definicje na kolo z makro, pliki zamawiane, edukacja

Inflacja - proces wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce, który ma charakter ciągły i wiąże się z zaburzeniami prawidłowego funkcjonowania mechanizmu społeczno- gospodarczego.
Przyczyny:
1. Popytowa - popyt globalny jest większy od możliwości jego zaspokojenia.
2. Kosztowa - pojawia się wtedy gdy nałożone są ograniczenia za podaż jednego lub kilku zasobów lub gdy cena jednego lub kilku zasobów zostanie zwiększona.
3. Płacowa - wzrost płac wpływa na rozwój inflacji zarówno od strony zwiększających się kosztów produkcji jak i od strony rosnącego popytu.
Roczna stopa inflacji - procentowy wzrost przeciętnego poziomu cen, dóbr i usług w ciągu roku.
Przejawy i skutki:
1. Otwarta- cenowa charakteryzuje się nieskrępowanym żadnymi ograniczeniami ruchem cen w górę do poziomu równoważącego strumienie popytu i podaży
2. Tłumiona- zasobowa Jej wzrost jest odgórnie hamowany co powoduje występowanie nadwyżkowego strumienia popytu i odkładanie się niezrealizowanych zasobów pieniężnych.
Tępo rozwoju:
1. Pełzająca 4-5%
2. Krocząca 5-9%
3. Galopująca rośnie według stóp 2 lub 3 cyfrowych
4. Hiperinflacja uniemożliwia racjonalne gospodarowanie

Stagflacja, stan gospodarki charakteryzujący się jednocześnie wysokim poziomem inflacji, wysokim bezrobociem i stagnacją gospodarczą.
Slumpflacja, stan gospodarki, w którym załamaniu się procesów gospodarczych, wyrażającemu się spadkiem produkcji i dochodu narodowego w ujęciu bezwzględnym (kryzys), towarzyszy szybki wzrost bezrobocia i wysoki (rosnący) poziom inflacji.
Bezrobocie - liczba osób zarejestrowanych jako poszukujących pracy i jednocześnie nie mających zatrudnienia.
1. Przejściowe (frykcyjne) - jest spowodowane zmianą miejsca pracy lub zmianą kwalifikacji zawodowych.
2. Strukturalne - spowodowane niedostosowaniem struktury podaży pracy do struktury popytu na pracę, mała elastyczność ludzkich kwalifikacji, rozbieżność miedzy umiejętnościami a ofertami pracy.
3. Wynikające z niedostatku popytu - faktyczna produkcja jest mniejsza od produkcji potencjalnej, występuje wtedy gdy popyt globalny się zmniejsza a płace i ceny nie nadążają dostosować się. Następuje spadek produkcji i spadek zatrudnienia.
4.Klasyczne - występuje, gdy płaca jest utrzymana powyżej poziomu równowagi.

Stopa bezrobocia - odsetek siły roboczej pozostającej bez pracy.
Siła robocza - liczba ludzi pracujących lub poszukujących zatrudnienia.
Zasoby siły roboczej - obejmują wszystkich zatrudnionych jak i zarejestrowanych bezrobotnych chcących oraz będących wstanie podjąć prace.
Stopień aktywności zawodowej - odsetek ludności cywilnej, która podjęła decyzje o wejściu w skład zasobów siły roboczej. (odejście, zwolnienie, przejściowe)
Zniechęceni pracownicy - osoby, które nie wierzą w możliwość znalezienia pracy i opuszczają zasób siły roboczej.
Eksport (X) - dobra, które zostały wytworzone w kraju a następnie sprzedane za granicą.
Import (Z) - dobra produkowane za granicą i nabywane tam na potrzeby gospodarki krajowej.
Produkt Krajowy Brutto (PKB)- jest miarą wielkości produkcji wytworzonej na terenie danego kraju przez czynniki wytwórcze niezależnie od tego kto jest ich właścicielem.
PKB w cenach rynkowych - miara produkcji krajowej razem z podatkami pośrednimi. (C+I+G)
PKB w cenach bazowych - miara produkcji krajowej bez podatków pośrednich. (C+I+G-Te)
Produkt Narodowy Brutto (PNB) - jest miernikiem całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju niezależnie od miejsca świadczenia usług przez czynniki produkcji.
Nominalny PNB - mierzy się go w cenach bieżących tj. takich, które staniały w okresie gdy osiągano składające się na PNB dochody.
Realny PNB - mierzy się go w cenach stałych, koryguje nominalny PNB o skutki inflacji i wyraża go w cenach istniejących w pewnym okresie (rok bazowy)
Deflator PNB - jest to stosunek nominalnego PNB (w cenach bieżących) do PNB w ujęciu realnym (w cenach stałych), wyrażony w postaci wskaźnika.
Produkt Narodowy Netto PNN = PNB - amortyzacja
Wartość dodana - przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji. Oblicza się poprzez odjęcie od wartości dóbr wyprodukowanych w przedsiębiorstwie, sumy kosztów rzeczowych czynników produkcji użytych do produkcji tych dóbr.
Dobra finalne - dobra nabyte prze ostatecznego użytkownika (my konsumenci je tworzymy).
Dobra pośrednie - dobra częściowo przetworzone, które stanowią nakład w procesie produkcji w innych przedsiębiorstwach.
Źródło przychodów państwa - podatki bezpośrednie (Td) nakładane na dochody i podatki pośrednie (Te) VAT, akcyza
Źródło wydatków państwa - wydatki na dobra i usługi (G) i płatności transferowe (B) to co musi ludziom wypłacić.
Oszczędności (S) - nieskonsumowane dobra, są zawsze równe inwestycją.
Amortyzacja - Zużycie kapitału trwałego jest miarą szybkości zmniejszania się wartości istniejącego zasobu kapitału w danym okresie będącego wynikiem jego fizycznego lub ekonomicznego zużycia.
Dochód narodowy - ilość pieniędzy jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi po odłożeniu odpowiedniej ilości pieniędzy wystarczającej do sfinansowania amortyzacji i utrzymania istniejącego zasobu kapitału na dotychczasowym poziomie.
Per capita - dochód na jednego mieszkańca
Mnożnik zrównoważonego budżetu - mechanizm polegający na tym, że wzrost wydatków państwa, któremu towarzyszy taki sam wzrost podatków powoduje zwiększenie produkcji.
Budżet państwa - zapis planów wydatków a także sposobu ich finansowania. Budżet opisuje jakie dobra i usługi państwo chce kupić w nadchodzącym roku, jakich chce dokonać płatności transferowych oraz jak chce za to zapłacić.
Krańcowa skłonność do importu (MPI) - mówi jaką część dodatkowej jednostki dochodu narodowego podmioty krajowe chcą wydać na dodatkowy import.

Determinanty dochodu narodowego:
1. Produkcja potencjalna - wielkość produkcji, którą wytworzyłaby gospodarka, gdyby wszystkie czynniki produkcji zostały w pełni wykorzystane.
2. Rozporządzalne dochody osobiste (YD) - dochody, jakie gospodarstwa domowe otrzymują od przedsiębiorstw, powiększone o wypłaty transferowe otrzymywane od państwa i zmniejszone o podatki bezpośrednie płacone państwu. Są to inaczej dochody, jakie gospodarstwa mogą przeznaczyć na wydatki lub oszczędności.
3. Funkcja konsumpcji (C) - obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji globalnej przy każdym poziomie rozporządzalnych dochodów osobistych.
4. Krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC) - część każdej dodatkowej jednostki dochodu rozporządzalnego, którą gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na konsumpcję.
5. Krańcowa skłonność do oszczędzania (MPS) - część krańcowej części dochodu jaką przeznaczamy na oszczędności.
6. Popyt inwestycyjny - oznacza zamierzone (planowane) przez przedsiębiorstwa powiększenie zasobów kapitału trwałego (fabryki i maszyny) oraz stanu zapasów.
7. Popyt globalny (AD) - suma, którą przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe planują wydać na dobra i usługi przy różnej wielkości dochodu.
8. Produkcja w punkcie równowagi (E) - Przy stałych cenach i płacach równowaga krótkookresowa na rynku dóbr istnieje wtedy, kiedy popyt globalny lub - inaczej - planowane globalne wydatki dokładnie zrównają się z faktycznie wytworzoną produkcją.
9. Mnożnik - informuje jak zmieni się produkcja w wyniku zmiany popytu globalnego.
10. Paradoks zapobiegliwości - zmiana rozmiarów oszczędności, jakie gospodarstwa domowe pragną poczynić przy każdym poziomie dochodu, prowadzi do zmiany wielkości dochodu zapewniającej równowagę. Nie następuje natomiast zmiana oszczędności w punkcie równowagi; nadal muszą się one równać planowanym inwestycjom. Zjawisko to określa się mianem paradoksu zapobiegliwości.