UKŁAD PŁCIOWY
W zakresie żeńskiego układu płciowego wyróżniamy:
-narządy płciowe wewnętrzne zlokalizowane w obrębie macicy mniejszej; do narządów wewnętrznych zaliczamy: macica, jajniki , jajowody , pochwa;
-narządy płciowe zewnętrzne :przedsionek pochwy, opuszek przedsionka, wzgórek łonowy, wargi sromowe większe i mniejsze ,łechtaczka, parzyste gruczoły przedsionka większe i mniejsze;
Macica jest położona centralnie w miednicy mniejszej ulega w swojej pozycji przodozgięciu i tyłozgięciu utrzymywana przez aparat wiązadłowy i podporowy. Położona jest ku tyłowi od pęcherza moczowego i do przodu od przedniej ściany odbytnicy . Pokryta jest otrzewną, która przechodząc ku boku wytwarza wiązadło szerokie macicy łączące ze ścianami miednicy mniejszej. W obrębie wiązadła szerokiego przebiegają naczynia i nerwy zaopatrujące macicę i pochwę. Znajdują się w nim regionalne węzły chłonne i naczynia limfatyczne. W obrębie macicy wyróżniamy: dno, trzon, cieśnię, szyjkę. Ściana miednicy zbudowana jest z 3 warstw:
- jama macicy wyścielana jest warstwą czynnościową i podstawną. Błona śluzowa pokryta jest nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym, w obrębie którego znajdują się gruczoły cewkowe o budowie prostej lub złożonej. Warstwa podstawna endometrium zbudowana jest głównie z przypodstawnych mięśni gruczołów oraz podścieliska , grubość zmienia się w fazie cyklu miesiączkowego. W czasie cyklu miesiączkowego występują 3 fazy:
- faza menstruacyjna_ złuszczanie 1-5 dni
-faza proliferacyjna-wzrostowa-6-14 dni cyklu w tej fazie wzrasta poziom estrogenów szybka proliferacja
- faza wydzielnicza15-20 dni cyklu obrzmienie błony śluzowej , progesteron wzrasta;
Błona śluzowa kanału szyjki macicy jest pofałdowana i zawiera rozgałęzione gruczoły cewkowe, których wydzielina zawiera kwaśne mukopolisacharydy zmienia charakter w zależności od fazy cyklu miesiączkowego. Wzrastający poziom estrogenów około 14 dnia cyklu powoduje rozrzedzenie galaretowatej wydzieliny gruczołów szyjkowych co umożliwia przejście plemników do jamy macicy.
Jajnik jest parzystym gruczołem kształtu owalnego barwy białej różowej leżące w miednicy małej obok macicy w miejscu rozluźnień mięśni wspólnych, pokryty jest nabłonkiem pod którym jest błona biaława.
Jajowody- są przewodami od 7-14cm położonymi wewnątrz , rozciągają się od rogów macicy w kierunku końca. Składa się z 4 części: strzępki, lejek zakończony bańka, cieśni, część maciczna jajowodu; ściana macicy zbudowana jest z 3 warstw: mięśniowej surowiczej,
Jajowód jest miejscem , w którym następuje zapłodnienie, jego funkcją jest transport komórki jajowej , a po zapłodnieniu przesunięcie się zarodka w kierunku jamy macicy , który odbywa się dzięki pery staltycznym ruchom macicy.
Pochwa- nieparzysty narząd pomiędzy szyjką macicy a przedsionkiem pochwy. Jej ściany zbudowane z 3 warstw: zewnętrznej , wewnętrznej i środkowej. Komórki nabłonka kobiecego w okresie rozrodczym są bogate w glikogen. Nabłonek pochwy ulega cyklicznym zanikom pod wpływem hormonów.