I. DANE PODSTAWOWE

l. Numer ewidencyjny zdarzenia -10010587

- Komenda Wojewódzka Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku

- Komenda Rejonowa Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku

- Jednostka Ratowniczo-Gasnicza Nr 1 w Gdańsku-Wrzeszczu.

2. Zdarzenie powstało w dniu 17 kwietnia 1995 r. o godz. 55o

3. Budynek mieszkalny jedenastokondygnacyjny typu MBY-110-Z/l:

- adres: Gdańsk Wrzeszcz ul. Aleje Wojska Polskiego 39

- właściciel: Spółdzielnia Mieszkaniowa "Nasz Dom" w Gdańsku.

4. Podstawowe dane budynku:

- typ budynku MBY-110Z/1 "Zestaw Gdański". Projekt budynku opracowany w latach 1966 - 70 w Gdańskim Biurze Projektów Budownictwa Ogólnego w Gdańsku, ul. Bielańska 5.

- kubatura - 14.275 m³

- powierzchnia użytkowa - 3.461,7 m²

- powierzchnia zabudowy - 436,562 m²

- ilość kondygnacji - 11

-1 klatka schodowa

- ilość mieszkań - 77

- ilość izb - 231

- ilość mieszkańców (zasiedlona) - 297

- ilość mieszkańców zameldowanych - 172

- ciężar budynku - 4,7 - 5 tys. ton

- technologia wykonania - "wielki blok"

Instalacje budynku

- centralne ogrzewanie - zdalaczynne

- gaz ziemny (kuchnie gazowe, w łazienkach piecyki gazowe)

- centralna ciepła woda

- energia elektryczna - moc szczytowa 68,5 kW.

5. Zauważenie zdarzenia - świadkami zdarzenia w chwili jego powstania byli lokatorzy budynku nr 39 w którym zdarzenie powstało oraz mieszkańcy sąsiednich budynków.. Zdarzeniu towarzyszyła silna detonacja, fizyczne zniszczenie dolnych kondygnacji budynku oraz fizyczne skutki oddziaływania fali detonacyjnej na okoliczne budynki.Pierwsza informacje o zdarzeniu, o godz. 5⁵³ przekazał telefonicznie do Komendy Rejonowej Policji w Gdańsku mieszkaniec budynku przy ul. Aleje Wojska Polskiego 35B/7 - Pan Orliński.

6. Zgłoszenie informacji o zdarzeniu do jednostki PSP.

O godzinie 5³⁰ zastępca oficera Komendy Rejonowej Policji w Gdańsku st.sierż. Grzegorz Redlin zgłosił do RSK w Gdańsku fakt powstania zdarzenia.

II. OPIS PODJĘTYCH DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

1. Składniki czasu operacyjnego:

1) Godzina zauważenia zdarzenia - 5⁵⁰

2) Godzina zgłoszenia zdarzenia:

- do Komendy Rejonowej Policji w Gdańsku Wrzeszczu - 5⁵³

- do Rejonowego Stanowiska Kierowania (RSK) PSP w Gdańsku

przez KRP w Gdańsku - 5⁵³

- do Wojewódzkiego Stanowiska Koordynacji Ratownictwa (WSKR)

PSP w Gdańsku - 5⁵⁴

- do Krajowego Centrum Koordynacji Ratownictwa (IKCKR)PSP - 6²⁵

3) Godzina zadysponowania pierwszej jednostki ochrony przeciwpożarowej. Rejonowe Stanowisko Kierowania w Gdańsku zadysponowało siły iśrodki:

- JRG Nr 1 o godz. 5⁴⁵

- JRG Nr 5 o godz. 5⁵⁵

- JRG Nr 4 o godz. 5⁵⁶

- Portowa Straż Pożarna "Florian" Sp. z oo w Gdańsku o godz. 5⁵⁶

4) Godzina przybycia pierwszej jednostki ochrony przeciwpożarowej. O godzinie 5⁵⁷ po przebyciu 2 km do miejsca zdarzenia przybyły siły i środki JRG-1 z Gdańska Wrzeszcza.

5) Godzina wejścia pierwszej jednostki do akcji ratowniczej - 17.04.1995 r. godz. 5⁵⁸.

6) Godzina likwidacji zdarzenia - 20.04.1995 r. godz. 12³⁰.

7) Czas trwania akcji ratowniczej - 86 godzin 7 minut.

2. Rozpoznanie.

1) Rozpoznanie pośrednie.

Kierujący akcja ratownicza, w początkowej fazie nie dysponował żadnym operacyjnym opracowaniem. Posiadał dobra znajomość operacyjna terenu akcji i występujących na nim zagrożeń.

2) Rozpoznanie bezpośrednie.

Budynek mieszkalny jedenastokondygnacyjny przy ulicy Aleje Wojska Polskiego nr 39 wskutek zaistniałego wybuchu został zniszczony całkowicie do wysokości 3-go pietra. Pozostałe kondygnacje budynku spoczęły na rumowisku powstałym z pierwszych trzech kondygnacji. W budynku powstały pionowe pęknięcia i deformacje konstrukcji budowlanej: Pozostała konstrukcja budynku wykazywała niestatyczne zachowanie. Jedyna droga ewakuacyjna, klatka schodowa uniemożliwiała przeprowadzenie ewakuacji z powodu całkowicie zniszczonego wejścia do budynku. Przyłącza do budynku gazowe, energetyczne, grzewcze nie zostały odłączone.

W budynku przebywali mieszkańcy wymagający natychmiastowej ewakuacji z pozostałych pięter oraz z ruin zniszczonych kondygnacji. Przed wejściem do budynku natrafiono na pierwsze 2 ofiary wybuchu. Stwierdzono skutki oddziaływania fali detonacyjnej na okoliczne budynki (zniszczenia pokryć dachowych i oszkleń okiennych) oraz uszkodzenie samochodów parkujących w pobliżu budynku.

Cześć mieszkańców zagrożonego budynku podjęła próbę samoewakuacji. Do czasu przybycia pierwszej jednostki ratowniczej nie były prowadzone działania ratownicze.

3. Koncepcja (zamiar taktyczny) decyzje odnośnie form i metod prowadzenia działań ratowniczych.

1) Dysponowanie sił i środków zgodnie z dokumentacja operacyjną oraz na żądanie kierującego akcją.

Dowódca Akcji Ratowniczej (KAR) w początkowej fazie organizacji działań ratowniczych nie dysponował materiałami i opracowaniami operacyjnymi. Niezbędne w prowadzeniu działań ratowniczych informacje, plany i dokumenty sukcesywnie napływały z administracji obiektu, przedsiębiorstw projektowo-budowlanych oraz były wypracowywane w ramach powołanego sztabu akcji przez rzeczoznawców różnych specjalności. Do działań ratowniczych, na polecenie KAR do zdarzenia dysponowane były siły i środki przez Rejonowe Stanowisko Kierowania (RSK), Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Ratownictwa (WSKR), Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa (KCKR) oraz administrację rządową i samorządową.

Zadysponowane siły i środki do akcji ratowniczej wyszczególnione zostały w "Wykazie sił i środków uczestniczących w akcji" oraz w chronologii przebiegu działań ratowniczych.

2) Form działania i metody użycia sił i środków.

Nadrzędnym, podstawowym zadaniem ratowniczym była natychmiastowa ewakuacja mieszkańców z budynku oraz z ruin zniszczonych l, 2 i 3 kondygnacji.

Wszystkie przybywające siły i środki jednostek ratowniczych skierowane zostały do wykonania zadań ewakuacyjnych.

Teren akcji ratowniczej podczas działań ewakuacyjnych podzielony został na dwa odcinki bojowe:

OB I - od strony wejścia do budynku

OB II - do frontu budynku (ul.Aleje Wojska Polskiego).

Podział ten umożliwił skoordynowanie działań ewakuacyjnych oraz racjonalne wykorzystanie przybywających sił i środków.

UWAGA: Kontynuacja działań ratowniczych (ich przebieg) zawarta została w pkt 4 "Organizacja kierowania akcja ratownicza" niniejszej analizy zdarzenia.

3) Wykorzystanie walorów technicznych i taktycznych sprzętu ratowniczego środków gaśniczych będących w dyspozycji kierującego akcją.

Podczas prowadzenia działań ewakuacyjnych w pełni zostały wykorzystane i potwierdzone walory drabin mechanicznych z koszami ewakuacyjnymi, podnośnika hydraulicznego SHD 33 Bronto, pneumatycznych poduszek wysokociśnieniowych.

Wysokie parametry techniczne użytego sprzętu w ewakuacji miały decydujący wpływ na efektywność działań w ograniczonym czasie.

4) Odwód taktyczny

Organizacja odwodu taktycznego wchodziła w zakres zadań i obowiązków zespołu tyłów sztabu akcji. Realizacja zadań na rzecz akcji ratowniczej przez zespół tyłów zawarta została w chronologu wydarzeń oraz dokumentacji stanowiącej załączniki niniejszej analizy.

4. Organizacja kierowania akcja ratownicza

1) Szczegółowy opis działań ratowniczych w czasie i przestrzeni oraz kierowanie akcją ratownicza.

17.04.1995 r.

O godz. 5⁵³ st.sierż. Grzegorz Reblin dyżurny Komendy Rejonowej Policji w Gdańsku przekazał do Rejonowego Stanowiska Kierowania (RSK) w Gdańsku pierwszą informacje o zdarzeniu. Zgłoszenie o zdarzeniu z uwagi na bezpośrednie sąsiedztwo stanowisk kierowania, wpłynęło także do Wojewódzkiego Stanowiska Koordynacji Ratownictwa (WSKR).

RSK w przedziale czasowym 5⁵⁴ - 5⁵⁶ do zdarzenia zadysponowało siły i środki jednostek własnego obszaru działania:

o godz. 5⁵⁴ - JRG 1 (GBA 2,5/16, GCBA 13/48, SCRT, SRD, SOp)

o godz. 5⁵⁵ - mł.bryg. Sławomira Michalczuka - dowódcę JRG-1 w Gdańsku

o godz. 5⁵⁶ - JRG 4 (GCBA 8/44, SD 30)

o godz. 5⁵⁶ - Portowa Straż Pożarna "Florian" Sp. z o.o. (GBA 2,5/16, SD 30).

O godzinie 5⁵⁷ - na miejsce zdarzenia przybyły siły i środki JRG 1 z dowódca zmiany II st.kpt. Stanisławem Czerwińskim.

Przekazał on pierwsza informacje do RSK z terenu zdarzenia, tragizm sytuacji oraz żądał natychmiastowego wsparcia innych jednostek.

O godzinie 5⁵⁸ - na miejsce zdarzenia przybywa oficer operacyjny rejonu asp. Mirosław Bylicki, który przejmuje dowodzenie akcja ratownicza.

W meldunku do RSK żąda zadysponowania pogotowia ratunkowego, gazowego, energetycznego. Udaje się wspólnie z st.kpt. Stanisławem Czerwińskim na rozpoznanie w celu dokładnej oceny sytuacji i rozmia­ru zdarzenia. W tym czasie podjęte zostały pierwsze czynności ewaku­acji ludzi z budynku.

Wyniki rozpoznania oraz ocena rozmiarów zdarzenia o godzinie 5⁵⁹ przekazane zostały do WSKR.

O godzinie 6⁰⁰ - przybywa do zdarzenia dowódca JRG-1 w Gdańsku mł.bryg. Sławomir Michalczuk, który po zapoznaniu się z sytuacja przejmuje kierownictwo akcja ratownicza. Niezwłocznie żąda od RSK przybycia specjalistycznej grupy PCK z psami ratowniczymi w celu poszukiwania ludzi w budynku i pod jego ruinami.

Godzina 6⁰¹ - RSK - brak kontaktu z PCK

O godzinie 6⁰² - Kierownik Akcji Ratowniczej (KAR) ml.bryg. Sławomir Michalczuk w meldunku do RSK relacjonuje:

- "zniszczeniu uległy 3 dolne kondygnacje budynku, cześć lokatorów ewakuowała się sama. W oknach na różnych piętrach widoczne są osoby wymagające ewakuacji. W zawalonych kondygnacjach mogą znajdować się ludzie. Przystępujemy do ewakuacji ludzi klatka schodowa, przy pomocy drabiny oraz przeszukujemy gruzowiska.

O godzinie 6⁰⁵ - KAR do RSK

Przed wejściem do budynku znalezione zostały dwie martwe osoby.

WSKR powiadamia Komendanta Wojewódzkiego PSP, który poleca zadysponować sprzęt mechaniczny przydatny do usuwania skutków katastrof budowlanych.

O godzinie 6⁰⁶ - KAR żąda od RSK przysłania do akcji większej ilości ludzi i sprzętu ratownictwa technicznego.

Powiadomiono oficera w dyspozycji Komendanta Wojewódzkiego PSP bryg. Ryszarda Szczuko.

Wyjazd ambulansu medycznego KW PSP z lekarzem dyżurnym W. Liczbik.

O godzinie 6⁰⁷ RSK dysponuje z:

- JRG-2 GCBA 5/?3, SH-18

- JRG-3 GCBA 6/3?, SLRD

KAR - RSK przyślij SD

WSKR dysponuje z JRG-1 Gdynia SD-30

Na miejsce zdarzenia przybywa Komendant Wojewódzki PSP w Gdańsku bryg. Janusz Szalucha.

O godzinie 6¹⁰ Komendant Wojewódzki PSP bryg.inz. Janusz Szalucha przejmuje obowiązki dowódcy akcji ratowniczej.

O godzinie 6^{12 -} Podział terenu akcji na dwa odcinki bojowe:

- I Odcinek Bojowy (OB I) od strony klatki schodowej - dowódca DOB I st.kpt. Stanisław Czerwiński

- II Odcinek Bojowy (OB II) od strony ul. Aleje Wojska Polskiego DOB II asp. Mirosław Bylicki.

O godzinie 6¹³ WSKR oraz RSK otrzymują polecenie od KAR zadys­ponowania do akcji specjalistów budownictwa lądowego.

O godzinie 6¹⁵ - WSKR dysponuje specjalistę budowlanego inż. Cz. Fierka z Wejherowa.

O godzinie 6¹⁶ - Powiadomienie lekarza dyżurnego KW PSP M. Czajki.

O godzinie 6²⁰ - WSKR powiadamia st. bryg. Stanisława Brzostowskiego - z- ce Komendanta Wojewódzkiego PSP o zaistniałym zdarzeniu.

Przybywa oficer operacyjny województwa bryg. R. Szczuko, który obejmuje dowództwo na OB II, żąda od WSKR zadysponowania do akcji dźwigu ratowniczego typu Mega-City.

O godzinie 6²⁵ - Powiadomienie KCKR o zdarzeniu i potrzebie zadysponowania dźwigu Mega-City.

O godzinie 6³⁰ - Na polecenie KAR dysponuje się SH-Bronto z JRG-1 Gdynia. Przy użyciu SD ewakuowano 4 osoby oraz 5 osób klatka schodowa.

O godzinie 6³³ - KAR do WSKR:

Na OB II (od strony ul. Aleje Wojska Polskiego) prowadzona jest przy użyciu drabin mechanicznych ewakuacja mieszkańców z pięter budynku.

Na OB I (od strony wejścia do budynku) prowadzona jest ewakuacja ludzi klatką schodową oraz trwa wydobywanie ofiar z gruzów. WSKR dysponuje specjalistę budowlanego bryg.inż. Tadeusza Szmytke.

O godzinie 6⁴⁰ - KCKR zadysponowało 3 zastępy: SDz-40, SRT, SDz-18 z Bydgoszczy oraz 2 oficerów z Bydgoszczy i Torunia.

O godzinie 6⁴⁶ - Informacja do WSKR - z miejscowości Puck do zdarzenia udaje się specjalista lądowego budownictwa miejskiego i przemysłowego mgr. inż. Zdzisław Sołtysiak.

O godzinie 6⁴⁸ - KAR poleca RSK zadysponowanie wszystkich dowódców JRG z rejonu Gdańska.

O godzinie 6⁵⁰ - Powiadomienie rzecznika prasowego KW PSP. Trwa ewakuacja ludzi klatka schodowa i przy użyciu drabin, trwa przeszukiwanie mieszkań.

O godzinie 6⁵⁸ - WSKR dysponuje z JRG Sopot GCBA i GBA 2,5/16

O godzinie 7⁰⁰ - Z polecenia Z-cy Komendanta Wojewódzkiego PSP­-WSKR dysponuje obecnych w domu oficerów, aspirantów oraz kierowców.

O godzinie 7⁰⁵ - RSK na polecenie dowódcy akcji dysponuje samochód ratownictwa chemicznego (Schem) z Gdańskich Zakładów Rafineryjnych.

O godzinie 7¹⁰ - Żądanie zabezpieczenia większej ilości sprzętu łączności i urządzeń nagłaśniających.

O godzinie 7¹¹ - Przybył dowódca JRG-2 mł.kpt. Andrzej Rószkowski otrzymuje polecenie utworzenia OB III z zadaniem gaszenia powstałego pożaru w rumowisku.

O godzinie 7¹⁵ - Wydobycie osoby poszkodowanej (mężczyzna) z pomieszczeń zagruzowanych w pobliżu klatki schodowej na OB I.

O godzinie 7¹⁸ - Żądanie WSKR od dyżurnego Wojewody zadysponowania grupy specjalistów budowlanych i geodetów.

O godzinie 7²³ - Oficer operacyjny WSKR st.asp. Zygmunt Dudziak przekazuje do KCKR wstępny meldunek z bieżącej sytuacji i zakresie prowadzonych działań ratowniczych.

KCKR potwierdza wysłanie dźwigu z Bydgoszczy.

O godzinie 7³⁰ -KAR - RSK - zakończono ewakuacje z wyższych pięter, trwa ponowne przeszukiwanie pomieszczeń.

O godzinie 7³⁸ - Przybywa z-ca dowódcy JRG-3 mł.kpt. Jacek Mikułan - otrzymuje zadanie zorganizowania grupy ratowniczej do przeszukiwania górnych pięter.

Opisowv przebieg ewakuacji mieszkańców z pięter budynku w dniu 17.04.1995 r. od godz. 6⁰⁵ - 7³⁰

Podstawowymi trudnościami prowadzenia tej fazy działań ewakuacyjnych było:

- zwisające elementy konstrukcji budynku,

- niestatyczna konstrukcja budynku,

- brak dojścia z zewnątrz na klatkę schodowa,

- deformacja otworów okiennych, drzwiowych, konstrukcji balkonów,

- rumowisko przy budynku (uniemożliwiało w pełni wykorzystanie walorów taktycznych drabin mechanicznych, podnośników),

- zagospodarowanie terenu wokół budynku (zadrzewienie, parkingi samochodowe, ogrodzenia itp.).

Ewakuację mieszkańców rozpoczęła sekcja GBA 2,5I16 od strony szczytowej budynku, wykorzystując do tego celu drabinę D1OW. Działania te pozwoliły na ewakuacją 4 osób. Zadania ewakuacyjne ludzi na OB I odbywały się przy użyciu podnośnika hydraulicznego SHD 33 Bronto i drabiny mechanicznej SD-30. Sprzęt ten pozwolił na ewakuacje z różnych kondygnacji budynku 7 osób .Niezależnie od tych działań po klatce schodowej i częściowo odgruzowanym wejściem ewakuowano 12 osób wśród których były osoby chore i niesprawne fizycznie.

Działania ewakuacyjne na OB II prowadzone były przy użyciu 2 drabin mechanicznych SD-30.

Możliwości wstępnego ustawienia drabin mechanicznych (zadrzewienie terenu, obszar zagruzowania przed budynkiem) pozwoliły na ewakuacje 8 osób.

W tym samym czasie przy użyciu pił spalinowych, dokonano wycięcia drzew, krzaków, usunięto częściowo gruz przygotowując nowe, bardziej efektywne stanowiska pracy drabin.

Po przestawieniu drabin ewakuowanych zostało łącznie z różnych kondygnacji 13 osób. Wszystkie ewakuowane osoby były natychmiast przekazywane służbie zdrowia.

Niezależnie od czynnie prowadzonej ewakuacji kontynuowano przeszukiwanie wszystkich dostępnych pomieszczeń budynku. Przebieg ewakuacji tej fazy działań został przedstawiony graficznie na szkicu sytuacyjnym.

O godzinie 7⁴⁰ - Dowódca akcji podejmuje decyzje organizacji sztabu akcji.

WSKR dysponuje specjalistę konstrukcji wielkiej płyty Jerzego Duszotę.

O godzinie 7⁴⁵ - RSK dysponuje grupę ratownictwa wysokościowego ze Stoczni Gdańskiej SA.

O godzinie 7⁵⁰ - KAR - RSK - polecenie zadysponowania przenośnych megafonów.

O godzinie 8⁰⁰ -KAR zarządza ciszę na miejscu akcji w celu stwier­dzenia obecności ludzi w ruinach budynku.

O godzinie 8⁰² - DOB II stwierdza obecność oraz odgłosy wołania spod ruin II pietra jednej osoby.

O godzinie 8⁰⁵ - KAR melduje wydobycie na OB I zwłok 1 osoby i 1 osoby ciężko rannej. Poleca zadysponować samochód SPgaz.

O godzinie 8¹⁰ - KCKR informuje WSKR o zadysponowaniu ze Szkoły Głównej Służby Pożarniczej (SGSP) autokaru z podchorążymi i 2 oficerami oraz 2 oficerów z Torunia.

Informacja do KCKR o sytuacji na miejscu akcji.

O godzinie 8¹⁴ - OB II melduje wydobycie poszkodowanego z pomieszczeń zagruzowanych na odcinku bojowym II.

O godzinie 8¹⁸ - DOB II melduje o następnej osobie wydobytej na odcinku bojowym II.

O godzinie 8²⁵ -KAR poleca zadysponować belki stalowe, drewniane, dźwigary, siłowniki hydrauliczne dużego udźwigu. Informuje o przybyciu na miejsce zdarzenia ratowników z psami z PCK i ogłasza ponownie ciszę na terenie akcji.

O godzinie 8²⁸ - WSKR dysponuje SRT z PKP Gdynia.

O godzinie 8³² - KAR informuje RSK o wykryciu przez psy osób w dwóch miejscach na odcinku OB I.

O godzinie 8³⁵ - DOB II informuje RSK o wydobyciu poszkodowanego na odcinku bojowym II.

O godzinie 8³⁶ - DOB II informuje RSK o wydobyciu 3-letniego dziecka.

O godzinie 8⁴⁷ - WSKR dysponuje SRT z ZZSP PKP Tczew.

O godzinie 8⁵³ - KAR poleca RSK zadysponować piłę do głębokiego ciecia betonu K-3500.

O godzinie 8⁵⁴ - KAR informuje RSK o dotarciu do 2 ofiar na OB I.

O godzinie 8⁵⁸ - DOB II informuje RSK o obecności zwłok kobiety na swoim odcinku i próbie ich wydobycia z ruin.

O godzinie 9⁰⁰ - WSKR otrzymuje informacje o zapadnięciu się części budynku w przestrzeń piwniczną do II pietra.

O godzinie 9⁰⁵ - KAR poleca RSK zadysponować SRT-Unimog z JRG-2.

O godzinie 9¹⁰ - Oficer łączności informuje KAR o dostarczeniu dodatkowego sprzętu łączności.

O godzinie 9¹² - Dowódca akcji ratowniczej poleca WSKR przygotować oświetlenie terenu akcji za pomocą 6 agregatów oświetleniowych oraz zapewnić materiały pędne do ich pracy.

O godzinie 9¹³ - KAR ogłasza ciszę na terenie akcji oraz poleca wprowadzić do akcji psy.

O godzinie 9⁰⁵ - RSK dysponuje z "Mostostalu" w Gdańsku podnośniki i stemple drewniane.

Czasowy przebieg ewakuacji mieszkańców ze zruinowanvch kondygnacji budynku w dniu 17.04.1995 r.

Niezwłocznie po zakończeniu ewakuacji ludzi z istniejących kondygnacji budynku oraz po wycofaniu na bezpieczna odległość drabin mechanicznych podnośnika hydraulicznego kontynuowano ewakuacje w zrujnowanej strefie budynku.

Żadne zewnętrzne oznaki nie wskazywały obecności ludzi w ruinach. Decyzja KAR ogłoszona została na terenie akcji ratowniczej cisza. Wszyscy ratownicy zajęli pozycje przy ruinach. Przez przewoźne urządzenia nagłaśniające, podane zostały komunikaty wzywające osoby uwięzione w ruinach do potwierdzenia swojej obecności. Komunikaty podawane były również bezpośrednio do ruin budynku za pomocą przenośnych megafonów na wszystkich odcinkach bojowych. Działanie to potwierdziło obecność wśród ruin żywych, wymagających pomocy ludzi.

Na OB I w jednym miejscu 1 osobę.

Na OB II w dwóch miejscach 4 osoby.

Dotarcie do uwięzionych osób w ruinach, pod zniszczonymi stropami, zlokalizowanych w różnych miejscach wymagało stosowania różnych technik ratowniczych wypracowanych na miejscu. Spełniły swoje zadania poduszki wysokociśnieniowe, które w układach równoległych połączeń ułożone warstwowo (max. 5 szt.) unosiły stropy na wysokość umożliwiająca dotarcie do poszkodowanych ratownikom z zewnątrz i ich ewakuacje. Niektóre elementy konstrukcji budynku usuwane były przy pomocy pił do ciecia betonu, stali. Ewakuacja z ruin przebiegała w skomplikowanych warunkach:

- trwającego w ruinach pożaru,

- niestatycznosci budynku (odchylenia, odkształcenia konstrukcji bu­dynku śledzone były w 5-ciu punktach obserwacji przez grupy geode­tów),

- groźby upadku zwisających konstrukcji budynku,

- ruszających i przemieszczających się płyt stropowych w ruinach.

W poszukiwaniu ludzi udział brały również psy ratownicze PCK. Zlokalizowane zostały zwłoki kobiety na OB II. Podczas próby ewakuacji zwłok nastąpiło, w miejscu pożaru, gwałtowne zapadnięcie o około 1 m budynku, co przerwało rozpoczęta akcje i wycofanie ratowników na bezpieczną odległość.

W wyniku ewakuacji z ruin uratowano:

- na OB I -1 osobę

- na OB II - 4 osoby

Graficzny przebieg tej fazy działań ewakuacyjnych zobrazowany został na szkicu sytuacyjnym.

Podczas przeprowadzonej ewakuacji uratowano ogółem 37 osób.

O godzinie 9²¹ - KAR informuje RSK o podawaniu piany średniej do otworów okiennych z których wydobywa się dym.

O godzinie 9²² - KAR poleca RSK zabezpieczyć środek pianotwórczy do uzupełnienia w samochodach gaśniczych.

O godzinie 9⁴⁰ - Dowódca akcji poleca organizować punkty żywnościowe dla ratowników.

O godzinie 9⁴⁶ - KAR informuje RSK o przybyciu grupy geodezyjnej i poleca jej założenie trzech punktów pomiarowych Gl, G2 i G3.

O godzinie 9⁵⁰ - KCKR informuje WSKR o wysłaniu 40 tonowego dźwigu typu "Hydros".

O godzinie 9⁵⁵ - Przyjazd Grupy Operacyjnej z KCKR na miejsce zdarzenia.

O godzinie 10⁰⁸ - Geodeta informuje KAR o ruchach budynku. Na teren akcji przybywają strażacy z wolnych zmian wzmacniając poszczególne odcinki bojowe i sztab.

O godzinie 10¹⁵ - Przyjazd oficerów operacyjnych z KW PSP: Toruń i Bydgoszcz zadysponowanych przez KCKR.

O godzinie 10³⁰ - Dowódca Akcji włącza Grupę Operacyjna KCKR i oficerów operacyjnych z Torunia i Bydgoszczy do pracy w sztabie.

O godzinie 10⁴⁵ - KAR na skutek zwiekszającego się przechyłu budynku zarządza wycofanie sił i środków na bezpieczna odległość i ponownie przeprowadza konsultacje z rzeczoznawcami budowlanymi.

O godzinie 11⁴² - KAR organizuje kolejne grupy ratowników do penetracji i odgruzowywania terenu. Ogłasza ciszę na terenie akcji. Prowadzony jest nasłuch w celu stwierdzenia obecności żywych ludzi.

O godzinie 11⁴⁶ - WSKR przekazuje wstępną informacje ze zdarzenia do KCKR. Geodeta informuje KAR o ustabilizowaniu się budynku.

O godzinie 11⁵⁶ - Polecenie do RSK zadysponowania wywrotek i ładowarek na miejsce akcji.

O godzinie 12⁰⁵ - KCKR informuje WSKR a ten dowódcę akcji o planowanym przybyciu na teren akcji Komendanta Głównego wraz z oficerami i Wiceministrem Spraw Wewnętrznych.

O godzinie 12⁰⁹ - Polecenie dla RSK uzyskania zezwolenia na wywóz dużej ilości gruzu na wysypisko w Szadółkach.

O godzinie 12¹⁷ - DOB II informuje RSK i dowódcę akcji o powiększającej się szczelinie w ścianie budynku od strony OB II.

O godzinie 12¹⁸ - Na miejsce akcji przybywa pierwsza wywrotka i koparki.

O godzinie 12²³ - RSK informuje o uzgodnieniu wywozu gruzu na wysypisko w Szadółkach.

O godzinie 12⁴⁰ - Prowadzone pomiary geodezyjne nie wykazują dalszych odchyleń budynku.

3 zastępy JRG PSP z Warszawy przybywają na miejsce akcji.

O godzinie 12⁵⁵ - Dowódca akcji żąda od WSKR zadysponowania specjalisty wojskowego od wyburzeń.

RSK dysponuje kolejne koparki i wywrotkę z różnych podmiotów gospodarczych.

O godzinie 13⁰² - WSKR powiadamia RSK Gdynia, Sopot, Pruszcz Gdański, Gdańsk o potrzebie przygotowania agregatów oświetleniowych z zapasem paliwa do ich dyspozycyjności na terenie akcji w godzinach nocnych.

O godzinie 13⁰⁸ - Dowódca akcji żąda od WSKR ściągnięcia pirotechników - saperów za pośrednictwem KCKR.

O godzinie 13¹¹ - Zespół tyłów sztabu organizuje zaplecze materiałowe tyłów.

O godzinie 13¹⁵ - KCKR informuje WSKR o planowanym przelocie saperów MSW razem z Komendantem Głównym.

O godzinie 13²⁶ - DOB II wycofuje zastępy SD z miejsca akcji.

O godzinie 13³⁹ - Szef Sztabu poleca WSKR dokonanie rozpoznania w celu sprowadzeniá na teren akcji ciężkich dźwigów.

O godzinie 13⁴⁰ - DA wydaje Szefowi Sztabu polecenie przygotowania oceny statyki obiektu przez zespół ekspertów budownictwa, rozpoznania możliwości użycia saperów, oraz procedury uzyskania zgody na użycie materiałów wybuchowych.

O godzinie 13⁴⁵ - Dyrektor przedsiębiorstwa "Transbud" zgłasza gotowość udostępnienia dźwigów trójchwytakowych na potrzeby akcji ratowniczej.

O godzinie 13⁵⁰ - DA żąda od WSKR wezwania 4-go geodety z aparaturą pomiarową w celu uruchomienia następnego punktu pomiarowego.

O godzinie 14¹⁷ - Do WSKR zgłasza gotowość podjęcia działań firma zajmująca się wyburzeniami za pomocą materiałów wybuchowych; otrzymuje polecenie zgłoszenia się do Dowódcy Akcji.

Geodeta informuje KAR o przesuwaniu się ściany w kierunku ulicy.

O godzinie 14³⁰ - Dowódca Akcji zada od WSKR zadysponowania dodatkowego sprzętu t.j. trzech dźwigów chwytakowych i pięciu ciężarówek.

O godzinie 14³² - Geodeta 1 zgłasza dalsze odchylanie się w strone ulicy oraz pojawienie się nowych pęknięć.

KAR wydaje polecenie odsunięcia ratowników i sprzętu od budynku na bezpieczna odległość.

O godzinie 14⁴⁵ - Punkt przyjęcia sprzętu zgłasza przybycie 5 dźwigów, 4 ładowarek i 5 wywrotek.

O godzinie 14⁵² - Informacja od punktów pomiarowych geodetów o braku odchyleń. KAR podejmuje decyzje o wprowadzeniu do akcji ratowników.

O godzinie 15⁰⁶ - Geodeta 2 zgłasza do KAR o znacznych skokowych przechyłach. KAR podejmuje decyzje o natychmiastowym wycofaniu ratowników.

O godzinie 15¹⁷ - Dowódca Akcji wydaje polecenie WSKR uzyskania informacji o stanie pogody na najbliższe 36 godzin.

O godzinie 15¹⁸ - Geodeci informują o ustabilizowaniu się budynku. KAR podejmuje decyzje o ponownym wprowadzeniu ratowników i ewakuacji samochodów z garaży zlokalizowanych w sąsiedztwie budynku.

O godzinie 15²⁰ - WSKR żąda od dyżurnego synoptyka Biura Prognoz Morskich oraz Marynarki Wojennej określenia sytuacji meteo na najblizsze 36 godzin.

O godzinie 15²⁵ - Dowódca Akcji przemieszcza sztab akcji do budynku ZKM do pomieszczeń z telefonami.

O godzinie 15²⁷ - Punkt Przyjęć Sprzętu przyjmuje przybyłe na teren akcji dwie koparki i dwie wywrotki. Oficer dyżurny KWP komisarz Rudnicki powiadamia WSKR, że zapewni transport W-ce Ministra MSW oraz Komendanta Głównego PSP z lotniska w Pruszczu Gdańskim na teren akcji.

O godzinie 15³⁵ - Przybycie do KW PSP podchorążych i oficerów z SGSP.

O godzinie 15⁴⁰ - Przybycie na teren akcji samochodów Pomocy Drogowej w celu wywiezienia ewakuowanych samochodów osobowych z zagrożonych garaży.

O godzinie 15⁴⁴ - WSKR przekazuje uzyskana sytuacje meteo do sztabu akcji.

O godzinie 15⁴⁵ - DA poleca WSKR zadysponowanie na miejsce akcji do godz. 17⁰⁰ wyznaczonego Sprzętu.

O godzinie 15⁵⁸ - DOB III wznawia akcje gaśnicza od strony garaży.

O godzinie 16¹⁵ - DA wydaje decyzje o podjęciu przez sztab procedury prowadzącej do wydania przez Sztab Generalny WP na wykorzystanie materiałów pirotechnicznych JW w Tczewie. Poleca przygotowanie Sprzętu do gazowego ciecia metali oraz przygotowanie Sprzętu oświetleniowego.

O godzinie 16¹⁷ - Geodeta II melduje z-cy KAR o przechyle budynku mieszkalnego w kierunku budynku sąsiedniego (str. południowa). Z-ca KAR podejmuje decyzje o wycofaniu ratowników z zagrożonego odcinka

O godzinie 16²⁰ - WSKR otrzymuje polecenie od DA zgromadzenia w JRG-1 10 kompletów Sprzętu do gazowego ciecia metali.

O godzinie 16²¹ - Zespół tyłów sztabu akcji poleca RSK podjąć rozmowy z Rafinerią Gdańska S.A. w celu pozyskania 3 ton paliwa.

O godzinie 16³⁰ - DA poleca WSKR zwrócić się do KCKR w celu uzyskania zgody Sztabu Generalnego WP na wykorzystanie materiałów wybuchowych z magazynów JW w Tczewie.

O godzinie 16⁴⁰ - RSK Gdynia informuje WSKR o wyjeździe 5 agregatów oświetleniowych. WSKR otrzymuje informacje ze Stoczni Gdynia o gotowości dostarczenia na teren akcji w ciągu 30 min. pięciu pracowników - spawaczy wraz z kompletnym sprzętem do ciecia gazowego.

O godzinie 16⁵⁰ - DOB III informuje zastępcę KAR i RSK o odnalezieniu ofiary.

O godzinie 17⁰⁸ - KAR żąda od RSK zadysponowania na miejsce akcji samochodu po zwłoki.

O godzinie 17¹⁰ - KWP poinformowała RSK, iż nie przywiezie Komendanta Glównego PSP z lotniska w Pruszczu Gdańskim na teren akcji. WSKR dysponuje SOp 11-32.

O godzinie 17¹⁵ - KCKR informuje WSKR o braku zgody Sztabu Generalnego WP na użycie materiałów wybuchowych. Powyższa zgoda uzależniona jest od oceny wysłanych na miejsce akcji specjalistów z Marynarki Wojennej. WSKR informuje o powyższym natychmiast Dowódcę Akcji.

O godzinie 17²⁰ - W powyższej sprawie zgłasza się telefonicznie oficer dyżurny Sztabu Marynarki Wojennej kmdr Nakraszewicz.

O godzinie 17²⁵ - Dowódca Akcji poleca WSKR ściągnąć specjalistę sapera płk. Pospiesznego z Wrocławia,

O godzinie 17²⁷ - WSKR drogą telefoniczną przekazuje do WSKR Wrocław prośbę o nawiązanie kontaktu z w/w specjalista oraz zapewnienie transportu na lotnisko.

O godzinie 17⁴⁴ - SOp 11-32 powiadamia WSKR o wylądowaniu na lotnisku w Pruszczu Gdańskim śmigłowca z Komendantem Głównym PSP.

O godzinie 17⁵¹ - WSKR powiadamia Sztab o powyższym.

O godzinie 17⁵³ - Powyższa informacje WSKR przekazuje również do KCKR.

O godzinie 18⁰⁰ - Komendant Główny PSP przybywa na miejsce akcji.

O godzinie 18⁰² - Geodeci informują o obsunieciu się w dół i w bok prawego narożnika.

O godzinie 18⁰² - Dowódca Akcji wydaje decyzje o zmianie KAR, powołaniu jego zastępcy, dokonaniu podmiany DOB, Kierownika zespołu analiz oraz rozwinięcia do godziny 19⁰⁰ oświetlenia terenu akcji.

Opisowy przebieg organizacji działań ratowniczych.

W dniu 17.04 1995 do godziny 18¹⁵ ewakuacja ludzi z istniejących pięter budynku oraz obszarów jego rumowiska zakończona została o godzinie 8³⁸ wydobyciem z ruin dziecka. Działania ewakuacyjne umożliwiły uratowanie życia 37 mieszkańców. Prowadzone były na 2 odcinkach bojowych OB I i OB II. W trakcie ewakuacji powstał pożar w rumowisku w rejonie ściany szczytowej budynku. Decyzją Dowódcy Akcji utworzony został OB III z zadaniem organizacji akcji gaśniczej.

W omawianym przedziale czasowym, ilość osób w obszarze zagruzowanym była dla kierownictwa akcji nieznana.

Na odcinkach bojowych OB I i OB II nieprzerwanie trwała penetracja rumowiska.Obecność ludzi sygnalizowana była przez psy ratownicze PCK. Nie stwierdzono natomiast oznak życia. Dotarcie w głębsze warstwy i obszary rumowiska z powodu niestatecznego zachowania się budynku i zwałów rumowiska było ograniczone lub całkowicie niemożliwe. Przewidując rozwój działań ratowniczych i ich uwarunkowania, Dowódca Akcji bryg. inż. Janusz Szalucha poleca WSKR zadysponowanie do akcji specjalistów budownictwa, geodetów i służby komunalne.

O godzinie 7⁴⁰ st.bryg Stanisław Brzostowski otrzymuje polecenie organizacji sztabu akcji. Decyzja Dowódcy Akcji Ratowniczej w dniu 17.04.1995 roku o godzinie 9⁰⁰ powołany został skład osobowy sztabu akcji oraz określone zostały priorytety zadań do realizacji.

O godzinie 10³⁰ w dniu 17.04.1995 decyzją Dowódcy Akcji obowiązki szefa sztabu akcji przekazane zostają bryg. Bogdanowi Gaguckiemu dowódcy grupy operacyjnej KCKR.

W celu wypracowania kompletnych decyzji do prac sztabu włączeni zostają specjaliści budownictwa , przedstawiciele władz rządowych i samorządowych, administracji specjalnej. Podczas narady przedstawiono dotychczasowy przebieg działań ratowniczych oraz zapoznano się z opiniami i propozycjami specjalistów różnych dziedzin. W oparciu o wyrażone opinie decyzją Dowódcy Akcji z dnia 17.04 1995 roku o godzinie 13⁴⁰ szef sztabu akcji otrzymuje polecenie:

- dokonania oceny statyki obiektu przez zespół ekspertów,

- rozpoznania możliwości użycia służb minerskich,

- kontynuacji działań w zakresie pozyskania sprzetu załadowczego i transportowego z jednostek gospodarczych województwa.

W okresie tym prowadzone są przez kierownictwa akcji i rzeczoznawców wizje lokalne na miejscu zdarzenia oraz analizy mające na celu wypracowanie metody i koncepcji dalszych działań.

Decyzje Dowódcy Akcji zawarte są w dokumentacji zdarzenia. Niezależnie od pracy sztabu na terenie akcji kontynuowana jest penetracja rumowiska. Wprowadzona do akcji spycharko-ładowarka i sprzęt transportowy powodują drgania podłoża a w konsekwencji przemieszczanie się (odchylanie) konstrukcji budynku (sygnalizowane przez punkty obserwacyjne). Kontynuowana jest na OB III akcja gaśnicza, a wynikające trudności są spowodowane niemożnością zlokalizowania ogniska pożaru w rumowisku. Równolegle prowadzona jest ewakuacja samochodów parkujących przy budynku oraz z pobliskich garaży.

O godzinie 18¹⁶ - Dowódca Akcji nadbryg. Feliks Dela podaje informacje do WSKR Wrocław dotycząca przylotu płk. Pospiesznego do Gdańska.

O godzinie 18²⁰ - DOB III żąda od RSK dostarczenia środka pianotwórczego na teren akcji. DA uczestniczy w posiedzeniu komisji ekspertów oceniających przyczyny powstania katastrofy budynku.

O godzinie 18²⁵ - WSKR Gdańsk przekazał do WSKR Wrocław informacje otrzymaną od DA.

RSK otrzymuje polecenie zadysponowania agregatu oświetleniowego na teren akcji.

O godzinie 18³⁵ - Zespół analiz żąda od WSKR zadysponowania z JRG Wejherowo 2 ton środka pianotwórczego na teren akcji.

O godzinie 18³⁵ - ZSP Stoczni Gdańskiej informuje WSKR o gotowości 7 spawaczy z 5 aparatami do gazowego ciecia metalu.

O godzinie 18⁵⁹ - WSKR informuje Sztab Generalny WP o numerze tel. Sztabu Dowodzenia.

O godzinie 19⁰⁰- DA zwojuje posiedzenie sztabu akcji ratowniczej w celu omówienia aktualnej sytuacji oraz wydaje polecenia organizacyjne.

O godzinie 19⁵³ - Przywiezienie zapasu środka pianotwórczego na teren akcji.

O godzinie 20⁴³ - KAR poleca RSK dostarczyć reflektory punktowe z JW w Pruszczu Gdańskim.

O godzinie 20⁴⁴ - KAR poleca WSKR przygotować wszystkie dokumenty z RSK i WSKR.

O godzinie 20⁴⁵ - Wydobycie ofiary na II odcinku bojowym.

O godzinie 21⁰⁰ - DA zapoznaje się z projektem techniczno organizacyjnym obalenia budynku.

O godzinie 22²⁰ - WSKR uzgadnia ze Sztabem MW udział 50 żołnierzy ze sprzętem burzącym do akcji w dniu 18.04.1995 r.

O godzinie 22³⁰ - DA wydaje decyzje dotycząca podjęcia przygotowań do prac minerskich.

O godzinie 22⁵⁵ - Sztab akcji poleca WSKR przygotowanie 500 worków z piaskiem na dzień 18.04.1995 r. na godz.5⁰⁰

O godzinie 22⁵⁸ - Geodeci meldują o dalszym przemieszczeniu się budynku.

O godzinie 23¹¹ - KAR zarządza wygaszenie oświetlenia terenu akcji w związku z informacja o zauważonych sygnałach świetlnych w uszkodzonym obiekcie. Zarządza obserwacje i ponowną penetracje budynku.

O godzinie 23¹⁵ - DA wydaje polecenie dotyczące szczegółowego przygotowania obiektu i terenu do prowadzenia prac minerskich.

O godzinie 23⁵⁵ - Geodeci meldują, ze budynek nie wykazuje ruchów. Można kontynuować penetracje budynku.

O godzinie 23⁵⁶ - Polecenie dla RSK zadysponowania SD

18.04.1995 r.( wtorek)

O godzinie 0²² - KAR żąda od WSKR dostarczenia dokumentacji podłączeń do budynku od następujących służb:

- energetycznych,

- ciepłowniczych,

- wodociągowych.

O godzinie 0³² - KAR przekazuje do WSKR uszczegółowienie dotyczące wielkości (wagi) worków z piaskiem - ?00 worków a 15 kg i 200 a 50 kg.

O godzinie 0³⁷ -Oficer operacyjny województwa zgłasza do WSKR potrzebę załatwienia 3 m³ desek o długości 2-3 m i grubości 12-20 mm 2 m³ łat dachowych i 5 kg gwoździ na godz.5⁰⁰.

O godzinie 0⁴⁵ - Oficer operacyjny województwa składa do WSKR za­potrzebowanie na 7 plandek kolejowych.

O godzinie 0⁵⁷ - Z-ca KAR poleca RSK zapewnić drut do podwiązywania plandek na godzinę 5³⁰.

O godzinie 0⁵⁸ - RSK Sopot otrzymuje polecenie od WSKR dostarcze­nia niezwłocznie pilarki spalinowej do drewna.

O godzinie 0⁵⁹ - WSKR żąda od RSK Pruszcz przywiezienia na godz. 5³⁰ 3-ch pilarzy ze sprzętem do ciecia drewna.

O godzinie 1⁰⁰ - KAR poleca WSKR zadysponować za pośrednictwem KCKR z Bydgoszczy podnośnik SH-42 i 3 skokochrony z obsługą na godz.5³⁰.

O godzinie 1⁰⁸ - WSKR powiadamia KCKR o potrzebie zadysponowa­nia z Bydgoszczy Sprzętu pożarniczego.

Z-ca KAR żąda od RSK dostarczenia sygnalizatorów bezruchu ze wszystkich JRG w Gdańsku do JRG-1 na godz.5³⁰.

O godzinie 1¹¹ - RSK Kościerzyna otrzymuje polecenie od WSKR załatwienia desek i łat dachowych.

O godzinie 11²¹ - KAR żąda od WSKR zadysponowania na godz. 5³⁰ SDH-33 z JRG-Gdynia.

O godzinie 1³⁰ - Komendant Główny PSP sporządza notatki służbowe z przedstawicielami:

- Zakładu Energetycznego

- Pomorskiego Okręgowego Zakładu Gazownictwa

- Okręgowego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej

- SAUR-NEPTUN Gdańsk (wodociągi).

O godzinie 1⁵⁵ - WSKR zwraca się do KCKR z prośba zadysponowa­nie na teren akcji 2-skokochronów firmy "Ziegler".

O godzinie 2³² - Pożar rozwija się z lewej strony budynku na piętro, KAR zezwala na wejście ratowników do wnętrza budynku.

O godzinie 2⁴⁵ - Pożar zlokalizowany.

O godzinie 3²⁶ - WSKR Bydgoszcz poinformował WSKR Gdańsk o wyjeździe SH-42, 2-operatorów i 19-sygnalizatorów na teren akcji. Ciągle trwa przygotowanie materiałów, terenu akcji (wycinanie drzew, ogrodzenia) oraz podawane są środki gaśnicze do części budynku w której pod gruzami powstają coraz nowe ogniska pożaru. Do WSKR napływają meldunki o wyjazdach Sprzętu i ludzi do akcji na godz.5³⁰

O godzinie 5⁰⁰ - Z-ca KAR żąda od RSK zadysponowania 1 osoby z grupy ratownictwa wysokościowego ze Stoczni Gdańskiej SA.

O godzinie 5¹² - Dwie osoby z grupy ratownictwa wysokościowego przystępują do penetracji obiektu.

O godzinie 5¹⁵ - SDH-33 "Bronto" z JRG-1 Gdynia przybył na miejsce akcji.

O godzinie 5³⁵ - JRG Wejherowo dostarczyło do KW PSP 2 t środka pianotwórczego "Deteor".

O godzinie 5⁴⁵ - WSKR otrzymuje informacje telefoniczna o zbliżaniu się do Gdańska Z-cy Komendanta Głównego - nadbryg. Macieja Schroedera wraz z kadetami Szkoły Aspirantów PSP (AS PSP) z Poznania.

O godzinie 6⁰⁰ - Do KW PSP (miejsce koncentracji) przyjeżdżają ra­townicy i sprzęt. Dowódca akcji wydaje decyzje udostępnienia obiektu do prac minerskich.

O godzinie 6⁵⁰ - Geodeci meldują - budynek bez zmian

O godzinie 6⁵³ - Do KW PSP przybywa Z-ca Komendanta Głównego PSP i kadeci SA PSP z Poznania.

O godzinie 7⁰³ -Przywiezienie z Warszawy skokochronów samocho­dem SRT "Iveco".

O godzinie 7⁰⁶ - Geodeci meldują - budynek bez zmian

O godzinie 7²⁰ - KAR potwierdza przybycie sił i środków na teren akcji. Ciągle pomiary geodezyjne oraz rozpoznawanie obiektu przez grupę minerska.

O godzinie 9⁰⁸ - Geodeta (G-2) melduje odchylenie budynku w strone ulicy o 5 mm.

O godzinie 9¹⁰ - Trwają prace minerskie, wzmożony dozór geodezyjny.

O godzinie 9²⁵ - Geodeci meldują, że budynek odchyla się ciągle w strone ulicy.

O godzinie 9²⁸ - KAR wydaje polecenie natychmiastowego wycofania się wszystkich z budynku na bezpieczna odległość.

O godzinie 9⁴⁷ - Geodeci meldują - budynek wraca do normy.

O godzinie 10⁵⁵ - Oficer operacyjny województwa przekazuje do KCKR meldunek sytuacyjny z akcji.

O godzinie 11³⁸ - Zwijanie Sprzętu i opuszczenie budynku przez ekipy ratownicze.

O godzinie 11⁴⁵ - Ciągły pomiar geodezyjny.

O godzinie l2⁰⁰ - Przyjazd samochodu z kamera termowizyjna z Olsztyna na teren akcji.

O godzinie 12³⁰ - Wycofanie pojazdów poza kordon Policji (poza strefę 350 m).

O godzinie 12⁵² - Rozpoczęcie nadawania sygnału alarmowego przed wysadzeniem budynku.

O godzinie 12⁵⁹ - Eksplozja ładunków wybuchowych - budynek całkowicie zniszczony, gruz na wysokości około 10 m.

O godzinie 13⁰² - Początek oględzin gruzowiska przez sztab.

O godzinie 13²⁰ - Sztab podejmuje decyzje rozpoczęcia załadunku po uprzednim sprawdzeniu przez poszczególne służby stanu technicznego instalacji w obiektach i na terenie sąsiadującym.

Opisowy przebieg działań ratowniczych w dniu 17.04.1995 r. od godziny 18¹⁵_ do godziny 13²⁰_ w dniu 18.04.1995 r.

Na miejsce zdarzenia o godzinie 18⁰⁰ przybył Komendant Główny PSP nadbryg. Feliks Dela.

Dowódca akcji bryg. Janusz Szalucha zapoznał z bieżącą sytuacją na terenie akcji, zrelacjonował dotychczasowy przebieg działań ratowniczych, strukturę organizacji kierowania działaniami.

O godzinie 18¹⁵ dowodzenie akcja przejmuje nadbryg. Feliks Dela. Dotychczasowemu dowódcy akcji powierza obowiązki szefa sztabu akcji.

Pod przewodnictwem Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego rozpoczęła prace Komisja oceniająca przyczyny katastrofy budowlanej Wyniki pracy komisji zawarte zostały w protokóle i stanowiły podstawę podjęcia decyzji przez dowódcę akcji.

O godzinie 19⁰⁰ odbyło się posiedzenie sztabu akcji podczas którego uzupełnione i rozszerzone zostały składy osobowe poszczególnych zespołów. Utworzony został pod kierownictwem Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego Andrzeja Dobruckiego, Zespół specjalistów ds. budowlanych.

W okresie tym opracowywany jest projekt techniczno - organizacyjny, obalenia budynku. Z treścią dokumentu zatwierdzonego przez kmdr Bernarda Nakraszewicza, dowódca akcji o godzinie 22³⁰ podejmuje de­cyzje w sprawie rozpoczęcia działań na rzecz akcji obalenia budynku. Dowódca akcji zobowiązuje kierownictwo:

- Zakładu Energetycznego Rejon Gdańsk,

- SAUR-NEPTUN w Gdańsku,

- Pomorskiego Okręgu Zakładu Gazownictwa,

- Okręgowego Przedsiębiorstwa Energetyki Ciepłowniczej

do wykonania i przedłożenia dokumentu stwierdzającego wstrzymanie dostawy nośników energii i wody do budynku oraz w strefie zagrożonej. Prowadzone są konsultacje z grupa minerską w sprawie zabezpie­czenia materiałowego i sprzętowego na potrzeby akcji. Kierownictwo akcji wypracowuje zasady organizacji i współpracy różnych służb pod­czas prac minerskich. Na terenie akcji kontynuowane są działania gaśnicze i penetracja budynku.

Przygotowywany jest teren akcji do pracy Sprzętu zmechanizowanego po obaleniu budynku (wycinanie drzew, krzewów, usuwanie przeszkód itp.).

Sztab akcji otrzymuje sukcesywnie informacje o dostawach Sprzętu, urządzeń, zapotrzebowanych materiałach.

O godzinie 6⁰⁰ w dniu 18.04.1995 r. dowódca akcji podejmuje decyzje udostępnienia obiektu saperom do minowania.

Zadania przygotowania budynku do obalenia prowadzone są przez strażaków i saperów. Prace te okresowo są przerywane wskutek sy­gnalizacji przez punkty geodetów odchyleń budynku.

O godzinie 11⁰⁰ DA poleca KAR ponowne sprawdzenie szybu windy. Wyniki kontroli windy były negatywne.

O godzinie 12⁰⁰ po uzyskaniu meldunków o zakończeniu minowania oraz ewakuacji ze strefy zagrożonej mieszkańców od dowódcy sił po­licyjnych, dowódca akcji podjął decyzje odpalenia ładunków wybucho­wych o godzinie 12⁵⁰.

Wybuch wykonany został o godzinie 12⁵⁹.

Od godziny 13²⁰ aż do zakończenia akcji prowadzona była akcja wy­wozu rumowiska z jednoczesną jego penetracja w celu odszukania osób oraz odzyskania mienia mieszkańców.

Decyzje dowódcy akcji zawarte zostały w dokumentacji zdarzenia.

O godzinie 13²² - Z-ca KAR żąda od WSKR zadysponowania grupy PCK z psami.

O godzinie 13⁴⁰ - KAR żąda od WSKR i RSK zadysponowania do akcji odgruzowywania większej ilości koparek, ładowarek i wywro­tek.

O godzinie 14²⁸ - Z polecenia Z-cy Komendanta Głównego PSP WSKR przekazuje do KCKR polecenie dokonania zmiany obsady strażaków JRG 6 i 7 w Warszawie.

Zespół tyłów zaopatruje ratowników biorących udział w akcji w maski pyłowe, rękawice gumowe jednorazowe oraz robocze.

O godzinie 15⁵⁰ - Kierownictwo akcji ratowniczej przejmuje do dyspozycji kamery termowizyjne z obsługą.

O godzinie 17³⁰ - KAR odsyła do Warszawy skokochrony.

O godzinie 18⁰⁰ - Narada sztabu dowodzenia - złożenie meldunków sytuacyjnych.

O godzinie 19⁰² - WSKR zadysponował z Zakładowej Straży Pożarnej PKP Tczew SRT.

O godzinie 19⁰⁵ - WSKR zadysponowało 2 reflektory oświetleniowe z Marynarki Wojennej.

O godzinie 19¹⁰ - Przeprowadzono inspekcje odcinków bojowych w miejscu akcji. Na OB I od strony garaży w akcji uczestniczy 37 kade­tów ze Szkoły Aspirantów z Poznania oraz 9 osób z ZSP Stoczni Gdańskiej. Na tym odcinku pracują dwie spycharko-ładowarki i jeden podnośnik chwytakowy. Działania na tym odcinku polegają na odgru­zowywaniu rumowiska i odzyskiwaniu mienia.

Na OB II od strony budynku mieszkalnego pracują dwie ładowarki, działania polegają na odgruzowywaniu.

Na OB III od strony Al. Wojska Polskiego pracują strażacy z SGSP - ­44 podchorążych, ponadto strażacy z JRG-4, 6, 7 z Warszawy. Pomagają im policjanci oraz 26 żołnierzy Straży granicznej. Sprzęt na tym odcinku to dwie spycharko-ładowarki oraz samochód Lohr Mega City z JRG-6 z Warszawy. Działania polegają na odgruzowywaniu oraz odzyskiwaniu mienia.

O godzinie 19¹³ - KAR poleca zorganizowanie oświetlenia terenu akcji oraz dostarczenia większej ilości latarek ręcznych.

O godzinie 19¹⁵ - WSKR - w korespondencji poświadcza gotowość WSKR Słupsk do zadysponowania 33 osób na godz. 6⁰⁰ - KAR skraca czas zadysponowania do godz. 24⁰⁰.

O godzinie 19²⁰ - WSKR dysponuje JRG-2 i JRG-3 Gdańsk oraz JRG Pruszcz Gd. do oświetlenia terenu wysypiska w Szadółkach. Zadysponowano 40 marynarzy na zabezpieczenie miejsca wywozu gru­zu w Szadółkach.

O godzinie 19²³ - KAR dysponuje odwód SGSP na teren akcji - 45 podchorążych.

O godzinie 19²⁵ - Zadysponowanie GLM do zabezpieczenia terenu wysypiska w Szadółkach.

O godzinie 19³⁰ - Informacja o powołaniu grupy ekspertów z SGSP wchodzącej w skład zespołu powołanego przez Komendanta Głównego PSP w celu zbadania przyczyn katastrofy; o powyższym fakcie powiadomiono Komendanta SGSP st.bryg. Jerzego Wolanina.

O godzinie 19⁴³ - KAR zgłasza przybycie odwodu z SGSP (45 podchorążych).

O godzinie 19⁴⁷ - WSKR zapytuje RSK o możliwość pozyskania o dużej efektywności oświetlenia latarek ręcznych - RSK dysponuje 6 lata­rek z Gdańskich Zakładów Rafineryjnych SA o godz. 19⁵⁰.

O godzinie 19⁵⁰ - Szef sztabu zażądał od ekspertów budowlanych kompletnej dokumentacji (architektonicznej, konstrukcyjnej, gazowej, elektrycznej, wodno-kanalizacyjnej).

O godzinie 20⁰⁰ -Szef sztabu polecił przekazać informacje do KCKR:

- zadysponowanie 30 osób z kursu Wojewódzkiego Ośrodka Szkolenia w Gdyni,

- pozostawienia 45 osób z SGSP (zapewniając im krótki odpoczynek),

O godzinie 20⁰⁵ - WSKR poleciło RSK Gdynia skierowanie 30-tu strażaków z kursu do dyspozycji KAR na godz. 7⁰⁰ w środę 19 kwietnia 1995 r. (polecenie przyjął do realizacji asp. Jurczak).

O godzinie 20⁰⁷ - WSKR powiadomiło KCKR o dokonaniu podmiany strażaków z JRG Warszawa - przyjął bryg. K. Fabryszewski, który jednocześnie poinformował, że o godz. 16³⁰ z JRG 4. 6. 7 Warszawa wy­jechali do Gdańska strażacy z dodatkowym sprzętem.

O godzinie 20¹⁵ - Potwierdzono zorganizowanie oświetlenia wysypiska w Sadółkach.

O godzinie20²⁷ - Dowieziono na miejsce akcji rękawice gumowe z ambulatorium KW PSP.

O godzinie 20³⁴ - Zarządzono ciszę na terenie akcji, wprowadzono kamerę termowizyjna na OB IV.

O godzinie 20⁴⁰ - Na OB I pracuje jedna spycharko-ładowarka i podnośnik chwytakowy. D -ca odcinka mł.kpt.Lychawit i asp. Makos współpracuje z nimi 27 marynarzy z Marynarki Wojennej.

Na OB II pracują trzy spycharko-ładowarki, dotarło od strony garaży do stałych fundamentów do narożnika budynku na wysokości studzien­ki kanalizacyjnej. Na tym odcinku działa samochód oświetleniowy z Marynarki Wojennej. D-ca odcinka asp. Rzepka.

Na OB III pracują trzy spycharko-ładowarki, wykonano przejście na OB IV pomiędzy garażem a zwałowiskiem, do fundamentów nie do­tarto. D-ca odcinka bryg. Boryczewski ma do dyspozycji 19 marynarzy z Marynarki Wojennej.

Na OB IV ekipy dotarły do fundamentów na 50 % długości budynku. D-ca odcinka kpt. Prusak.

O godzinie 20⁴⁵ - Odwołano ciszę.

O godzinie 21⁰⁰ - Przyjazd do KW PSP z terenu akcji kadetów ze Szkoły Aspirantów PSP w Poznaniu na kolacje. Po kolacji powrót na teren akcji.

O godzinie 21⁰⁷ - DOB II zgłasza zapotrzebowanie na piłę "Partner" do usuwania gruzu w obrębie zwłok.

O godzinie 21¹⁰ - WSKR Bydgoszcz poinformowało WSKR Gdańsk o przybyciu do JRG Bydgoszcz samochodów Bronto (19³⁰) i Sdź -18 21¹⁰). Jednocześnie powiadomiono WSKR Gdańsk o zadysponowaniu przez KCKR 40-strażaków kursantów z kursu podoficerskiego w Bydgoszczy (przyjazd w dniu 19 kwietnia 1995 r.)

W godzinach 21⁰⁰ - 21³⁰ - Z polecenia nadbryg. Macieja Schroedera ml.bryg. Ryszard Grosset dokonał oceny sytuacji na wysypisku gruzu, stwierdzając brak paliwa do agregatów prądotwórczych, które na pole­cenie RSK uzupełniono. Oświetlenie wysypiska prawidłowe. Teren objęty dozorem policyjnym.

O godzinie 21⁴⁵ - nastąpiło przeniesienie zespołu łączności do sekre­tariatu Zakładów Komunikacji Miejskiej.

KAR nadbryg. M. Schroeder ogłosił 15 minut przerwy dla dowódców i funkcyjnych celem odbycia narady. Podczas narady o godz. 21⁵⁰ określono obrysy budynku, w związku z tym wyznaczył punkty graniczne poza które nie można wchodzić sprzętem ciężkim, polecił również zdejmować gruz z góry przy użyciu podnośnika chwytakowego.

Do odgruzowywania używa się Sprzętu ciężkiego - podnośniki chwy­takowe, ładowarki, ciężarówki samowyładowawcze oraz siłę ręczną. W przerwach z rumowiska wybiera się wartościowe przedmioty oraz dokumenty.

O godzinie 22⁰⁰ - Samochody wywrotki wykonały 320 kursów z ładunkiem powyżej 10 ton. W akcji uczestniczy 67 samochodów wywrotek.

Nastąpiła wymiana marynarzy z jednostki Oksywie w liczbie 20 mary­narzy na OB III.

O godzinie 22¹⁵ - Od momentu wyburzenia budynku pracownicy po­gotowia gazowego wykonują czynny pomiar w gruncie oraz w stu­dzienkach na obecność gazu. Nie stwierdzają jego obecności.

O godzinie 22²⁵ - Budynek nr 37 (sąsiedni włączono do sieci energe­tycznej) - zameldował Witold Czeszewski z Rejonu Energetycznego w Gdańsku.

O godzinie 22²⁵ - WSKR przeprowadza rozmowę z dyżurnym Woje­wody na temat przyjazdu grupy specjalistów z Warszawy. Spotkanie grupy o godz. 7⁰⁰ z prokuratorem wojewódzkim.

O godzinie 22²⁶ - O spotkaniu grupy specjalistów z prokuratorem wo­jewódzkim poinformowano KW Policji.

O godzinie 23⁰⁰ -WSKR zadysponowało na miejsce akcji 4 liny stalo­we o dużym udźwigu.

O godzinie 23¹⁰- Na miejscu akcji pracują 3 dźwigi chwytakowe.

O godzinie 23³⁰ - Dokonano podmiany strażaków z PSP Warszawa.

49.04.1995 r. (środa)

Godzina 0¹⁵ - zgłoszono odnalezienie zwłok.

st.bryg. Brzostowski zgłosił potwierdzenie znalezienia szczątków zwłok w narożniku I i II OB. Technicy dochodzeniowi Policji dokonali oględzin szczątków zwłok.

Godzina 0²⁰ - 18 osób z PSP Warszawy otrzymują podmianę.

Godzina 0³⁰ - Wskazania kamery termowizyjnej wykazują obecność ciała o podwyższonej temperaturze względem otoczenia.

Godzina 0⁵⁵ - Informacja z WSKR - koparka podsiębierna łyżkowa z Pruszcza w drodze do miejsca akcji.

Godzina 1³⁵ - Poszukiwanie ofiar przez psy ratownicze.

Godzina 1¹⁰ -Do WSKR zadzwonił oficer dyżurny KWP w sprawie zaopatrzenia w maski przeciwpyłowe dla podległych funkcjonariuszy policji.

Godzina 1⁴⁰ - ogn. Mieczysław Trzeciak JRG-4 dostarczył z miejsca akcji do sztabu : 1 złoty łańcuszek, wisiorek w kształcie kuli ziemskiej /zgnieciony/.

Godzina 2⁰⁰ - Kosztowności przekazano posterunkowemu Hryniewieckiemu z KWP w depozyt.

Godzina 2⁰⁵ - OB I stan osobowy: 35 osób JRG-2 i 3, żołnierze (20)­usuwanie gruzu 2 podnośnikami chwytakowymi i 1 fadromą. OB II w akcji uczestniczy: 30 kadetów z S.A.P. Poznań oraz z JRG-4 w Gdańsku i funkcjonariusze policji.

OB III - pełen stan osobowy JRG-1- usuwanie gruzu przy użyciu 2 podnośników chwytakowych oraz ręczna penetracja rumowiska.

OB IV stan osobowy: JRG-3 Gdańsk (10), JRG-1 Gdańsk (4) - usuwanie i penetracja rumowiska przy użyciu 1 spycharko-ładowarki.

Godzina 2^{00 -} 2³⁰ - Wymiana części ludzi na OB I.

Godzina 2²⁰ - D-ca OB III bryg. K. Boryczewski zgłasza awarie podnośnika chwytakowego. Zadysponowano samochód ciężarowy w celu wymiany uszkodzonego chwytaka w zakładzie na Litewskiej w Gdańsku

Godzina 3²⁵ - WSKR przekazuje informacje do sztabu dot. przybycia kursantów z KW PSP z Bydgoszczy, Olsztyna i Gdyni.

Godzina 3²⁸ - Uszkodzona koparka po wymianie chwytaka podjęła prace.

Godzina 3⁴⁰ - Wprowadzono do akcji na OB III koparkę podsiębierna z ruszcza (BIMEL Pruszcz Gd. ul. Łukasiewicza 6). Koparka zgarnia rumowisko poza obrys budynku, ułatwiając załadunek na samochody podnośnikom chwytakowym.

Godzina 3⁴⁰ - Sztab do WSKR - zadysponować na godz. 7⁰⁰ psy ratownicze.

Godzina 3³⁵ - kpt. Smolarek ze S.A.P. przekazał podkomisarzowi R.Mankowskiemu odnaleziona biżuterię: złoty klips, broszkę, 2 złote owale.

Godzina 4³⁰ - Do godz. 4³⁰ wywieziono 375 ciężarówek gruzu tj. ok.3000m³.

Godzina 4⁴⁵ - Uruchomiono, po uzyskaniu zgody z-cy Komendanta Głównego, linie tramwajową z ograniczeniem prędkości do 5 km/godz. na obszarze akcji ratowniczej

Godzina 5²⁵ - Wyłączone 50 % oświetlenia terenu akcji (2 agregaty oświetleniowe samochodowe z J.W. 40 59 w Gdyni Babie Doły).

Godzina 5³⁰ - Polecenie z-cy Komendanta Głównego PSP: dostarczyć na teren akcji rurę o przekroju od 100 do 200 mm i długości 2 m z przeznaczeniem do napowietrzania części piwnicznej.

Godzina 5³⁵ - Odjazd z terenu akcji reflektorów lotniskowych JW 4059 Gdynia Babie Doły.

Polecenie dla WSKR skontaktowania się z Gdańskim Przedsiębiorstwem Robót Drogowych w celu ewentualnego udziału przedstawiciela w akcji.

Godzina 5⁵⁰ - Polecenie dla WSKR zadysponowania sprężarki drogowej z młotami pneumatycznymi.

Godzina 6⁰⁵ - Wezwanie jednej sekcji GBA do wygaszania wolno palących się materiałów na rumowisku.

Godzina 6²⁵ - RSK Gdynia zgłasza do WSKR wyjazd do akcji 31 kursantów, 1 oficera i 1 aspiranta z Gdyni

Godzina 6³⁰ - Zmiana kierownika akcji - zdaje st.bryg. Stanisław Brzostowski - przyjmuje bryg. Zygmunt Brys.

Godzina 6³⁵ - WSKR zadysponował na miejsce akcji kursantów z Bydgoszczy

Godzina 6⁵⁰ - WSKR odnotował przybycie grupy specjalistów z SGSP w Warszawie.

Godzina 6⁵² - Na polecenie Szefa Sztabu WSKR zadysponował agregat na pianę lekką z JRG 1

Godzina 7¹⁰ - Na polecenie KAR, WSKR skierowało kursantów z Gdyni na miejsce akcji.

Godzina 7³⁰ - Przybyła grupa kursantów z Olsztyna (30 kursantów, 1 oficer kpt. Engiel i 1 aspirant). WSKR skierowało ich na miejsce akcji. W akcji w tym okresie uczestniczy z innych województw 206 strażaków :z Poznania 50, z Warszawy 52, z Bydgoszczy 43 i z Olsztyna 32.

Godzina 7³⁷ - Na polecenie WSKR RSK Gdańsk zadysponowało GBA i agregat APL.

Godzina 7⁴⁰ - KAR poleca WSKR zadysponować kursantów z Olsztyna na teren akcji.

Godzina 7⁵⁰ - APL rozpoczyna nadmuch powietrza do części piwnicznej.

Godzina 8¹² - Zastępca Prokuratora Wojewódzkiego przybył do sztabu.

Godzina 8²⁰ - 20 marynarzy z JW 3479 zgłasza się do pracy pod dowództwem bosmana Hamera.

W dwóch miejscach na OB II i na pograniczu OB II - OB I prowadzona jest wyłącznie ręczna penetracja rumowiska.

Godzina 8³⁷ - WSKR organizuje do celów zabezpieczenia mienia mieszkańców worki foliowe w ilości 500 sztuk z Gdańskich Zakładów Fosforowych.

Godzina 8⁴⁵ - Z-ca Komendanta Głównego wycofuje z terenu akcji 11 strażaków z KW PSP z Poznania pod dowództwem kpt. Raneckiego oraz 45 kadetów ze S.A.P. z Poznania. Na miejscu pozostawia samochód Sdz -18 z dwuosobowa obsługą.

Godzina 8⁴⁷ - Na terenie akcji przystąpiono do gazowego ciecia zbrojenia zniszczonych elementów konstrukcji budowlanych.

Godzina 8⁵⁶ - Dyżurny Wojewody na prośbę WSKR organizuje dostawę łopat i kilofów na potrzeby akcji.

Godzina 9⁰⁰ - Kamera termowizyjna z Olsztyna monitoruje teren akcji z dachu garaży od strony Oliwy. Przyjechało 23 żołnierzy z Babich Dołów w celu dokonania podmiany. Do godz. 9⁰⁰ wywieziono 474 wywrotki gruzu.

Godzina 9⁰⁷ - KCKR Warszawa - st. kpt. Marszal prosi o podawanie informacji na bieżąco o wydobytych ofiarach śmiertelnych lub uratowanych. Podano informacje o wydobytych zwłokach 14-letniej dziewczynki.

Godzina 9¹⁰ - KAR dysponuje GBA z OSP Swibno.

Godzina 9²⁰ - WSKR - mł. kpt. Z. Ustowski dokonuje rezerwacji z 19 na 20 kwietnia 1995 r 140 noclegów dla uczestników akcji. Zgodę na rezerwacje w J.W. we Wrzeszczu otrzymał od płk Ołowieckiego.

Godzina 9²¹ - na OB III następuje wymiana marynarzy z JW 3429

Godzina 9⁵⁷ - KCKR przekazuje do WSK informacje, ze ok. 10¹⁰ wyjedzie samochód z "Geofonem" z Centrum Laboratorium Kryminalistyki KG Policji w Warszawie. O tym fakcie WSKR niezwłocznie powiadomiło Szefa Sztabu.

Godzina 10³⁰ - Znaleziono zwłoki.

Godzina 11¹⁵ - Znaleziono zwłoki.

Godzina 11²⁰ - WSI Zobowiązuje Sztab Akcji do podania aktualnej liczby osób, wyciągniętych spod gruzów.

Godzina 13³⁹ - WSKR przekazuje informacje o sytuacji z miejsca zdarzenia do KCKR: do usunięcia zostało ok. 1 /3 gruzu. Odsłonieto róg budynku. W czasie penetracji gruzowiska wydobyto żywego kotka.

Godzina 13⁴⁰ - WSKR wezwało pogotowie gazowe celem dokonania pomiaru stężenia gazu. Na miejscu akcji prowadzony jest pomiar stężenia gazu przyrządem pomiarowym TMX. Odkryto rurę przyłącza gazowego.

Godzina 13⁴⁴ - Sztab Dowodzenia przekazał do WSKR informacje o nr tel komórkowego 1001-90-50-0035 zainstalowanego w sztabie. Zażądał przybycia niezwłocznie geodetów z firmy Pana Lenartowicza.

Godzina 13⁵⁸ - WSKR przekazał informacje do Biura Geodezji UW (do Dyrektora p. Jankiewicza tel.31-58-19) w sprawie wytyczenia obrysu budynku i prowadzenia kontroli nienaruszania wyznaczonych granic przez sprzęt mechaniczny. Na miejsce akcji wysłano druga ekipę geodetów pod kierownictwem p. inż. Frankowskiego tel. 41-32-71.

Godzina 14⁰⁰ - Przyjechał dźwig z uchwytem pazurowym z Portu MPH w Gdańsku.

Godzina 15⁰⁰ - KAR i DOB udają się na naradę w sztabie.

Godzina 15¹⁰ - Przerwa w pracy Sprzętu ciężkiego ( 10 min) - badanie i przeszukiwanie rumowiska z użyciem przyrządów pomiarowych i psów ratowniczych.

Godzina 15²⁰ - WSKR przesyła do KCKR stan sił i środków wprowadzonych do akcji ratowniczej oraz aktualne dane dotyczące ofiar zdarzenia.

Godzina 15³⁰ - Narada Dowódcy Akcji z podległymi dowódcami.

Godzina 16⁰⁵ - WSKR przekazało polecenie do RSK Tczew, RSK Gdynia i oficera dyżurnego JW Babie Doły przygotowania Sprzętu oświetleniowego do wyjazdu na teren akcji.

Godzina 16¹⁰ - Narada Szefa Sztabu z członkami Sztabu i oficerami akcji ratowniczej,

Godzina 16⁴⁵ - Sztab dowodzenia informuje WSKR o przybyciu specjalistów z "Geofonem" w celu penetrowania miejsca akcji.

Godzina 17³⁸ - WSKR poinformowano, ze urządzenie "Geofon" sygnalizuje szmery w głębi rumowiska.

Godzina 18²⁰ - 44 podchorążych SGSP oczekuje na dyspozycje w JRG-1 Gdańsk.

Godzina 18³⁰ - WSKR otrzymał meldunek o stanie sił i środków wprowadzonych do akcji (dane przekazuje do KCKR).

Godzina 19⁰⁰ - RSK Pruszcz Gd. poinformował WSKR o wyjeździe SON do Szadulek (miejsce składowania gruzu).

Godzina 19¹⁰ - KW PSP Słupsk zgłasza gotowość włączenia do akcji w dniu 21.04.1995 r. o godz. 6⁰⁰.

Decyzja KAR dokonano zmiany terminu przybycia ratowników na godziny póznowieczorne w dniu 19.04.1995 r.

Godzina 19²⁰ - WSKR dysponuje podchorążych SGSP do działań ratowniczych.

Godzina 20⁰⁵ - Odnaleziono na OB IV kolejna śmiertelną ofiarę zdarzenia.

Godzina 20¹⁰ - KAR - poleca przerwać prace i opuścić rumowisko. Wprowadzone zostają psy ratownicze do poszukiwań.

Godzina 20¹⁷ - WSKR - informacja dotycząca łączności telefonicznej: Centr. Stacji Rat. Górniczego w Bytomiu 032 811401 i 03 1822525

Godzina 20³⁶ - Przerwa w działaniach. Trwają oględziny zwłok. KAR zarządza ciszę na terenie akcji. Trwa przeszukiwanie rumowiska z użyciem kamer termowizyjnych i psów ratowniczych.

Godzina 20³⁰ - WSKR Słupsk informuje o wyjeździe 37 strażaków do Gdańska.

Godzina 20⁵⁵ - Konsultacje z administracja budynku w co do możliwej liczby ofiar w katastrofie.

Godzina 20⁵⁰ - KAR zarządził ciszę przez okres 10 min. na miejscu akcji.

"Geofon" sygnalizuje szumy w zawalisku.

Godzina 21³⁰ - JW 4059 informuje, ze ok. godz 23⁰⁰ wymieni 20 żołnierzy. Na OB III odkryto zwłoki.

Godzina 22⁰⁴ - Szkoły Pożarnicze z Bydgoszczy i Olsztyna udają się na nocleg.

Godzina 22¹⁰ - Kierownik Zespołu Analiz bryg. Ryszard Szczuko przekazuje obowiązki bryg. Kazimierzowi Boryczewskiemu.

Godzina 22¹⁷ - Odkryto kolejne zwłoki.

Godzina 22²⁵ - Na OB I od strony szklarni wykryto zwłoki.

Godzina 22³⁵ - WSKR otrzymuje informacje ze Sztabu Akcji o przybyciu na teren akcji 37 strażaków z WOSzP w Słupsku.

Godzina 23⁴⁰ - Wykryto zwłoki.

20.04.1995 r. (czwartek)

Godzina 0¹⁰- Dokonanie oceny przebiegu akcji przez Zespół analiz na wszystkich odcinkach bojowych przez bryg. Boryczewskiego i st.kpt. Ziółkowskiego.

Godzina 0¹⁷- Zlokalizowano zwłoki.

Godzina 1⁰³ - Stwierdzono występowanie lokalnych stężeń wybuchowych gazu. KAR poleca wyłączyć wszystkie urządzenia mechaniczne i opuścić zagrożony obszar.

Godzina 1⁰⁶ - Zlokalizowano miejsce bardzo dużego stężenia metanu.

Godzina 1³⁰ - Lokalizacja kolejnych zwłok.

Godzina 1³⁷- Meldunek: pali się w rejonie IV OB.

Godzina 2⁴⁵ - DOB II zgłasza znalezienie zwłok w prawym narożniku od ulicy.

Godzina 4²⁰ - Odnaleziono kolejne zwłoki.

Godzina 4²⁴ - Odnaleziono kolejne zwłoki.

Godzina 4⁴⁶ - Przekazano do KCKR stan sił i środków oraz aktualne dane dotyczące liczby ofiar.

Godzina 5⁵⁰ - Na placu JRG 1 Gdańsk Wrzeszcz (miejsce koncentracji) na podstawie decyzji Szefa Sztabu przybyły następujące JRG woj. gdańskiego:

- JRG Gdynia - 31 strażaków

- JRG Wejherowo - 7 strażaków

- JRG Kartuzy - 5 strażaków

- JRG Sopot - 5 strażaków

- JRG Starogard - 10 strażaków

- JRG Tczew - 10 strażaków

- JRG Puck - 5 strażaków

- JRG Pruszcz Gd. - 5 strażaków

- JRG Kościerzyna - 5 strażaków

Godzina 5⁵⁸ - Zlokalizowano kolejne zwłoki w rejonie szybu windy.

Godzina 6¹⁵ - Z polecenia bryg. Stanisława Brzostowskiego WSKR dysponuje z rejonu koncentracji w/w JRG w celu dokonania podmiany.

Godzina 6²⁰ - Przekazano do KCKR stan sił i środków oraz aktualne dane dotyczące liczby ofiar.

Godzina 6²² - Meldunek o natrafieniu na rumowisku na "fragment" głowy ludzkiej.

Godzina 6³⁵ - KAR informuje o odnalezieniu pozostałego fragmentu głowy ludzkiej.

Godzina 6⁵⁴- KAR wstrzymuje działania ratownicze na czas przeszukiwania rumowiska przez psy ratownicze.

Godzina 8⁰⁰ - Meldunek o wydobywaniu się gazu z nieczynnego rurociągu gazowego.

Godzina 8²⁰ - Szef sztabu do KAR - dokonać uszczelnienia miejsca wydobywania się gazu.

Godzina 8⁵⁰ -.D-ca grupy z JW z Wejherowie dokonuje częściowej podmiany żołnierzy.

Godzina 8⁵¹- Z terenu akcji zgłoszono zaczopowanie rurociągu gazowego.

Godzina 9¹⁰ - WSKR otrzymał stan sił i środków na godz. 9⁰⁰ i meldunek o łącznej liczbie odnalezionych ofiar.

Przekazano faxem jw. do KCKR.

Godzina 9²⁷- Ogłoszenie ciszy i ponowne wprowadzenie psów ratowniczych PCK i psa ratownika z JRG PSP w Nowym Sączu.

Godzina 9³⁷- Dowódca Akcji i Szef Sztabu udali się do Wojewody Gdańskiego.

Godzina 9⁴⁹- Odwołanie ciszy i rozpoczęcie dalszych działań.

Godzina 10⁰⁰- KAR zezwala Dowódcom Odcinków Bojowych na ponowne użycie Sprzętu mechanicznego.

Godzina 10²⁵- Powrót Dowódcy Akcji i Szefa Sztabu na teren akcji. KAR sukcesywnie wycofuje dźwigi chwytakowe.

Godzina12⁰⁰ - _zakończenie akcji ratowniczej. Podziękowanie Komendanta Głównego nadbryg. Feliksa Deli - Dowódcy Akcji - wszystkim strażakom i innym osobom biorącym udział w akcji za udział w akcji.

Godzina 12³⁰ - Rozwiązano Sztab Dowodzenia.

Godzina 12⁵⁸- Odjazd Grupy Operacyjnej KCKR do Warszawy.

1) Wykaz osób kierujących akcja ratownicza.

Dowódca Akcji Ratowniczej

Data	Godziny	stoień, Imię i Nazwisko
17.04.1995	6^10 - 18^15	bryg. Janusz Szałuch
17 - 20.04.1995	18^15 - 12^30	nadbryg. Feliks Dela

Kierownik Akcji Ratowniczej

Data	Godziny	stopień Imię i Nazwisko
17.04.1995	5^57-5^58	st.kpt. Stanisław Czerwiński
17.04.1995	5^58-6^00	asp.Mirosław Bylicki
17.04.1995	6^00-18^05	mł.bryg.Sławomir Michalczuk
17-18.04.1995	18^05-21^05	bryg. Zygmunt Bryś
18-19.04.1995	21^05-6^35	st.bryg. Stanisław Brzostowski
19-20.04.1995	6^35-12^30	bryg. Zygmunt Brys

2) Organizacja sztabu akcji ratowniczej.

Struktura organizacyjna sztabu akcji ratowniczej tworzona była na bazie obowiązujących wytycznych KG PSP. Schemat organizacyjny sztabu akcji ratowniczej stanowi załącznik do niniejszej analizy.

Decyzje utworzenia sztabu akcji DA bryg. Janusz Szalucha podjął w dniu 17.04.1995 o godz. 7⁴⁰ wyznaczając jednocześnie jego szefem st.bryg,. Stanisława Brzostowskiego. Przybywająca na teren akcji kadra pożarnicza, służby specjalne jak również osoby cywilne (specjaliści), w zależności od chwilowych potrzeb włączano sukcesywnie w struktury organizacyjne sztabu. Najpilniejszym zadaniem było utworzenie, w pełni kompetentnego zespołu tyłów oraz zespołu łączności. Z uwagi na rozmiar zdarzenia do pracy w sztabie, a szczególnie do pracy w zespole tyłów, zaangażowano przedstawicieli władz samorządowych, rządowych i administracji specjalnej.

Na potrzeby DA i KAR utworzony został Zespół specjalistów, zadaniem którego było wypracowywanie zadanych elementów decyzyjnych.

Składy osobowe poszczególnych stanowisk sztabowych były sukcesywnie wymieniane i uzupełniane w okresie działalności sztabu. Miejscem pracy sztabu były pomieszczenia biurowe Dyrekcji Zakładów Komunikacji Miejskiej umożliwiające korzystanie z łączności przewodowej i współpracujących z nią urządzeń. pomieszczenia biurowe zapewniały samodzielną pracę poszczególnych zespołów sztabu. Sztabem akcji kierowali:

Data	Godziny	stopień Imię i Nazwisko
17.04.1995	7^40-10^30	st.bryg. Stanisław Brzostowski
17.04.1995	10^30-18^15	bryg. Bogdan Gagucki
17-18.04.1995	18^15-21^05	bryg. Janusz Szałucha
18-19.04.1995	21^05-6^35	bryg. Ryszard Szczuko
19-20.04.1995	6^35-12^30	bryg. Janusz Szalucha

3) Organizacja odcinków bojowych.

Ilość i wielkość odcinków bojowych (OB) wynikała z aktualnych potrzeb akcji ratowniczej.

- w dniu 17.04.1995 r. utworzone zostały 3 odcinki bojowe:

o godz. 5⁵⁷ OB I - z zadaniem ewakuacji ludzi

o godz. 6⁰⁰ OB II - z zadaniem ewakuacji ludzi

o godz. 7¹¹ OB III - z zadaniem ugaszenia pożaru w ruinach

- w dniu 18.04.1995 r. o godz. 6⁰⁰ utworzone zostały 2 odcinki bojowe z zadaniem wspomagania działań saperów podczas prac minerskich,

- w. dniu 18.04.1995 r. od godz. 13²⁰ utworzone zostały 4 odcinki bojowe z zadaniem odgruzowywania i poszukiwania ofiar zdarzenia. Działania na odcinkach zakończono w dniu 20.04.1995 r. o godz. 12³⁰.

5. System zaopatrzenia wodnego do miejsca zdarzenia.

Do celów gaśniczych wykorzystana była woda z sieci hydrantowej przy Al. Wojska Polskiego w odległości około 150 m od zdarzenia.

6. Współdziałanie z innymi jednostkami przybyłymi na miejsce zdarzenia.

Przedstawiciele jednostek spoza PSP jak pogotowia ratunkowego, energetycznego, gazowego, ciepłownictwa, policji, wojska, służb miejskich itp. wchodzili w struktury organizacyjne sztabu akcji, co umożliwiało niezwłoczne podjęcie wymaganych działń.

7. Organizacja łączności.

W czasie działań ratowniczych była wykorzystywana łączność:

- radiowa MSW dla potrzeb PSP,

- radiowa MSW Policji i służb specjalnych,

- radiowa w pasmach przydzielonych innym jednostkom uczestniczącym w akcji (pogotowie ratunkowe, służby miejskie itp.),

- przewodowa telefonii publicznej,

- przewodowa MSW,

- telefonii komórkowej,

- urządzenia współpracujące z łącznością przewodowa (fax i modemy komputerowe),

- urządzenia nagłaśniające,

- sygnalizacji dźwiękowej,

- goniec z samochodem.

Łączność dowodzenia i współdziałania realizowana była w 2 sieciach radiowych MSW:

- dowodzenia i współdziałania ze sztabem akcji na kanale „5” ,

- współdziałania sztabu akcji z WSKR i RSK na kanale „20” oraz łączność przewodowa współdziałania sztabu akcji, WSKR z KCKR i WSKR innych województw na obszarze kraju.

Łączność współdziałania z innymi służbami realizowana była poprzez ich przedstawicieli i systemy łącznościowe współpracujących ze sztabem akcji.

Wszystkie systemy łączności zapewniły:

- dowodzenie akcja ratowniczą,

- przepływ informacji na wszystkich szczeblach dowodzenia,

- przepływ informacji słownej i udokumentowanej,

- prawidłowa prace tyłów,

- rejestracje chronologii zdarzeń.

8. Kontrola wykonawstwa rozkazów bojowych.

Dowódca akcji oraz KAR i jego zastępca mieli możliwość ciągłego nadzoru realizacji i weryfikacji podjetych działań. Niezależnie przedstawiciele zespołu analiz współpracujący z DA i KAR sprawowali bezpośredni nadzór i rejestracje zdarzeń na poszczególnych OB.

9. Decyzja o zakończeniu akcji ratowniczej.

W dniu 20.04.1995 r. o godzinie 11⁰⁰ DA nadbryg. Feliks Dela zdecydował zakończyć akcje ratowniczo-gasniczą o godzinie 11³⁰.

W wydanej decyzji polecił:

- sukcesywne rozśrodkowanie sił i środków uczestniczących w akcji,

- Komendantowi Rejonowemu PSP w Gdańsku uzgodnić, sporządzić i podpisać protokół przekazania-przejecia terenu akcji z władzami samorządowymi miasta Gdańska.

Dokument decyzji DA w załączeniu do niniejszej analizy.

III. OPERACYJNE ZABEZPIECZENIE, ZAKŁADU, OBIEKTU, TERENU ZDARZENIA.

1. Wykorzystanie planów ratowniczych.

Budynek mieszkalny nie posiadał opracowanego planu ratowniczego. Podczas działań ratowniczych sukcesywnie była dostarczana dokumentacja przez administracje budynku i przedsiębiorstwa projektowo-budowlane. Na potrzeby działań ratowniczych doraźnie opracowywane były przez Zespół rzeczoznawców różnych specjalności plany, dokumenty. KAR miał możliwość konsultacji swoich zamierzeń ze specjalistami różnych dziedzin.

2. Dojazdy pożarowe, dostęp do obiektu.

Dojazd na miejsce zdarzenia był bardzo dobry. W celu zapewnienia bezpieczeństwa uczestników działań ratowniczych oraz pełnej operacyjnej zdolności manewrowej zmechanizowanych sił uczestniczących w akcji, Aleje Wojska Polskiego zostały wyłączone całkowicie z ruchu publicznego wyłączone całkowicie z ruchu publicznego. Wyłączone ulice dla potrzeb akcji zabezpieczone były przez siły Policji. Utrudnieniem w prowadzeniu działań ratowniczych były wąskie, częściowo zagruzowane przy budynku drogi wewnątrz osiedlowe, jak również parkujące samochody mieszkańców. Dla potrzeb prowadzonych działań dokonano wycięcia drzew, krzewów i ewakuowano parkujące samochody.

IV. ZABEZPIECZENIE ZAKŁADU PRACY OBIEKTU TERENU POD WZGLĘDEM PREWENCYJNYM.

1. Zgodność wykorzystania obiektu z jego przeznaczeniem.

Obiekt został wykonany w 1972 roku jako mieszkalny i był wykorzystywany do chwili zdarzenia zgodnie z przeznaczeniem.

2. Dokumentacja własnościowej Spółdzielni Mieszkaniowej "Nasz Dom" tj. budynek nr 39 przy Alejach Wojska Polskiego w Gdańsku nie posiada dokumentów ani decyzji z czynności kontrolno-rozpoznawczych z ostatnich 4 lat. Brak również dokumentów z kontroli wewnętrznych prowadzonych przez administracje Spółdzielni "Nasz Dom".

3. W związku z wybuchem gazu w budynku, suchy pion w klatce schodowej nie był używany, został zniszczony.

4. Warunki techniczno-budowlane, a szczególnie rozwiązania konstrukcji zapewniały bezpieczeństwo pożarowe mieszkańcom w trakcie normalnej eksploatacji budynku. Uzasadnieniem tego może być fakt, ze budynek po eksplozji gazu ziemnego w piwnicy utrzymał "statykę" pozostałych kondygnacji budynku pomimo odchyleń budynku.

5. W obiektach mieszkalnych jedenastokondygnacyjnych nie przewiduje się stosowania specjalnych rozwiązań organizacyjnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa mieszkańcom. Administracja Spółdzielni jest zobowiązana do utrzymania w pełnej sprawności technicznej instalacji użytkowych obiektu. Uwag w tym zakresie nie stwierdzono.

6. Nie przewiduje się w tego rodzaju budynkach mieszkalnych urządzeń ogłaszających, sygnalizacyjnych powstania pożaru lub innego miejscowego zdarzenia.

7. Nie przewiduje się udziału mieszkańców w czynnościach prewencyjnych w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Mieszkańcy winni eksploatować swoje mieszkania, piwnice i strychy zgodnie z ich przeznaczeniem. Uwag w tym zakresie nie stwierdzono. Zgodnie z ustawowym obowiązkiem, mieszkańcy zobowiązani są zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz powiadomić jednostkę ochrony przeciwpożarowej.

V. INFORMACJE OGÓLNE.

1. Rozmiary zdarzenia

W Polsce nie było dotychczas tego typu zdarzeń. W związku z tym nie istnieje możliwość dokonania porównawczej oceny rozmiarów tego zdarzenia przez analogie. Przeprowadzone działania ratownicze wymagały zaangażowania olbrzymich sił i środków PSP, administracji rządowej, samorządowej i specjalnej.

2. Straty w ludziach i mieniu.

Podczas działań nie odnotowano wypadków wśród uczestników akcji. Wskutek wybuchu budynku śmierć poniosło 22 jego mieszkańców. Całkowitemu zniszczeniu uległ budynek mieszkalny oraz nieodzyskane mienie mieszkańców. Zniszczeniu uległ sprzęt i wyposażenie jednostek uczestniczących w działaniach. Wielkość tych strat została określona w dokumentach przedłożonych przez poszczególne jednostki.

3. Przypuszczalna przyczyna powstania zdarzenia

Przyczyna powstania zdarzenia był wybuch w części piwnicznej budynku. Mechanizm powstania wybuchu jest przedmiotem dochodzenia organów prokuratorskich.

4. Szacunkowe koszty działań ratowniczych poniesione przez Państwową Strażą Pożarna.

Koszty	PSP woj. gdańskiego	PSP spoza woj. gdańskiego	Całkowite
Osobowe	934.096,0 zł	250.000,0 zł	1.184.096,0 zł
Materiałowe	449.980,0 zł	160.000,0 zł	609.980, zł
Razem	1.384076,0 zł	410.000,0 zł	1.794.076,0 zł

VI. WNIOSKI

1. Ocena akcji w zakresie osiągniecia zamierzonych celów taktyczno operacyjnych.

Ocena działań ratowniczych przeprowadzonych po wybuchu gazu w budynku przy Aleji Wojska Polskiego 39 w Gdańsku jest dość złożona i przyjmować może różne odcienie w zależności od ustawienia katalogu podstaw i ich wagi. W Polsce nie było dotychczas tego typu zdarzeń.

Stad też nie istnieje możliwość dokonania oceny porównawczej przez analogie.

Dla oceny tych działań ratowniczych logicznym jest ich podział na następujące etapy:

I etap - obejmujący ewakuacje mieszkańców z obiektu,

II etap - obejmujący wypracowanie koncepcji działań w stosunku do zagrożonego obiektu,

III etap - obejmujący minowanie i obalenie budynku,

IV etap - obejmujący rozebranie rumowiska i wywożenie gruzu.

Ad. I etapu. Głównym elementem tego etapu działań ratowniczych była ewakuacja mieszkańców z zagrożonego obiektu. Została ona podjęta niezwłocznie i przy maksymalnym wykorzystaniu sił i środków jednostek PSP z Gdańska, Gdyni, jednostek ochrony przeciwpożarowej zakładów pracy m. Gdańska.

Uwarunkowania tej ewakuacji były bardzo złożone i trudne. Niosły one duże zagrożenie zarówno dla ratowanych i ratowników. Ocena tego etapu działań może być tylko jedna - najwyższa z możliwych.

Ad. II etapu. Dochodzenie do decyzji wyburzenia budynku było działaniem nowatorskim w polskim ratownictwie. Brak wzorców, schematów postępowania jak i regulacji prawnych powodowały, ze etap ten pochłonął znaczny okres czasu. Zawsze będzie pojawiać się pytanie "czy do tej decyzji można było dojść szybciej?" Uwzględniając jednak wszystkie okoliczności, a w szczególności wagę tej decyzji, jej odbiór społeczny, skutki finansowe i inne, stwierdzić można, że została ona wypracowana we właściwym czasie przy uwzględnieniu wszystkich niezbędnych oraz innych rozsądnych opini i ekspertyz.

Wcześniejsze wypracowanie decyzji o obaleniu budynku nie przyśpieszyłoby godziny rozpoczęcia III etapu działań ratowniczych.

Równolegle w okresie wypracowywania przedmiotowej decyzji prowa­dzone było rozpoznanie sprzętowo - materiałowe oraz przygotowania sprzętu i ludzi do kolejnego etapu działań. Ocena tego etapu winna być także wysoka i nie budzi wątpliwości.

Ad. III etapu. Minowanie obiektu należy określić jako szczególnie nie­bezpieczny etap działań.

Niestabilność obiektu, błąd w wykonawstwie prac, mogły doprowadzić w każdej chwili do wybuchu samoistnego. Prace zostały wykonane precyzyj­nie, zgodnie z przyjętym projektem. Nie doszło do najdrobniejszego wy­padku. Równolegle dokonano montażu ekranów osłonowych i odzyskania wielu cennych elementów wyposażenia ruchomego mieszkańców. Ocena tego etapu działań nie może być inna niż etapu ewakuacji czyli najwyższa.

Ad. IV etapu. Zakres działań ratowniczych tego etapu wymagał dużej koncentracji pracującego sprzętu, pojazdów, sprawnego systemu oświetlenia i zabezpieczenia materiałowego oraz jednoczesnej pracy od kilkudziesięciu do kilkuset osób. Realizacja działań wymagała dużego tempa prac, a jednocześnie dużej ostrożności i uwagi. Koncentracja pracującego sprzętu oraz dużej ilości ludzi na stosunkowo małym obszarze wnosiła duże realne niebezpieczeństwo dla pracujących osób obciążonych stale wzrastającym zmęczeniem. Cały ten etap działań przebiegał sprawnie bez szczególnych zahamowań i zakłóceń. Na tempo prac nie miął wielkiego wpływu fakt pojawienia się w rumowisku gazu przy znacznej koncen­tracji w mieszaninie z powietrzem.

Ocena wysoka.

Realizacja żądań całego okresu działań ratowniczych wymagała rozwiązania dużej ilości problemów związanych z logistyka akcji. Funkcje te realizowały równolegle zespoły sztabu dowodzenia oraz stanowiska kierowa­nia PSP. Ocena wykonania postawionych im żądań także musi być bardzo wysoka. Na taka ocenę znaczący wkład miały także prace wykonane przez dyżurnych stanowiska Wojewody Gdańskiego oraz zespół osobowy Urzędu Miejskiego w Gdańsku, a także pomoc wielu różnych organizacji, zakładów pracy, instytucji i osób fizycznych.

Cały okres działań ratowniczych posiadał zabezpieczenie porzadkowo ochronne sił Komendy Wojewódzkiej Policji w Gdańsku.

Ocena tych działań choć nie leży w kompetencji PSP to wnioskować możemy o bardzo wysoką.

Na również bardzo wysoka ocenę zasłużyły wszystkie siły i środki skiero­wane do akcji przez jednostki WP, MW i Straż Graniczną w tym także rozwijające zabezpieczenie kwatermistrzowskie na terenie swoich jednostek.

Ogólna ocena działań ratowniczych może być tylko bardzo wysoka z zaznaczeniem, że działania te zostały przeprowadzone z dużą ofiarnością, poświeceniem i z szeroka pomocą służb resortu MSW, MON, admini­stracji rządowej i samorządowej, firm. instytucji i społeczeństwa woje­wództwa gdańskiego oraz sił i środków skierowanych przez Krajowy Sys­tem Ratowniczo - Gaśniczy z województwa słupskiego, olsztyńskiego, bydgoskiego, poznańskiego, toruńskiego, skierniewickiego i m. Warszawy.

2. Wnioski o przedsięwzięciach podnoszących skuteczność akcji ratowni­czych lub pomocne w prowadzeniu i organizacji akcji ratowniczych.

Ocena działań ratowniczych w aspekcie wykorzystania walorów techniczno-taktycznych sprzętu, wykorzystania sił ratowniczych, tworze­nia warunków do organizacji akcji i jej kierowana w przeniesieniu na po­dobne możliwe w przyszłości daje cala gamę uwag, których adresatem są nie tylko służby ratownicze, administracje rządowe i samorządowe, lecz także organy władzy państwowej posiadające prawo inicjatywy ustawo­dawczej. Państwowa Straż Pożarna będzie prezentować zebrane uwagi w stosunku do właściwych organów, administracji i instytucji. Do uwag, które maja charakter strategiczny należą w szczególności :

1. W ustawodawstwie polskim konieczna jest nowa regulacja prawna w randze ustawy, która określałaby „System ratowniczy kraju” jako elment bezpieczeństwa powszechnego. Taka regulacja prawna winna określąc wszystkie wzajemne relacje formalno-prawne istniejących lub tworzonych systemów ratowniczych, współzależności poszczególnych resortów i administracji. Dzisiejszy stan prawny jedynie służby resortu MSW zobowiązuje do podjęcia działań ratowniczych, chociaż nie do końca w sposób prawnie spójny. Brak jest właściwych regulacji zobowiązujących inne resorty administracji i gospodarki, do właściwych świadczeń, które stają się konieczne w sytuacjach dużych zagrożeń i sytuacjach kryzysowych.

Potrzebę stworzenia „Systemu ratowniczego kraju” jako elementu sys­temu bezpieczeństwa powszechnego zgłosiła KG PSP w dniu 19 grud­nia 1994 r. na posiedzeniu Międzyresortowego Zespołu Komitetu Spraw Obronnych Rady Ministrów ds. przeciwdziałania zagrożeniom i innym sytuacjom kryzysowym. Jest to wniosek wyprowadzony z anali­zy pożaru Hali Stoczni Gdańskiej. Poglądy potwierdzające ten wniosek tut. Komenda wyraziła wobec komisji powołanej przez Ministra Goryszewskíego - Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego w Kancelarii Prezydenta RP.

Powyższa regulacja winna również dawać podstawy do odpowiedniego rozwinięcia systemu ratowniczego o elementy wynikające z miejsco­wych uwarunkowań danej jednostki administracyjnej.

2. Bez względu na aktualny stan prawny analizowane zdarzenie potwier­dza konieczność zbudowania systemu ratowniczego miasta Gdańska. Wzorcem wyjściowym winna być prezentowana przez PSP koncepcja zintegrowanych systemów ratowniczych. Działania ratownicze w bu­dynku przy Alejach Wojska Polskiego wykazały, że rozwiązania syste­mu musza być dalej idące, bardziej precyzujące kompetencje i zadania ogniw systemu, a nadto w dużo szerszym zakresie uwzględniać zagad­nienia logistyki dużych i długotrwałych akcji ratowniczych. Logistyka działań ratowniczych nie powinna znacząco obciążać ratowników i wyłączać ich z głównych żądań akcji ratowniczej. System musi mięć wskazane źródła finansowania i zasady ich uruchamiania.

3. Za konieczne uznaje się dokonanie analizy założeń przyjętych w „Koncepcji współdziałania sił ratowniczych i organów administra­cji samorządowej w wypadku wystąpienia na terenie woj. gdańskiego nadzwyczajnych zagrożeń ludzi i środowiska naturalnego” zatwier­dzonych w dniu 12.09.1994 r. przez Wojewodę Gdańskiego w szczególności w zakresie:

- wypracowania schematów współdziałania,

- stałego rozwinięcia systemu łączności ogniw szczebla wojewódzkiego,

- zasad tworzenia i funkcjonowania stanowisk kierowania działaniami w miejscu zdarzenia.

4. Działania ratownicze po wybuchu w budynku przy Alejach Wojska Polskiego ponownie uwypukliły braki sprzętowe PSP z których naj­istotniejsze to:

- zbyt mała ilość sprzętu, jaka dysponują jednostki m. Gdańska do działań ratowniczych na wysokości. PSP w Gdańsku posiada dwie dwudziestoczteroletnie drabiny z których jedna kwalifikuje się do likwidacji (wg normatywu winno być 5 autodrabin),

- całkowity brak skokochronów do ratownictwa ludzi z wysokości (do akcji były wzywane z terenu kraju),

- brak właściwej odzieży specjalnej dla ratowników,

- brak rezerw w sprzęcie łączności radiowej w oparciu o które winno się rozwinąć terenowe stanowisko kierowania i koordynacji działań. Najkorzystniejszym rozwiązaniem byłoby prowadzenie przez PSP ru­chomego stanowiska kierowania (samochód dowodzenia i łączności) dającego możliwość włączenia go w publiczna siec telefoniczna oraz innych służb w swoich sieciach radiowych.

5. Zdarzenie jednoznacznie potwierdziło konieczność utrzymywania przez PSP określonych rezerw materiałowych. Trwający od kilku lat niski stan finansowania PSP spowodował, ze konieczne rezerwy materiałowe są zerowe.

6. Konieczna stała się potrzeba dokonania nowelizacji szeregu regulacji prawnych obowiązujących w resorcie MSW i PSP, a dotyczy to głównie:

- zasad ubezpieczenia osób cywilnych wezwanych doraźnie do działań jak np. ratownicy z psami, geodeci, alpiniści itp.,

- zasad rozliczania wydanych posiłków i napojów dla osób nie będących strażakami PSP oraz innych zagadnień finansowania działań,

- zasad przyjmowania darowizn w czasie i na potrzeby działań ratowni­czych.

7. Konieczne zmiany w ilościach posiadanego sprzętu oraz potrzeba utrzymywania określonych rezerw materiałowych w tym także środków gaśniczych, sorbentów itp. wymagają poprawy stanu sieci strażnic PSP w m. Gdańsku. Na przeciw tym potrzebom wychodzi budowa strażnicy w Gdańsku - Oliwie oraz inicjatywa przejęcia obiektów TRANSBUD-u na strażnice. Konieczna jest tu intensyfikacja finansowania procesu inwestycyjnego oraz roztrzygnięć co do ostatecznego przeznaczenia wspomnianych obiektów.

8. Analizowane działania ratownicze wskazują także na potrzebę wypra­cowania zasad kontaktu z radiem, prasa, telewizja w kontekście ochrony terenu akcji i spójności udzielanych informacji o przebiegu zdarzenia.

9. Za celowe uznaje się przedłożenie wniosku o analizę dotychczasowych technik i sposobów wykonawstwa instalacji gazowych oraz zasad eksploatacji i kontroli ich sprawności. Zadanie takie winno być podjęte przez właściwe organy nadzoru budowlanego.

---