie znajdują się 3 światowe rezerwaty biosfery UNESCO: Karpacki oraz dwa nad Morzem Czarnym (Czarnomorski i Arkania). Turystyka z polski kieruje się głównie na Lwów, Wołyń, Podole, Karpaty.

49. Ośrodki turystyczne na Białorusi atrakcyjne dla turystów polskich.

Republika Białoruś.

Podział administracyjny na 6 obwodów i jedno miasto wydzielone:* Brzeski * Witebski * Homelski

* Grodzieński * Miński * Mohylewski * Mińsk (miasto wydzielone)

Największe miasta to: Mińsk (1 700 tys), Homel (512), Mohylew (368).

Białoruś leży na wielkiej Nizinie Wschodnieuropejskiej; 2/3 pow. kraju leży poniżej 200 m npm. Wysoczyzny w północnej części kraju stanowią obszary moreny czołowej, osiągające wysokość do 345 m (Wysoczyzna Wołkowyska, Nowogródzka, Wyżyna Białoruska i Garb Oszmiański)

69% ludności mieszka w miastach, 31% na wsi.

Parki Narodowe:

• Państwowy Rezerwat Biosfery Berezyny - jest rezerwatem biosfery UNESCO

• Prypecki Państwowy Rezerwat Krajobrazowo - Hydrologiczny

• Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno - Ekologiczny

• Park Narodowy Puszczy Białowieskiej

Lasy pokrywają 33% pow. kraju.

Centra turystyczne: Mińsk, Grodno, Witebsk.

Regiony turystyczne:

• Zachodni (Grodno, Baranowicze, Lida)

• Północny (dolina Wilii, Jezioro Narocz, dolina Dźwiny, Witebsk)

• Centralny (Wyżyna Białoruska, Mińsk)

• Poleski (Polesie, Brześć)

• Naddnieprzański (Orsza, Mohylew, Homel)

Rozwój turystyki na Białorusi jest związany z głównymi trasami tranzytowymi oraz wykorzystaniem walorów uzdrowiskowych (wody lecznicze)

Najwięcej turystów przybywa z Rosji, Ukrainy, Polski, Litwy)

50. Ośrodki turystyczne na Litwie atrakcyjne dla turystów polskich.

Litwa

Stolica Litwy ma międzynarodowy posmaczek, częściowo za sprawą silnego wpływu, jakim na miasto oddziałuje liczna litewska diaspora, a częściowo dlatego, iż zawsze była poddana rozmaitym wpływom środkowoeuropejskim i dalszym

Wilno usytuowane jest w odległości 250km od wybrzeża Bałtyku, nad rzeką Wilią (po litewsku Neris). Leży na południowym wschodzie kraju - rzut kamieniem od granicy z Białorusią. Centrum miasta znajduje się po południowej stronie rzeki, a jego sercem jest plac Katedralny, w którego północnej części stoi budynek katedry, a z tyłu wznosi się Wzgórze Giedymina.

Na południe od placu Katedralnego rozciąga się Stare Miasto - największe we wschodniej Europie. Niemal z każdej z krętych uliczek Starówki zobaczyć można jakąś wieżę kościelną, co w połączeniu z niezliczoną ilością przeróżnych zakamarków i ukrytych podwórek wyraźnie zachęca do zanurzenia się w to intrygujące miasto.

Inne bardziej znane atrakcje to także Uniwersytet Wileński, Pałac Prezydencki, obserwatorium oraz stara dzielnica żydowska i dawne getto. W mieście zdecydowanie nie brakuje przeróżnych restauracji, pubów, nocnych klubów ani kawiarni.

Ponad Starym Miastem wznosi się Wzgórze Trzech Krzyży, które na długo zapada w pamięć, stając się niemal symbolem miasta. Podobno krzyże były tu już w XVIIw., postawione na pamiątkę trzech mnichów, ukrzyżowanych w tym właśnie miejscu.

Mniej więcej 2km na zachód od Starówki leży Nowe Miasto, zbudowane w zasadniczej części w XIXw. Znajduje się tu Ratusz Główny oraz Muzeum Ludobójstwa Narodu Litewskiego, mieszczące się w dawnym budynku gestapo i KGB. Wszyscy tutejsi przewodnicy byli niegdyś jego więźniami i oprowadzą cię po celach, w których ich kiedyś torturowano.

Nie ma lepszego miejsca na rozkoszowanie się charakterystycznym bałtyckim zapachem - mieszaniną ozonu i sosny - niż północna, litewska połówka Mierzei Kurońskiej, która stanowi główną część litewskiego wybrzeża Bałtyku.

W okolicy leżą cztery osady - Juodkrante, Pervalka, Preila i Nida - z których żadna nie jest oddalona od brzegu więcej niż kilka kilometrów. Szczególny i magiczny klimat panuje na tym odizolowanym od świata wąskim pasie piasku (w sumie 98 km długości), na który składają się wydmy oraz bujny sosnowy las, zamieszkiwany przez łosie, jelenie i dziki.
Góra Krzyży
Jest to dwugarbne wzniesienie pokryte prawdziwym lasem składającym się z tysięcy krzyży - olbrzymich i malutkich, kosztownych i tanich, metalowych i drewnianych. Niektóre z nich służą modlitwie, inne postawiono tu na pamiątkę.

Przypuszczalnie zwyczaj stawiania tu krzyży sięga korzeniami aż do XIVw. W czasach sowieckich krzyże przynajmniej trzykrotnie taranowane były spychaczami, jednak za każdym razem ponownie tu wyrastały. To bardzo osobliwe miejsce, zwłaszcza gdy zawieje wiatr i ciszę przerywa grzechotanie małych krzyżyków i różańców.

Góra Krzyży znajduje się 10km na północ od Szawle

Druskienniki

Status uzdrowiska zawdzięczają Druskienniki mineralnym źródłom, wykorzystywanym do celów leczniczych już od XIXw. Druskienniki znane są również jako miejsce urodzenia współczesnego rzeźbiarza żydowskiego pochodzenia Jacquesa Lipchitza oraz rodzinne miasto wybitnego romantycznego malarza i kompozytora - Mikalojusa Konstantinasa Ciurlionisa, któremu poświęcono tu duży, stylizowany pomnik oraz muzeum.

Druskienniki leżą w południowej części kraju, nad Niemnem, stosunkowo niedaleko granicy z Białorusią. Kursują tu bezpośrednie autobusy i pociągi z Wilna.

Połąga
To nieduże nadmorskie miasto, ciche i spokojne zimową porą, w lecie zamienia się w reprezentacyjny kurort, w którym za nocleg trzeba zapłacić więcej niż gdziekolwiek indziej. Jest tu długa piaszczysta plaża, osłonięta od strony lądu wydmami, na których rosną sosny; duży ogród botaniczny z ogrodem różanym; pagórek, który, jak się przypuszcza, był kiedyś miejscem kultu pogańskiego; oraz wspaniałe Muzeum Bursztynu.

W pierwszą sobotę czerwca w Połądze odbywa się huczne otwarcie sezonu letniego, a jego zamknięcie w ostatnią sobotę sierpnia uświetnia ogromny karnawał uliczny, jarmark, festiwal pieśni i koncert muzyki pop.

52. Regiony geograficzne i turystyczne Szwecji

Szwecja zajmuje wschodnią i południową część Półwyspu Skandynawskiego oraz dwie większe wyspy: Gotlandię i Olandię. Terutorium Szwecji jest zwarte, wydłużone południkowo. Granice lądowe mają w większości charakter naturalny. Granica z Norwegią prowadzi wzdłuż działu wodnego, wschodnimi skłonami Gór Skandynawskich do Skagerraku, granica z Finlandią przecina jezioro Kilpisjärvi oraz biegnie wzdłuż rzek: Könkäma, Muonioälven i Torneälven do Zatoki Botnickiej. Wschodnia i południowa granica przebiega wybrzeżem Morza Bałtyckiego, a południowo-zachodnia cieśninami: Skagerrak, Kattegat i Sund, która w najwęższym miejscu ma tylko 3,4 km. Wybrzeża Szwecji są przeważnie skaliste, niewysokie z małymi zatoczkami i szerami. Szwecję dzielimy na 3 części: północną - Norrland, środkową - Svealand i południową - Götaland.

Regiony turystyczne:

1. Północny (Norrland; słabo zaludniony; wielkie Parki Narodowe)

2. Środkowy (wyżyny środkowoszwedzkie)

3. Południowo-wschodni (niziny nad Morzem Bałtyckim, Gotlandia, Olandia; Sztokholm)

Południowo-zachodni (niziny nad Kattegatem;Goteborg,Malmo)

53. WALORY ŚRODOWISKA NATURALNEGO HISZPANII I ICH ZNACZENIE DLA TURYSTYKI.

Hiszpania jest krajem wyżynno-górskim; centralną część zajmuje Meseta Iberyjska - jedna z największych wyżyn Europy. Jest otoczona górami i rozdzielona Kordylierą Centralną na dwie części: Wyżynę Starej i Nowej Kastylii . Najwyższe łańcuchy górskie Hiszpanii to: Pireneje, G. Betyckie oraz znacznie niższe G. Katalońskie. Największe rzeki to Ebro oraz Duero, Tag, Gwadiana i Gwadalkiwir. Są to rzeki wykorzystywane gł. Do nawadniania oraz w celach energ.; duże wahania przepływów uniemożliwiają transport wodny i żeglugę - jedynie Gwadalkiwir jest żeglowny w dolnym biegu. Lasy zajmują ok. 30 % pow. kraju największe kompleksy leśne znajdują się płn. , wilgotnej części Hiszpanii (lasy liściaste i mieszane); na płd zach przeważają lasy dębowe.

Znajduje się tu 10 Parków Narodowych (najstarszym i najbardziej znanym jest PN Kavadonga). Jest również 11 rezerwatów biosfery UNESCO.

Regiony turystyczne Hiszpanii:

1. Płn zach - znane kąpieliska San Sebastian i Santander, ośrodek pielgrzymek Santiago de Compostella.

2. Płn wsch - Pireneje, G. Katalońskie, Saragossa, Barcelona, nowoczesne kąpieliska morskie na Costa Brava i Costa Dorada.

3. Wsch - Walencja, kąpieliska na Costa del Azhar i Costa Blanca, uzdrowiska w g. Iberyjskich.

4. Centralny - Meseta, Madryt (główne centrum turystyczne w Hiszpanii).

5. Zach - zabytkowe miasta Salamanka i Zamora.

6. Płd - kąpieliska na Costa del Sol, Costa de la Luz, zabytkowe miasta np. Grenada, uzdrowiska w g. Betyckich.

7. Baleary - Majorka, Minorka, Ibiza. Stolicą archipelagu jest Palma de Malroca z licznymi zabytkami. Baleary są jednym z najważniejszych regionów turystycznych na świecie, rocznie odwiedza je ok. 4,5 mln turystów.

8. Wyspy Kanaryjskie - archipelag wysp położony na Atlantyku (m.in. Teneryfe, Gomera, Lapalma, Hierro). Na wyspach znajdują się 4 Parki Narodowe. Wyspy Kanaryjskie odwiedza rocznie ponad 4 mln turystów.

Do XIX w ruch turystyczny w Hiszpanii nie odgrywał większej roli. Sytuacja poprawiła się dopiero w połowie XIX w kiedy to nastąpił renesans uzdrowisk hiszpańskich. Obecnie Hiszpania jest odwiedzana przez turystów z całego świata, najwięcej przyjeżdża Europejczyków (ok. 85%)> Turystów przyciąga klimat, morze i wiele zabytków.

54. Walory historyczne włoch i ich znaczenie dla turystyki międzynarodowej.WATYKAN

W Pałacu Watykańskim mieści się 8 muzeów, 5 galerii, Biblioteka Papieska, Sale Rafaela i Kaplica Sykstyńska.

Kaplica Sykstyńska

Została wykonana dla Sykstusa VI w XV w. Malowidła w kaplicy przedstawiają historię człowieka od Adama do Noego, wręczenie Mojżeszowi tablic Dziesięciu Przykazań, i okres od narodzenia Chrystusa do Sądu Ostatecznego.

RZYM

Museo Pio-Clementino posiada wspaniałą kolekcję sztuki antycznej.

Najokazalszy pomnik cesarskich forów, Kolumna Trajana, w 113 r. wzniesiona opodal Forum Romanum ku czci cesarzy Juliusza Cezara, Trajana, Wespazjana, Augusta i Domicjana, liczy 30 m wysokości. Ogromną spiralą wspina się po niej marmurowa płaskorzeźba opowiadająca o zwycięstwach Trajana w Dacji(dziejszej Rumuni)

Monte Cassino

W mieście Cassino znajduje się opactwo Monte Cassino, założone na szczycie wzgórza przez św. Benedykta w 529 r.

Budził podziw wspaniałością rzeźb, mozaik, fresków, a także krużganków i dziedzińców. W czasie ostatniej wojny klasztor był świadkiem szczególnie krwawych starć. Wiele miesięcy trwały walki z Niemcami o zdobycie opactwa. Bitwę o Monte Cassino nazwano bitwa narodów, gdyż walczyły tu wojska prawie wszystkich krajów alianckich. Ale to polscy żołnierze pod dowództwem gen. Andersa 19 maja 1944 r. zatknęli biało-czerwony sztandar na ruinach klasztoru.

NEAPOL

Castel Nuovo - zamek ten został zbudowany w XIII w. Jako forteca dla francuskiego władcy Neapolu Charlesa d'Anjou, został przekształcony w XV w. Na pałac dla hiszpańskich królów z rodu Aragonów.

Muzeum Archeologiczne- znajduje się tam wiele greckich, etruskich i rzymskich malowideł, mozaik, rzeźb.

Na parterze znajduje się kolekcja rzeźb, zawierająca wiele datujących się ze Złotego Wieku Grecji kopii wybitnych dzieł klasycznych, które obecnie są jedynym Sladem po zaginionych bezpowrotnie oryginałach.

Na półpiętrze umieszczono mozaiki pompejańskie i brązy z herkuanum.

55. WARUNKI NATURALNE GRECJI I ICH WYKORZYSTANIE DLA TURYSTYKI

Grecja jest krajem górzystym (ponad 80% pow). Linia brzegowa jest silnie rozwinięta, poszarpana, liczne są głęboko wcięte zatoki, zatoczki oraz półwyspy o różnej powierzchni i kształcie. Znajduje się tam również ogromna liczba górzystych wysp (jest ich ok. 20.000, w tym tylko 200 jest zamieszkałych). Część kontynentalna Grecji składa się z południowej części Płw. Bałkańskiego i Płw. Peloponeskiego. Do Grecji należą wyspy (największe to) Kreta, Eubeja, Lesbos i Rodos.

Cechą środowiska Grecji, szczególnie ważną dla rozwoju turystyki, jest klimat. Klimat śródziemnomorski odznacza się suchym latem i wilgotną zimą; na szczególną uwagę zasługuje również silne nasłonecznienie, zwłaszcza na południu kraju ( w Atenach do końca września słońce świeci min. 10 godz dziennie).

Roślinność śródziemnomorska to wiecznie zielone oleandry, cyprysy, mirty. W górach lasy typu środkowoeuropejskiego (dąb, sosna, buk).

Turystów przyciąga klimat, morze (korzystne dla żeglugi ukształtowanie brzegów), szczególne cechy krajobrazu i wiele zabytków.

Regiony turystyczne Grecji:

1. Grecja północna (Tracja i Macedonia) - kąpieliska nadmorskie, republika mnichów na górze Atos

2. Grecja Środkowa - kąpieliska na wybrzeżu jońskim i egejskim, centrum regionu - Ateny; Teby, Termopile.

3. Grecja południowa - Płw. Peloponeski; gł miejsca zabytkowe: Sparta, Olimpia, Mykeny.

4. Kreta - pozostałości kultury minojskiej; dużo ośrodków sportów wodnych.

5. Wyspy Morza Egejskiego (kąpieliska, turystyka morska)

Wyspy Jońskie - centrum sportów wodnych.

56. Główne obszary turystyczne południowo-wschodniej Azji

Kraje południowo wschodniej Azji to: Birma, Tajlandia, Laos, Kambodża, Wietnam, Malezja, Singapur, Brunei, Indonezja i Filipiny.

BIRMA

• obszar 676,6 tyś. km²

• 7 stanów autonomicznych i 7 okręgów

• 40,5 mln. Ludności

• stolica Ragnum

• 24% ludności miejskiej

Większe miasta: Mandalaj, Mulmejn, Pagon, Pegn

W środkowej części Birmy rozciąga się południkowo nizina rzeki Irawadi. Od północy i zachodu nizinę otaczają łańcuchy gór Patakaj, Kumon i Arkańskich. Wschodnie obszary zajmuje wyżyna Szan. Najwyższy szczyt Birmy Mkakabo Razi leży na pograniczu z Tybetem.

W strefie przybrzeżnej znajduje się archipelag Mjeik, złożony z ok. 900 wysp.

Birma ma klimat zwrotnikowy monsunowy, na wiekszości obszaru wybitnie wilgotny, silnie zróżnicowany ze względu na urozmaiconą rzeźbę terenu.

Lasy pokrywają 67% powierzchni kraju. Bogata jest fauna Birmy, chroniona w 11 rezerwatach przyrody. Reprezentują ja m.in.: nosorożec, słoń, pantera, szakal.

Ruch turystyczny jest, jak dotychczas, słabo rozwinięty. Wpływa na to ogólny niedorozwój infrastruktury turystycznej, a także polityka rządu ograniczająca w znacznym stopniu możliwości penetracji turystycznej obywatelom obcych państw. Podróże odbywają się gł. do miejscowości stanowiących gł. centra kultury (Rangun, Mandalaj, Pagani Pegn) oraz ich okolice.

TAJLANDIA

• obszar 514 tyś. km²

• 72 prowincje

• 55,5 mln. Ludności

• stolica Bangkok

wieksze miasta: Nakhon, Ratczasima, Songhla, Czlang Maj

W ukształtowaniu powierzchni przeważają rozległe równiny: Korat na Wschodzie,

Menamu w części środkowo - wschodniej. Wzdłuż zach. Granic i na północ ciągnią się liczne południkowe pasma górskie

Wzdłuż zach. Wybrzeża Półwyspu Malajskiego leżą liczne wyspy, z których największą jest Phuket.

Klimat jest zwrotnikowy monsunowy, wilgotny. Ok. 39% powierzchni kraju

zajmują lasy ( typu monsunowego a także równikowe). Tereny o mniejszych opadach pokrywa sawanna. Najcenniejsze gatunki flory i fauny są chronione w 4 parkach narodowych i 11 rezerwatach.

Zagraniczny ruch turystyczny do Tajlandi zaczął się rozwijać na szeroka skalę w latach 60-tych. W 1974 r. rozpoczęto opracowywanie narodowego planu rozwoju turystyki, którego gł. celem było stworzenie warunków do dalszego wzrostu liczby turystów zagranicznych oraz związanych z tym dochodów. Turystyka zagraniczna znajduje się obecnie na pierwszym miejscu wśród eksportowanych przez Tajlandię dóbr i usług.

LAOS

• obszar 236,8 tyś km²

• 13 prowincji

• ludność 3,9 mln.

• Lasy 65%

Większe miasta: Sawannakhet, Pakse.

Nieomal całą powierzchnie zajmują góry oraz płaskowyże. Klimat jest zwrotnikowy monsunowy, wilgotny, w części kraju podzwrotnikowy.

Wśród zbiorowisk leśnych przeważają wiecznie zielone lasy równikowe. Bardziej suche rejony płaskowyżów porastają lasy drzew tracących okresowo liście.

Turystyka w Laosie zaczęła się rozwijać w ostatnich latach. Jest to wynikiem słabego rozwoju infrastruktury. Szczególnie dużym utrudnieniem jest niedorozwój sieci transportowej.

Wśród miejscowości atrakcyjnych turystycznie należy wymienić: Wientian, Luang Prabang.

KAMBODŻA

• obszar 181 tyś. km²

• 17 prowincji

• 6,8 mln. Ludności

• stolica Bangkok

Większe miasta: Kampong Czam, Kratie, Battambang.

Większa część pow. Zajmuje aluwialna równina położona w dorzeczu dolnego Mekongu, otoczona od północnego - zachodu Górami kardamonowymi, od wschodu zaś wyżyną Chhlohg. W części nadmorskiej wznoszą się Góry Słoniowe.

Klimat jest zwrotnikowy monsunowy. Ok. 75% pow. Kraju to lasy monsunowe lub zrzucające liście w porze suchej. W środkowej części i na północy kraju występują sawanny.

Na terenie kambodży prowadzone są działania wojenne przeciwko resztkom wojsk poprzedniego rządu ukrywających się na pograniczu z Tajlandia. Obecnie ruch turystyczny praktycznie nie istnieje.

WIETNAM

• obszar 329,6 tyś. km²

• 36 prowincji

• 66,8 mln. Ludności

• stolica Hanoi

Większe miasta: Ho Chi Minch, Danang, Hajfong.

Odznacza się silnie zróżnicowana rzeźbą terenu - ok. 70% pow. Stanowią góry i wyżyny. W północnej części wznoszą się łańcuchy górskie przekraczające często 2000 m. n.p.m. Głównym pasmem górskim jest Hoang Lien Son z najwyższym szczytem Fan Si Pan.

Ok. ¼ pow. Pokrywają lasy równikowe lub monsunowe.

Konieczność rozwiązania pilnych problemów gosp. i społ., będących skutkiem wyniszczających działań wojennych powoduje, że rozwój turystyki na większą skalę jest przedsięwzięciem na razie perspektywicznym.

Zagraniczny ruch turystyki przyjazdowej jest niewielki i koncentruje się na gł. ośrodkach kraju. Zalicza się do nich : Hanoi, Ho Chi Minch, Hue.

MALEZJA

• obszar 329,7 tyś km²

• 13 stanów i 2 terytoria federalne

• 17,9 mln. Ludności

Większe miasta: Ipoh, Penang, Jahor Baharu.

Zajmuje południową część Półwyspu Malajskiego i Północną część Wyspy Borneo. Półwysep Malajski jest na ogół pagórkowaty i górzysty. Niziny znajdują się tylko na wybrzeżach oraz dolinach rzecznych. Borneo także ma char. Górzysty.

Klimat na prawie całym obszarze jest podobny - równikowy gorący i wilgotny.

Lasy równikowe zajmują ok. 75%. pow. kraju.

Gł. ośrodkami turystycznymi Malezji, skupiającymi większość ruchu turystycznego, są miasta Kuala Lumpur i malakka oraz wyspy Penang i Langkowi. Dużymi walorami odznaczają się także wschodnie wybrzeża Półwyspu Malajskiego oraz terytoria Sabah i Sarawak. Jednakże ze względu na słabe zagospodarowanie odgrywają one mniejszą rolę w turystyce.

57. Znaczenie subregionu karaibskiego w turystyce Ameryki

Na subregion karaibski składają się Antyle - wyspy w Ameryce Środk. oddzielające M. Karaibskie od O. Atlantyckiego. Subregion karaibski obejmuje wyspy:

1. Bahamy - archipelag Bahamów składa się z blisko 700 wysp oraz 2300 raf koralowych. Plaże z koralowego piasku, ciepłe i przeźroczyste wody, oraz łagodny klimat stwarzają doskonałe warunki do rozwoju różnych form rekreacji - kąpieli, nurkowania, żeglarstwa, wędkarstwa itp.

W 1987r. Bahamy odwiedziło 3,1 mln turystów, głównie ze St. Zjednoczonych i Kanady, również z RFN i Wlk. Brytanii. Dochody z turystyki zagranicznej osiągnęły wówczas 1,2 mld dolarów (drugie miejsce w Amer. Łacińskiej, za Meksykiem)

2. Turks i Caics - niewielki archipelag, składający się z 7 wysp oraz 40 „cayos” (raf koralowych). Ciepłe, przeźroczyste wody, piaszczyste plaże oraz tropikalna roślinność stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku. W 1989r Turks i Caicos odwiedziło 40 tys turystów, gł ze St. Zjednoczonych, Bahamów, Wlk. Brytanii.

3. Kuba - nazwana „perłą Antyli” obok różnorodnych walorów przyrodniczych (piaszczyste plaże, źródła mineralne, jaskinie, rezerwaty flory i fauny) dysponuje licznymi zabytkami historycznymi. W 1986r Kuba przyjęła ok. 0,3 mln turystów.

4. Kajmany - trzy niewielkie wyspy zbudowane z raf koralowych.

5. Jamajka - trzecia co do wielkości wyspa archipelagu Antyli z masywem górskim Blue Mountains (2256m .n.p.m). Poza wybrzeżami morskimi pewne znaczenie mają również uzdrowiska - dzięki istnieniu wód mineralnych. W 1989r wyspę odwiedziło 1050 tys turystów, którzy pozostawili na Jamajce 595 mln dolarów. Dominowali goście ze St. Zjednoczonych i Kanady.

6. Haiti - około 80% powierzchni Haiti zajmują obszary wyżynno-górskie. Najważniejszymi terenami wypoczynkowymi są piaszczyste wybrzeża morskie, interesujący jest również bogaty folklor Haiti. W 1989r wyspę odwiedziło 122 tys turystów, w tym 60% ze St. Zjednoczonych.

7. Dominikana - przeważającą część stanowią obszary górzyste; głównym centrum turystycznym jest jej stolica - Santo Domingo. Głównym terenem rekreacyjnum jest wybrzeże morskie. W 1989r Dominikanę odwiedziło ponad 1 mln turystów.

8. Portoryko - najmniejsza wyspa Wielkich Antyli. Jej wnętrze wypełnia łańcuch górski Cordillera Central; pierwotna roślinność zachowała się w rezerwatach przyrody. Pod względem dochodów z turystyki Portoryko zajmuje trzecie miejsce w Amer. Łacińskiej.

9. Wyspy Dziewicze - archipelag ten tworzy ponad 100 wysp, wysepek i „cayos”

10. Wyspy Dziewicze St. Zjednoczonych

11. Brytyjskie Wyspy Dziewicze

12. Anguilla - tzw „wężowa wyspa”; odbywa się tu znikomy ruch turystyczny.

13. Gwadelupa - podwójna wyspa rozdzielona wąską cieśniną. Obok terenów nadmorskich duże wartości wypoczynkowo zdrowotne przedstawiają źródła termalne występujące na zboczach wulkanu.

14. Dominika - wyspa pochodzenia wulkanicznego.

15. Martynika - również wyspa pochodzenia wulkanicznego, 70% pow zajmują obszary wyżynno-górskie. W 1989r Martynikę odwiedziło 570 tys turystów.

16. Barbados

Antyle Holenderskie.

---