ĆW 7

Jakość wody - rzeki versus jeziora

• wody płynące jako pierwsze były zbiornikami ścieków;jeziora nie były odbiornikami

• w rzekach zespoły wykorzystujące dopływającą materię organiczną

• jezioro Bodeńskie dopływ fosforu w detergentach i fekaliach

• stan wód się pogorszył

• w Polsce podział wód na klasy czystości większość rzek 3-cia klasa lub ponadklasowe

• zasięg łososia- pogorszenie uniemożliwienie wędrówek

Metody oceny jakości wód

• proste, łatwe, szybkie, obiektywne, porównywalne, czułe, tanie

• fizyczno- chemiczine

• mikrobiologiczne (miano Coli)

• parazytologiczne

• hydrobiologiczne (biologiczne)

• zawartość chlorków wskaźnik zanieczyszczenia

• pH, widzialność krążka Secchiego, stężenie tlenu,

Metody hydrobiologiczne

• oparte o gatunki (system saprobów; wskaźniki różnorodności pracochłonne ; ciężkie rozróżnienie gatunków

• oparte o charakterystykę ekologiczną zoocenoz (liczebność, struktura dominacji) trudna interpretacja wyników

• indeksy biotyczne !!!

Zalety:

• pokazuje jak zanieczyszczenia wpływają na organizmy

• integrują jakość wody w czasie i dają bezpośredni obraz wpływu zanieczyszczeń na organizmy

• nie można ich oszukać (wstrzymując chwilowo zanieczyszczenie)

• ale nie pominą też wpływu „katastrof”

• wykazują zmiany a nie tylko ich przyczyny

• oceniają nie tylko jakość wody, ale i całego środowiska

Idealny organizm wskaźnikowy

• wąski i specyficzny (znany) zakres wymagań środowiskowych

• szerokie rozprzestrzenienie

• obfitość występowania

• długi cykl życiowy

• łatwo oznaczany o małej zmienności ekologicznej i morfologicznej

• o znanej biologii

Makrofauna bezkręgowa

• dominuje w małych ciekach

• liczna i łatwo zauważalna

• różnorodność dobrze odzwierciedla stopień degradacji cieków

• trwale zasiedla dany odcinek; mało ruchliwa

• długie cykle życiowe

• łatwość analizy

Wady:

• strefowość występowania

• zmienność sezonowa, pomiędzy zlewniami, zależność od tlenu,zmiany w systematyce

- zmiany składu organizmów wraz z zanieczyszczeniem oraz samooczyszczaniem się rzeki (powrót do początku)

• stężenie tlenu spada a później wzrasta

• jakość wody pogarsza się, ale poprawia się dalej

• ichtiofauna - najpierw jest, później brak a poźniej znów odtworzenie

• BZT - biologiczne zapotrzebowanie tlenu; jaka jest zawartość materii organicznej

• Grzyby ściekowe - dużo a później zanikają

• Fauna czystowodna:, Asellus

• System saprobów - zagniwalność

• Strefa polisaprobiontów, alfa-mezosaprobów...

Wskaźnik indeks saprobowości 1-5 S= suma (h +s + G) / suma (h*G)

H - liczba osobników danego gatunku

S - wskaźnik saprobowości

G - waga wyższa im bardziej gatunek związany z jedną strefą

• system saprobów wg Sladecka - gatunki ta metoda dla zanieczyszczeń organicznych

• wysokie G - związane z jedną strefą saprobowości

• grupy funkcyjne bezkręgowych konsumentów w ciekach

• dzięki nim samooczyszczanie

• udział % - ntowy Chironomidease im większe tym stan wody gorszy (ochotkowate)

• wskaźnik EPT - jętki, widelnice, chruściki, Ephemeroptera, Plecoptera, Trichoptera im wyższy tym jakość wody jest wyższa (%) procentowy udział tych wszystkich trzech taksonów w całej biomasie zwierząt

• indeks biotyczny Trent Index

• siatka (draga) Surbera, czerpacz cylindryczny, skrobak dna, draga denna

• oznaczenie powyżej gatunków - rodzaje, rodziny w indeksie saprobicznym do gatunku

• Trent Biotic index

• BBI - belkijski indeks biotyczny podstawa do krajowych indeksów biotycznych (oparte o makrofaunę bezkręgową)

---