*WSPÓLNY RYNEK
początki sięgają XVIII w. Jej zasadą jest
wzajemne zniesienie między poszczególnymi
wszelkich utrudnień we wzajemnej wymianie
gospodarczej, swobodny przepływ towarów,
kapitałów i osób, wymienialność walut.
W tym celu znosi się między państwami
często prowadzi się wspólną politykę finansową,
koordynuje plany rozwoju rolnictwa i przemysłu.
*RYNEK WEWNĘTRZYNY
-nazywany też Jednolitym Rynkiem;
-obejmuje cały obszar UE, bez granic
wewnętrznych;
-obowiązuje na nim swobodny przepływ
towarów, osób, usług i kapitału;
-warunkiem jego powstania było zniesienie
kontroli na wewnątrz unijnych granicach;
-to obszar działania konkurujących ze sobą
przedsiębiorstw, osób, gospodarek;
- można go porównać do terytorium
jednolitego państwa.
*ETAPY POWSTAWANIA RYNKU WEW.:
-I etap - (w latach 1951-1968) faza wstępna:
utworzenie unii celnej;
-II etap - (w latach 1982-1993) sprecyzowanie
i zrealizowanie koncepcji jednolitego rynku
wewnętrznego.
*SWOBODNY PRZEPŁYW OSÓB
-Traktat z Maastricht ustanowił obywatelstwo UE,
w związku, z którym, każdy obywatel państwa
członkowskiego UE jest równocześnie obywatelem
UE. Nie zastępuje ono jednak, a tylko uzupełnia
przynależność państwową. Obywatelstwo unijne
pociąga za sobą. Takie przywileje, jak np. prawo
do swobodnego przemieszczania się i osiedlania
w dowolnym kraju UE, chociażby w celu podjęcia
zatrudnienia czy nauki, bierne i czynne prawo
wyborcze w wyborach samorządowych i do
Parlamentu Europejskiego, czy też prawo do
opieki dyplomatycznej i konsularnej w państwie
trzecim.
-Pominięcie kontroli, czyli przejść drogowych oraz
kolejowych, kontrolowania bagażu zarówno na
przejściach, jak i lotniskach, podczas przekraczania
granica wewnętrznych Unii pozwoliło skrócić czas
podróży.
Jednakże nadal przeprowadzana jest identyfikacja
osobowa w portach morskich i lotniczych, tyle tylko, że
dla obywateli UE została znacznie uproszczona.
Zniesienie kontroli nie było łatwe. Niektóre kraje
członkowskie biorąc pod uwagę bezpieczeństwo
publiczne, chciały możliwie długo pozostawić kontrolę.
Znaczne zmiany w kwestii swobodnego przepływu
osób wprowadził Traktat z Maastricht, a po nim
Traktat Amsterdamski. Pominięcie kontroli granicznej
umożliwiło podróżnym nabywać wyłącznie w celach
prywatnych większą ilość produktów tytoniowych oraz
alkoholu.
*SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW
Podstawową zasadą rządzącą obrotem towarowym
pomiędzy państwami członkowskimi UE jest zasada
swobody przepływu towarów. Oznacza ona, że na
obszarze państw członkowskich UE towary mogą być
przemieszczane bez jakichkolwiek utrudnień. Nie ma
bowiem żadnych kontroli w obrocie między państwami
członkowskimi, a jednocześnie towar wprowadzony
legalnie do obrotu w jednym państwie UE może być
sprzedawany na terytorium każdego innego.
Import z państw spoza UE podlega całkowicie
jednolitym warunkom na obszarze całej Unii Europejskiej.
System ten ukształtował się w kilku etapach.
Pierwszym z nich było utworzenie unii celnej,
tj. zniesienie barier handlowych (ceł, ograniczeń
ilościowych i innych przeszkód dla towarów zagranicznych)
w obrocie między państwami członkowskimi oraz
wprowadzenie jednolitej taryfy celnej i jednolitych
rozwiązań w zakresie innych środków wobec importu
z i eksportu do krajów spoza ugrupowania.
Harmonogram realizacji unii celnej był określony
w Traktacie Rzymskim, a unia celna powstała już
1 lipca 1968 r.
Po zniesieniu barier celnych na granicach wewnętrznych
państw EWG pozostały kontrole graniczne.
W połowie lat 80. rozpoczęła się realizacja
programu jednolitego rynku wewnętrznego, której
celem było ujednolicenie warunków obrotu towarowego
na obszarze Wspólnoty, poprzez zniesienie istniejących
barier fizycznych, fiskalnych oraz barier technicznych.
W imporcie z państw trzecich zaczęły obowiązywać
jednakowe zasady wprowadzania towarów zagranicznych
na rynek wspólnotowy.
Jeśli towar przekroczył granicę celną np. w Grecji i na
podstawie przeprowadzonej tam kontroli granicznej
stwierdzono, że spełnia wszystkie wspólnotowe wymogi
rynku wewnętrznego, to towar ten mógł być swobodnie
sprzedawany w dowolnym miejscu na obszarze
Wspólnoty, bez jakiejkolwiek dodatkowej kontroli.
*SWOBODA ŚWIADCZENIA USŁUG
-liberalizacja usług finansowych;
-otwarcie rynku transportowego i telekomunikacyjnego;
-harmonizacja nadzoru nad bankami i towarzystwami
ubezpieczeniowymi;
-wspólna waluta.
*SWOBODNY PRZEPŁYW KAPITAŁU
-Nieskrępowany przepływ kapitału i płatności oznacza
swobodę eksportu i importu kapitału w różnych formach
(inwestycje bezpośrednie, obrót papierami wartościowymi,
zakup nieruchomości, prowadzenie rachunków bankowych itp.).
Jego praktyczne znaczenie polega na tym, że np. obywatele
jednego kraju mogą kupić dom w innym kraju, otworzyć w
tym państwie konto bankowe, jeśli warunki lokat są
korzystniejsze, przedsiębiorstwa zaś mogą swobodnie
dokonywać przelewów za granice w zapłaty za towar lub usługę,
założyć filię itp. zniesienie przeszkód wobec swobodnego
przepływu kapitału zostało przewidziane w art. 3 Traktatu
ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą na
płaszczyźnie identycznej z przepływem towarów, osób
i usług, postanowienia dotyczące przepływu kapitału były
dużo skromniejsze. Traktat bowiem nie nakładał na
Wspólnotę obowiązku stworzenia prawdziwego wspólnego
rynku kapitałowego.
Faktycznie dyskryminacja warunków wykorzystania kapitału
winna być zniesiona jedynie w stopniu koniecznym do
zapewnienia właściwego funkcjonowania wspólnego rynku
Ograniczenie to, wprowadzone świadomie przez kraje
członkowskie wskazuje, że kraje członkowskie nie aspirowały
do w pełni swobodnego przepływu kapitału jako do celu samego
w sobie członkowskie zniosą między sobą wszelkie restrykcje
dotyczące przepływów kapitału należącego.
Przyczyną tego jest to, że kraje członkowskie nie śmiały
pozbawić się prawa wpływania na przepływy kapitału,
ponieważ jest to jeden z niewielu dostępnych im instrumentów
efektywnego kontrolowania wewnętrznych procesów
makroekonomicznych i monetarnych.