Proces rehabilitacji w urazach odcinka szyjnego
-zgięciowy -powstaje w wyniku zadziałania sił urazowych na potyliczną część czaszki i okolicę grzbietu. Dochodzi do rozerwania więzadeł między- i nadkolcowych, rozerwanie lub rozciągnięcie torebek stawowych międzykręgowych, zwichnięcie stawów uszkodzenie krążka międzykręgowego (upadki z drzewa, dachu).
Postępowanie: złamanie przy odcinku szyjnym -wyciąg czaszkowy, odc piersiowy i lędźwiow - gorset gipsowy lub ortopedyczny. Zwichnięcie odcinka piersiowego i lędźwiowego leczy się operacyjnie
-wyproswtny- siły urazowe działają od przodu. Dochodzi do rozerwania więzadła podłużnego przedniego, uszkodz krażka międzykręgowego. (wypadki na rowerze, samochodowe)
Postepowanie : kołnierz ortopedyczny. W niestabilnych złamaniach leczenie operacyjne
-kompresyjny- są to przeważnie upadki z wysokości na pośladki. Duża siła podczas upadku prowadzi do zmiażdżenia i rozkawałkowania trzonu kręgu a odłamu mogą się dostawać do rdzenia kręgowego. Występuje małe prawdopodobieństwo uszkodzenia rdzenia
Postępowanie: kołnierz ortopedyczny. Przy większym uszkodz wyciąg czaszkowy. Zmiażdżenie trzonu lub gdy jego odłamy kostne z rdzenia leczy się operacyjnie
1.okres bezwzględnego unieruchomienia. (do 3mc) celem jest zapobieganie powikłaniom płucnym i urologicznym, odleżynom, przykurczom, deformacją, zanikiem mięsni, i spadkiem wydolności ogólnej. Materace przeciwodleżeniowe, podpórki pod stopy, zmiany pozycji co 2 godz, Ćw. oddechowe, bierne później czynne.
2.okres od pionizacji do wypisu. Jego rozpoczęcie jest uwarunkowane uzyskaniem dostatecznej stabilności kręgosłupa. Pionizacja na stole pionizacyjnym, siadanie na łóżku, przechodzenie z łóżka na wózek. Nauka lokomocji. Ćw ogólnousprawniające i ćw
Samoobsługi (ubierania się)
3.okres późny do końca życia. Poinstruowanie rodziny, turnusy rehabilitacyjne, pomoc psychologiczna, regulacja czynności pęcherza moczowego, przystosowanie domu czyli likwidacja barier architektonicznych, szukanie pracy.
Fizjoterapia we wrodzonych skrzywieniach u dzieci - rodzaje wad kręgów
Leczenie: U dzieci z małym kątem skrzywienia, które choć trochę się koryguje i nieznacznie postępuje stosujemy gorset Milwaukee. Niestety większość to skrzywienia twarde i niewiele korygujące się dlatego leczeniem nieoperacyjnym uzyskuje się niewielką korekcję. Głównym celem leczenia operacyjnego jest zahamowanie nieprawidłowego wzrostu kręgosłupa w miejscu wad wrodzonych .u dzieci ze skrzywieniem wrodzonym kręgosłupa, u których istnieje radiologiczne podejrzenia diastematomielii lub pojawiły się objawy neurologiczne,należy wykonać mielografie. Objawy neurologiczne zwykle ustępują po korekcji kątowego skrzywienia kręgosłupa,które było przyczyna ucisku rdzenia.
Leczenie BOCZNYCH SKRZYWIEŃ KRĘGOSŁUPA.
Ogólnym celem oddziaływania leczniczego w przypadku skolioz jest utrzymanie dobrej postawy ciała i dobrego stanu ogólnego, a w odniesieniu do samej deformacji usunięcie lub zmniejszenie zniekształcenia, utrwalenie uzyskanej korekcji oraz zatrzymanie lub spowolnienie postępu zniekształcenia.
Do podstawowych środków leczenia skolioz zaliczamy:
- środki profilaktyczne, - leczenie ułożeniowe, - wyciągi, - stosowanie gorsetów i innych pomocy ortopedycznych, - leczenie operacyjne, - usprawnianie.
● Środki profilaktyczne:
Obejmują reżim zmierzający do częściowego wyeliminowania niekorzystnego oddziaływania siły ciążenia na skrzywiony kręgosłup. Podstawowe znaczenie ma tutaj eliminowanie zbędnych obciążeń (np. dźwigania, wstrząsów, skoków), a także utrzymywanie poprawnej postawy ciała w trakcie codziennych sytuacji życiowych.
● Leczenie ułożeniowe:
Ma działanie odciążające i korekcyjne. W celu odciążenia zaleca się by osoba z bsk około 2-3h dziennie spędzała w pozycji leżącej przodem lub tyłem. Natomiast wartość korekcyjną ma pozycja leżąca bokiem na dość twardym podłożu z wklęsłością skrzywienia skierowaną w stronę podłoża.
● Wyciągi:
Służą rozciągnięciu skróconych miękkich elementów przykręgosłupowych. Stosowane są przede wszystkim w lecznictwie zamkniętym jako przygotowanie do leczenia operacyjnego,
bądź z zastosowaniem gorsetu ortopedycznego. Najczęściej stosuje się wyciąg za głowę z
przeciwciągiem za miednice. Można tez stosować wyciąg grawitacyjny (zwis odwrotny) tzn. głowa w dół z dodatkowym obciążeniem zakładanym na głowę pacjenta. Zwykle te wyciągi stosuje się przez okres 4-8 tygodni przed operacja.
● Gorsety ortopedyczne:
Spełniają funkcje korygującą, odciążającą, bądź obydwie naraz. Najpowszechniej stosowany jest gorset milwaukee, który przede wszystkim odciąża kręgosłup, a jeżeli wyposaży się go w odpowiednią pelotę naciskającą na wygięcie pierwotne, to pełni rolę przedmiotu korygującego. Istotna wartość tego gorsetu polega na tym, że pobudza on mięśnie do czynnego działania elongacyjno-korekcyjnego, a dopiero w momencie zmęczenia mięśni biernie podpiera i koryguje kręgosłup.
● Leczenie operacyjne:
O zakwalifikowaniu do zabiegu operacyjnego decyduje przede wszystkim mała skuteczność
leczenia zachowawczego niektórych skrzywień oraz znaczny ich stopień niegwarantujący
zatrzymania postępu skrzywienia po zakończeniu wzrostu osobnika.
● Usprawnianie:
to całokształt postępowań kinezyterapeutycznych,
które u dzieci ze skoliozą ma na celu:
1). poprawić sprawność układu krążenia i oddechowego
2). poprawić wydolność i ogólną sprawność fizyczną
3). reedukację posturalną - obejmuje:
♥ korekcje wady, - czyli usunięcie lub zmniejszenie zniekształcenia. Środkiem do realizacji tego są rozmaite ćwiczenia korekcyjne, które wymagają starannego, odpowiedniego doboru ich pozycji do ich przeprowadzenia. Pozycja dobrze dobrana stabilizuje określone odcinki ciała, stwarza optymalne warunki korekcji oraz pożądane warunki przy określonych grupach mięśniowych. Samą korekcję uzyskuje się poprzez odpowiednie ćwiczenia, których istotnym elementem są zmiany wzajemnego ułożenia obręczy barkowej i biodrowej oraz wydłużanie kręgosłupa (elongacja). Przykładami tego rodzaju korekcji są ćwiczenia
stosowane w rożnego rodzaju metodach np.
* w metodzie Klappa - występuje połączenie działania pozycji odciążającej z rozmaitymi ruchami kończyn górnych i dolnych, korygującymi wadę - głownie poprzez zmianę wzajemnego ustawienia obu obręczy. Są to ćwiczenia asymetryczne, w których obie
składowe (pozycja i ruch kończyn) ułatwiają odpowiednie oddziaływanie na wybrany odcinek
kręgosłupa.
* w metodzie Schroth'a - uzyskuje się lokalne korygowanie wady poprzez odpowiednie ćwiczenia wspomagane oddechem. Oddech spełnia tutaj rolę wiodącą, wynikającą z faktu, iż poszczególnym fazom oddechowym odpowiadają określone ruchy przede wszystkim kręgów i żeber. W związku, z czym poprzez właściwe sterowanie oddechem można uzyskać dalszą korekcję ukierunkowaną np. na określoną składową wady oraz wzmacniać mięśnie tworzące później najwłaściwszy gorset mięśniowy.
♥ wyrobienie wytrzymałości posturalnej, - czyli zdolności długotrwałego utrzymywania postawy korygowanej odbywa się poprzez kształtowanie siły i wytrzymałości mięśni posturalnych. Stosuje się, więc ćwiczenia siłowo-wytrzymałościowe przeprowadzone jako ćwiczenia izometryczne (z dużym oporem), zawsze jednak w odpowiedniej pozycji umożliwiającej uprzednie skorygowanie wady.
♥ kształtowanie nawyków prawidłowej postawy.
REHABILITACJA po złamaniu kości promieniowej w miejscu typowym
Jest to dość częste złamanie,zwłaszcza zdarza się w okresie gołoledzi,gdy dochodzi di upadku na wyprostowana kg. Po nastawieniu złamania unieruchamia się kończynę opatrunkiem gipsowym,który obejmuje przedramię i nadgarstek, st łokciowy i st palców sa wolne. USPRAWNIANIE polega na stosowaniu ćw czynnych st barkowego, łokciowego i palców. Ćw należy rozpocząć jak najwcześniej już po 1 dniu po nastawieniu załamania i założeniu gipsu. Obrzęk palców nie jest p/wsk do wykonywania ruchów-ruch przyspiesza cofanie się obrzęku. zaleca się wykonywanie kilkakrotnie w ciągu dnia pełnego prostowania i zginania palców. Szczególna uwaga na utrzymanie pełnego zakresu ruchu w st śródręczno-paliczkowych. Następnie ruchy chwytne ręki z pełnym udziałem kciuka. Cw st łokciowego i barkowego zaleca nie formowanie ruchów czynnych o pełnym zakresie. Po tyg pacjent powinien posługiwać się w czynnościach codziennych ta ręką, a pracownicy umysłowi po 2tyg mogą wrócić do pracy. Po zdjęciu opatrunku gipsowego,jeżeli kg była przez cały czas cw i używana, st st nadgarstkowy,po stosowaniu prostych ruchów czynnych wraca szybko do normy.
TRENING interwałowy po zawale
trening na ergometrze 3x w tygodniu po 45min.,m. interwałowy 4min pracy/3min. odpoczynku lub 4min pracy/2min. odpoczynku przez 3m-ce (16-24 treningi)
trening wytrzymałościowy,w rehab. kardiolog stosowany jako trening interwalowy= istota jest dzielenie zasadniczego obciazenia na mniejsze czesci, wykonywane wielokrotnie z odpowiednimi przerwami. przerwy sa skracane i nie pozwalaja na calkowity wypoczynek, a kazdy nastepny wysilek jest wykonywany przy objawach zmeczenia. polega na 4-min obciazeniu chorego praca na ergometrze rowerowym, po ktorej nastepuje 2-3 min odpoczynek. Po odpoczynku pacjent zaczyna prace ze zwiekszonym obciazeniem w ciagu 1 sesji jest 6 cykli pracy- pierwszy trwa 2min, a nastepne po4 min. stosowane obciazanie zwieksza sie od 20-40 wat na poczatku treningu, co 10-20 wat w poszczególnych cyklach do poziomu osiagniecia limitu tetna treningowego(50-80%) wyznaczonegoz testu wysiłkowego
tetno treningowe wynosi 50-80%wartosci tetna osiagnietego w czasie próby wysiłkowej. kontrola tetna co 2min, cisnienie tetnicze mieerzy sie: przed treningiem, w trakcie max obciazenia treningowego i po treningu
Wpływ aktywności fizycznej na układ oddechowy
Ułatwiać funkcje oddechowe zakłócone przez toczący się w układzie oddechowym proces chorobowy ( np. poprawiać funkcje dróg oddechowych: wpływać na wydzielanie i konsystencję śluzu i jego wydalanie, poprawiać funkcje nabłonka rzęskowego, tłumić kaszel, rozszerzać drogi oddechowe Bezpośrednio poprawiać funkcje układu oddechowego. Zwiększać ruchomość klatki piersiowej m.in. przez usprawnienie mm. oddechowych, zwiększenie ich siły i polepszenie koordynacji mięśni oddechowych, zwiększenie ich ukrwienia, usunięcie zwiększonego oporu tkankowego w skórze, mięśniach, zwiększać przesuwalność blaszek opłucnej. Poprawiać wentylację płuc i perfuzję m.in. przez uruchamianie zapadniętych pęcherzyków płucnych. Poprawiać krążenie krwi i rozdział krwi w krążeniu małym, poprawa relacji między wentylacją i perfuzją pęcherzyków płucnych, zwiększać wykorzystanie tlenu przez tkanki; Oddziaływać usprawniająco na wszystkie pozostałe układy narządów ( zwiększać sprawność serca i ogólną, normalizować czynności układu wegetatywnego); utrzymanie prawidłowej wentylacji płuc
Ocena funkcji pacjenta z hemiplegią
Lovet - 6 stopni ocenia się siłę skurczu mięsniowego Aschwarta-ocenia stopien wzmozenia nap. Miesniowego- ocenia spastycznosc 0-4(1,1+,2,3,4)0-norm stan nap mięśniowego 4-sztywnosc sztywność zgięciu lub wyproscie Barthel-ocenia stopien niepwłnosp ruchowej. Badamy 10 czynnosci i okresl stopien wymaganej pomocy. 0-20 punk (stolec, mocz, pilegnacja, toalet, żywienie, przemieszczanie na łóżko, schody, kąoiel...)Im więcej punktów tym zdrowszy człowiek. Rankina-określaq stopien inwalidztwa (0-5) 0-nie zgłasza skarg 5-ciezki stopien inwalidztwa, całkowicie zależny od otoczenia FIM skala niezależności funkcjonalnej -ocena efektow rehabilitacji: całkowita niezależność, zależność ze sprzętem, umiarkowana zależność, całkowita zależność. Skala ta okresla wartości socjalno-poznawcze: obsługa ruchliwość, zwieracze, lokomocja ASIA -ocena uszkodzenia rdzenia kregowego. Badamy czucie dotyku, bolu i siłe miesniowa 5grup: A-całk uszkodz rdzenia , całk bezużyteczność bezużyteczność B-czuciowe uszkodz rdzenia, czuciowa bezuzyt C-ponizej 3 loveta, ruchowa bezuz D- powyżej 3 loveta ruchowa użyteczność E-pełna użyteczność, bez zab neurologicznych Skala analogowa bolu 0-10 0-brak bolu 10-naj bol jaki może sobie pacjent wyobrazic ADL-czynnosci zycia codziennego, ocenia samoobsług IADL -czynosci życia przy uzyciu sprzętu Brumnstrumn bada uszkodzenia po udarach. 3gr: 1- czynności kończyny gornej(1-6) ,2-sprawnosc reki (1-6), 3-spr k dolnej (1-6) Kurtiziego-skala niewydolności ruchowej EDSS-badanie w stwardnieniu rozsianym 0-10 rosną co 0,5 0-dobry stan neurolog 10-zmarły Skale Zaburzen świadomości Matchew 0-4 0-przytomny 1-podsypiajacy ale Reg na bodzce słuchowe 2-nieprzytomny ale Reg na słabe bodzcenp. Bolowe 3-nieprzytomny reag na silne bodzce 4-głeboko nieprzytomny bez reakcji na bodzce Glazgo-GCS bad 3reakcje:* otwieranie oczu 1-4 (1-nie otwiera nawet na bol 4-spontan otwiera); *odpowiedz ruchowa 1-6 (1-brak rak ruchowej 6-wykon proste polecenia); *słowną 1-5 (1-brak reakcji słownej 5-prowadzi rozmowe zorientowany) Orgogoza -ocenia stan przedmiotowy i spr fizyczna po udarze. Badamy 10 czynosco: 1przytomnosc 2 kontakt słowny 3 ruchy m twarzy 4 ruchy reki 5unosz3enie k gornej 6 k dolnej7nap m k gornej 8 k dolnej 9 ruchy stopa 10 ruch i zbaczanie gałek ocznych