1. TERMINOGIA GIMNASTYCZNA, ZASADA OPISU ĆWICZENIA GIMNASTYCZNEGO WOLNEGO.
Terminologia gimnastyczna to skrócony opis ćwiczeń. Fachowe nazewnictwo gimnastyczne powinno być krótkie, logicznie skonstruowane i zrozumiałe. Ćwiczenia gimnastyczne są podstawowym środkiem w nauczaniu wychowania fizycznego i w treningu sportowym. Ćwiczenia gimnastyczne zostały podzielone na poszczególne grupy przy zastosowaniu różnych kryteriów. Wśród istniejących podziałów ćwiczeń gimnastycznych nie ma takiego, który uwzględniałby wszystkie cechy ćwiczeń fizycznych rozpatrywane z punktu widzenia anatomicznego, fizjologicznego, psychologicznego i metodycznego. Wieloaspektowa analiza ćwiczeń to przede wszystkim uwzględnienie następujących kryteriów:
Pod względem anatomicznym są to ruchy poszczególnych części ciała ludzkiego (tułowia i głowy, kończyn dolnych i górnych). Ruchy w wymienionych odcinkach mogą być wykonywane przez różne grupy mięśniowe i odbywać się w różnych stawach i z różnych pozycji wyjściowych.
Pod względem fizjologicznym ruchy mogą być bardzo różne, np. ruchy o różnych rodzajach napięcia mięśniowego: statyczne lub dynamiczne; ćwiczenia o różnej intensywności pracy wykonywanej przez różne grupy mięśni; ćwiczenia o określonej intensywności: umiarkowanej, dużej, naprzemiennej; ćwiczenia o różnym czasie trwania wysiłku mięśniowego: wysiłek może trwać długo lub krótko.
Ćwiczenia o wybitnych cechach psychologicznych to ćwiczenia ożywiające, uspokajające, wyścigi itd.
Istnieją ruchy, które powtarzają się wielokrotnie, ale zawsze zachowują swoją kolejność. Są to ruchy cykliczne, takie jak: chód, bieg, wiosłowanie, pływanie itd. Acyklicznymi ćwiczeniami będą: rzuty, skoki, elementy techniczne w grach zespołowych sportowych, wolne ćwiczenia gimnastyczne itd.
Pod względem rozwijania przez ćwiczenia zdolności motorycznych wyróżnia ćwiczenia siłowe, gibkościowe, wytrzymałościowe.
Gimnastyka lecznicza ma swoją własną systematykę ćwiczeń. Pod względem organizacyjnym ćwiczenia dzielą się na ćwiczenia indywidualne i zespołowe. Pod względem anatomiczno-fizjologicznym działania na niepełnosprawny organizm ćwiczącego ćwiczenia dzielą się na działające: miejscowo (przeważnie indywidualne) i ogólnie (przeważnie zespołowe). W zależności od charakteru i rodzaju schorzenia ćwiczenia działające ogólnie podnoszą ogólną adaptację ćwiczącego do wszelkich wysiłków. Ćwiczenia działające miejscowo bezpośrednio wpływają na uszkodzony narząd. Ćwiczenia indywidualne w kinezyterapii mają bardzo szczegółową systematykę. Główny podział tych ćwiczeń to podział na ćwiczenia bierne i czynne. Systematyka ćwiczeń fizycznych wiąże się z terminologią gimnastyczną. Terminologia gimnastyczna jest potrzebna zarówno do właściwego opisania ćwiczenia w literaturze fachowej, jak i do korzystania z tej literatury. Każde ćwiczenie gimnastyczne ma określony sens. Powtórzenie ćwiczenia, jego odtworzenie praktyczne, przećwiczenie wywiera na organizm ćwiczącego konkretny wpływ. Złe zrozumienie ćwiczenia powoduje inną jego interpretację i wywiera inny wpływ na organizm ćwiczącego. Nieraz drobna nawet zmiana treści ćwiczenia tworzy inne ćwiczenie, np. bardziej utrudnione czy ułatwione, nieszkodliwe czy szkodliwe dla organizmu ćwiczącego.
Terminologia gimnastyczna używana podczas prowadzenia lekcji wychowania fizycznego i na zajęciach gimnastyki leczniczej:
Ścisłych określeń gimnastycznych należy nauczać stopniowo, ale systematycznie. Aby komendy mogły być zrozumiałe przez ćwiczących, początkowo należy posługiwać się wszystkimi metodami nauczania (pokaz, słowne objaśnienia, poprawianie ruchu itd.). Na zajęciach gimnastyki leczniczej ćwiczący mają często trudności w szybkim zrozumieniu ćwiczenia, jeżeli sposób przekazywania ćwiczenia nie jest dostosowany do możliwości ćwiczącego.
Cały materiał ćwiczebny z gimnastyki podzielony jest na IV grupy:
ćwiczenia porządkowo dyscyplinujące
ćwiczenia kształtujące
ćwiczenia stosowane (użytkowo-sportowe).
ćwiczenia uzupełniające.
ZASADY OPISU ĆWICZENIA GIMNASTYCZNEGO (WOLNEGO)
W celu dokładnego opisu ćwiczenia niezbędne jest określenie wszystkich elementów składowych całości ćwiczenia i możliwie dokładnej charakterystyki tych elementów.
Podstawowe elementy ćwiczenia:
Pozycja wyjściowa (stojąca, siedząca, klęk, siad, itd.)
Rodzaj ruchu pod względem anatomicznym (ćwiczenia ramion, tułowia) oraz charakter i rodzaj ruchu: wznos, wymach, rzut,
Kierunek i amplituda ruchu (przodem do położenia, w bok itd.),
Kolejność wykonania ruchów (wznos ręki, wymach nogi, skłon głowy),
Tempo, w jakim mają być wykonywane poszczególne ruchy- rozliczenie ćwiczenia (szybko, wolno, z zatrzymaniem w jakiejś fazie ruchu),
Pozycja końcowa ćwiczenia
Wszystkie poszczególne elementy ćwiczenia w całości decydują o jego charakterze. Opis ćwiczenia z przyborem czy na przyrządzie wymaga dodatkowego opisu szczegółów związanych z ruchem o dodatkowym obciążeniu ciała (hantle, piłka lekarska, równoważnia, drążek itd.
PRZYJĘTE SKRÓTY:
N- noga
NN- nogi
R- ręka
RR- ręce
T- tułów
pw.- pozycja wyjściowa
pk.- pozycja końcowa
P- prawa
L- lewa
NL- noga lewa
RL- ręka lewa
Główne zasady zapisywania ćwiczeń gimnastycznych:
opis ćwiczenia powinien być możliwie krótki, ale dokładny.
odpowiednio określić pozycję wyjściową i właściwie nazywać kolejno następujące po sobie w ćwiczeniu elementy.
ustalić kolejność lub równoczesność i następstwo zachodzących w ćwiczeniu ruchów. Łączność ruchów określa się z przyimkiem „z”, „i”.
jeżeli jeden z równocześnie wykonywanych ruchów jest ruchem podstawowym, to z drugim ruchem łączy się go z przyimkiem „z”, np. skłon T z przenosem RR w bok itd.
droga ruchu powinna być podawana wtedy, kiedy ruch ma być wykonany razem niż najkrótszą drogą, np. RR przodem w bok.
w ćwiczeniach obowiązuje kolejność ruchu zgodnie z opisem, np.:
pw.-stojąca, RR w bok,
1-RR w przód, 2-RR dołem w bok
3-RR na kark, 4-pw.(RR w bok).
2.ZADANIA ĆWICZEŃ PORZĄDKOWO-DYSCYPLINUJĄCYCH.
Ćwiczenia porządkowo-dyscyplinujące są środkiem organizacyjnym i pedagogicznym niezbędnym do prowadzenia każdej lekcji wychowania fizycznego.
Zadania tych ćwiczeń są następujące:
kształtują świadomą dyscyplinę, co ułatwia sprawne przeprowadzenie zajęć zespołowych,
podporządkowują ćwiczących woli prowadzącego, co jest konieczne dla dobrego i bezpiecznego przeprowadzenia zajęć,
rozwijają uwagę, pamięć i wyobraźnię,
zapobiegają urazom i wypadkom na lekcji wychowania fizycznego.
3. METODYKA ĆWICZEŃ PORZĄDKOWO-DYSCYPLINUJĄCYCH.
Każda lekcja wychowania fizycznego, a więc i lekcja ćwiczeń ogólnokondycyjnych, musi być celowa i sprawnie przeprowadzona oraz mieścić się w przewidzianym czasie. W prowadzeniu ćwiczeń porządkowo-dyscyplinujących należy uwzględnić:
miejsce ćwiczeń: sala gimnastyczna, boisko czy teren,
rodzaj i liczbę przyborów i przyrządów, które będą potrzebne na danej lekcji wychowania fizycznego (piłki, hantle, woreczki, ławeczki itd.),
rodzaj i liczbę ćwiczących (w przypadku osób niepełnosprawnych- ich możliwość poruszania się oraz wskazania i przeciwwskazania do ćwiczeń),
ustawienie i zmianę przyborów i przyrządów już w czasie odbywającej się lekcji, a także zmianę zastępów do ćwiczeń na poszczególnych punktach zadań ruchowych
zbiórkę, odliczenie, sprawdzenie obecności
Kolumny ćwiczebne- ustawienie ćwiczących w odpowiednim szyku ma na celu takie wykorzystanie powierzchni, żeby ćwiczący swobodnie mogli wykonywać ćwiczenia. Wyróżniamy następujące kolumny: rój, półkole i koło, kolumna trójkowa, czwórkowa w dwuszeregu i kolumna czwórkowa z dwurzędu.
Raport- wyznaczony „funkcyjny” zgłasza prowadzącemu stan ćwiczących.
4. OMÓWIENIE ĆWICZEŃ PORZĄDKOWYCH DLA MAŁYCH DZIECI.
Ćwiczenia porządkowe służą do zapewnienia dzieciom miejsca do ruchu, pomagają w rozplanowaniu miejsca ćwiczeń i zabaw ruchowych na sali gimnastycznej lub na wolnym powietrzu. Sposób ich przeprowadzania powinien rozwijać dzieci spostrzegawczość, szybką orientację, samoopanowanie i karność. Wymaganie, jakie stawia się dzieciom, powinny być dostosowane do ich wieku i rozwoju. W stosunku do dzieci niepełnosprawnych należy zdawać sobie sprawę, na ich rozwój psychofizyczny odbiega od norm fizjologicznych i umieć dostosować ćwiczenia porządkowe do ich możliwości i potrzeb. Wymaganie w stosunku do dzieci powinny być stopniowane. Ład i porządek na zajęciach ruchowych z dziećmi zapobiega wypadkom na lekcji. Nie należy go jednak upodabniać do rygoru wojskowego, gdyż wtedy hamowałoby rozwój dzieci i ich swobodę, która jest ważnym oddziaływaniem wychowawczego i wyzwalania u dzieci chęć do ćwiczeń. Zbiórki wykonuje się nie tylko na polecenie słowne, ale również na znak i ruchy. Ten drugi sposób zmusza dzieci do skupienia uwagi i „ kombinowania ” sposobu wykonywania ruchu. Wprowadza do ćwiczeń moment zainteresowania i uwagi, z którego rodzi się aktywność dzieci. Sygnały używane na rozpoczęcie czy zakończenie ruchu nie powinny być hałaśliwe, gdyż działa to szkodliwie na system nerwowy dziecka. Wymaganie rytmicznego wykonywania ruchu od razu jest dal dzieci zbyt trudne. Dzieci wykonują ruchy w rytmie indywidualnym, dopiero po dłuższym ćwiczeniu i zautomatyzowaniu ruchów próbuje się wyrobić stały rytm. Tupanie, klaskanie, mówienie w rytm, śpiewanie, muzyka są doskonałym sposobem rozwijania rytmu.
Zasób ćwiczeń.
„gromadka”
Dzieci stoją przed prowadzącym w gromadce.
Pouczenie: dzieci muszą mieć stałe miejsce, aby jedno drugiego nie dotykało (fartuszki nie mogą się pognieść).
Uwaga. Takie ustawienie jest pierwszą zbiórką do wielu zajęć. Nawyk stawania w luźnej gromadce zapobiega tłoczeniu się dzieci i popychaniu.
„rozsypka”
prowadzący rozsypuje piłeczki lub rozrzuca woreczki; dzieci ustawiają się tak jak rozsypane przybory (każde przy jednym przyborze),
dzieci rozciągają ręce w bok, kręcą się dookoła jak wiatraczki i rozsuwają się tak, aby jedno drugiemu nie przeszkadzało.
Pouczenie: prowadzący zwraca uwagę np., że „ptaszki latające muszą mieć dużo miejsca, żeby nie potrącały się skrzydełkami”
Posuwanie się grupy w przód, w bok, w tył na znak prowadzącego:
palcami zwartymi skinienie do siebie (w przód)
palcami zwartymi skinienie od siebie (w tył)
dłonie otwarte zwrócone do dzieci (stój)
skinienie ręką w bok-przesuwanie się w prawo lub w lewo,
same alce z poziomu w górę- wspięcie na palce,
ten sam ruch szybko powtarzany - podskoki,
zataczanie rękami kręgu - koło,
ruch dłońmi w dół-siad,
ruch dłońmi w górę-wstać,
szybki ruch dłońmi-podskok
ręka z jednym palcem-rząd (gęsiego, kolejka),
ręka z dwoma palcami-dwójki (pary w dwójkach)
znak przechodzenia-wskazać ruch i kierunek przechodzenia
znak na mijanie-przedramiona skrzyżnie (ręka lewa wskazuje kierunek dla jednej grupy, ręka prawa dla drugiej grupy)
ruch ręką w dół-siad
Uwaga. Siad dzieci wykonują bardzo powoli. Ćwiczenia na znaki nie mogą być wykonywane jedne po drugich i stale. Są tylko jedną z form urozmaicenia ćwiczeń.
„mieszkanie”
Dzieciom wyznacza się miejsce przy ścianie, najlepiej według wzrostu. Wybiegają na spacer i na sygnał wracają do domu:
słonko świeci-dzieci biegają swobodnie, skaczą, klaszczą w dłonie,
pada deszcz-wracają do domu, biegną na swoje miejsca.
Pouczenie: przylepcie się do ściany i schowajcie nóżki tak, żeby was deszcz nie zmoczył
Uwaga. Cel ćwiczenia-szybsze reakcje i odnajdywanie swojego miejsca; może być wykonywane jako ćwiczenie sprawdzające postawę
pieski, na spacer-dzieci „wybiegają” na czworakach, pieski do domu-wracają na swoje miejsca.
Uwaga. Jest to nie tylko ćwiczenie porządkowe, ale również ćwiczenie gimnastyczne służące wyprostowaniu lordozy lędźwiowej. Dzieci nie mogą „biegać” na kolanach po twardym podłożu.
Szereg
Ustawienie pod ścianą, chwyt za ręce „płotek”-to samo ustawienie na linii narysowanej lub na desce albo na wyciągniętym sznurze.
Rząd
„kolejka”, „gęsiego”,ustawienie jedno za drugim (najłatwiej również przy ścianie), potem zwrot do rzędów.
Uwaga. Wszelkie zabawy wykonywane w rzędzie lub w szeregu z chwytem za ręce muszą być regulowane ze względu na bezpieczeństwo dzieci. Dlatego „kolejki” nie mogą być długie a ruchy powinny być umiarkowane. Unikamy ciasnego ustawienia się dzieci, najlepiej mówiąc: zostawcie miejsce dla kogoś, dla „gości”.
Rozstawienie rzędów lub szeregów
Z szeregu przy ścianie, na skinienie dwoma palcami, wybiega dwójka, staje naprzeciwko prowadzącego-kolejno biegną następne pary. Dwójki zwracają się do siebie-„szeroka uliczka”. Dzieci robią dwa, trzy, cztery kroki w tył, w zależności od tego, jak szeroka ma być ta uliczka. Dłuższa uliczka uformuje się przez rozciągnięcie rąk w szeregach.
Uwaga. Wszystkie te rozstawienia nie są właściwymi ćwiczeniami, ale służą do rozstawienia w wybranej grze lub zabawie.
Skracanie czasu reakcji.
Kiedy dzieci znają już jakieś rozstawienie, możemy wymagać coraz sprawniejszego jego wykonania. Można to osiągnąć dwoma sposobami:
przez liczenie np. raz, dwa, trzy-otwieram oczy
dla starszych dzieci można wprowadzać element współzawodnictwa, np. która kolejka ustawi się pierwsza.
5. CO TO JEST POZYCJA WYJŚCIOWA. PRZEDSTAW PODZIAŁ.
Pozycja wyjściowa jest nieruchomym układem ciała. Prawidłowo przyjęta pozycja wyjściowa jest warunkiem osiągnięcia właściwego wyniku danego ćwiczenia. Każdą pozycję wyjściową w kolejno wykonywanych ćwiczeniach należy korygować. Od pozycji wyjściowej rozpoczyna się ruch. Pozycję wyjściową podaje się dla całego układu ciała: głowy, ramion i nóg.
Pozycje wyjściowe w ćwiczeniach wolnych najczęściej dzielą się na następujące grupy:
Pozycje izolowane. Są to takie pozycje, które dają stabilizację wybranych odcinków ciała. Poprzez pozycję izolowaną zostają stworzone warunki do przeprowadzenia ruchu w określonym stawie czy w określonych stawach. W ćwiczeniach z dziećmi pozycje izolowane są podstawowymi pozycjami do ćwiczeń.
Pozycje chwiejne. Są to pozycje o małej płaszczyźnie podparcia i podniesionym środku ciężkości ciała. Przede wszystkim będą to pozycje wysokie: stojąca, stojąca na jednej nodze itd.
Pozycje, w których wielkość ramienia siły ciężkości będzie ćwiczenia utrudniała lub je ułatwiała. Będą do nich należały np. różne ułożenia ramion ułatwiające lub utrudniające ćwiczenia. Układy ciała pozycji wyjściowej wymagają koncentracji, uwagi ćwiczących nad skorygowaniem wymaganego, określonego pozycją wyjściową układu ciała. W ćwiczeniu od pozycji wyjściowej rozpoczyna się rozliczenie ruchu zachodzącego w ćwiczeniu.
6. PRZEDSTAW POZYCJE WYSOKIE.
Postawa zasadnicza- wymaga świadomej korekcji ze strony ćwiczącego. Polega na korekcji osiowej przeciwko sile ciężkości ciała poprzez wyciągnięcie głowy w górę, ściągnięcie brody lekko do mostka. Brzuch wciągnięty, łopatki ściągnięte. Barki w dół, szyja wyciągnięta. Ramiona swobodnie przylegają do tułowia. Palce złączone. Nogi wyprostowane. Stopy lekko rozwarte, ale pięty złączone.
Postawa równoważna- pozycja w staniu o stopach ustawionych jedna przed drugą. Masa ciała równomiernie rozłożona na obie nogi.
Postawa rozkroczna- jest to pozycja w rozkrocznym ustawieniu nóg (w bok) lub w rozkroku i gdy masa ciała równomiernie obciąża kończyny dolne. W pozycji tej określa się odległość między stopami. Mówi się o rozkroku szerokim lub wąskim.
Pozycje wykroczne: wykroczna prawą/ lewą nogą, pozycja zakroczna (prawą/lewą nogą)
Pozycja stojąca jednonóż na lewej nodze, prawa noga ugięta
7. PRZEDSTAW POZYCJE WYJŚCIOWE NISKIE.
Pozycja wyjściowa w klęku
Jest to pozycja wyjściowa, w której masa ciała jest oparta na kolanach i na grzbiecie stóp. Środek ciężkości ciała znajduje się niżej, zgięte w kolanach nogi eliminują ruch w stawach kolanowych i skokowych. W zależności od tego, czy obie nogi są postawione czy jedna, i jak są ustawione w stosunku do ciała, wyróżnia się:
Klęk obunóż - (klęk prosty), o kolanach zwartych, klęk obunóż rozwarty. Jest to klęk obunóż obunóż rozwartych kolanach i złączonych piętach.
Klęk jednonóż - ( komenda - klęk jednonóż prawą lub lewą nogą ). Jest to pozycja ciała, w której jedna noga znajduje się w klęku, druga w wykroku oparta stopą o podłoże. Obie nogi są ugięte w kolanach pod kątem 900. Wyróżniamy klęk jednonóż: rozkroczny lewą (prawą) nogą, wykroczny lewą ( prawą nogą), zakroczny lewą (prawą) nogą.
We wszystkich rodzajach klęku jednonóż jedna noga jest stale w pozycji klęku. Druga noga jest stale wyprostowana w kolanie z obciągniętą podeszwowo stopą, opierając się w klęku wykrocznym podeszwą stopy a w klęku zakrocznym grzbietem stopy.
Układ ramion w klękach może być różny w zależności od treści ćwiczenia, np. : RR wzdłuż tułowia ; RR w bok ; RR w górę.
Pozycje wyjściowe w siadzie
Siady wolne: (skrzyżny, klęczny, ugięty, zgięty, prosty, prosty w rozkroku, klęczno- rozkroczny, klęczno-zakroczny, kroczny.)
Siady na ławeczce:( okroczny, na ławeczce)
Pozycje w siadach najczęściej są pozycjami, w których tułów jest izolowany. Pozycje wyjściowe w siadach są najczęściej stabilne w niektórych z nich łatwo utrzymać równowagę. Miednica jest ustabilizowana, przez co nie następują wahania tułowia. Układy ramion mogą być różne w zależności od treści zawartej w określony ćwiczeniu.
Pozycje leżące
Są pozycjami niskimi, bardzo stabilnymi. Istnieje tu duża płaszczyzna podparcia ciała. Pozycje te są pozycjami odpoczynkowymi. Leżąc w różnych ułożeniach można wykonywać ruchy ramion i nóg. Pozycja leżąca tyłem stabilizuje łopatki. Pozycja leżąca tyłem z nogami ugiętymi są pozycjami do ćwiczeń dla osób z bólami krzyża.
Wyróżniamy pozycje leżące:
- pozycja leżąca przodem, leżąca bokiem, leżenie przewrotne, leżenie przerzutne.
Pozycje wyjściowe w podporach
Ze względu na różnicę wysokości wsparcia pomiędzy ułożonymi nogami i dłońmi wyróżnia się: podpory postawne, podpory zwieszone i podpory leżąc przodem. Pozycja na czworakach jest również pozycją podporu o tułowiu zgiętym w płaszczyźnie strzałkowej i o ugiętych nogach.
8. ZASÓB ĆWICZEŃ KSZTAŁTUJĄCYCH DLA MAŁYCH DZIECI.
Ćwiczenia te mają w swoim założeniu kształtowanie i poprawę postawy.
Zasób ćwiczeń
Ćwiczenia nóg łącznie z tułowiem:
przysiady i wyprostny stosowane z wyciąganiem się w górę na przemian:
- krzaczki i wysokie drzewa
- karły i olbrzymy-przysiad i podstawa
- zrywanie kwiatów, jagód i grzybów
- zbieranie kasztanów, muszelek i lepienie śnieżek
- zanurzanie się w rzece
- strzelanie-wykrok z tupnięciem
- chodzenie po schodach, brodzenie po śniegu, wchodzenie po drabince;
b) podskoki:
- mała piłka gumowa- lekkie rytmiczne podskoki
- duża piłka gumowa- podskoki do głębokiego ugięcia kolan,
- podskoki do rozgrzania się- z wymachami ramion i na przemian tupanie nóg
- podskoki pajaca;
c) korektywne elementy ćwiczeń nóg w staniu:
- stać jak domek mały i wielki
- stać jak drzewo krzywe i proste
W niskich postawach wyjściowych: sadzie skrzyżny, klęcznym, rozkrocznym, przysiadzie podpartym:
- zwiędły kwiatek- podlany kwiatek,
- zmarznięty ptaszek-wesoły ptaszek
- pusty worek- pełny worek
Wszystkie powyższe ćwiczenia mają dać wyczucie położenia ciała przy postawie niedbałej i poprawnej. Chodzi tu o wyczucie rozluźnienia mięśni i o ich statyczne napięcie.
Ćwiczenia ramion
U dzieci ruchy ramion należy stosować nie tylko w postawach wysokich (gdyż przy małej ruchomości stawów ramiennych ruch przenosi się na kręgosłup w odcinku lędźwiowym i powoduje zwiększenie lordozy), ale również w postawach niskich.
Ćwiczenia z ramionami prostymi: w siadach ugiętym, klęcznym i okrocznym na ławeczce szwedzkiej. Im wznos ramion niższy, tym trudniejszy. Głowę ustawić wysoko. Robić „długą” szyję.
Przykłady:
W siadzie-chwianie się, huśtanie, drżenie gałęzi i listków (ramiona w bok, wznoszenie i opuszczanie ramion za ruchami palców i dłoni.
W siadzie- „trzepotanie” skrzydełek- duży ptak-wznosy i opusty ramion skurczonych
W klęku prostym lub rozkrocznym- „strzał”, wznos ramion prostych i uderzenie o udo
W klęku prostym lub rozkrocznym- „wiatrak”, wznos ramion przodem w górę i opust tyłem w dół (ruch kołwy)
W klęku- „wahadło zegara”rytmiczne wymachy ramienia prostego w przód i w tył, potem ruchem jednoczesnym naprzemianstronne obydwu ramion
Ćwiczenia z ramionami ugiętymi i prostymi (łącznie z ćwiczeniami tułowia)
W staniu- ruchy ramion naśladujące:
a)pranie w ręku
b) pranie na tarce
c) wykręcanie bielizny
d)strzepywanie bielizny
e) wieszanie bielizny
f) wyciąganie (dwójkami twarzą do siebie, chwyt za ręce, kolejne przeciąganie ręki jednej i drugiej)
g) maglowanie (ustawienie rąk jak poprzednio i jednoczesne ruchy rąk, łącznie ze skłonem tułowia)
2. W staniu ze skłonem lub w siadzie klęcznym-wyrabianie ciasta, kolejne naprzemienne ugięci i wyprostny ramion lub wałkowanie ciasta (ruchy naśladujące przesuwanie wałka w przód i cofanie ramion ze skurczem ramion)
3. pozycja jw.- przycinanie drzewa piłą (kolejne wyprosty i zginanie ramion z lekkim skrętem tułowia). Mycie podłogi jedną, potem drugą ręką. Ruch naśladujący szorowanie podłogi (oburącz)
Ćwiczenia głowy i szyi
Wszystkie ćwiczenia głowy należy rozpocząć od poprawnego i prostego ustawienia głowy,
Pozycje wyjściowe: siad skrzyżny, rozkroczny, na ławeczkach szwedzkich, klęczny.
Ćwiczenia:
Kiwanie głowy jak bicie zegara- wolno-skłony głowy w przód i w tył z wydłużeniem szyi
Kiwanie głową jak pajac-lekkie skłony głowy w przód i w tył
Wahadło zegara- rytmiczne skłony boczne tik-tak
Kiwanie głową: tak-nie-tak-nie
Kurka pije wodę, podnosi dziobek, połyka wodę
Krowa ryczy- wyciąga szyję i cofa ją
Kogut pieje
Pajac się dziwi-skłony boczne
Kotek rozgląda się- skręty głowy
Drzemanie w fotelu- bezwładne zwieszenie głowy- przy budzeniu wyprost i ustawienie głowy prosto (wyciągnięcie kręgosłupa dla ustawienia głowy prosto)
Ćwiczenia grzbietu i brzucha
Ćwiczenia te mają na celu:
Skrócenie i wzmocnienie górnego odcinka prostowników grzbietu
Rozciągnięcie i skrócenie mięśni brzucha dla uregulowania wygięcia kręgosłupa
Wzmocnienie i skrócenie mięśni brzucha przez zmuszenie ich do pracy
Ćwiczenia tułowia, grzbietu i brzucha:
Klęk albo przysiad podparty- „koci grzbiet”-wyprost nóg w kolanach ze wznosem siedzenia w górę (pozycja chyłkiem)
Siad skrzyżny z chwytem stóp- kołyska. Kołysanie się w przód i w tył (przewrót na plecy i powrót do siadu)
Siad skrzyżny ze skłonem wprzód-kwiatek rozwija się i rośnie.Ze skłonu w dół stopniowy wyprost tułowia do pionowego ustawienia. Początkowo sam tułów, potem z wyprostem ramion w górę i skłonem głowy.
Siad klęczny - kaczka nurkuje - skłon w dół z wyprostem kolejnych kręgów, zaczynając od głowy.
Siad płaskie, rokroczny- rąbanie drzewa - wbijanie gwoździ, ruchy naśladowcze ze skłonami tułowia.
Pozycja stojąca w rozkroku- rąbanie drzewa- skłony tułowia w dół z zamachem rąk (ręce naśladują chwyt siekiery - wznos ramion tylko do wysokości głowy).
Pw. - Jak wyżej. Pranie bielizny - rytmiczne skłony z wyprostem i skurczem rąk naprzemian.
Ćwiczenia mięśnie grzbietu ( mięśnia prostego grzbietu z pracą statyczną) :
Leżenie przodem, prosto, jak kij od szczotki.
Leżenie przodem - głowa na poduszce ( czoło na pięściach ). Samolot wznosi się w górę. Wznos górnego odcinka tułowia i ramion rozłożonych jak skrzydła samolotu. Potem opad w dół do pw.
Leżenie przodem- aniołki ,diabełki (aniołki - ruchy skrzydeł, diabełki- dłonie zwinięte w pięści przywarte do górnej części czoła pokazują rogi )
Pw. - jak wyżej- tak-tak-nie-nie (kiwanie głową).
Leżenie przodem- klasnąć przed twarzą
Uwaga: Wszystkie ćwiczenia muszą trwać krótko ze względu na możliwość wytrzymania oddechu. Nie wymagać zbyt dużego uniesienia głowy i górnego odcinka tułowia, gdyż powoduje to przeniesienie ruchów na odcinek lędźwiowy kręgosłupa i pogłębienie lordozy lędźwiowej. Po tych ćwiczeniach zastosować czworakowanie lub inne ćwiczenie przeciw lordotyczne (mm. brzucha )
Ćwiczenia nóg i rąk z pracą mięśni brzucha
Pozycja leżąca tyłem :
Wierzganie nogami,
Pływanie na grzbiecie - ruchy pływackie nogami,
Jazda na rowerze - kolejne rysowanie kół nogami,
Dzień dobry - wstawanie - dobranoc - położenie się
Ręka pozdrawia kolano lub stopę (wznos nogi i dotknięcie ręką)
„Powąchaj” kolanko (również ćwiczenie oddechowe)
klaskanie nogami- wznos nóg prostych i uderzenie o siebie
Przy ćwiczeniach mięśni brzucha unikać wstrzymania oddechu, dzieci wykonują ćwiczenia głośno wymawiając wyrazy.
Ćwiczenia tułowia (plecy proste)
Pozycje wyjściowe niskie (w tych pozycjach zostają wydłużone mięśnie prostowniki kręgosłupa w odcinku lędźwiowym.
Opady tułowia:
Siad klęczny podparty-mycie podłogi, jedną ręką lub dwoma rękami
Siad klęczny podparty- uderzanie dłońmi przed sobą o podłoże, wyprost do siadu klęcznego i klaskanie.
Siad skrzyżny ze skłonem w przód lub siad płaski rozkroczny, łapanie much, motyli (klaskanie przed sobą)
Siad skrzyżny ze skłonem w przód- szewc szyje dratwą-uderzenie pięścią o pięść i rozciąganie dratwy w bok z lekkim opadem tułowia
Siad, ugięte ręce podtrzymują uda-grzmot, kolejne, szybkie tupanie stopami o podłogę, coraz szybsze i głośniejsze, potem „strzał”-uderzenie obydwoma nogami
Siad klęczny podparty-układ japoński, przenos rąk w górę( przedłużenie t ułowia)
Siad płaski rozkroczny-dzwony-bim-bam, lekkie opady tułowia z prostymi plecami w przód i w tył
Stanie rozkroczne- dzwony-opady tułowia wykonywane w stawach biodrowych, plecy proste, ręce naśladują ściąganie sznura
W staniu rozkrocznym- ścinanie drzewa- mały opad ruch w stawach biodrowych, plecy proste
W staniu rozkrocznym trzepanie dywanów, strzepywanie ramion. Dwójkami naprzeciw siebie, trzymając się za ręce, małe opady z energicznym strzepywaniem ramion.
Stanie rozkroczne-kręcenie korbą (mały ruch), tylko w stawach biodrowych, plecy proste
Siad okroczny- wiosłowanie na ławce, ręce naśladują chwyt wioseł, tułów wykonuje rytmiczne opady w przód i w tył (plecy cały czas proste)
Ćwiczenia tułowia w płaszczyźnie czołowej. Postawy wyjściowe: stanie rozkroczne, klęk rozkroczny, siad skrzyżny, siad na ławeczce.
Ćwiczenia:
Chwiać się jak zboże, kwiat, drzewo. Rytmiczne skłony boczne z jednej strony na drugą
Wahadło zegara- rytmiczne skłony boczne (głowa rozpoczyna), ręce wzdłuż tułowia przesuwają się w dół i w górę
Huśtanie łódki na falach
W siadzie ręce w bok-waga
W siadzie przekładanie woreczka lub piłeczki z jednej strony na drugą, przenos ramienia łukiem nad głową
Uwaga. Skłony boczne wykonywać nie tylko w stawach biodrowych, ale przede wszystkim w odcinku piersiowym kręgosłupa. Zaczynać od głowy. Poprawić postawę. Rozpoczynać ćwiczenia od lekkich skłonów głowy.
Ćwiczenia tułowia w płaszczyźnie poprzecznej i złożonej (skręty i skrętoskłony). Skręty tułowia mogą być wykonywane w stawach biodrowych i skokowych. Skręt mający znaczenie dla uruchomienia kręgosłupa, a zwłaszcza jego odcinka piersiowego, musi być wykonamy przy ustalonej miednicy.
Postawy wyjściowe ustalające miednicę: siad skrzyżny, ugięty, płaski, klęczny, rozkroczny, klęk podparty.
Postawy częściowo ustalające miednicę: klęk rozkroczny, stanie rozkroczne. Nie ustalona miednica, postawa stojąca, postawa w wykroku.
Ćwiczenia:
We wszystkich pozycjach wymienionych- łapanie motyli (skręt w prawo i w lewo)
Wskazanie za sobą fruwającego ptaszka
Rzucanie kulkami śniegu za siebie
Klęk podparty rozkroczny- zamach ręką bokiem wzwyż i uderzanie podłogi pod ręką wspartą
Siad klęczny (parami)- przeciąganie bielizny
W staniu rozkrocznym, wykrocznym sianie zboża (ruchy naśladujące)sianie i koszenie trawy
Grabienie siana
Uwaga. Wszystkie skłony i skręty boczne należy wykonywać zawsze w jedną i w drugą stronę.
9. CO TO JEST LEKCJA W-F , TYPY I PODZIAŁY.
Wychowane fizyczne jest częścią wychowania ogólnego, ukierunkowanego na stronę fizyczną człowieka w taki sposób, aby ćwicząc ciało jednocześnie pielęgnować wartości psychiczne do najwyższej doskonałości fizyczno-psychocznej i moralnej.
Wychowanie fizyczne, zgodnie z funkcji pedagogiki ogólnej - wychowaniem i kształceniem- umacnia zdrowie człowieka i jego sprawność i wychowując kształci cechy psychiczne- osobowość, postawy etyczne i społeczne, a także rozwija intelekt. Wychowanie fizyczne, posługując się wieloma środkami tj.: gimnastyka, gry i zabawy ruchowe, port, turystyka i rekreacja, ma znaczący wpływ na rozwój ciała i psychiki człowieka:
- rozwija wolę - konieczność systematycznego treningu fizycznego, mobilizuje do koncentracji w czasie współzawodnictwa, walki sportowej,
- rozwija sferę emocjonalną człowieka - przeżycia związane z przeżywaniem ruchu, przeżycie sukcesu sportowego czy porażki w nie skażonej machinacjami walce sportowej, uznane dla zwycięzców,
- kształtuje postawy społeczno-moralne - współdziałanie w wysiłkach sportowych, poszanowanie reguł gry, zasad uczciwości,
- rozwija intelekt - poznanie przepisów i taktyki gry, umiejętność obserwacji i rozłożenia sił,
- współdziałania z wychowaniem estetycznym - piękno ciała ludzkiego i kompozycja ruchów w gimnastyce, łyżwiarstwie figurowym , pełne ekspresji ruchy ( łyżwiarstwo szybkie) lub precyzja wykonania ,
Wychowanie fizyczne spełnia 4 zasadnicze funkcje :
stymulacyjną - pobudzenie rozwoju przez racjonalne stosowane bodźców ruchowych,
adaptacyjną - przystosowanie do trudnych warunków życia po przez stopniowe zwiększanie stopnia adaptacji organizmu wobec czynników środowiskowych,
kompensacyjną - wyrównawcze przeciwdziałanie ujemnym wpływom środowiska,
korektywną - poprawę odchylenia od normy, np. przy złej postawie ciała.
Ogólne cele i zadania wychowania fizycznego są następujące:
harmonijny rozwój ciała ludzkiego,
doskonalenie psychomotoryki i piękna ruchu,
kształtowanie charakteru, moralności i woli oraz cech społecznych,
upowszechnienie wiedzy w zakresie zagadnień kultury fizycznej dotyczącej zdrowia, higieny, korzyści płynących dla zdrowia z praktycznie stosowanego ruchu we wszystkich okresach życia człowieka.
10. CEL, ZADANIA, ŚRODKI WSTĘPNEJ CZĘŚCI LEKCJI, CZĘŚCI GŁÓWNEJ I KOŃCOWEJ LEKCJI.
Część wstępna lekcji zaczyna się od ćwiczeń porządkowo- dyscyplinujących , których zadaniem jest organizacja lekcji. Polega na przygotowaniu ćwiczących i niezbędnych przyrządów do prowadzenia lekcji. W części wstępnej występuje : zbiórka ćwiczących, sprawdzenie obecności, przegotowanie odpowiedniej ilości przyrządów do ćwiczeń. Po części wstępnej następuje rozgrzewka, która jest przygotowaniem do części głównej lekcji.W cześci głównej prowadzący przechodzi do ćwiczeń kształtujących : gry, zabawy, zawody w różnych tempach itp. W części głównej jest bardzo duży wysiłek fizyczny. Następnie po tej części jest cześć końcowa polegająca na uspokojeniu organizmu i ćwiczeniach oddechowych.
Mikołaj Konkolewski gr II
Ćwiczenia głowy i szyi
Pozycja wyjściowa: Leżenie tyłem
1. Unoszenie głowy w górę - 1
Opust - 2
Skręt głowy w bok:
W lewo - 1
Powrót - 2
W prawo - 3
Powrót - 4
Skłony głowy w przód - 1
Powrót - 2
Skłony w bok
W prawo - 1
Powrót - 2
W lewo - 3
Powrót - 4
Krążenie głowy w lewo - 1,2,3,4
Pozycja wyjściowa: siad na ławce
Wysuwanie i wciąganie brody - 1,2
Skłony głowy w przód - 1
Postawa - 2
Skłony głowy w tył - 3
Postawa - 4
Krążenia głowy w prawo - 1,2,3,4
Krążenie głowy w lewo - 1,2,3,4
Skłony głowy w tył - 1
Powrót - 2
Skłony głowy w bok - 1
Powrót - 2
W przód - 3
Powrót - 4
Pozycja wyjściowa: rozkrok
RR na biodra chwyć :
Skłony głowy w przód - 1
Powrót - 2
W bok - 3
Powrót - 4
RR na biodra chwyć:
Skłon głowy w tył - 1
Powrót - 2
Skłon głowy w przód - 3
Powrót - 4
RR na biodra chwyć
Skłon głowy w bok - 1,2
RR skurcz
Rzut RR w przód, skłon głowy w tył -1
Skurcz, skłon głowy w przód - 2
Pozycja wyjściowa: Klęk obunóż
RR na biodra chwyć
Krążenie głowy w prawo - 1,2
W lewo - 3,4
RR na głowę złóż :
Krążenie głowy w prawo, lewo - 1,2,3,4
RR w bok przodem zgięte:
Wyprost PR w bok z jednoczesnym skrętem głowy za wyprostowaną R -1
Powrót - 2
Wyprost LR w bok z jednoczesnym skrętem głowy za wyprostowaną R - 3
Powrót - 4
Skłon głowy w przód - 1,2,3
Powrót - 4
Pozycja wyjściowa: Klęk podparty
Skłon głowy w lewo - 1
Powrót - 2
W prawo - 3
Powrót - 4
21.Skłon głowy w dół - 1,2
Powrót - 3,4
Skłon głowy w górę z jednoczesnym wzosem RP w górę - 1
Powrót - 2
Skłon głowy w górę z jednoczesnym wznosem RL - 3
Powrót - 4
Pozycja wyjściowa: Siad ugięty
RR na głowę złóż:
Skłon głowy w tył z jednoczesnym wznosem RR do układu RR w górę zewnątrz -1
Powrót - 2
RR na biodra chwyć
Krążenie głowy w prawo - 1,2,3,4
RR na kark
Skłon głowy w prawo z jednoczesnym wyprostem LR - 1
Powrót - 2
Skłon głowy w lewo z jednoczesnym wyprostem PR -3
Powrót - 4
12