PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Przedsiębiorczość

Przedsiębiorczość - gotowość i zdolność podejmowania i rozwiązywania, w sposób twórczy i nowatorski nowych problemów, umiejętność wykorzystywania pojawiających się szans i okazji, oraz elastyczne przystosowanie się do zmieniających się warunków funkcjonowania. W ujęciu przedmiotowym to aktywne działanie w sferze gospodarczej , np. prowadzenie własnej firmy.

Cechy charakterystyczne przedsiębiorczości:

• Ekspansywność - dążenie do dorównania najsilniejszym i najlepszym. Wyznaczanie sobie ambitnych celów dla osiągnięcia większych efektów.

• Innowacyjność - wprowadzanie i ciągłe poszukiwanie wszelkich twórczych ulepszeń.

Prawdopodobnie pierwszym przejawem przedsiębiorczości były próby ujarzmienia przyrody podejmowane przez człowieka pierwotnego. Dzięki postępowi cywilizacyjnemu i stopniowemu odkrywaniu praw rządzących naturą ludzie coraz bardziej ingerowali w poszczególne elementy środowiska przyrodniczego. Konstruowanie nowych narzędzi i udoskonalanie już istniejących oraz umiejętność gospodarowania zasobami naturalnymi stały się głównymi przejawami działalności i przedsiębiorczości rosnącej populacji ludzi. Wzrost świadomości społecznej i postęp techniczny są możliwe dzięki ludzkim działaniom, których celem jest zaspokajanie rosnących potrzeb przy ograniczonych zasobach Ziemi.

Cechy osobowości człowieka przedsiębiorczego

Przedsiębiorczym człowiekiem jest ta osoba, która osiąga na rynku sukces. Można powiedzieć, że przedsiębiorczość jest w pewnej mierze wrodzoną dyspozycyjnością psychiczną, jak też nabytą w wyniku nauki umiejętnością. Tak jak w innych dziedzinach życia ludzkiego największe sukcesy odnosi ta jednostka, która jest uzdolniona naturalnie, a jednocześnie posiadła określone umiejętności zdobyte poprzez naukę oraz towarzyszącą nauce praktykę. Tą ostatnią rozumiemy jako zbieranie kolejnych doświadczeń w trakcie działalności rynkowej.

Osoba posiadająca znamię przedsiębiorczości musi posiąść niezbędną wiedzę o terenie swojego przyszłego działanie, a zarazem wiedzę o rynku. Następnie musi poznać realia materiałowe, finansowe oraz psychospołeczne obejmujące ten wycinek rodzajowy rynku, który ma się stać terenem jej działania.

Drugą niezbędną cechą składową przedsiębiorczości jest dynamizm działaniowy. Ludzie dzielą się, co łatwo zauważyć, na osoby aktywne, inicjatywne, poszukujące nowych rozwiązań w sposobach uprawiania czegoś, wykonywania lub posługiwania się czymś. Jednakże obok osób o takiej cesze - zauważamy ludzi biernych, obawiających się ryzyka płynącego z inicjatywy w dążeniu do zmian w poszukiwaniu bardziej optymalnych rozwiązań. Ludzie bierni mogą być dobrymi wykonawcami poleceń innych osób, jeśli osoby te wezmą ryzyko powodzenia danego przedsięwzięcia na własny rachunek. Osoby zaliczane do biernych pragną wysoce ustabilizowanego trybu życia, określonego schematu powtarzających się zachowań. Boją się nowości, a w warunkach niepewności co do przyszłości - popadają w popłoch. W skrajnych przypadkach osoby

Trzecią cechą, która wyróżnia przedsiębiorcę i jest związana z zachowaniem przedsiębiorczym jest zrównoważenie intelektualne i emocjonalne. Cecha ta niejako wyważa bogactwo skojarzeń myślowych, z których wyłaniają się pomysły do działań. Otóż istnieją osoby, które charakteryzuje tzw. gonitwa myśli. Polega ona na tym, że osoba taka wprawdzie posiada mnóstwo pomysłów opartych na oryginalnych skojarzeniach, jednakże żadnego z nich nie potrafi opracować bardziej dokładnie. Nawet wartościowe pomysłu porzuca w fazie wstępnego opracowania, poszukuje lepszych.

Czwartą cechą przedsiębiorczości jest zdolność przewodzenia i współpracy z innymi ludźmi. Jest to ważna cecha dość widocznie rozróżniająca ludzi. Zdolności lub umiejętność przewodzenia ludziom oraz ich organizowania musi towarzyszyć umiejętności współpracy. Umiejętność przewodzenia bez towarzyszącej cechy zwanej umiejętnością współpracy z innymi ludźmi nie zapewnia zachowania pożądanego w przedsiębiorczości. Tworzy ona bowiem zachowanie, które określa człowieka w kategorii despoty, dyktatora. Działalność rynkowa wymaga od przedsiębiorcy cierpliwości i okazywania życzliwości w nazywaniu i utrzymywaniu kontaktów z innymi osobami działającymi na rynku.

Piątą cechą jest odwaga. Przedsiębiorczość związana jest z ryzykiem, a ryzyko z odwagą jego podejmowania. Odwaga wzmacnia wolę do sukcesu u przedsiębiorcy. Można dużo wiedzieć o dobrze zapowiadającym się interesie, a posiadać dostatecznie dużo obaw, aby danego przedsięwzięcia nie podjąć. Oczywiście żaden sprawny w działaniu przedsiębiorca nie wyzbywa się wszystkich obaw. Chodzi jednak o to, aby żywione obawy nie przybrały charakteru obsesji. Należy pamiętać, że w działalności gospodarczej na rynku nie ma przedsięwzięć nie zawierających w sobie żadnego ryzyka.

Szóstą cechą przedsiębiorcy jest pewność siebie. W zachowaniu rynkowym, które charakteryzuje duża liczba kontaktów interpersonalnych zarówno w obrębie zespołu tworzącego przedsiębiorstwo, jak też zewnętrznych - osoba, która posiadła wiedzę rynkową, jest dynamiczna, zrównoważona emocjonalnie, dysponuje "techniką" rozmowy, gestu, uśmiechu, zjednująca do siebie ludzi - musi być pewna siebie. Przede wszystkim przedsiębiorca w rozmowie z innymi osobami nie może okazać się przypadkowym gestem, drżeniem głosu, itp., że tak do końca nie jest pewny swojej propozycji lub podjętego działania. Następnie pewność siebie można wykazać uzasadniając propozycję działania lub samo działanie dostatecznie przekonywującą informacją statystyczną, wyliczeniem finansowym. Takie zachowanie budzi zaufanie partnerów z zewnątrz, współpracowników oraz osób przyglądających się z boku.

Ostatnią cechą jest ambicja - pokazuje ona, że dana osoba posiada dobrze opracowany plan życiowy, zna cel swoich dążeń oraz wie, do jakich osiągnięć jest zdolna. W języku socjologicznym mówi się, że osoba posiada określone ambicje zawodowe, życiowe, itp.

Przedsiębiorczość - definicje

Przedsiębiorca - ekonomista przygotowany do kalkulacji ryzyka działalności gospodarczej, rozpoznawania i oceny szans i zagrożeń rynkowych, zakładania i prowadzenia własnej małej lub średniej firmy.

Menedżer - ekonomista dobrze rozumiejący zasady funkcjonowania i rozwoju małego i średniego przedsiębiorstwa, zdolny do kierowania firmą dla uzyskania satysfakcji własnej i właściciela.

Doradca - ekonomista dobrze znający zasady i warunki funkcjonowania małego i średniego przedsiębiorstwa, posiadający wyspecjalizowaną wiedzę i umiejętności jej wykorzystania w doradztwie handlowym, podatkowym, inwestycyjnym i giełdowym.

Innowator - ekonomista szybko rozpoznający zmiany zachodzące w otoczeniu przedsiębiorstwa, a także źródła tych zmian. Inicjator zmian wspomagającym kierownictwo firmy we wdrażaniu innowacji oraz propagowaniu intraprzedsiębiorczości.

Przedsiębiorstwo - zespół osobowych, rzeczowych oraz finansowych czynników wytwórczych zorganizowanych i skoordynowanych w celu prowadzenia działalności gospodarczej związanej z wytwarzaniem dóbr oraz świadczeniem usług - a zatem podejmowanym przedsięwzięciem gospodarczym - i wytwarzania w ten sposób nowych wartości, tworzących w sumie dochód narodowy.

Ten ostatni element odróżnia przedsiębiorstwo od gospodarstwa domowego, będącego drugim podmiotem sfery realnej gospodarki, które jest tylko beneficjentem wytwarzanych przez przedsiębiorstwo dóbr i usług. Cechami charakteryzującymi przedsiębiorstwa są odrębności: ekonomiczna, organizacyjna, prawna oraz techniczno-produkcyjna, jak również racjonalność ekonomiczna oraz przedsiębiorczość.

Osoba tworząca przedsiębiorstwo z rozproszonych i często pojedynczo nieproduktywnych składników zasobów gospodarczych jest określana mianem przedsiębiorcy. W polskiej praktyce gospodarczej przedsiębiorstwa funkcjonują w różnych formach organizacyjno-prawnych, którymi są: spółki prawa cywilnego i handlowego, przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie oraz jednoosobowe formy prowadzenia działalności gospodarczej.

Rozwój przedsiębiorczości

Biznes jest działalnością nastawioną na zysk, a zysk jest motorem biznesu. Biznes jest po to, by zarabiać, a potem inwestować te środki. Jest to jednak działalność obciążona ryzykiem. Istnieje prawdopodobieństwo, że nie osiągnie się rezultatów i swoją działalność zakończy bankructwem. Każdy, kto dysponuje odpowiednim kapitałem, ma z tego tytułu władzę ekonomiczną nad podmiotami, z którymi łączą go kapitałowe stosunki. Mowa tu o władzy ekonomicznej. Współczesna gospodarka rynkowa, zwłaszcza rozwiniętych krajów świata ma jeden element. Występuje tam dość silne współdziałanie prywatnych struktur gospodarczych, głównie bankowych i wytwórczych. Decydujący w kraju trzon właścicieli biznesu obrasta we współczesnym świecie ogromnym środowiskiem menedeżerskim. Tworzy się więc nowa struktura społeczna, w której rozwija się zainteresowanie postępem naukowo-technicznym, innowacyjnością czy przedsiębiorczością. I dlatego właśnie o biznesie mówi się jako o sile napędowej wszelkiego rozwoju.

Rozkwit klasy średniej i średniego biznesu to przede wszystkim wyzwalanie z biurokracji gospodarki rynkowej oraz funkcjonowanie w jej ramach wzrastającej liczby osób. Pojawia się społeczne zainteresowanie uprawianiem biznesu. Ponieważ w historii ludzkości najważniejszym miernikiem powodzenia był sukces finansowy, pojawia się działalność naśladowcza w tej dziedzinie. Pojawia się jednocześnie bardziej dynamiczny postęp naukowo ? techniczny. Nie mogą osiągnąć sukcesy społeczeństwa, w których upowszechnionym modelem osobowości jest zjawisko uzależniania własnego sukcesu od efektów funkcjonowania sił zewnętrznych. Przedsiębiorczość wiąże się z innowacyjnością i pomysłowością, a to są często cechy klasy średniej. Osobowość przedsiębiorcza, pełna pomysłów i zaangażowana w swoje sprawy uporczywie dąży do sukcesu i przełamuje kłopoty i trudności. Jest więc siłą napędową rozwoju społecznego.

Przedsiębiorca

Przedsiębiorca - człowiek organizujący lub prowadzący działalność gospodarczą, podejmujący związane z nią ryzyko, oraz potrafiący pozyskać właściwych ludzi i zapewnić środki materialne potrzebne do rozwoju firmy.

Rola przedsiębiorcy w gospodarce:

• Odkrywanie nowych rynków i produktów

• Poszukiwanie nowych technologii

• Reorganizowanie przedsiębiorstw

• Odkrywanie nowych zasobów

Cechy przedsiębiorcy:

• Dążenie do sukcesu i samorealizacji

• Umiejętność rozwiązywania problemów i podejmowania ryzyka

• Konsekwencja, wytrwałość, determinacja

• Umiejętność wyciągania konstruktywnych wniosków z porażek

• Zaufanie do własnych zdolności

• Zdolności przywódcze

• Optymizm życiowy, entuzjazm, i poświęcenie w prac

PSYCHOLOGICZNE PODSTAWY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Osobowość człowieka

Osobowość jest jednym z najważniejszych pojęć w psychologii i oznacza całość procesów psychicznych człowieka, które ujawniają się w działaniu, ukierunkowanym na realizację określonych celów. Cechami osobowości nazywamy względnie stałe właściwości psychiczne i fizyczne charakteryzujące daną osobę i różniące ją od innych pod względem zachowania oraz przebiegu procesów psychicznych (np. odporność, wrażliwość, odwaga, motywacja, mechanizmy kontroli, temperament). Określone cechy osobowości predysponują nas do konkretnych zachowań - i tak jedne osoby będą otwarte na zdobywanie nowych doświadczeń, gotowe do działanie, a inne przeciwnie będą zainteresowane raczej ograniczaniem życiowego ryzyka i niechętne do podejmowania wyzwań.

Do najważniejszych cech osobowości zalicza się temperament, czyli zespół właściwości psychologicznych człowieka. O temperamencie decydują podstawowe cechy psychomotoryczne, jak łatwość powstawania, siła (intensywność), głębia, czas trwania i przebieg przeżyć psychicznych oraz szybkość, siła i przebieg wykonywania czynności. Temperament należy do tych cech osobowości człowieka, które w znacznym stopniu uwarunkowane są genetycznie i podlegają niewielkim zmianom w trakcie rozwoju człowieka.

Pierwsza koncepcja temperamentu stała się podstawą pierwszej typologii osobowości. Grecki lekarz Hipokrates (ok. 460-377 r. p.n.e.) sprowadził naturę człowieka do odpowiednich proporcji czterech pfynów ustrojowych (krew, flegma, żółć żółta i czarna). Na tej podstawie inny starożytny lekarz, Galen (199-129 r. p.n.e.), opisał dziewice typów temperamentów, w tym cztery zależne od przewagi jednego z płynów ustrojowych. Są to: wesoły sangwinik, smutny melancholik, porywczy choleryk i zrównoważony flegmatyk.

Odmienną koncepcje temperamentu (konstytualną) przedstawił w 1921 roku niemiecki psychiatra i psycholog Ernst Kretschmer (1888-1964). Przypisał on ludziom o danej budowie ciała określone cechy psychiczne, wyróżniając typy: asteniczny (wątły, nieśmiały i drażliwy), pykniczny (otyły i niski, towarzyski, o zmiennych nastrojach) i atletyczny (muskularny, opanowany i nieufny).

interesującą koncepcje psychologiczną przedstawił szwajcarski psycholog Carl Gustaw Jung (1875-1961), Wyróżnił on dwa przeciwstawne typy: nieśmiałego i zamkniętego w sobie introwertyka oraz towarzyskiego i otwartego ekstrawertyka.

Należy pamiętać, że rodzaj temperamentu nie ma wpływu na wartość człowieka ani na jego przedsiębiorczość oraz że każdy z nas łączy w sobie cechy różnych wymienionych typów osobowości. Osoby o cechach choleryka, dzięki zdolności podejmowania szybkich decyzji, dobrze się sprawdzają na kierowniczych stanowiskach, ale przyda im się przeciwwaga w postaci zrównoważonego flegmatyka. Pyknik jest stworzony do kontaktów z innymi ludźmi i zapewne doskonale poradzi sobie z zadaniami związanymi ze zdobywaniem nowych kontrahentów. Podobnie ekstrawertyk, zaś introwertyk z pewnością będzie dobrym planistą bądź informatykiem.

Poznaj swój temperament rozwiązując test.

Równie ważne jak temperament są dla działania człowieka cechy instrumentalne osobowości. Należą do nich umiejętności umysłowe i praktyczne, które warunkują skuteczność rozwiązywania zadań. Są to: umiejętność pisania, czytania i liczenia, obsługi komputera, znajomość języków obcych, umiejętność kierowania zespołem ludzi, planowania działań itp. Nabytych umiejętności nie należy utożsamiać ze zdolnościami.

W rozwoju osobowości człowieka istotną rolę odgrywają jej cechy kierunkowe. Należą do nich między innymi zainteresowania, czyli uczucia, myśli i uwaga skierowane na jakąś rzecz lub zjawisko, a także skłonność do wykonywania czynności z nimi związanych. Ważne, aby zainteresowania były w miarę stałe. Istotna dla rozwoju osobowości jest również rozległość zainteresowań. Ograniczanie zainteresowań jedynie do wąskiej dziedziny utrudni w przyszłości możliwość znalezienia takiego kierunku nauki lub zawodu, które by odpowiadały tym zamiłowaniom. Z drugiej strony nadmierna wielostronność zainteresowań zazwyczaj sprawia, że wiedza i umiejętności z nimi związane są powierzchowne.

Potrzeby

Do mechanizmów regulujących zachowanie się człowieka należą potrzeby, uczucia oraz motywy. Działania człowieka, prowadzące do osiągnięcia pożądanych eelów, reguluje jego osobowość. Cele działalności człowieka wynikają z jego relacji ze środowiskiem. Różne rodzaje tych zależności określa się jako potrzeby. Posługując się tym pojęciem, trzeba pamiętać o trzech jego zasadniczych elementach: kto, czego i w jakim celu potrzebuje?

Najbardziej znaną klasyfikację potrzeb przedstawił amerykański psycholog i psychopatolog Abraham Harold Maslow (1908-1970). Według niego potrzeby człowieka tworzą logiczną hierarchię - od potrzeb niższego rzędu do potrzeb wyższego rzędu.

Potrzeby fizjologiczne (biologiczne) związane są z koniecznością prawidłowego funkcjonowania organizmu. Potrzeby energetyczne wymagają stałego dostarczania odpowiednich substancji odżywczych, wody i tlenu. Ich brak uaktywnia specjalne ośrodki mózgowe, wywołując potrzebę ich uzupełnienia. Człowiek odczuwa wtedy głód, pragnienie lub następuje przyspieszenie oddechu. Potrzeby seksualne związane są z potrzebą przedłużenia gatunku.

Potrzeby bezpieczeństwa należą, oprócz potrzeb fizjologicznych, do najbardziej pierwotnych. Występują już u niemowląt i determinują pierwsze kontakty społeczne z matką. Najczęściej wymieniane przez Polaków problemy związane są właśnie z brakiem bezpieczeństwa osobistego (np. przestępczość) i bezpieczeństwa socjalnego (np. bezrobocie).

Człowiek z natury jest istotą społeczną. Odczuwa więc wyraźne potrzeby przynależności do grupy oraz akceptacji ze strony jej członków. Potrzeby te mają duże znaczenie dla wypełniania ról społecznych. Aby zyskać akceptację otoczenia, należy przestrzegać obowiązujących w nim norm obyczajowych, etycznych, religijnych i prawnych oraz postępować zgodnie z wyznaczonymi celami i interesami grupy. Potrzeby społeczne często utożsamia się z potrzebą afiliacji (łac. affdiatio - usynowienie), czyli potrzeba kontaktu emocjonalnego (przyjaźni, miłości, czułości). Jest to jedna z ważniejszych potrzeb człowieka. Szczególnie silnie występuje u kobiet.

Potrzeby uznania obejmują potrzeby uznania społecznego i prestiżu, czyli posiadania autorytetu, znaczenia i poważania u innych ludzi. Zalicza się do nich również potrzebę szacunku dla samego siebie. Jej realizacja umożliwia wzmocnienie poczucia własnej wartości i samoakceptacji. Człowiek, samodzielnie lub pod wpływem otoczenia, wyznacza sobie ambitne cele, których osiągnięcie podnosi jego samoocenę.

Potrzeby samorealizacji Maslow umieścił na samym szczycie hierarchii. Ich zaspokojenie odgrywa ważną rolę w określeniu własnej tożsamości. Do tej grupy potrzeb zalicza się między innymi potrzeby intelektualne, zaspokajane przez nabywanie wiedzy o otaczającej rzeczywistości. Dla rozwoju osobowości człowieka szczególnie ważne są potrzeby estetyczne oraz potrzeba własnej twórczości, do której zaspokojenia człowiek nie musi osiągać poziomu mistrzowskiego.

Teoria hierarchii potrzeb Masłowa zakłada, że niezaspokojenie potrzeb niższego rzędu (potrzeby fizjologiczne, bezpieczeństwa) uniemożliwia zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu. Człowiek głodny, jeśli w dodatku zagrożone jest jego zdrowie i życie, traci zainteresowanie osiągnięciem prestiżu społecznego.

Nasilenie potrzeb i sposób ich zaspokajania różni się u poszczególnych osób oraz może się zmieniać z wiekiem. Potrzeby wyższego rzędu pojawiają się stopniowo wraz z rozwojem człowieka. Indywidualizacji podlega również sama hierarchia potrzeb. Człowiek może zrezygnować z zaspokojenia potrzeby dominacji, jeżeli zgodnie z jego przekonaniami wywyższanie się ponad innych jest nieetyczne. Hierarchia potrzeb może być uzależniona także od typu osobowości. Ludzie o temperamencie choleryka będą mieli szczególnie rozbudowaną potrzebę dominacji, która zrekompensuje im niezaspokojenie potrzeby samorealizacji. Dla melancholika o dużej sile przeżyć emocjonalnych ważniejsze od prestiżu będą potrzeby estetyczne.

Uczucia

Uczucia człowieka odzwierciedlają jego stosunek do otaczającej rzeczywistości. Ogólnie uczucia można podzielić na przyjemne, takie jak: zadowolenie, radość, miłość, oraz nieprzyjemne: smutek, strach, rozpacz, wstręt. Wyróżnia się również uczucia o charakterze czynnym, które pobudzają człowieka do działania, a więc szczególnie ważne dla przedsiębiorczości: entuzjazm, uniesienie, podniecenie. Do uczuć o charakterze biernym zalicza się: rezygnację, apatię, zniechęcenie, przygnębienie.

Obniżają one zdolność człowieka do działania. Ze względu na intensywność i trwałość uczuć można wyróżnić namiętności - uczucia o bardzo silnym i długotrwałym działaniu, na przykład miłość i nienawiść, afekty - bardzo silne, ale z reguły krótkotrwałe, na przykład gniew, rozpacz, przerażenie (pod ich wpływem człowiek bardzo często traci panowanie nad sobą), i nastroje, które nie są skierowane na określony obiekt i oznaczają ogólny stan emocjonalny. Ich siła jest zdecydowanie słabsza niż siła namiętności i afektów. Na nastrój człowieka może mieć wpływ jego stan fizyczny (zmęczenie, choroba), a także pogoda. Przeżywanie uczuć ma charakter indywidualny. Różnice mogą dotyczyć głębi uczuć oraz ich trwałości.

Motywy

Ludzie, podejmując rozmaite działania, kierują się różnymi motywami. Przez motywy rozumiemy czynniki wewnętrzne (uczucia, poglądy, dążenia), które pobudzają człowieka do działania i nadają kierunek jego aktywności.

Podstawą klasyfikacji motywów są potrzeby człowieka. Można zatem wyróżnić motywy związane z potrzebami fizjologicznymi, bezpieczeństwa, społecznymi, uznania i samorealizacji. Ze względu na charakter motywów wyróżnia się motywy osobiste, które determinują działania prowadzące do uzyskania wyłącznie własnych korzyści. Tego typu działania mogą wyrządzić krzywdę innym ludziom. Jeżeli natomiast w swoim działaniu człowiek kieruje się dobrem ogółu, opiniami i sądami innych, można mówić o motywach społecznych.

Motywy, które pobudzają do działania, nazywa się zwykle impulsami. Jednak obok nich pojawiają się również motywy, które hamują pewne formy działania człowieka. Bywają one związane z zasadami współżycia społecznego. Np. w ocenie społecznej kłamstwo jest czymś nagannym, dlatego w pewnych sytuacjahc go nie używamy. Powściąganie się może być również związane z normami religijnymi czy prawnymi. Czynnikiem powstrzymującym człowieka przed podjęciem określonych działań jest również troska o stan organizmu.

Człowiek, podejmując jakieś działanie, kieruje się różnymi motywami. W pewnych sytuacjach może pojawić się także sprzeczność motywów, co rodzi napięcia emocjonalne.

Na wybór przyszłej pracy zawodowej lub podjęcie działalności gospodarczej wpływ mają różne motywy. Są nimi między innymi:

• Korzyści materialne. Wybierając przyszłą pracę zawodową lub decydując się na podjęcie działalności gospodarczej, wiele osób kieruje się spodziewanym zyskiem lub potrzebą bezpieczeństwa socjalnego (np. wybór zawodu prawnika może wiązać się z oczekiwaną stabilizacja materialną). Jednak nie zawsze taki kierunek działania jest zgodny z zainteresowaniami i umiejętnościami człowieka.

• Potrzeby uznania i prestiżu społecznego. W tym wypadku dokonuje się najczęściej wyborów, które mogą zagwarantować zajęcie odpowiednio wysokiej pozycji w hierarchii społecznej. Przyszła praca nic musi dawać znacznych korzyści materialnych, jednak zapewnia szacunek i uznanie ze strony otoczenia (np. zawód lekarza i nauczyciela).

• Potrzeby osiągnięć i samorealizacji. Szczególnie silnie motywują one do podjęcia takich form udziału w życiu gospodarczym, które są zgodne z posiadanymi zainteresowaniami oraz zapewniają poczucie wolności i niezależności. Takimi motywami kierują się przede wszystkim osoby, które mają silną wiarę we własne siły, są świadome ryzyka i są gotowe je podjąć (np. otwarcie własnej firmy, praca naukowa, twórczość artystyczna).

Osoby podejmujące działalność gospodarczą obok chęci zysku mogą kierować się również potrzebą oderwania sie od pewnego schematyzmu typowej pracy na etacie oraz możliwością wykazania się własną kreatywnością

Zachowanie się człowieka w sytuacjach trudnych

W życiu zdarzają się sytuacje nieprzewidziane, gdy nieprzewidziana przeszkoda uniemożliwia dalsze działanie, gdy problemy rodzinne utrudniają normalne funkcjonowanie, gdy jakeś wydarzenie powoduje silne i długotrwałe napięcia nerwowe.

Frustracja jest przykrym stanem emocjonalnym, wywołanym pojawieniem | się przeszkody w ciążeniu do zaspokojenia jakiejś potrzeby lub osiągnięcia W określonego celu.

Przyczynami frustracji mogą być przeszkody wewnętrzne, będące natury fizycznej lub umysłowej. Jeśli człowiek ciężko chory nie może samodzielnie zaspokoić nawet tak podstawowych potrzeb, jak głód lub pragnienie, wówczas zbyt duże uzależnienie od innych ludzi bywa źródłem bardzo ostrej frustracji. Natomiast przeszkodą natury umysłowej jest na przykład nieznajomość odpowiednich wzorów i reguł, która nie pozwala na rozwiązanie trudnego zadania matematycznego. Przeszkody mogą mieć również charakter zewnętrzny (np. brak odpowiednich narzędzi niezbędnych do naprawy samochodu).

Przyczyną frustracji może być także konflikt motywacyjny. Szczególnie silne jego natężenie występuje w wypadku konfliktu typu unikanie - unikanie, gdy człowiek staje przed problemem wyboru mniejszego zła. Nieco mniej przykre emocje towarzyszą konfliktowi unikanie - dążenie. W takiej sytuacji znajduje się na przykład przedsiębiorca, który zamierza pożyczyć pieniądze na nową inwestycję, ale obawia się potencjalnych strat. Najsłabszy jest konflikt dążenie - ciążenie. Pojawia się wraz z koniecznością wyboru jednego z dwu równie atrakcyjnych działań, na przykład w sklepie, dysponując ograniczoną sumą pieniędzy, trzeba zdecydować się na kupno tylko jednej z upragnionych płyt. Zazwyczaj przyjemność ze słuchania zakupionej płyty rekompensuje przykrość, która towarzyszyła konieczności dokonania wyboru.

Frustracje najczęściej przejawiają się agresją, skierowaną na przeszkodę w działaniu. Mogą być również przyczyną izolowania się, czyli ucieczki przed sytuacjami, w których może pojawić się frustracja.

Frustracje wyzwalają nieświadome mechanizmy obronne. Należą do nich między innymi:

• represja (wyparcie) - usunięcie z pamięci wydarzeń związanych z frustracjami;

• racjonalizacja - pozornie racjonalne uzasadnienie własnych działań, którym towarzyszą przykre emocje;

• fantazjowanie - jeżeli pojawia się przeszkoda nie do pokonania, część osób wyobraża sobie osiągnięcie celu, rekompensując w len sposób jego brak;

• rezygnacja - odstąpienie od działań w związku z pojawieniem się przeszkód, które wydają się nie do pokonania;

• substytucja - poszukiwanie form zastępczych zaspokojenia potrzeby, jeżeli podjęte wcześniej działania zostały zablokowane.

Stres

Razem z różnymi nieprzyjemnymi sytuacjami w życiu człowieka pojawiają się stresy. Stres jest stanem ogólnej mobilizacji sił fizycznych (podwyższony poziom adrenaliny, przyspieszone tętno i oddech) i psychicznych (natężenie uwagi) jako reakcji na bodziec (stresor).

Stres objawia się pozytywnymi lub negatywnymi zmianami w zachowaniu człowieka. W wielu wypadkach działa mobilizująco. Jednak długotrwały i często powtarzający się stres może być przyczyną poważnych zaburzeń zdrowia człowieka.

Nasczęstszą przyczynę stresów stanowią stresory społeczne. Przyczyną stresu może być na przykład niekorzystna sytuacja rodzinna. Konflikty, problemy finansowe oraz choroba bliskiej osoby należą do bardzo silnych stresorów. Szczególnie wiele stresów związanych jest z pracą zawodową, a zwłaszcza z niebezpieczeństwem jej utraty, oraz z prowadzeniem działalności gospodarczej. Dla przedsiębiorcy silnymi stresorami mogą być zmiany koniunktury lub przepisów, niewywiązywanie się kontrahentów ze zobowiązań, niezadowolenie pracowników i groźba strajku. Przyczyną stresu może być również stan zdrowia. Utrata sprawności fizycznej jest silnym stresorem zwłaszcza dla osób. które wcześniej nigdy nie chorowały.

Umiejętność pokonywania stresu i frustracji jest bardzo ważna. Do skutecznych technik antystresowych należą:

1. Zmiana formy aktywności. Jeżeli przyczyną stresu jest praca umysłowa, należy zamienić ją na wysiłek fizyczny i odwrotnie .

2. Słuchanie ulubionej muzyki, najlepiej cichej i spokojnej. Szczególne walory reiaksacyjne ma muzyka klasyczna.

3. Odpowiednie zaplanowanie działań, by uniknąć stresu związanego z ciągłym brakiem czasu.

4. Dotlenienie organizmu. Krótki spacer na świeżym powietrzu lub kilka oddechów przy otwartym oknie mogą zlikwidować napięcie związane ze stresem. Jednym z najlepszych sposobów walki ze stresem jest wysiłek fizyczny. Czynne uprawianie sportu, poranna gimnastyka, wieczorny spacer nie tylko rozładowują stres, ale również uodporniają na jego negatywne skutki.

5. Otaczanie się przyjemnymi zapachami (aromaterapia).

6. Wykorzystanie wody. Stresu można się wyzbyć na pływalni lub pod prysznicem (hydroterapia). Kąpiel, zwłaszcza połączona z aromaterapia (z dodatkiem olejków zapachowych, np. cedrowego, goździkowego, eukaliptusowego), również działa relaksująco.

7. Śmiech. Zabawna książka, komedia na ekranie, wesołe towarzystwo mogą być skutecznym lekarstwem na stres.

8. Odpowiednia dieta. Należy spożywać posiłki regularnie, nie zapominając zwłaszcza o śniadaniu. Dieta osób narażonych na stres powinna zawierać oprócz węglowodanów odpowiednią ilość witamin B i C, mikroelementów takich jak wapń, potas i magnez oraz sporo białek.

9. Sen. Silny stres może powodować bezsenność, co pogłębia zły stan psychiczny człowieka. Aby zapewnić sobie spokojny sen, należy spać w wywietrzonym pomieszczeniu, przestrzegając naturalnego zegara biologicznego (człowiek potrzebuje przynajmniej 6-8 godzin snu dziennie).

10. Techniki relaksacji. (medytacja, ćwiczenia jogi i inne).

11. Ziołolecznictwo. Odpowiednie zioła: szałwia, dziurawiec, a zwłaszcza melisa skutecznie przeciwdziałają skutkom stresu.

Postawa przedsiębiorcza

W grupie ludzi łatwo można zaobserwować, że na daną sytuację każda z osób reaguje we właściwy sobie sposób. Zazwyczaj ten typ reakcji się powtarza - jest to postawa. W ujęciu psychologicznym przez postawę należy rozumieć pewne określone, stale powtarzające się schematy, według których jednostka czuje, myśli i działa. Tak więc na postawy składają się emocje, myśli oraz predyspozycje do działania.

Postawy mogą ulegać zmianom, na przykład pod wpływem osoby mającej autorytet lub cieszącej się zaufaniem otoczenia. Zmiana postaw może też nastąpić w wyniku długotrwałego procesu wychowawczego, a także oddziaływania mediów (wiele osób rzuciło palenie pod wpływem kampanii antynikotynowej).

W kontaktach z innymi ludźmi, jeżeli pragnie się osiągnąć zamierzone cele, nie można być ani nadmiernie uległym, ani agresywnym. Powodzenie zapewnia postawa pośrednia, zwana asertywną. Praca zawodowa, realizacja ambitnych przedsięwzięć wymagają przejawiania inicjatywy i kreatywności. Aby być w zgodzie z własnym sumieniem i obowiązującymi normami, człowiek przedsiębiorczy powinien wykazywać się odpowiedzialnością i uczciwością.

Jednym z warunków zachowań asertywnych jest samoakceptacja. Osoba, którą charakteryzuje postawa samoakceptacji:

• lubi i szanuje siebie - aprobuje swój wygląd, swoją pleć i narodowość, dba o zdrowie;

• wierzy we własne możliwości - ceni swoją wiedzę i umiejętności;

• konsekwentnie realizuje wyznaczone zadania;

• jest świadoma swoich wad i pracuje nad nimi;

• chce się rozwijaći doskonalić.

Samoakceptacja pozwala czuć się bardziej pewnie. Osoby asertywne w sposób zdecydowany potrafią bronić swoich praw, nie naruszając jednak uprawnień innych ludzi. Asertywność jest postawą będącą kompromisem między nadmierną uległością a agresją. Osoba asertywna nie ma poczucia wstydu, gdy czegoś nie wie lub nie rozumie, tylko bez zahamowań zadaje odpowiednie pytania. Chętnie pomaga innym, ale potrafi odmówić wyświadczenia przysługi, gdy nie może jej wykonać. Osoby asertywne mają sprecyzowane plany i potrafią je konsekwentnie realizować.

Ludzi aktywnych cechuje inicjatywność, czyli zdolność do rozpoczynania działań, występowania z pomysłami. Ludzie ci są też kreatywni - zdolni do twórczego myślenia, przełamywania stereotypów i znajdowania rozwiązań, które do tej pory nie byty znane lub stosowano je w innych sytuacjach, inicjatywność i kreatywność związane są z opanowaniem takich umiejętności jak:

• umiejętność zdefiniowania problemu oraz zdolność do wyznaczania celów i zadań;

• zdolność wyszukania jak największej liczby rozwiązań danego problemu;

• umiejętność wyboru najlepszych pomysłów;

• konsekwencja w realizowaniu zadań.

Dla osoby przedsiębiorczej równie ważna jak umiejętność twórczego myślenia jest gotowość podejmowania ryzyka. Bezpieczny pomysł nie zawsze okazuje się najskuteczniejszym sposobem osiągnięcia celu. Gotowość podejmowania działań ryzykownych powinna być poparta szczegółowa analizą przewidywanych zysków i strat. Wymaga też od człowieka pewnej odporności na niepowodzenia, zawsze związane z ryzykiem.

Odpowiedzialność jest bardzo ważną cechą osoby przedsiębiorczej. Każdy człowiek powinien w sposób odpowiedzialny wywiązywać się ze swoich obowiązków.

Odpowiedzialność łączy się nierozerwalnie z uczciwością. Negatywne skutki społeczne powoduje korupcja, będąca obok oszustw podatkowych i nieuczciwej konkurencji jednym z najgroźniejszych zjawisk związanych z działalnością gospodarczą. Korupcja jest przejawem braku etyki zarówno osoby przyjmującej korzyści, jak i tej, która je oferuje. Odpowiedzialność i uczciwość powinny charakteryzować każdego człowieka, ale w wypadku osób prowadzących wiasne przedsiębiorstwo są niezbędne, ponieważ czynią firmę wiarygodną w oczach partnerów, a w konsekwencji budują jej pozytywny wizerunek.

Ocena mocnych i słabych stron własnej osobowości

Aby dobrze poznać samego siebie, należy:

• nabyć i wykorzystać wiedzę o osobowości człowieka do samoobserwacji i analizy jej wyników;

• wystrzegać się wszelkich uogólnień; jeden wybuch złości nie powinien prowadzić do wniosku, że ma się temperament choleryka; uogólnienia można formułować jedynie na podstawie wielu obserwacji i różnorodnych danych;

• skonfrontować zebrane dane oraz wyniki ich analizy z opiniami innych ludzi, aby uniknąć subiektywnej oceny; w razie pojawienia się pewnych rozbieżności trzeba się zastanowić nad ich przyczyną

• pamiętać, że poznawanie siebie nie może być wyłącznie jednorazowym przedsięwzięciem; należy obserwować swoje zachowanie systematycznie i przez dłuższy czas.

Zdolność do wyznaczania sobie celów i zadań

Człowiek podejmuje różne działania, by zrealizować zamierzone cele, które wynikają z marzeń i planów na przyszłość, z chęci sprawdzenia się w nowej roli czy sytuacji. Jeżeli motywacja do działania jest bardzo silna, nie pozwala na obiektywna ocenę rzeczywistości. Trzeba więc znaleźć czas na przeanalizowanie swoich oczekiwań i nabranie dystansu do własnych zamierzeń, czyli - określić cel.

Precyzyjne zdefiniowanie celu pozwoli racjonalnie zaplanować działania w pewnych ramach czasowych, znaleźć potencjalnych sojuszników, zgromadzić argumenty i środki niezbędne do realizacji poszczególnych zadań. Trzeba więc umieć ocenić stopień trudności celu i wybrać najbardziej efektywną drogę postępowania.

Zależność między zyskiem a ryzykiem

Za każdym podejmowanym działaniem, wypływającym z postawy przedsiębiorczej, kryją się trudności, które trzeba przezwyciężać, mimo że nie wszystkie można przewidzieć. Warto więc w przybliżeniu określić zyski lub straty, jakie mogą wyniknąć z podejmowanych zadań i inwestycji.

Na zminimalizowanie zagrożeń i zwiększenie szans pełnej realizacji planowanych działań pozwoli poprawnie dokonana analiza SWOT.

Analiza SWOT jest coraz powszechniej stosowaną technika oceny aktualnej sytuacji przedsiębiorstwa oraz skuteczności nowych rozwiązań. Korzysta się z niej w przedsiębiorstwach przed wprowadzeniem na przykład zmian organizacyjnych lub profilu produkcji. Stosuje sie ją również przy opracowywaniu planów rozwoju gminy lub miasta. Można się nią posłużyć, analizując zależności między potencjalnym zyskiem a ryzykiem w wypadku każdego planowanego przedsięwzięcia. Nazwa SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (potencjalne zagrożenia). Oznaczają one kolejno:

Mocne strony - wszystkie walory własne (umiejętności, postawy) lub przedsiębiorstwa (wyszkolona kadra, uznanie na rynku, kapitał).

Słabe strony - wszystkie braki własne lub przedsiębiorstwa.

Szanse - zjawiska, które mogą się pojawić w przyszłości i wpłynąć pozytywnie na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, oraz spodziewane korzyści wynikające z wprowadzonych zmian.

Zagrożenia - zjawiska, które mogą pojawić się w przyszłości i wpłynąć negatywnie na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, oraz potencjalne straty wynikające z wprowadzonych zmian.

Organizacja pracy

Osoba przedsiębiorcza, oprócz umiejętności trafnej oceny potencjalnych zysków lub strat, powinna również posiadać umiejętność organizowania swoich działań, czyli świadomego gospodarowania własnym czasem. Aby to osiągnąć, trzeba przeanalizować swój rozkład dnia i zastanowić się, ile czasu poświęca się na naukę, rozrywkę, wypoczynek, a ile traci w sposób niekontrolowany.

Odpowiednie gospodarowanie czasem pomoże zwiększyć skuteczność działań, swobodę twórczego myślenia, ilość wolnego czasu. Pozwoli to nadać właściwe tempo życia, obniżyć poziom stresu i konsekwentnie i systematycznie dojść do celu.

Zasady planowania:

• zapisywanie planów

• wyznacznie terminów zakończenia poszczególnych zadań

• plany dzienne

• określenie priorytetwów z uwzględnieniem i własnych możliwości i posiadanych środków

• określenie nakładu czasu na wykonanie zadania

• kontrola wykonania zadania

Praca indywidualna a zespołowa

Praca indywidualna.

• Pracownik powinien posiadać odpowiednie kwalifikacje

• Pracownik sam sobie organizuje prace, określa sposób i czas jej wykonania

• Pracownik indywidualnie odpowiada za efekty pracy

Praca zespołowa

• Następuje połączenie poszczególnych zawodów i specjalności

• Członkowie zespołu pełniom różne funkcje

• Zbiorowa odpowiedzialność

Cykl działania zorganizowanego wg Louis'a le Chatalie

• Preparacja- przygotowanie

• Określenie celu

• Zaplanowanie działania

• Przygotowanie sił i środków

• Realizacja planów działania

• Kontrola wyników i wnioski na przyszłość

Efekt synergiczny - największa korzyść z działań dobrze zorganizowanych. To takie zestawienie dwóch lub kilku elementów, aby ich działanie dawało skutek większy niż suma skutków wywołanych przez każdy element z osobna.

Etapy tworzenia zespołu

Faza pierwsza

Na tym etapie ludzie z różnymi oczekiwaniami, potrzebami i doświadczeniami rozpoczynają wspólną pracę.

Dojrzałość funkcjonalna (w zakresie kompetencji) oraz dojrzałość psychologiczna (w zakresie utrzymywania relacji z ludźmi) są niewielkie. Ponieważ uczestnicy nie znają się między sobą, wymagają od osoby kierującej dookreślania struktur, ról, wzajemnych zależności, jak również norm obowiązujących w grupie. Grupa wymaga też zarówno jasnego określenia celów swojej działalności, jak i klarownego podawania zadań.

Na tym etapie ujawnia się duże zapotrzebowanie na informacje zwrotne na temat sposobu wykonywania zadań przez każdego z uczestników. Ponieważ dojrzałość w zakresie kompetencji jest jeszcze niewielka, każdy z uczestników potrzebuje przede wszystkim informacji na temat swojego funkcjonowania - co robi dobrze, co źle i co może robić, by lepiej wykonywać swoje zadania. Ważne by informacje były jak najbardziej szczegółowe, a zespół na każdym etapie zadania dokładnie kontrolowany. Stąd niebywale ważna na tym etapie jest rola lidera, który kontroluje, dostarcza informacji zwrotnych oraz stanowi ogniwo spajające członków grupy.

Faza druga

Na tym etapie dojrzałość funkcjonalna członków grupy jest znacznie większa, niż w poprzednim etapie.

Większość członków grupy posiada już spore doświadczenie w zakresie wykonywanej przez siebie pracy. W związku z tym nie wymagają już tak dokładnego instruowania w zakresie konkretnych zadań, potrafią też sami ocenić jakość wykonanej przez siebie pracy. Nie wymagają też aż tak dużej kontroli - można zatem ograniczyć się do konsultacji na temat sposobu wykonania poszczególnych zadań i powierzyć im odpowiedzialność za ich wykonanie.

Jeżeli grupa ma nadal się rozwijać, należy stawiać przed nią zadania skonsultowane tak, by w toku ich wykonywania uczestnicy byli nawzajem od siebie zależni. Dzięki temu rozwija się proces wzajemnej współpracy, rozwija się też struktura komunikacyjna. Zadaniem lidera na tym etapie jest inicjowanie jak największej ilości bezpośrednich kontaktów między członkami grupy.

Faza trzecia

Na tym etapie grupa osiągnęła już dojrzałość funkcjonalną, dojrzewa teraz głównie w obszarze kontaktów międzyludzkich.

Większość członków grupy stanowią samodzielni specjaliści. W związku z tym nie wymagają już oni instruktażu, i w zasadzie mogą wykonywać większość zadań sami. Następuje zatem kolejne przesunięcie w zakresie odpowiedzialności za wykonywane zadania - członkowie grupy sami odpowiadają za swoją pracę. Grupa gwałtownie dojrzewa również w obszarze kontaktów interpersonalnych, co oznacza znaczny wzrost ilości konfliktów między członkami grupy (przy czym konflikty te nie dotyczą wizji, celów czy norm, dotyczą kontaktów międzyludzkich). W grupie ujawnia się tendencja do ujawniania i podejmowania konfliktów, pojawia się też zapotrzebowanie na skuteczne sposoby ich rozwiązywania.

W związku z tym głównym zadaniem lidera na tym etapie jest koncentracja na sprawach interpersonalnych, i pomoc w wypracowaniu sposobów rozwiązywania konfliktów. Na tym etapie jest on dla większości członków grupy partnerem, posiadającym jedynie nieco więcej władzy niż pozostali jej uczestnicy.

Faza czwarta

Na tym etapie mamy do czynienia z dojrzałym zespołem. Charakteryzują go następujące cechy:

• jasno sprecyzowane cele i zadania, zarówno dla jednostek jak i całej grupy lub instytucji (znane, rozumiane i podzielane przez cały zespół)

• sprawny przepływ informacji pomiędzy liderem i grupą (zadawanie pytań, słuchanie, wspólne wyciąganie wniosków) - komunikowanie się

• sprawny przepływ informacji pomiędzy współpracownikami - członkami grupy

• możliwość brania i dawania wsparcia o charakterze społeczno-emocjonalnym

• istnienie i akceptacja dla wspólnych wartości (norm, celów, oczekiwań, potrzeb) przez wszystkich członków grupy

• relacje grupowe nie utrudniają koncentracji na zadaniach - tworzą klimat twórczej współpracy, sprawny podział ról i funkcji w ramach przydzielonych zadań (uzgadnianie indywidualnych sugestii czy pomysłów w ramach realizacji określonego zadania)

• umiejętności wykorzystywania i uwzględniania indywidualnych cech i predyspozycji w dzieleniu się zadaniami - mające na celu jak najlepsze wykorzystywanie wszystkich posiadanych przez członków grupy umiejętności (rozpoznawanie przez grupę indywidualnych uzdolnień, umiejętności i mocnych stron poszczególnych jej członków)

• wymiany poglądów i współpracy (grupa nie popada w skrajność - z jednej strony brak tendencji do przekształcania się w grupę towarzyską, z drugiej strony nadmierna sztywność i wzajemne animozje nie zakłócają pracy).

Zadaniem lidera na tym etapie jest obserwowanie grupy (czy i jak sobie radzi z powierzanymi jej zadaniami). Ważne jest jednak, by powstrzymywał się od nieuzasadnionych ingerencji i pozwalał członkom grupy na swobodne działanie.

Menedżer

Menedżer - człowiek zarządzający i kierujący, posiadający odpowiednie uzdolnienia i kwalifikacje z zakresu ekonomii, prawa, zarządzania i psychologii.

Cechy menedżera.

• Zdolność formułowania wizji i celów firmy

• Umiejętność właściwego doboru pracowników i kierowania nimi

• Umiejętność szybkiego reagowania na zmiany w otoczeniu

• Otwarcie na świat i kreatywność

• Umiejętność koordynowania różnych przedsięwzięć

• Umiejętność podejmowania trafnych decyzji

• Lojalność wobec firmy i asertywność

Dekalog menedżera

Nie będziesz decydował o wszystkim nadaremno

Słuchaj bliźniego swego jak siebie samego

Myśl pozytywnie

Czcij kadrę swoją

Pomysłów nie zabijaj

Nie bądź seksistą

Czasu nie kradnij

Nie okłamuj się

Nie ufaj nadmiernie ekspertom swoim

Stawiaj sobie dużo pytań

Style kierowania

1. Nakazowy styl kierowania.

Osoba kierująca zespołem w sposób nakazowy:

• skłonna jest dokładnie definiować role swoich podwładnych i współpracowników, dokładnie określać swoje oczekiwania wobec członków zespołu

• wyjaśnia, jaki rodzaj działań powinni pracownicy podejmować gdzie i jak mają wykonywać swoje zadania

• przydziela szczegółowe zadania

• oczekuje od podwładnych realizacji formalnych wymagać i ściśle je kontroluje

• nie interesuje się osobistymi problemami swoich podwładnych i współpracowników

• utrzymuje dystans i nie zwraca uwagi zarówno na emocjonalne relacje między członkami zespołu, jak i między nią a kierowanym zespołem

Kierowanie zespołem w sposób nakazowy jest najbardziej efektywne, gdy członkowie zespołu nie są zdolni do podejmowania odpowiedzialności, albo nie chcą jej podejmować.

Gdy zespół pracuje efektywnie osoba kierująca oceniana jest jako wysoce kompetentna.

Gdy zespół nie pracuje efektywnie osoba kierująca postrzegana jest jako:

• wymuszająca realizację działań

• posiadająca ograniczoną perspektywę - ważny jest tylko cel, zadanie

• zainteresowana jedynie efektami i nie wnika w głębsze uwarunkowania.

2. Konsultacyjny styl kierowania.

Osoba kierująca zespołem w sposób konsultacyjny:

• skłonna jest definiować zadania, role swoich podwładnych i współpracowników dopasowując je do ich realnych możliwości i potrzeb

• dokładnie określa swoje oczekiwania wobec zespołu

• stara się przekonywać bez szantażu czy nacisku, tworzy u pracowników poczucie sensowności zadań, które wykonują (uzasadniając polecenia w oparciu o potrzeby działu, firmy czy też korzyści, które mogą wyniknąć po wykonaniu zadania)

• wyjaśnia, jaki cel i zakres czynności jest do wykonania, dając pracownikom możliwość wyboru sposobu wykonania zadania

• stara się podtrzymywać dobre relacje w grupie

• zapewnia stały dostęp do siebie

• jest przyjaźnie nastawiona

• dba o komunikację wewnętrzną zespołu

• zapewnia społeczne i emocjonalne wsparcie

Kierowanie zespołem w sposób kooperacyjny jest najbardziej efektywne, gdy członkowie posiadają wysokie umiejętności i znają cel i zasady pracy.

Gdy zespół pracuje efektywnie, osoba kierująca oceniana jest pozytywnie, ponieważ tworzy przyjazny klimat dla współpracy i wyrażania własnych pomysłów i odczuć.

1. Gdy zespół nie pracuje efektywnie, osoba kierująca postrzegana jest jako:

• niezdecydowana i wyczekująca

• ulegająca naciskom i tłumaczeniom najsilniejszych członków grupy

2. Koleżeński styl kierowania.

Osoba kierująca zespołem w sposób koleżeński:

• nastawiona jest na wysłuchiwanie swoich podwładnych i współpracowników

• stara się podtrzymywać dobre osobiste relacje w grupie

• zapewnia łatwy dostęp do siebie i jest nastawiona przyjaźnie

• dba o komunikację wewnątrz zespołu, którym kieruje

• zapewnia członkom zespołu społeczne i emocjonalne wsparcie

• określanie szczegółowych zadań zostawia poszczególnym członkom zespołu

• bardziej nastawiona jest na „rzucanie pomysłów” niż przekazywanie wskazówek

Styl koleżeński jest najbardziej efektywny i pozwala członkom zespołu na wykorzystanie posiadanych umiejętności, gdy kierowany zespół posiada niezbędne doświadczenie w danym zakresie, ale nie jest motywowany do brania odpowiedzialności za efekty pracy (często z powodu braku zaufania do swojej kompetencji i/lub braku poczucia bezpieczeństwa).

Gdy zespół pracuje efektywnie, osoba kierująca oceniana jest jako:

• ufająca w kompetencje swoich pracowników

• stwarzająca im okazję do realizacji zawodowych celów

Gdy zespół nie jest efektywny, kierownik oceniany jest jako osoba zwracająca głównie uwagę na swój image „dobrego człowieka”.

3. Delegujący styl kierowania.

Osoba mająca tendencje do tego stylu kierowania zespołem:

• określa szczegółowe zadania oraz sposób ich wykonania

• utrzymuje dystans wobec problemów swoich podwładnych i współpracowników

• nie zwraca uwagi zarówno na swoje relacje emocjonalne z poszczególnymi członkami zespołu, jak i na relacje jakie istnieją między członkami zespołu.

Styl niezobowiązujący jest najbardziej efektywny, gdy kierowany zespół posiada niezbędne kompetencje i doświadczenie oraz jest motywowany do podejmowania odpowiedzialności za efekty działań.

Gdy zespół pracuje efektywnie, osoba kierująca postrzegana jest jako

• doceniająca zawodowe kompetencje członków zespołu

• nie wtrącająca się i nie ingerująca ani w życie prywatne pracowników, ani wykonywane przez nich zadania

Gdy zespół nie pracuje efektywnie osoba kierująca oceniana jest jako nie zainteresowana ludźmi, ani zadaniami, jakie mają oni do wykonania.

Proces motywowania

Oczekiwania pracownika wobec pracodawcy;

• Wynagrodzenie - odpowiednie do pełnionej funkcji

• Zabezpieczenie przed utratą pracy

• Poszanowanie godności i bezpieczeństwo

Oczekiwania pracodawcy wobec pracownika:

• Wykorzystanie wszystkich zdolności

• Aktywna i solidna praca

• Uczciwość i lojalność

Motywowanie - proces kierowniczy, wywołujący i podtrzymujący zachowania pracowników pożądane dla interesów przedsiębiorstwa

Potrzeba - stan, spowodowany brakiem tego co człowiek uważa za niezbędne. Wywołuje dążenie do zdobycia tego co wykorzystuje się w procesie motywowania.

Instrumenty motywacyjne:

• Pieniądze

• Awanse i wyróżnienia

• Świadczenia dodatkowe (emerytalne, mieszkaniowe, medyczne)

Potrzeby ludzkie, ich struktura i znaczenie

Na gruncie krytyki teorii A. Maslowa wyrosła jedna ze współczesnych teorii motywacji zwana teorią ERG C.P. Alderfera. Teoria ta rozbiła hierarchię trzeb A. Maslowa na trzy szczeble: potrzeby egzystencji (E - existence), którym odpowiadają potrzeby fizjologiczne i bezpieczeństwa, potrzeby kontaktów społecznych (R - reletendes), czyli potrzeby przynależności i uznania, potrzeby wzrostu (G - growth) obejmujące potrzebę uznania i samorealizacji .

Teoria ERG sugeruje, że ludzkie działanie może być wywołane jednocześnie przez kilka kategorii potrzeb, np. ludzie mogą być jednocześnie motywowani chęcią zdobycia pieniędzy (egzystencji), przyjaźni i możliwości poprawienia kwalifikacji (wzrostu). Po drugie teoria ta obejmuje element frustracji i regresji, której nie ma u A. Maslowa. Maslow zakładał, że jednostka będzie pozostawać na danym poziomie hierarchii potrzeb tak długo, aż nie zostaną zaspokojone. W teorii ERG stwierdza się natomiast, że jeśli dana potrzeba nie zostanie zaspokojona, jednostka odczuje frustrację i zejdzie na niższy poziom po to, by szukać ponownie sposobów zaspokojenia potrzeb niższego rzędu. Taka interpretacja potrzeb wskazuje na ich zróżnicowane natężenie, które nie zawsze podlega prostej hierarchizacji, bowiem ich wystąpienie i realizacja może mieć charakter dowolny, w zależności od zaistniałej sytuacji

Menedżer powinien, zatem wiedzieć, że w zmieniających się warunkach pra¬cy pracownik będzie chciał realizować te potrzeby, które uzna za najważniejsze. Problem polega na tym, by te najważniejsze potrzeby pracownika były zgodne z interesami firmy . Kierunkową zgodność tych dwóch elementów zapewnia racjonalny system motywowania, którego tworzenie jest jednym z podstawowych zadań menedżerów firmy. System taki powinien charakteryzować się m.in. następującymi atrybutami :

• powinien być celowo ukierunkowany, tzn. uwzględniający konkretną sytuację i potrzeby firmy,

• być wewnętrznie spójny, tzn., że jego poszczególne elementy nie mogą działać sprzecznie, wystąpi, bowiem wtedy zjawisko wzajemnego znoszenia się bodźców i osłabienia ich siły oddziaływania,

• winien być prosty, tj. zrozumiały dla wszystkich i łatwy do sprawdzenia,

• musi być sprawiedliwy i ścisły, tzn. uwzględniający związek w czasie między realizacją celu a należną gratyfikacją,

• powinien być elastyczny i aktywny, tzn. łatwo dostosowywalny do zmieniających się warunków działalności firmy, jej komórek i osób, uwzględniający różnorodność i zmienność systemów płac i innych wynagrodzeń w zależności od warunków

Rodzaje bodźców

Bodźce to instrumenty (narzędzia, środki) wykorzystujące motywy działalności ludzi, pobudzające ich do wykonania określonych zadań oraz wzmacniające motywację dobrej pracy.

Bodźce w ogóle dzieli się na

• bodźce materialne (ekonomiczne)
  Przez bodźce ekonomiczne rozumie się wszelkiego rodzaju środki materialnej zachęty, które stwarzają w ludziach gotowość do największego wysiłku w celu zaspokojenia odczuwanych potrzeb - zarówno ekonomicznych jak i innych, których zaspokojenie wymaga jednak środków materialnych.

• bodźce niematerialne (pozaekonomiczne)
  Przez bodźce ekonomiczne rozumie się wszelkiego rodzaju środki materialnej zachęty, które stwarzają w ludziach gotowość do największego wysiłku w celu zaspokojenia odczuwanych potrzeb - zarówno ekonomicznych jak i innych, których zaspokojenie wymaga jednak środków materialnych.

Przykładem nowoczesnego wykorzystania bodźców pozaekonomicznych jest "teoria ustalania celów", podejście japońskie oraz tzw. "popularne strategie motywacji" .

Teoria ustalania celów zakłada, że menedżer i pracownik powinni wspólnie i w sposób systematyczny ustalać cele dla pracownika. Te cele winny charakteryzować się umiarkowanym stopniem trudności, poza tym być konkretne i takie by pracownik skłonny był celami, pozwala też dopasować je lepiej do indywidualnych jego potrzeb. W tym sensie teoria ta może mieć także charakter bodźca materialnego.

Podejście japońskie, będące swoistą filozofią je zaakceptować i zaangażować się w ich realizację. Ta teoria pomaga menedżerom wiązać nagrodę z osiągniętymi przez pracownik ;zarządzania, zakłada doprowadzenie do wytworzenia się partnerskich stosunków między kierownictwem firmy i pracownikami. W ten sposób i jedni i drudzy postrzegają siebie jako jedni grupę, czego rezultatem jest duże zaangażowanie i motywacja wszystkich uczestników. To podejście również może mieć charakter bodźca ekonomicznego.

Do tzw. popularnych strategu motywacji zalicza się: modyfikację zachowania (OB Mod - organisational behavior modyfication), modyfikowany tydzień roboczy przez ścieśniony tydzień roboczy lub elastyczny czas pracy.

Modyfikacja zachowania jest techniką stosującą koncepcję teorii wzmacniania w układzie organizacji.

Teoria wzmacniania to podejście do motywacji, zgodnie z którym zachowanie wywołujące nagrody będzie prawdopodobnie powtarzane, a prawdopodobieństwo powtórzenia się zachowań pociągających za sobą karę jest mniejsze .

Istnieje kilka technik wzmacniania: pozytywne wzmacnianie, uczenie unikania, wygaszanie, karanie .

Technika wzmacniania wychodzi od określenia zachowań, które mają być zwiększone (np. wyprodukowanie większej liczby jednostek) lub zmniejszone (np. spóźnianie się do pracy, obniżenie ilości braków). Te docelowe zachowania wiąże się następnie z określonymi wzmocnieniami.

Wiele przedsiębiorstw zachodnich wykorzystuje tzw. modyfikowany tydzień roboczy jako strategię zwiększenia motywacji. Strategia ta pomaga zatrudnionym pracownikom w zaspokojeniu potrzeb wyższego rzędu przez wykorzystanie alternatywnych schematów pracy. Stwarza to też możliwość jednoczesnego zaspokojenia kilku potrzeb. Modyfikowany tydzień roboczy znajduje swój wyraz w ścieśnionym tygodniu roboczym - polega to na tym, że pracownicy przepracowują 40 godzin w czasie krótszym od pełnych pięciu dni roboczych. Innym popularnym schematem jest elastyczny czas pracy. W przedsiębiorstwach zachodnich coraz popularniejsze staje się także zezwolenie pracownikom na pracę w domu (dla pracowników piszących czy pracujących na komputerze) oraz dzielenie stanowiska pracy z innymi. To rozwiązanie pozwala na pracę dwóch osób w niepełnym wymiarze godzin, tak że organizacja ma w sumie zapewnioną jego pełnoetatową obsadę .

Poza powyższymi sposobami motywowania pozamaterialnego stosowane są też inne formy zachęty, do których należą m.in.:

• możliwości rozwoju osobistego,

• poczucie współuczestnictwa w zarządzaniu przedsiębiorstwem,

• nieskrępowany dostęp do informacji,

• wizja przedsiębiorstwa,

• zakres kompetencji, samodzielności, odpowiedzialności,

• prestiż wynikający z zajmowanego stanowiska,

• możliwość samorealizacji przez pracę,

• odznaki, odznaczenia, dyplomy,

• samochód służbowy, telefon komórkowy, komputer służbowy itp.

Bodźce zainteresowania materialnego można klasyfikować z różnych punktów widzenia. Według Z. Łaskiego można je podzielić następująco :

Z punktu widzenia oddziaływania podmiotowego można wyróżnić bodźce dla przedsiębiorstwa oraz dla pracowników. Bodźce dla przedsiębiorstwa stwarza centrum (np. oprocentowanie kredytów banków wysokość podatków płaconych przez firmę, stawki celne itp.) oraz rynek (np. wzajemne relacje popytu i podaży, pojawiające się okazje w formie niszy rynkowej itp.). Bodźce dla pracowników wiążą się ściśle z wynikiem finansowym przedsiębiorstwa. Charakteryzują się one tym, że oddziałują na poszczególnych pracowników bezpośrednio lub przez pozie wynagrodzenia danego zespołu. Bodźce te konkretyzują się poprzez określony system wynagrodzeń.

Z punktu widzenia zakresu oddziaływania na pracowników bod materialne dzielą się na indywidualne i zespołowe. Bodźce indywidualne adresowane są do konkretnego pracownika, stymulują ilość i jakość tylko jego pracy. Taki sposób wynagradzania indywidualizuje jednak interesy pracowników, atomizuje zainteresowania, likwiduje a w najlepszym przypadku ogranicza współpracę i wzajemną pomoc w ramach zespołu. Taki system wynagradzania ma swoje uzasadnienie tylko w określonych warunkach i dla niektórych stanowisk pracy. W warunkach pracy powiązanej, a taka przeważa we współczesnych firmach, celowe jest stosowanie ' bodźców zespołowych, tzn. systemów wynagradzania za wyniki pracy całego zespołu czy komórki organizacyjnej. Otrzymana w ten sposób zapłata jest następnie dzielona pomiędzy członków zespołu według wkładu ich pracy. Stosowanie, więc bodźców zespołowych sprawia, że każdy członek zespołu zainteresowany jest ilością i jakością pracy pozostałych, ma więc miejsce wzajemna kontrola i mobilizacja.

Biorąc pod uwagę kryterium roli poszczególnych bodźców można wyróżnić bodźce podstawowe i uzupełniające oraz stałe i ruchome. Do bodźców podstawowych zaliczymy tę formę wynagrodzenia, która po pierwsze: stanowi największy procent wynagrodzenia, jest więc podstawową częścią dochodu pracownika; po drugie: jest wielkością uzależnioną od względnie stałych elementów pracy, co oznacza, że istnieje duży stopień pewności jej otrzymania. Cechy bodźca podstawowego posiada płaca zasadnicza. Do bodźców uzupełniających należą natomiast wszystkie te formy wynagrodzenia, które zależą od warunków zmiennych, a więc nie ma pewności, co do ich otrzymania. Należy zaznaczyć, że siłę działania bodźców uzupełniających można ocenić tylko na tle bodźców podstawowych. Bodźce stałe to takie, które związane są z względnie trwałymi zasadami wynagradzania nie ulegającymi przez dłuższy okres zmianom, dzięki czemu można zawsze liczyć na określony, stosunkowo stały dochód.

Bodźce stałe spełniają jeden z dwóch warunków bodźców podstawowych (trwała zależność od względnie stałych elementów pracy), nie muszą natomiast spełniać warunku drugiego, tzn. nie muszą stanowić większości dochodu pracownika. Do bodźców ruchomych zalicza się te wszystkie formy wynagrodzenia, które zależne są od warunków zmiennych i z reguły składają się z różnych części i wypłacane są z różnych tytułów. A zatem wynagrodzenia te raz mogą wystąpić w komplecie, a innym razem tylko niektóre z nich; raz jest to dochód wysoki, a kiedy indziej raczej względnie niski. Udział bodźców ruchomych w całości wynagrodzenia pracownika nie powinien być zbyt duży, ponieważ pociąga to za sobą destabilizację dochodu, źle wpływa na samopoczucie pracowników, wprowadza do ich pracy niepewność i nerwowość. Zjawisko to jest również negatywnie oceniane przez psychologów pracy i organizatorów pracy.

Motywować pracowników można na wiele sposobów, czy to przez zagrożenie utratą tego, co już osiągnęli, czy też przez stworzenie warunków umożliwiających pełniejszą realizację celów pracownika. W pierwszym przypadku mamy do czynienia z motywacją negatywną (ujemną), w drugim - pozytywną (dodatnią). Motywacja negatywna opiera się na lęku przez stwarzanie poczucia zagrożenia, (np. groźba utraty części zarobków w przypadku gorszej pracy, przesunięcie do pracy mniej płatnej itp.). Motywacja pozytywna polega na stwarzaniu pracownikowi lepszych możliwości realizacji jego celów w miarę spełniania oczekiwań pracodawcy (np. wyższe stanowisko, wyższe zarobki itp.). W praktyce łatwiejsze jest stosowanie bodźców negatywnych, ponieważ szybciej wywołują pozornie pożądany pozytywny efekt. Faktycznie używanie motywacji negatywnej wywołuje określone spustoszenie w osobowości pracownika (jak np. obniżenie poczucia własnej wartości, przyjmowanie postawy defensywnej, spadek ambicji).

Motywowanie przez oddziaływanie bodźców ujemnych może zmuszać ludzi do pracy, ale nie wytwarza w nich zamiłowania do niej i entuzjazmu.

Motywacja pozytywna powoduje większą aktywizację pracownik i pełniejsze wykorzystanie jego możliwości ze względu na większe zaangażowanie uczuciowe. Jest ona motywacją dążenia do czegoś, co w oczach pracownika jest godne pożądania (lepszy zarobek, awans, uznanie itp.). Jej skuteczność w dużej mierze zależy od realności dawanych pracownikowi obietnic i jego przeświadczenia, że sukces jest możliwy.

Działalność gospodarcza

Działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy "Prawo działalności gospodarczej" to: zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Każda osoba fizyczna (także jako wspólnik w spółce cywilnej) rozpoczynająca działalność gospodarczą musi ją zarejestrować.

Podjąć działalność gospodarczą wolno każdemu na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych w przepisach. Zatem każdy może wykonywać dowolną działalność, pod warunkiem, że nie ogranicza tego prawo. Ze względów bezpieczeństwa, ochrony interesów konsumentów i państwa istnieje obowiązek uzyskiwania zezwoleń i koncesji przy wykonywaniu niektórych rodzajów działalności.

Przedsiębiorca jest osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką nieposiadającą osobowości prawnej, ale posiadającą zdolność prawną, która we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, przedsiębiorcami są także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Osoba fizyczna to człowiek występujący jako podmiot prawa. Osobą prawną jest wyodrębniona jednostka organizacyjna, na mocy odpowiednich przepisów wyposażona w zdolność zawierania umów, posiadania praw i obowiązków oraz występowania jako strona przed sądem.

Wszystkie przedsiębiorstwa charakteryzują się:

• samodzielnością prowadzenia działalności gospodarczej;

• równością wobec prawa;

• zarobkowym i rentownym celem swojej działalności;

• posiadaniem bazy materialnej niezbędnej do prowadzenia działalności;

• zarządzaniem przez uprawnione osoby lub organy.

Przedsiębiorca - osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowiści prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, a także wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.

Mały przedsiębiorca - przedsiębiorca, który w poprzednim roku obrotowym:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 50 pracowników

• osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 7 milionów EURO lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 5 milionów EURO.

Nie uważa się jednak za małego przedsiębiorcy, w którym przedsiębiorcy inni niż mali posiadają:

• więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji

• prawa do ponda 25% zysku

• więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy)

Średni przedsiębiorca - przedsiębiorca, nie będący małym przedsiębiorcą, który w poprzednim roku obrotowym:

• zatrudniał średniorocznie mniej niż 250 pracowników

• osiągnął przychód netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych nie przekraczający równowartości w złotych 40 milionów EURO lub suma aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec poprzedniego roku obrotowego nie przekroczyła równowartości w złotych 27 milionów EURO.

Nie uważa się jednak za średniego przedsiębiorcy, w którym przedsiębiorcy inni niż średni lub mali posiadają:

• więcej niż 25% wkładów, udziałów lub akcji

• prawa do ponda 25% zysku

• więcej niż 25% głosów w zgromadzeniu wspólników (akcjonariuszy)

W przepisach prawa polskiego wyraźnie zagwarantowana jest swoboda podejmowania działalności gospodarczej. Podstawa prawna: art. 20 Konstytucji RP, zgodnie z którym społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 22 Konstytucji RP, zgodnie z którym ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Art. 5 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193) stanowi, że podejmowanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.

Wolność podejmowania działalności gospodarczej nie może być jednak pojmowana w sposób absolutny. Ustawy wprowadzają określone ograniczenia tej wolności. Przedsiębiorca jest zobowiązany zapoznać się ze wszystkimi warunkami prowadzenia działalności gospodarczej, wynikającymi z obowiązujących przepisów, oraz stosować się do nich w trakcie jej wykonywania. Przepisy budowlane, sanitarne, przeciwpożarowe oraz z zakresu ochrony środowiska to tylko niektóre, a nie wszystkie przepisy do których przedsiębiorca zobowiązany jest się stosować.

POMYSŁ NA BIZNES

Pomysł na biznes można uznać za obiecujący, jeśli zawiera on następujące cztery elementy:
Pomysł na biznes, w co zainwestować, jakie przedsięwzięcie prowadzić to dylemat, który często spędza sen z powiek wielu firmom i osobom.

A więc do początku, co jest najważniejsze, czym się kierować przy wyborze działalność, którą chcemy podjąć?

LICZY SIĘ POMYSŁ

Na początku należy ocenić czy dany produkt/usługa faktycznie zapewni klientowi jakąś wartość, czy jego rynek zbytu jest wystarczająco duży i z jaką wielkością potencjalnej sprzedaży mamy do czynienia. Sam pomysł jako taki nie zawiera w sobie wartości ekonomicznej, nabiera jej dopiero wtedy, gdy zostanie pomyślnie przekształcony w biznes plan a następnie wdrożony.
Elementy obiecującego pomysłu na biznes:

• Oczywista wartość dla klienta

• Rynek o odpowiednich rozmiarach

• Wykonalność i rentowność

• Wystarczający stopień innowacyjności

Oczywista wartość dla klienta

Wartość produktu lub usługi dla klienta polega na tych elementach, które są nowe lub lepsze w porównaniu do konkurencyjnych ofert lub alternatywnych rozwiązań. Wartość odgrywa więc kluczową rolę w odróżnianiu naszego produktu od innych, co ma podstawowe znaczenie w marketingu. Jest ona niezbędnym warunkiem sukcesu danej koncepcji biznesu. O ile to tylko możliwe, należy starać się wyrazić wartość dla klienta u ujęciu liczbowym.

Rynek o odpowiednich rozmiarach

Pomysł na biznes będzie miał wartość ekonomiczną jedynie wtedy, gdy odniesie sukces na rynku.
Zawsze musimy się liczyć z konkurencją - zarówno bezpośrednią ze strony firm, które oferują podobny produkt, jak i pośrednią, ze strony produktów - substytutów, które mogą zaspokoić tą samą potrzebę.

Wystarczający stopień innowacyjności

Pomysły na biznes można sklasyfikować według dwóch kryteriów: produkt/usługa i system biznesowy. W obu tych kategoriach można wymyśleć coś nowego lub wykorzystać już istniejące rozwiązania. Upraszczając można zdefiniować system biznesowy jako proces, w którego początkowej fazie produkt/usługa jest tworzony, a w końcowej dostarczany klientowi.
Termin "innowacja" stosowany jest z reguły w kontekście nowych produktów, wytwarzanych przy użyciu konwencjonalnych metod produkcji i dostarczanych klientom za pośrednictwem istniejących kanałów dystrybucji.

Innowacje w systemie biznesowym są mniej oczywiste, lecz nie mniej istotne.
Przy opracowywaniu nowych produktów głównym celem jest ulepszanie szeroko rozumianej wartości oferowanej klientom, natomiast innowacje w systemie biznesowym związane są z obniżaniem kosztów i przyspieszaniem procesów co daje oszczędności, na których skorzystać mogą również klienci, gdyż pozwalają one na obniżenie cen.

Rzadko zdarza się, aby oba te typy innowacji - w obrębie produktu i w obrębie systemu biznesowego - zaistniały razem, doprowadzając do powstania nowej branży.

Wykonalność i rentowność

I wreszcie trzeba ocenić realne szanse wdrożenia danego pomysłu. Oprócz szczególnych czynników, które mogą sprawić, że pomysł okaże się niewykonalny (np. względy prawne, standardy) oceniać można czas i środki potrzebne do realizacji projektu.

Ściśle związana z kryterium wykonalności jest rentowność. Firma musi być zdolna do przynoszenia zysków w dłuższej perspektywie

Ochrona pomysłu

Tylko niektóre pomysły są autentycznie nowatorskie. Naprawdę przełomowe pomysły są efektem ciężkiej pracy i dlatego nie mogą być łatwo powielone.

• opatentowanie - zalecane jest szybkie opatentowanie pomysłu, zwłaszcza w przypadku nowych produktów lub procesów.

• Umowa o zachowaniu poufności - prawnicy, powiernicy, pracownicy banków są prawnie zobowiązani do zachowania poufności informacji dotyczących ich klientów. Również przedstawiciele firm typu venture capital zainteresowani są utrzymaniem poufności, aby w nowe pomysły nie został wtajemniczony ktoś niepotrzebny. To samo odnosi się do profesjonalnych doradców. W niektórych sytuacjach umowa o poufności może jednak przynieść pożądane skutki. Jak każdy dokument prawny, również i ten działa jedynie w pewnych granicach, poza nimi zaś znajduje się szara strefa umożliwiająca działania, w przypadku których trudno będzie udowodnić w sądzie pogwałcenie warunków umowy.

• Szybka realizacja - najlepszą obroną przed kradzieżą własności intelektualnej jest jak najszybsza realizacja planu. Droga od wymyślenia pomysłu do założenia firmy jest długa i wymaga wiele pracy. Wysiłek ten, nazywany "barierą wejścia", może udaremnić zakusy potencjalnych naśladowców.

• pomysł na biznes - sprawdź sam czy jest naprawdę dobry.

• Pierwotny pomysł musi najpierw zostać poddany szybkiemu testowi, który pozwoli stwierdzić jego wykonalność. Przed podjęciem kolejnych kroków należy ocenić go pod kątem wartości dla klienta, możliwości rynkowych, stopnia innowacyjności oraz zastanowić się, czy pomysł ten będzie możliwy do wdrożenia a zarazem dochodowy.

• przetestuj swój pomysł! Przedyskutuj swój pomysł z przyjaciółmi, profesorami, ekspertami i potencjalnymi klientami. Im szersze poparcie dla swojego pomysłu uzyskasz, tym lepiej będziesz umiał opisać związane z nim korzyści i możliwości rynkowe. Będziesz ponadto dobrze przygotowany do dyskusji nt. twojego pomysłu z profesjonalnymi inwestorami, gdy przyjdzie na to czas.

• Czy twój pomysł jest naprawdę nowy? A może ktoś już go opracował albo nawet zgłosił do opatentowania/wdraża?

• Czy pomysł ten będzie można wdrożyć w rozsądnym okresie czasu przy wykorzystaniu rozsądnych środków (np. finansowych)?

• Kto będzie kupował nasz produkt/usługę?

• Dlaczego klienci będą kupować ten produkt/usługę? Jaką potrzebę on zaspokaja?

• W jaki sposób produkt/usługa będzie dostarczana klientom?

• Na czym dokładnie polega innowacyjność danej koncepcji biznesu, nowość na rynku, czy jest to już "oklepany" pomysł. Który od dawna prowadzi sąsiad ?

• Co sprawia, że jest to koncepcja jedyna w swoim rodzaju?

• Co sprawia, że dany produkt/usługa jest lepsza od podobnych produktów oferowanych przez konkurencję?

• Jakiego rodzaju przewagę nad konkurencją będzie mieć nowa firma i dlaczego konkurencja nie będzie w stanie łatwo jej skopiować?

• Kiedy produkt/usługa zacznie przynosić zyski? Jakie koszty trzeba będzie ponieść? Jakiej ceny należy zażądać?

BIZNES PLAN

Biznes plan- element bardzo wazny nie tylko przy planowaniu ale i prowadzeniu własnego biznesu, nie tylko przy poszukiwaniu pieniędzy i źródeł finansowania ale po to by sprawdzać własne kroki, monitorować czy nasze pomysły i zamierzenia idą we właściwym kierunku.

BIZNES PLAN

Celem biznes planu jest przedstawienie przyszłego kształtu przedsiębiorstwa.

Biznes plan:

• Ułatwia uzyskanie odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące Twojej przyszłej firmy oraz kontrolę realizacji planów. Opracowując go na papierze doskonalisz umiejętności w zarządzaniu firmą oraz masz możliwość regularnego korygowania błędnych pomysłów. Biznes plan sprzyja realizmowi.

• Ułatwia określenie wielkości środków finansowych potrzebnych do finansowania Twojej firmy.

• Jest dokumentem umożliwiającym uzyskanie środków finansowych z banku lub od inwestorów.

• Jest dokumentem informującym pracowników jak również instytucje zewnętrzne o zamierzeniach Twojej firmy.

Reguły biznes planu

• Należy określić, dla kogo BP jest przygotowany i do jakiego celu ma służyć. Pozwoli to określić, którym częściom planu należy poświęcić najwięcej uwagi.

• Materiały źródłowe służące do opracowania planu powinny być bogate i starannie przygotowane.

• Należy zweryfikować, dyskutując ze znajomymi, pierwsze wersje swoich pomysłów.

• Nie należy kopiować innych planów zmieniając jedynie dane i liczby. BP powinien mieć specyficzną formę dla danego przedsięwzięcia gospodarczego.

• Należy sprawdzić czy opracowany plan nie zawiera sprzeczności lub powtórek.

• Należy sprawdzić realność przewidywań, szczególnie w zakresie szacowanych dochodów i kosztów eksploatacji firmy.

• Należy wykonać, maksymalnie na 2 stronach i w formie przyciągającej ewentualnych partnerów czy inwestorów, podsumowanie swojego BP.

Budowa biznes planu

Nie ma ścisłych reguł określających strukturę biznes planu. Biznes plan powinien mieć formę podkreślającą atrakcyjność danego projektu, jak również uwzględniać wymagania adresata.

Koncepcja ogólna firmy

Ogólna charakterystyka projektu przedsiębiorstwa

• W miarę dokładne zaprezentowanie produktu lub usług

• Opis w jaki sposób prawa autorskie produktu są zabezpieczone prawnie

• Lokalizacja i wielkość firmy

• Rynek docelowy - jego krótka charakterystyka

• Przewaga konkurencyjna produktu

• Historia firmy, jej założyciele
  
  Struktura przedsiębiorstwa

• Forma prawna przedsiębiorstwa

• Główni akcjonariusze i rozłożenie akcji firmy na akcjonariuszy

• Lista zawartych kontraktów związanych z funkcjonowaniem firmy

• Przedstawienie zarządu i dyrekcji firmy

• Zakontraktowani konsultanci lub profesjonaliści

• Schemat organizacyjny przedsiębiorstwa

• Funkcje i zakres odpowiedzialności kluczowych pracowników firmy
  
  Plan produkcji lub usług

• Krótki opis procesu produkcyjnego

• Potrzeby materiałowe firmy w zakresie: budynki, energia, narzędzia, ...

• Zapotrzebowanie firmy na surowce

• Charakterystyka gospodarki magazynowej

• Dostawcy firmy

• Wymagany personel do produkcji

• Szacunek kosztów związanych z produkcją

• Ocena potrzebnego kapitału
  
  Charakterystyka branży

• Perspektywy branży

• Charakterystyka rynku docelowego, segmentu firmy

• Charakterystyka typowych klientów

• Charakterystyka konkurencji

• Perspektywy branży

• Charakterystyka rynku docelowego, segmentu firmy

• Charakterystyka typowych klientów

• Charakterystyka konkurencji
  
  Cele handlowe firmy. Cele handlowe powinny iść w parze z planami osobistymi, umiejętnościami w zarządzaniu i życiem rodzinnym.

• Roczna wielkość sprzedaży

• Planowany zysk

• Planowany udział w rynku

• Długookresowa ocena rentowności inwestycji

• Długookresowa ocena wielkości sprzedaży
  
  

Plan handlowy

• Strategia handlowa - cele handlowe, rynek docelowy, opis wykorzystywanych sił sprzedaży, formy wspomagania sprzedaży bezpośredniej

• Dystrybucja

• Ceny towarów oraz przewidywana marża zysku

• Reklama

• Udzielane gwarancje
  
  Przewidywania sprzedaży

• Przewidywania sprzedaży są kluczowym elementem projektu. Decydują one o zaufaniu do projektu i są podstawą zarządzania finansowego.

• Przewidywania sprzedaży opierają się zazwyczaj na hipotezach, które w tym miejscu należy zaprezentować.
  
  Ocena ryzyka

• Reakcja konkurencji

• Czynniki zewnętrzne: nowe technologie, recesja, strajk, nowi konkurenci, ...

• Czynniki wewnętrzne: dymisja dyrekcji, problemy z pracownikami

• Plan minimalizacji ryzyka
  
  Plan dzialania

• Etapy realizacji rocznych celów firmy

• Punkty odniesienia do oceny rezultatów: poziom produkcji, poziom sprzedaży, ...
  
  Planowanie finansowe

• Dokumenty aneksowe mogą być dostarczone na specjalne zamówienie. Przed zaprezentowaniem biznes planu pożyczkodawcy lub inwestorowi, należy skonsultować plan z księgowym.
  
  Stan finansów firmy

• Bilans i rezultat finansowy roku ubiegłego
  
  Przewidywania finansowe

• Bilans otwarcia dla nowej firmy

• Projekt rezultatu finansowego firmy szczegółowy na najbliższy rok i skrócony na najbliższe dwa lata

• Projekt przepływów finansowych, złożony z miesięcznych budżetów wejścia i wyjścia środków finansowych w nadchodzącym roku
  
  Finansowanie projektu

• Kredyt - wielkość, warunki kredytowania, termin spłaty, gwarancje spłaty

• Przedmiot kredytowania - szczegółowy opis aktywów, będących przedmiotem finansowania

• Kapitał własny założyciela wprowadzony do firmy
  
  Pożyczka eksploatacyjna

• Wymagana marża kredytowa na bieżące prowadzenie firmy

• Maksymalna wielkość kredytu - zgodnie z i projektem przepływów finansowych
  
  Aktualny stan finansowania

• Niespłacone kredyty - saldo, sposób spłaty, cel kredytu, gwarancje

• Posiadana marża kredytowa
  
  Referencje finansowe

• Nazwa i dane kredytodawcy

• Nazwa i dane adwokata

• Nazwa i dane firmy księgujące

Finansowanie BP

Powodzenie firmy zależy od dwóch elementów:

Koncepcji produktu ocenianej z punktu widzenia korzyści jakie przynosi klientowi, czyli stopnia w jakim produkt zaspakaja potrzeby i jest pożądany przez klientów. Tak pojęta wartość produktu jest źródłem dochodów i zysku firmy.

Racjonalnego wykorzystania kapitału, czyli pieniędzy wprowadzonych do firmy i wykorzystanych do wytworzenia (produkcji) i przekazania (marketing) produktu klientowi.

Podstawowe źródła finansowania firmy:

Kapitał własny założyciela firmy.

Źródłem kapitału własnego może być:

• Rodzina, przyjaciele, spadek, hipoteka osobista.
  Pożyczając od rodziny należy uregulować spłatę pożyczki na bazie czysto handlowej. Zaoferować gwarancję i określony zysk. Przedstawić pożyczkodawcom biznes plan.

• Partnerzy
  Dobrze jest znaleźć partnera, który oprócz posiadania funduszy zna branżę, w której działa firma oraz posiada przydatne kompetencje, których Ty nie masz. Odpowiednie umowy powinny określać wpływ partnera na decyzje w firmie jak i jego stopień odpowiedzialności za zadłużenie firmy.

• Inwestorzy, których możemy podzielić na aktywnych, ingerujących w sprawy firmy i pasywnych, mało uczestniczących w projekcie.

• Pożyczka długookresowa
  Jest przyznawana na okres odpowiadający okresowi życia finansowanego aktywu. Zawiera kalendarz spłat odsetek. Niepłacenie odsetek często powoduje karę. Poziom odsetek jest zazwyczaj stały. Istnieje szereg form pożyczek długookresowych.

• Pożyczka krótkoterminowa
  Wykorzystywana zazwyczaj na koszty eksploatacji firmy. Odsetki są zazwyczaj większe, ze względu na stosunkowo niskie gwarancje. Istnieje szereg form pożyczek krótkoterminowych.

• Inne źródła finansowania
  

Wynajęcie zamiast zakupu wyposażenia do firmy. Uzyskana stąd gotówka może być zainwestowana w Twoje bardziej rentownie przedsięwzięcie. Posiadając własny kapitał uruchamiamy

• dzwignie finansową

• umożliwiającą uzyskanie większego kredytu.

• Finansowanie surowców przez ich dostawców, poprzez uzgodnienie odroczonych płatności. Dostawca może przyznać rabat za przyśpieszoną płatność lub karne odsetki za opóźnienia, jak również prowadzić okazjonalne kontrole zapasów przez swojego reprezentanta.

• Wynajmując lokal często trzeba go zaadoptować do warunków firmy. W zamian za podpisanie przedłużonego kontraktu wynajmu lokalu, wynajmujący może sfinansować jego modernizację. Spłata pożyczki w okresie trwania kontraktu wynajmu.

• Źródłem finansowania firmy mogą być również wcześniejsze płatności klientów, jak i składane depozyty na okres realizacji zamówienia.

• Można skorzystać z firm fakturujących, które w zamian za procent i odsetki pokrywają konto klientów naszej firmy.

Jak pozyskać Inwestorów

W pierwszym rzędzie należy się zwrócić do znajomych osób, może znają zainteresowane osoby. Należy pamiętać o:

• Znacznym wkładzie własnego kapitału, co zmniejsza ryzyko inwestora,

• Wysokim poziomie odsetek, którego może wymagać inwestor,

• Udziale inwestora w kluczowych decyzjach

• Pożyczkodawcach
  
  Zwracając się do firmy udzielającej kredytu, należy dobrze sprzedać swój projekt.
  Najistotniejszą rzeczą jest stopień w jakim produkt zaspakaja potrzeby klientów - gdyż to decyduj e o przyszłym zysku firmy.
  
  Podanie o pożyczkę powinno odpowiadać na pytania:

• W jakim stopniu będziemy w stanie spłacać kredyt z nadwyżek finansowych firmy,

• Należy określić bieżący stan finansowy firmy,

• Należy określić osobisty wkład finansowy w firmę, o Uwzględnić inne źródła spłaty pożyczki.

BUDOWA BIZNES PLANU

Opis przedsięwzięcia

Plan marketingowy

Plan finansowy

Plan organizacyjny

Opis przedsięwzięcia - charakterystyka ogólna

Pierwszą część biznes planu można podzielić na trzy części:

opis ogólny

prezentacja produktu lub usług

uzasadnienie wyboru lokalizacji firmy

Plan marketingowy - charakterystyka ogólna

Działania marketingowe odgrywają znaczącą rolę w powodzeniu firmy na rynku. Kluczowym elementem sukcesu firmy jest dobra znajomość potrzeb klientów, ich upodobań oraz oczekiwań względem naszego produktu.

Znajomość potrzeb klientów jest niezbędna do opracowania trafnej strategii marketingowej.

Plan finansowy - charakterystyka ogólna

Profesjonalne zarządzanie finansami firmy leży u podstaw jej rentowności. Jako szef powinieneś określić i wprowadzić politykę finansową, pozwalającą sprostać finansowym zobowiązaniom firmy.

Plan organizacyjny - charakterystyka ogólna

Prowadzenie firmy to coś więcej niż tylko chęć bycia własnym szefem.

Wymaga: poświęcenia, wytrwałości, umiejętności podejmowania decyzji oraz dobrego zarządzania pracownikami i finansami.

Opis ogólny

Opis ogólny projektu powinien podkreślać specyfikę podejmowanej działalności oraz wyjaśniać w jaki sposób i dlaczego te specyficzne cechy produktu przyciągną klientów. Pisanie biznes planu jest zajęciem twórczym, dlatego w trakcie jego rozwijania można modyfikować wstępne założenia.

Wstępny opis powinien przedstawiać wizję i cele działalności oraz wyjaśniać dlaczego podejmowana jest ta a nie inna działalność gospodarcza.

Na okładce należy podać: nazwę, adres, telefon firmy oraz nazwiska jej założycieli.

Opis ogólny powinien zawierać:

Formę prawną firmy: spółka cywilna, spółka prawa handlowego, ...

Rodzaj działalności: handel, produkcja , usługi.

Produkt bądź oferowane usługi. Należy opisać w jaki sposób jest wytwarzany.

Rodzaj działalności: niezależna firma, przejęcie innej firmy, rozszerzenie dotychczasowej działalności, franchising.

Dlaczego działalności będzie przynosiła zysk? Jakie elementy sprzyjają jej rozwojowi? Dzień i godzinę rozpoczęcia działalności

Jaką wiedzę posiadamy o branży, w której rozpoczynamy działalność? Gdzie zdobyliśmy posiadane wiadomości?

Charakterystyka produktu

W tej części przedstawić należy zalety produktu, z punktu widzenia klienta. Przemyślenie tych zagadnień ma znaczący wpływ na budowanie satysfakcji i lojalności klientów oraz zwiększanie konkurencyjności produktów.

Charakterystyka produktu powinna zawierać dane:

Co sprzedajemy?

Jakie korzyści przysparzają klientom nasze produkty?

Należy stworzyć listę argumentów sprzedaży, którą będziemy posługiwali się w materiałach reklamowych, sprzedaży bezpośredniej, ...

Na który z produktów jest stałe zapotrzebowanie. Czy jego sprzedaż będzie pewnym i ciągłym źródłem dochodów?

Opisać wielkość produkcji planowanej na pierwszy rok. Warto odpowiedzieć na pytanie-czy potrafimy określić przewidywaną wielkość sprzedaży.

Opisać swoich poddostawców. Na ile jesteśmy od nich uzależnieni?

Co jest innego, szczególnego w oferowanych przez nas produktach bądź usługach?

Ważne dla właścicieli:

• rysunków konstrukcyjnych

• rozwiązań patentowych

• praw autorskich

• marki handlowej

• topografii elektronicznych układów zintegrowanych

Pomyśl o prawnym zabezpieczeniu Twoich praw własności!

Lokalizacja

Lokalizacja firmy może odegrać decydująca role w Twoich zamierzeniach. Twoja firma powinna być jak najbliżej klientów, łatwo dostępna i stwarzać poczucie bezpieczeństwa.

Należy rozważyć następujące problemy:

Jakie podstawowe wymogi powinna spełniać siedziba firmy?

Jakiego rodzaju powierzchni użytkowych potrzebujesz

Wymagany metraż i budynek?

Czy łatwy jest transport i dostęp do firmy? Jakie jest oświetlenie ulicy? Czy masz wygodny parking przed siedzibą?

Czy przewidujesz zmiany na rynku?

Plan finansowy

Zdrowe zarządzanie finansami jest jednym z najlepszych sposobów na utrzymanie rentowności fermy. Złe zarządzanie finansami jest natomiast częstą przyczyna upadku przedsiębiorstw.

By prowadzić efektywną politykę finansową musisz opracować jednorazowy budżet otwarcia firmy oraz wykonywać budżety operacyjne.

Budżet otwarcia

• Budżet otwarcia uwzględnia koszty:

• Osobiste założyciela firmy - przed jej otwarciem

• Opłaty legalislacyjne i inne zawodowe

• Wynajem lokalu

• Uzyskanie licencji i pozwoleń

• Meble i wyposażenie firmy

• Ubezpieczenia

• Dodatkowe usługi zewnętrzne

• Reklama i promocja

• Pensje

• Koszty prowadzenia zewnętrznej księgowości

• Podatki

• Opłaty stałe: ogrzewanie, światło, ...

• Samochód

• Ubezpieczenia pracowników

Budżet operacyjny

Budżet operacyjny jest sporządzany gdy już jesteś gotowy otworzyć firmę i odzwierciedla on Twoje priorytety w sposobie wydatkowania pieniędzy. Budżet operacyjny powinien uwzględniać wydatki związane z prowadzeniem pierwszych trzech do sześciu miesięcy działalności.

Budżet operacyjny zawiera koszty:

• Ubezpieczenia majątku i produktów - koszty stałe

• Podatek od dóbr trwałych - koszty stałe

• Amortyzacja kapitału - koszty stałe

• Wyrównania dla pracowników - koszty stałe

• Odsetki od długoterminowych pożyczek - koszty stałe

• Opłaty bieżące - ogrzewanie, światło - koszty stałe

• Dodtkowe specyficzne koszty - koszty stałe

• Podstawowe pensje pracowników - koszty zmienne

• Dodatkowe koszty związane z pracownikami - ubezpieczenia zdrowotne, od bezrobocia, - koszty zmienne

• Poddostawcy, produkty oraz dodatkowe usługi zewnętrzne zamawiane przez firmę - koszty zmienne

• Nieregularne naprawy i koszty utrzymania biura - koszty zmienne

• Reklama i promocja - koszty zmienne

• Koszty związane z samochodem - koszty zmienne

• Księgowość zewnętrzna - koszty zmienne

Część finansowa biznes planu powinna zawierać:

• projekt bilansu,

• projekt przewidywanych rezultatów finansowych czyli różnicy pomiędzy dochodem firmy i związanymi z nim wydatkami

• projekt planowanych przepływów finansowych (cash flow), informujący o wyjściu i wejściu środków finansowych.

• kopie aplikacji zaciągniętych pożyczek,

• listę wyposażenia biura z wyceną sprzętu,

Projekt przewidywanych rezultatów finansowych oraz projekt przepływów finansowych powinien być wykonany na okres trzech lat, z dokładnością do miesiąca dla pierwszego roku i kwartału dla dwóch kolejnych lat. System księgowania i kontroli inwentaryzacyjnej powinien być również przedstawiony w tej części biznes planu.

TWORZENIE PLANÓW MARKETINGOWYCH

Dobry plan marketingowy to nie tylko element dobrego biznesplanu ale przede wszystkim recepta na to by klient był zadowolony i usatysfakcjonowany, co przełoży się na wyniki finasowe. Wszakże to klient płaci nam i naszym pracownikom pensje.

Plan marketingowy

Marketing decyduje o powodzeniu firmy na rynku. Jakość działań marketingowych, z uwzględnieniem kilku innych czynników, określa stopień sukcesu lub porażki firmy. Istotnym elementem skutecznego marketingu jest znajomość upodobań, antypatii oraz oczekiwań potencjalnych klientów. Identyfikując te elementy możemy opracować strategię marketingu, która pozwoli rozwinąć i zaspokoić ich potrzeby.

Podziel swoich potencjalnych klientów na grupy wiekowe, płeć, poziom dochodu i wykształcenia oraz miejsce zamieszkania. Zacznij od klientów, którzy są najbardziej skłonni kupować Twoje produkty lub usługi. W miarę rozszerzania podstawowej grupy klientów będziesz modyfikował biznes plan.

Plan marketingowy, stanowiący część biznes planu, powinien odpowiadać na następujące pytania:

Kim są Twoi klienci?

Klienci indywidualni, hurtownie, sklepy detaliczne, ...
Staraj się wyliczyć wszystkich, którzy mogą kupić Twój produkt. Pomyśl jak wyobraża sobie Twoją firmę każda z grup.

W jaki sposób dasz się poznać swoim klientom?

Czy wykorzystujesz wszystkie dostępne strategie promocji swoich produktów.

Opisz jak otrzymujesz zamówienie od klienta i w jaki sposób Ci klient płaci?

Czy twój rynek rośnie, nie zmienia się czy maleje?

Czytaj na bieżąco artykuły w prasie specjalistycznej.

Określ granice rynku na pierwszy rok działalności.

Później stopniowo go rozszerzaj. Czy Twój rynek jest wystarczająco duży by gwarantować rozwój firmie?

Jak utrzymasz lub zwiększysz swój udział w rynku?

Podaj planowaną wielkość sprzedaży na pierwszy rok działalności.
Oprzyj ocenę na: wielkości rynku, poziomie konkurencji, Twoich cenach, strategii promocji oraz tendencjach na rynku. Wykonaj prognozy optymistyczne, pesymistyczne i neutralne.

Jakie są segmenty Twojego rynku?

Jeśli prowadzisz franchising, czy dostawca licencji prowadzi promocje na Twoim terenie? Bazując na strategii dawcy franchisingu, jak będziesz promował sprzedaż? Jaką planujesz strategię cenową?

Lokalizacja konkurencji

Dobra znajomość klienta to nie wszystko. Na rynku są również nasi konkurenci. Walka konkurencyjna jest sposobem życia. Walczymy o pracę, wykształcenie, zwycięstwo sportowe, większość aspektów naszego życia. Kraje walczą o klientów na rynku międzynarodowym, podobnie jak poszczególni przedsiębiorcy na lokalnych rynkach. Można rzec, że biznes to ogromna arena walki, dlatego trzeba znać swoich konkurentów. Poniższe pytania mogą Ci w tym pomóc:

Wylicz swoich pięciu najbliższych konkurentów.

• Kim są Twoi niebezpośredni konkurenci? Na ile zbliżone są ich produkty do Twojego?

• Jak rozwija się biznes konkurentów: jest stabilny, rośnie. maleje?

• Określ poziom cen Twoich do konkurencyjnych. Jakich używają argumentów sprzedaży? Próbuj uchwycić ceny hurtowe i detaliczne.

• Co nauczyłeś się od konkurentów, z ich sposobu reklamy? o Jakie są ich silne punkty i słabości?

• Czym ich produkt różni się od Twojego?

Utwórz kartotekę każdemu z konkurentów. Zbieraj ich materiały promocyjne oraz informacje o ich strategiach cenowych. Okresowo przeglądaj zgromadzone dokumenty. Powyższa technika ułatwi Ci zrozumienie konkurentów oraz tego jak prowadzą swoje interesy.

Cena, promocja, reklama

Strategia cenowa jest jedną z technik walki konkurencyjnej. Istnieje kilka rodzajów strategii cenowych jak: strategia oparta na kosztach wytwarzania, strategia cen konkurencyjnych, strategia cen poniżej lub powyżej konkurencji, ...

Śledząc ceny konkurentów możesz określić poziom własnych cen na rynku. Dobrze zaplanowana strategia cenowa wraz z ciągłym śledzeniem relacji cen do ponoszonych kosztów, mają istotny wpływ na sukces firmy.

Pamiętaj że mieć dobry produkt lub usługę bez reklamy i promocji znaczy nie rozwinąć firmy wcale.
Rozwój firmy - pomysły marketingowe, które warto wykorzystać
Firma przynosi dochody tylko wtedy, gdy ludzie o niej wiedzą. Informacją o produkcie lub usłudze zajmuje się marketing.

Marketing- jest to zespół technik informowania klientów o produktach bądź usługach. Mogą to być przesyłki pocztowe, akwizycja telefoniczna, reklama uliczna, konferencje, targi, prezentacje ustne, radio, telewizja, wizytówki. Do klientów należy docierać na wiele sposobów, gdyż ludzie różnie reagują na poszczególne media. Strategia marketingowa musi być dobrana profesjonalnie.

Opracowując i realizując plan marketingowy należy pamiętać o kilku istotnych sprawach, t.j:

• dobrze poznaj rynek - nie istnieje koncepcja, którą można wykorzystać jednakowo skutecznie w marketingu wszystkich produktów i usług. Inaczej prowadzony jest marketing produktów, a inaczej usług ( inaczej sprzedaje się Fiata, a inaczej Rolls Royce'a)

• nie istnieje jeden "właściwy" plan marketingowy - każdemu człowiekowi odpowiadają inne techniki marketingu. Niektóre osoby nie wystąpią przed grupą potencjalnych klientów, ryzykując nawet zamknięcie swojej firmy. Inni wręcz uwielbiają występy publiczne. Należy więc wybrać taką formę marketingową, która najbardziej odpowiada.

• Dostosuj działania do własnych potrzeb - spośród dostępnych opcji trzeba wybrać te, które odpowiadają charakterowi firmy, są zgodne z celami i pasują do miejsca wykonywania działalności, finansów, prowadzenia interesów.

• Wykorzystaj te pomysły i myśl kreatywnie - niektóre z przytoczonych pomysłów warto wykorzystać od razu, inne trzeba doszlifować, jeszcze inne mogą okazać się całkowicie nieprzydatne.

Marketing w praktyce - zasady

Powtarzanie - rób daną rzecz dopóty, dopóki Ci się to opłaca. Twój własny przekaz znudzi się znacznie wcześniej Tobie, niż Twoim klientom.

Wytrwałość- gdy spadają obroty pojawia się myśl o zaniechaniu lub przerwaniu działań marketingowych. Jednak to właśnie wtedy trzeba te działania kontynuować.

Konsekwencja w działaniu- ogólny przekaz marketingowy musi być spójny i konsekwentny, nawet jeśli po sprawdzeniu ich w praktyce niektóre pomysły marketingowe zostaną odrzucone. Jeśli zamierzamy wykorzystać mailing, należy wysłać serię listów, kartek pocztowych lub ulotek. Nie należy jednak wysyłać pojedynczej kartki, a w ślad za nią ulotki i listu.

W materiałach promocyjnych eksponuj zalety, a nie cechy produktu- trzeba położyć nacisk na sposób, w jaki produkt lub usługa ułatwi klientowi życie, nie zajmujemy się samą istotą działania produktu lub usługi.

Marketing i sprzedaż to dwie różne sprawy- sprzedaż planuj w krótszych odstępach czasu, np. na jeden dzień lub tydzień. Plan marketingowy zaś powinien objąć dłuższy okres, np. 5 lat.

Staraj się , aby każde zamówienie było jak największe- jeżeli zamówienie na produkt lub usługę ma szansę się powtórzyć można zaproponować ustalenie stałego zamówienia na wysyłkę danego towaru w ustalonych odstępach czasu.

Pytaj ludzi, którzy do Ciebie dzwonią o nazwisko i telefon- pomaga to bowiem nawiązywać lepsze stosunki z klientami, co może być przydatne w dalszej współpracy.

Adresuj działania marketingowe do konkretnej grupy klientów- reklamowanie produktu lub usługi przeznaczonej dla miłośników muzyki będzie zapewne bardziej opłacalne w czasopiśmie zorientowanym na ten właśnie rynek niż w jakimkolwiek innym.

Próbuj, próbuj i jeszcze raz próbuj- jeżeli nie potrafisz wybrać jednego z dwóch pomysłów, to podziel docelowy rynek na dwie części. Jedno podejście zastosuj wobec jednego segmentu, a drugie wobec drugiego.

Pamiętaj o różnicy między publicity a reklamą- w przypadku publicity dane medium samo postanawia wspomnieć o produkcie lub usłudze. Przy reklamie za własne pieniądze płacimy za przesyłkę pocztową, kupujemy miejsce w gazecie, czasopiśmie lub w mediach elektronicznych. Wzmianka o produkcie lub usłudze dokonana przez osobę postronną na ogół cieszy się większą wiarygodnością niż publikacja, za która sami płacimy.

Badania rynku

Pytaj klientów ( osobiście, przez telefon, drogą pocztową), czy są zadowoleni z oferowanych produktów, usług oraz o inne sprawy, na temat których chciałbyś uzyskać opinię. Baza klientów stanowi najlepsze źródło informacji na rynku. Badanie opinii własnych klientów jest jedną z najtańszych metod badań rynkowych.

Pytaj klientów, gdzie i w jakich okolicznościach usłyszeli o Twojej firmie- oraz o to, co usłyszeli lub zobaczyli. Pomaga to ocenić skuteczność podejmowanych działań marketingowych.

Powołaj "grupę doradczą" - zwiększy ona Twoja wiarygodność na rynku będzie znakomitym źródłem informacji.

Zwracaj uwagę na przychodzące do Ciebie przesyłki pocztowe, oglądane programy telewizyjne i wszelkie przekazy audio- wizualne i na piśmie, jakie do Ciebie docierają. Wybierz pomysły, które Ci się podobają i zadecyduj, w jaki sposób możesz je dopasować do własnej firmy.

Zadecyduj, czy badanie Twojego rynku ma polegać na wstępnych testach czy też na pełnym wprowadzeniu produktu lub usługi. Wybór konkretnej drogi zależeć będzie od wyznawanej przez właściciela filozofii działania oraz wysokości budżetu.

Opracuj logo swojej firmy i używaj go we wszystkich materiałach promocyjnych w ramach konsekwencji działania.

Wybierz kolorystykę przewodnią, która znajdzie się na papierze firmowym, wizytówkach, folderach i wszystkich materiałach promocyjnych firmy.

Kolory wybieraj ostrożnie- rynki w różny sposób reagują na poszczególne kolory, dlatego warto przeprowadzić badania. Kolory powinny w granicach możliwości odzwierciedlać osobowość właściciela. Osoba zajmująca się działalnością artystyczną może używać ostrzejszych kolorów niż osoba, której firma zajmuje się finansami. Ponadto mężczyźni i kobiety reagują w inny sposób na ten sam kolor. Trzeba więc ustalić, czy rynek jest zdominowany przez mężczyzn, czy kobiety.

Opracuj hasło Twojej firmy. Przytaczaj je na wszystkich materiałach promocyjnych. Hasło może ale nie musi być "chwytliwe", ma ono pomóc klientom zrozumieć, czym firma się zajmuje.

Bądź konsekwentny- bardzo ważne jest zachowanie tego samego logo, hasła, kolorystyki we wszystkich materiałach, co pozwoli uniknąć pomyłek na rynku.

Zamieszczaj swoje zdjęcie w folderach, ulotkach, artykułach i innych materiałach promocyjnych. Dzięki temu staniesz się "postacią rzeczywistą" a nie bezosobową firmą.

Zamieszczaj też zdjęcie produktu w folderach, ulotkach i innych materiałach promocyjnych, zyska bowiem na tym atrakcyjność materiału promocyjnego. Zdjęcie przyciąga uwagę odbiorców.

Wydawaj materiały promocyjne sprawiające wrażenie dwukolorowych za cenę jednego koloru ( np. kolorowy papier i czarna farba drukarska).

Wykorzystuj cienie i półtony, aby uzyskać efekt przypominający użycie kilku kolorów.

Porozmawiaj z drukarzem- dobry drukarz potrafi zaproponować wiele sposobów uzyskania pożądanego efektu za niewielką cenę.

Firma jednoosobowa

Firma jednoosobowa należy do jednego przedsiębiorcy. Plusem jest prostota tej formy działalności. Jej rozmiar nie jest ograniczony, łatwo ją rozszerzyć lub zlikwidować. W zależności od posiadanych kwalifikacji stosunkowo prosto uzyskać koncesje i zezwolenia. Duże znaczenie mają niskie koszty założenia takiej firmy. Nie ma też żadnych ograniczeń przy wyborze sposobu rozliczania się z urzędem skarbowym. Minusem jest odpowiedzialność za zobowiązania powstałe w wyniku prowadzenia działalności - indywidualny przedsiębiorca odpowiada całym majątkiem osobistym, jak również wspólnym majątkiem małżonków (zarówno obecnym, jak i przyszłym).

Zalety:

• brak uciążliwych formalności przy zakładaniu,

• możliwe wszystkie formy opodatkowania działalności,

• nieskomplikowany sposób likwidacji.

Wady:

• odpowiedzialność całym majątkiem osobistym za zobowiązania firmy,

• niemożność pozyskaniu kapitału na rynku kapitałowym lub poprzez przyjęcie nowego wspólnika.

Spółka to określone w umowie zrzeszenie osób lub kapitału utworzone po to, aby prowadzić działalność gospodarczą. Potrzebne na to pieniądze czy inne środki wykładają wspólnicy.

W Polsce można zakładać spółki osobowe:

• cywilną,

• jawną,

• partnerską,

• komandytową,

• komandytowo-akcyjną,

oraz kapitałowe:

• z ograniczoną odpowiedzialnością,

• akcyjną.

Spółki osobowe nie posiadają osobowości prawnej ale posiadają podmiotowość prawną. Oznacza to, że spółka osobowa może we własnym imieniu nabywać prawa (w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe), zaciągać zobowiązania, pozywać do sądu i być pozwaną. Wspólnicy zazwyczaj odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i innymi wspólnikami.

Spółki kapitałowe posiadają osobowość prawną. Spółka odpowiada za skutki swojej działalności. Prywatny majątek wspólników lub akcjonariuszy w razie egzekucji komorniczej pozostaje nie tknięty, bowiem ryzykują oni jedyni wkładami jakie wnieśli do spółki.

Z punktu widzenia źródeł prawa regulującego powstanie i działalność spółek dzieli się je na:

• spółki cywilne - których zasady działania określa Kodeks cywilny

• spółki handlowe (jawne, partnerskie, komandytowe, komandytowo-akcyjne, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjne) - podstawą ich funkcjonowania jest Kodeks spółek handlowych; spółki te muszą być zgłoszone do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym.

Spółka cywilna

Spółka cywilna to umowa, w której wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w ustalony sposób, w szczególności przez wniesienie wkładów. Jej organizację i sposób działania regulują przepisy Kodeksu cywilnego.

Do prowadzenia spraw spółki uprawniony i zobowiązany jest każdy wspólnik. Nie należy mu się z tego tytułu dodatkowe wynagrodzenie, ale może żądać od spółki zwrotu poniesionych wydatków.

Spółka cywilna nie ma osobowości prawnej, czyli nie może sama nabywać praw ani zaciągać obowiązków - zawsze czynią to jej wspólnicy w swoim imieniu. W odróżnieniu od pozostałych spółek nie jest też przedsiębiorcą - przedsiębiorcami są jej wspólnicy, którzy muszą (każdy z osobna) zgłosić prowadzenie działalności w formie spółki w gminnej ewidencji działalności gospodarczej.

Umowa spółki może być zawarta w dowolnej formie, także ustnie. Ale najlepiej sporządzić ją w formie pisemnej. Ta forma powinna być zachowana dla celów dowodowych (abyś później w razie ewentualnego sporu ze wspólnikiem mógł przed sądem skutecznie dochodzić swoich racji). W umowie spółki można dowolnie określić wartość wkładów, a także czas jej obowiązywania (czyli trwania spółki).

Spółka cywilna jest odpowiednia do prowadzenia działalności gospodarczej o stosunkowo niewielkiej skali i w gronie zaufanych osób, np. firmy rodzinnej.

Zalety:

• łatwość utworzenia spółki i późniejszego jej prowadzenia,

• niskie koszty związane z założeniem spółki,

• duża dowolność w kształtowaniu postanowień umowy spółki,

• brak wymogów prawnych co do rodzaju i wielkości wnoszonych wkładów.

Wady:

• za ewentualne długi spółki odpowiadają solidarnie wspólnicy i to całym swoim majątkiem - wierzyciel może dowolnie wybrać wspólnika lub wspólników, od których będzie dochodzić zapłaty całości lub części należności,

• odpowiedzialności solidarnej nie można wyłączyć ani ograniczyć w umowie spółki,

• brak możliwości zaciągania zobowiązań i nabywania uprawnień przez spółkę.

Spółka jawna

To spółka, która prowadzi przedsiębiorstwo pod włąsną firmą. Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru. Umowa spółki musi być zawarta na piśmie. Jak każda inna spółka osobowa, spółka jawna zobowiązana jest podawać w nazwie firmy określenie wskazujące na rodzaj spółki (można używać skrótu "sp.j."). Jest także obowiązek ujawnienia w nazwie spółki nazwiska (firmy) co najmniej jednego ze wspólników. W zasadzie jest odpowiednikiem spółki cywilnej, tyle że jest wskazana dla działalności o większych rozmiarach. Główna różnica między spółką cywilną a jawną polega na subsydiarnej odpowiedzialności wspólnika.

Majątek spóki jest wspólną własnościa wspólnikó. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki jawnej bez ograniczenia całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką, z uwzględnieniem tego, że wierzyciel spółki może prowadzić egzekucję z majątku wspólnika dopiero wtedy, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. To właśnie oznacza subsydiarna odpowiedzialność wspólnika - wierzyciel najpierw powinien sięgnąć po majątek spółki, a dopiero gdy go zabraknie - do kieszeni wspólnika. Subsydiarna odpowiedzialność wspólnika nie dotyczy zobowiązań powstałych przed wpisem do rejestru.

Aby wspólnicy mogli razem działać, muszą zawrzeć umowę spółki jawnej, w której określą:

• nazwę firmy i siedzibę spółki,

• wkłady wnoszone przez każdego wspólnika i ich wartość,

• przedmiot działalności spółki,

• czas trwania spółki (jeżeli ma ona działać w określonym przedziale czasu np. tylko przez 2 lata).

Osoba przystępująca do spółki odpowiada za zobowiązania spółki powstałe przed dniem jej przystąpienia. Ten, kto zawiera umowę spółki jawnej z przedsiębiorcą jednoosobowym, odpowiada także za zobowiązania powstałe przy prowadzeniu przedsiębiorstwa przez tego przedsiębiorcę przed dniem utworzenia spółki, pod warunkiem, że jednoosobowe przedsiębiorstwo zostanie wniesione do spółki jawnej.

Wspólnik nie pobiera wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z prowadzeniem spółki.

Zalety:

• duża swoboda kształtowania postanowień umowy spółki,

• możliwość reprezentacji spółki przez każdego wspólnika, ale również możliwość wyłączenia w umowie wspólnika (bądź niektórych tylko wspólników) z reprezentacji,

• możliwość ujawnienia w nazwie firmy nazwiska jednego tylko wspólnika,

• brak określonych wymagań kapitałowych (majątek spółki nie musi być duży),

• stosunkowo niskie koszty rejestracji.

Wady:

• odpowiedzialność całym majątkiem osobistym za zobowiązania firmy, jeżeli zobowiązania nie można zaspokoić z majątku firmy.

Spółka partnerska

Spółka osobowa, którą mogą utworzyć wspólnicy (zwani partnerami), wykonujący wolny zawód. Charakterystyczną cechą tej formy działalności jest to, że partnerami w spółce mogą być wyłącznie osoby uprawnione do wykonywania następujących zawodów: adwokata, aptekarza, architekta, biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy podatkowego, inżyniera budownictwa, księgowego, lekarza, lekarza stomatologa, lekarza weterynarza, notariusza, pielęgniarki, położnej, radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy majątkowego i tłumacza przysięgłego oraz zawodów wymienionych w odrębnych ustawach.

Nazwa firmy spółki partnerskiej powinna zawierać nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bądź "i partnerzy" albo "spółka partnerska" oraz określenie wolnego zawodu wykonywanego w spółce. Dopuszczalne jest używanie skrótu "sp.p.".

Każdy wspólnik w spółce partnerskiej (zwany partnerem) odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem i solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Partner nie ponosi jednak odpowiedzialności za zobowiązania spółki powstałe w związku z wykonywaniem przez pozostałych partnerów wolnego zawodu w spółce, jak również za zobowiązania spółki będące następstwem działań lub zaniechań osób zatrudnionych przez spółkę na podstawie umowy o pracę lub innego stosunku prawnego (np. na umowę zlecenie), które podlegały kierownictwu innego partnera przy świadczeniu usług związanych z przedmiotem działalności spółki. Jednak partner może dobrowolnie rozszerzyć zakres swojej odpowiedzialności i odpowiadać na takich zasadach jak wspólnik spółki jawnej. Wymaga to wprowadzenia odpowiedniego postanowienia do umowy partnerskiej.

Umowa spółki partnerskiej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Musi ona zawierać:

• określenie wolnego zawodu wykonywanego przez partnerów w ramach spółki,

• przedmiot działalności spółki,

• nazwiska i imiona partnerów, którzy ponoszą nieograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki (w przypadku, gdy umowa spółki przewiduje, że jeden albo większa liczba partnerów godzą się na ponoszenie odpowiedzialności tak, jak wspólnik spółki jawnej),

• w przypadku, gdy spółkę reprezentują tylko niektórzy partnerzy, nazwiska i imiona tych partnerów,

• firmę i siedzibę spółki,

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

• określenie wkładów wnoszonych przez każdego partnera i ich wartość.

Spółka komandytowa

Spółka ta pozwala prowadzić działalność w szerokim zakresie i dowolnym rozmiarze, dając jednocześnie wspólnikom bardzo dużą swobodę w kształtowaniu odpowiedzialności za sprawy spółki i jej zobowiązania. W prosty sposób umożliwia wyłączenie odpowiedzialności części wspólników (tzw. komandytariuszy) za zobowiązania spółki, stąd jest świetną formą pozyskiwania kapitału do różnych przedsięwzięć.

Przedsiębiorca bez kapitału, ale za to mający pomysł, lub działające przedsiębiorstwo, które wymaga dokapitalizowania, odpowiada w takiej spółce za zobowiązania i zajmuje się prowadzeniem spraw spółki i jej reprezentowaniem (jest to tzw. komplementariusz).

W spółce komandytowej co najmniej jeden wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczeń (jako komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona.

Komandytariusz odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej (czyli określonej kwoty, odpowiadającej wysokości wniesionych przez siebie wkładów), a komplementariusz całym swoim majątkiem. Komandytariusz odpowiada też za zobowiązania spółki powstałe w wyniku wykonania czynności za spółkę, do których nie był uprawniony (działał bez pełnomocnictwa lub przekroczył jego zakres).

W nazwie firmy musi być ujawnione nazwisko co najmniej jednego komplementariusza. Można używać skrótu "sp.k.". Komandytariusz, który ujawni swoje nazwisko w nazwie firmy, odpowiada za zobowiązania spółki tak samo jak komplementariusz.

Umowa spółki komandytowej musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego i powinna zawierać:

• nazwę firmy i siedzibę spółki,

• przedmiot działalności spółki,

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość,

• oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).

Zalety:

• ograniczenie odpowiedzialności komandytariusza za zobowiązania do wysokości sumy komandytowej,

• komandytariusze mogą działać w imieniu spółki wyłącznie jako pełnomocnicy,

• brak określonych wymagań odnośnie sumy komandytowej.

Wady:

• konieczność sporządzenia umowy w postaci aktu notarialnego.

Spółka komandytowo-akcyjna

Hybryda prawna spółki komandytowej i akcyjnej, stwarzająca najlepsze spośród wszystkich spółek osobowych możliwości pozyskania kapitału od inwestorów, którzy nie godzą się na ponoszenie osobistej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Jest to spółka osobowa, mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Spółka ta jest podobna do spółki komandytowej, ale też wykazuje pewne podobieństwa do spółki akcyjnej (część wspólników dostaje bowiem akcje). Przeznaczona jest raczej do wykonywania działalności w większym rozmiarze - musi mieć bowiem minimalny kapitał zakładowy wynoszący co najmniej 50 000 zł (co najmniej tyle wspólnicy muszą wnieść do spółki - w postaci pieniędzy lub innych wkładów, by mogła ona zacząć działanie).

Aktem, który reguluje wewnętrzne stosunki w spółce, jest statut, a nie umowa spółki (jak w pozostałych spółkach osobowych). Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Powinni go podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze. Musi on zostać sporządzony w formie aktu notarialnego.

Z działaniem spółki komandytowo akcyjnej wiąże się ustanowienie i funkcjonowanie organów spółki: rady nadzorczej i walnego zgromadzenia. Ustanowienie rady nadzorczej jest obligatoryjne wówczas, gdy liczna akcjonariuszy przekracza 25 osób.

Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać:

• nazwę firmy i siedzibę spółki,

• przedmiot jej działalności,

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,

• oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość,

• wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,

• liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,

• nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń,

• organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.

W nazwie firmy spółki komandytowo-akcyjnej powinno znaleźć się nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spółka komandytowo-akcyjna". Dopuszczalne jest używanie skrótu "S.K.A.".

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka kapitałowa, która może być utworzona przez jedną albo więcej osób. Kapitał zakłodowy spółki powinien wynosić co najmniej 50 000 zł. Spółka z o.o. jest dobrą formą prowadzenia działalności, gdy planuje się spore, wymagające dużego kapitału i bardzo ryzykowne przedsięwzięcie, ale sprawdza się także przy niewielkim biznesie. W razie potrzeby bez wielkich komplikacji można też do niej przyjąć nowego wspólnika. Spółka może uzyskiwać koncesje i zezwolenia.

W odróżnieniu od innych spółka z o.o. ma osobowość prawną i jest spółką kapitałową. W jej imieniu działa zarząd, a nie wspólnicy. Przy zawieraniu umów między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Wspólnicy spółki nie odpowiadają za zobowiązania spółki, a są zobowiązani jedynie do świadczeń określonych w umowie spółki.

Wspólnicy spółki mają równe prawa i obowiązki. Umowa spółki może jednak przewidywać przyznanie wspólnikowi szczególnych korzyści związanych z określonym udziałem, w szczególności co do ilości głosów i podziału zysku.

Organy spółki z o.o.:

• Zarząd - organ wykonawczy

• Rada Nadzorcza lub Komisja Rewizyjna

• Zgromadzenie Wspólników

Umowa spółki z o.o. sporządzana jest w formie aktu notarialnego i powinna określać co najmniej:

• nazwę firmy i siedzibę spółki,

• przedmiot jej działalności,

• wysokość kapitału zakładowego,

• czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział,

• liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników,

• czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.

Nazwa spółki może brzmieć dowolnie; powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka z ograniczoną odpowiedzialnością". Można używać skrótu "spółka z o.o." lub "sp. z o.o.".

Zalety:

• wyłączenie odpowiedzialności wspólnika za zobowiązania spółki,

• możliwość pozyskania kapitału poprzez przyjęcie nowego wspólnika,

• możliwość pokrycia udziału w kapitale wkładem rzeczowym (maszyny, urządzenia, budynki).

Wady:

• wysoki minimalny kapitał zakładowy,

• kosztowna procedura rejestracyjna,

• brak możliwości zawierania umów o pracę z członkami zarządu będącymi jednocześnie wspólnikami bez powołania pełnomocnika lub rady nadzorczej.

Spółka akcyjna

Jest typową spółką kapitałową. Spółka akcyjna jest formą działalności przeznaczoną dla średnich i dużych firm. Do jej założenia wymagany jest kapitał wynoszący minimalnie 500 000 zł. Spółka akcyjna kumuluje kapitały wielu osób lub firm. Choć może ją założyć tylko jedna osoba, to jest ona przeznaczona do zebrania kapitału od wielu akcjonariuszy.

W jednej spółce akcyjnej mogą być zaangażowane duże kapitały należące do tzw. inwestorów wiodących, jak i niewielkie kapitały drobnych akcjonariuszy. Ma ona osobowość prawną, co oznacza, że jest wyodrębnionym organizacyjnie i majątkowo podmiotem prawa. Do jej założenia i prowadzenia zaleca się zatrudnianie profesjonalnej obsługi księgowej i prawnej.

Nazwa spółki może brzmieć dowolnie, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie "spółka akcyjna". Powszechnie używa się skrótu "S.A.".

Organy spółki akcyjnej:

• Zarząd - organ wykonawczy

• Rada Nadzorcza lub Komisja Rewizyjna

• Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy

Zalety:

• łatwość kumulacji kapitału oraz proste metody pozyskiwania kapitałów w trakcie trwania działalności przez emisję akcji, obligacji i innych instrumentów finansowych,

• brak odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki,

• łatwe sprawdzenie wiarygodności spółki przez potencjalnych kontrahentów (jawność danych finansowych spółki).

Wady:

• drogi, skomplikowany i czasochłonny proces rejestracji,

• duże wymagania formalne dotyczące działalności spółki,

• konieczność prowadzenia pełnej księgowości,

• konieczność zatrudniania specjalistycznej obsługi prawnej, finansowej i zarządczej,

• brak wpływu na działalność spółki przez mniejszych udziałowców,

• skomplikowany proces likwidacji.

Ograniczenia swobody podejmowania działalności gospodarczej - Koncesje

Obowiązek uzyskania koncesji wynikać może jedynie z Prawa działalności gospodarczej. Uzyskania koncesji wymaga obecnie wyłącznie podjęcie działalności gospodarczej w zakresie:

1. poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,

2. wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,

3. wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią,

4. ochrony osób i mienia,

5. transportu lotniczego oraz wykonywania innych usług lotniczych,

6. budowy i eksploatacji autostrad płatnych,

7. zarządzania liniami kolejowymi oraz wykonywania przewozów kolejowych,

8. rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych.

Występować o udzielenie koncesji mogą wszyscy przedsiębiorcy na jednakowych zasadach.

Wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać:

9. oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres,

10. numer w rejestrze przedsiębiorców,

11. określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja,

12. informacje określone w przepisach odrębnych ustaw.

Do wniosku należy dołączyć dokumenty określone w odrębnych przepisach. Podstawa prawna: art. 17 Prawa działalności gospodarczej.

Organ koncesyjny może odmówić udzielenia koncesji lub ograniczyć jej zakres w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji:

13. gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją,

14. ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa Państwa,

15. ze względu na ważny interes publiczny,

16. jeżeli w przypadku udzielania ograniczonej liczby koncesji w wyniku rozprawy udzielono koncesji innemu przedsiębiorcy lub przedsiębiorcom.

O udzielenie koncesji może ubiegać się podmiot, który działalności gospodarczej jeszcze nie podjął, jeżeli zamierza ją podjąć po uzyskaniu koncesji. Organ koncesyjny może w takim przypadku wydać promesę (przyrzeczenie wydania) koncesji. Okres ważności promesy nie może być krótszy niż 6 miesięcy. Koncesja wydawana jest na czas oznaczony nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat. Odmowa wydania koncesji, która nastąpić może wyłącznie w formie decyzji administracyjnej podlega zaskarżeniu w trybie przewidzianym w kodeksie postępowania administracyjnego. Wydanie koncesji łączy się z obowiązkiem uiszczenia opłaty skarbowej. Np. opłata skarbowa od koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie transportu lotniczego oraz innych usług lotniczych wynosi 2.500 złotych (za wykonywanie transportu lotniczego) lub 1.000 złotych (za wykonywanie innych usług lotniczych). Podstawa prawna: załącznik do ustawy z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 86, poz. 960). Koncesji ani zezwolenia nie wymaga, podlegająca do dnia 31 grudnia 2000 r. koncesjonowaniu, działalność gospodarcza w zakresie:

17. przetwórstwa i obrotu metalami szlachetnymi i kamieniami szlachetnymi,

18. przetwórstwa i obrotu metalami nieżelaznymi,

19. obrotu dobrami kultury powstałymi przed dniem 9 maja 1945 r.,

20. usług paszportowych,

21. dokonywania przenoszenia zapisu dźwięku lub dźwięku i obrazu na taśmy, płyty, kasety, wideokasety i wideopłyty,

22. produkcji, opracowywania, dystrybucji i rozpowszechniania filmów,

23. chowu, hodowli i połowu ryb w wodach śródlądowych,

24. prowadzenia targowisk,

25. transportu morskiego oraz zarządzania portami morskimi innymi niż porty o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej,

26. usług turystycznych, z wyjątkiem organizowania imprez turystycznych i pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych,

27. sportu profesjonalnego,

28. poszukiwania i wydobywania surowców mineralnych znajdujących się w odpadach powstałych po robotach górniczych oraz po procesach wzbogacania kopalin.

Pozostała działalność, podlegająca do dnia 31 grudnia 2000 r. koncesjonowaniu, na podstawie:

29. ustawy o zwalczaniu niedozwolonego wyrobu spirytusu,

30. ustawy o działalności gospodarczej,

31. ustawy o łączności,

32. ustawy o środkach farmaceutycznych, materiałach medycznych, aptekach, hurtowniach i Inspekcji Farmaceutycznej,

33. ustawy o ochronie roślin uprawnych,

34. Prawa łowieckiego,

35. Kodeksu celnego,

36. ustawy o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich oraz obrocie tymi wyrobami,

37. ustawy o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami oraz o obrocie specjalnym

objęta została wymogiem uzyskania zezwolenia.

Koncesje wydane na podstawie ustawy o warunkach wykonywania międzynarodowego transportu drogowego stały się z dniem wejścia w życie Prawa działalności gospodarczej licencjami i zachowały ważność na czas, na który zostały wydane. Podstawa prawna: art. 14, 15 i 96 ustawy Prawo działalności gospodarczej.

1. Ograniczenia swobody podejmowania działalności gospodarcze -
   
   Zezwolenia
   
   Obowiązek uzyskiwania zezwoleń obejmuje bardzo wiele dziedzin działalności gospodarczej. Wynika on z szeregu przepisów szczegółowych. Przepisy te oraz Prawo działalności gospodarczej określają równocześnie organy zezwalające oraz wszelkie warunki wykonywania działalności objętej zezwoleniami, a także tryb wydawania, odmowy wydania i cofania zezwoleń.
   
   Przykłady zezwoleń w działalności gospodarczej:

1. zezwolenia na wyrób, rozlew, oczyszczanie, skażanie i odwadnianie spirytusu, wydzielanie spirytusu z innego wytworu, a także wyrób i rozlew wódek oraz na wytwarzanie wyrobów tytoniowych,

2. zezwolenia na hurtowy obrót napojami alkoholowymi, sprzedaż napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia na miejscu lub poza miejscem sprzedaży, wyrób i rozlew wyrobów winiarskich,

3. zezwolenia na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej,

4. zezwolenia wydawane na podstawie przepisów o nasiennictwie,

5. zezwolenia na konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin,

6. zezwolenia na hurtowy obrót środkami farmaceutycznymi i materiałami medycznymi, wytwarzanie tych środków i materiałów oraz prowadzenie apteki ogólnodostępnej,

7. zezwolenia na zarządzanie lotniskiem,

8. zezwolenia na działalność związaną z wykorzystywaniem energii atomowej,

9. zezwolenia na wykonywanie czynności agenta ubezpieczeniowego,

10. zezwolenia na prowadzenie działalności polegającej na usuwaniu, wykorzystywaniu i unieszkodliwianiu odpadów komunalnych,

11. zezwolenia na obrót w kraju i z zagranicą zwierzyną żywą, z wyłączeniem sprzedaży dokonywanej przez dzierżawców i zarządców obwodów łowieckich na terenie kraju,

12. zezwolenia na obrót w kraju i z zagranicą tuszami zwierzyny i ich częściami, z wyłączeniem, o którym mowa w pkt. 11,

13. zezwolenia na sprzedaż usług turystycznych obejmujących polowania w kraju dla cudzoziemców i polowania za granicą, posiadanie, hodowanie,

14. zezwolenia na utrzymywanie chartów rasowych lub ich mieszańców,

15. zezwolenia na wykonywanie krajowego zarobkowego przewozu osób pojazdami samochodowymi nie będącymi taksówkami,

16. zezwolenia na zarobkowy przewóz osób taksówką,

17. zezwolenia na prowadzenie magazynu celnego lub składu celnego,

18. zezwolenia na organizacja imprez turystycznych oraz pośredniczenie na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych,

19. zezwolenia na świadczenie usług detektywistycznych,

20. zezwolenia na produkcję i dystrybucję tablic rejestracyjnych,

21. zezwolenia na wytwarzanie, przetwarzanie i przerabianie środków odurzających i substancji psychotropowych, przywóz i wywóz z zagranicy tych środków oraz obrót hurtowy nimi,

22. zezwolenia na uprawę maku i konopi włóknistych,

23. zezwolenia na produkcję i wprowadzanie do obrotu dietetycznych środków spożywczych i odżywek, a także wprowadzanie do obrotu takich artykułów przywożonych z zagranicy oraz produkcję i wprowadzanie do obrotu jako środków spożywczych lub ich składników takich substancji, które nie były stosowane w celu żywienia ludzi,

24. zezwolenia na prowadzenie schronisk dla bezdomnych zwierząt, grzebowisk i spalarni zwłok zwierząt i ich części,

25. zezwolenia na eksploatację publicznej sieci telefonicznej lub sieci publicznej, przeznaczonej do rozpowszechniania lub rozprowadzania programów radiofonicznych lub telewizyjnych, na używanie urządzeń radiowych do nadawania i transmisji,

26. zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej na terenie specjalnych stref ekonomicznych,

27. zezwolenia na urządzanie i prowadzenie działalności w zakresie gier losowych i zakładów wzajemnych.

Organ zezwalający wydaje zezwolenie po stwierdzeniu, że spełnione zostały wymagane prawem warunki wykonywania działalności gospodarczej w dziedzinie objętej obowiązkiem uzyskania zezwolenia.

Przedsiębiorca może ubiegać się o promesę zezwolenia.
Zezwolenie wydaje się na czas nieoznaczony. Wydanie zezwolenia na czas oznaczony może mieć miejsce:

28. na wniosek przedsiębiorcy,

29. jeżeli przepisy odrębne tak stanowią.

Jeżeli wydanie zezwolenia wszystkim wnioskodawcom spełniającym warunki nie jest możliwe, wówczas po przeprowadzeniu rozprawy administracyjnej organ zezwalający udziela zezwolenia na czas oznaczony. Za wydanie zezwolenia oraz promesy zezwolenia pobiera się opłatę skarbową w wysokości określonej w ustawie o opłacie skarbowej, chyba że przepisy odrębnych ustaw stanowią inaczej. Wysokość opłaty skarbowej jest zróżnicowana. Podstawa prawna: art. 27 i n. Prawa działalności gospodarczej.

Wpis do rejestru przedsiębiorców (zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej)

Wszyscy przedsiębiorcy zobowiązani są zarejestrować się w rejestrze przedsiębiorców, prowadzonym przez sądy. Od tej zasady uczyniono jednak wyjątek dla osób fizycznych zamierzających podjąć działalność gospodarczą. Osoby te zobowiązane są dokonać zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej. Podstawa prawna: art. 88a ust. 1 Prawa działalności gospodarczej.

Zgłoszenie do ewidencji działalności gospodarczej

Termin: uzyskanie zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej jest pierwszym krokiem na drodze dopełnienia wszelkich formalności związanych z utworzeniem własnego przedsiębiorstwa. Wybór terminu zgłoszenia zależy od samego zainteresowanego.
Organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
W celu dokonania zgłoszenia do ewidencji działalności gospodarczej przedsiębiorca (lub jego pełnomocnik) powinien się osobiście udać do tego urzędu, na którego obszarze ma być prowadzona działalność. Może jednak zdarzyć się, że urząd, na którego obszarze ma być prowadzona działalność, odmówi dokonania wpisu do ewidencji, informując, że należy dokonać zgłoszenia w urzędzie miejsca zamieszkania. Odmowa dokonania wpisu powinna nastąpić w drodze decyzji, która podlega zaskarżeniu do samorządowego kolegium odwoławczego. Alternatywą dla zgłaszającego jest zgłoszenie w urzędzie miejsca zamieszkania. W każdej gminie powinien być jeden taki gminny rejestr przedsiębiorców. Ustalenie adresu nie powinno nastręczać problemów (w braku innego źródła informacji - książka telefoniczna).

Wykonanie obowiązków związanych z ewidencjonowaniem składa się z trzech etapów:

zgłoszenie zamiaru prowadzenia działalności - przedsiębiorca,

zarejestrowanie działalności gospodarczej zgodnie ze zgłoszeniem - urząd,

wydanie zaświadczenia o wpisie do ewidencji - urząd.

Zgłoszenie zamiaru prowadzenia działalności

Przedsiębiorca składa organowi ewidencyjnemu zgłoszenie, które powinno zawierać:

oznaczenie przedsiębiorcy,

oznaczenie miejsca zamieszkania i adresu przedsiębiorcy, a jeżeli stale wykonuje działalność poza miejscem zamieszkania - również wskazanie siedziby i adresu zakładu głównego, oddziału lub innego miejsca wykonywania przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej,

określenie przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej,

wskazanie daty rozpoczęcia działalności gospodarczej.

Do zgłoszenia należy dołączyć dokument potwierdzający tytuł prawny przedsiębiorcy do lokalu (nieruchomości) stałego miejsca wykonywania działalności.
Brak jest ujednoliconego formularza zgłoszeniowego. Poszczególne gminy opracowują własne formularze. Przykładowy wypełniony formularz stanowi załącznik nr 1 do niniejszego przewodnika.
Należy zwrócić uwagę na zakres działalności, który powinien być podany w formularzu. Określenie zakresu działalności powinno być konkretne. Zgłoszenie zawierające w rubryce zakres działalności zbyt ogólne sformułowanie, np. "prowadzenie wszelkiej działalności produkcyjnej, handlowej oraz usługowej, także import i eksport, o ile nie wymaga uzyskania koncesji lub zezwolenia" nie powinno być przyjęte przez urzędnika.

Zarejestrowanie działalności gospodarczej

Organ ewidencyjny dokonuje wpisu zgodnie ze zgłoszeniem lub wydaje, w formie decyzji administracyjnej, odmowę wpisu do ewidencji jeżeli:

zgłoszenie dotyczy działalności gospodarczej nie objętej przepisami Prawa działalności gospodarczej,

zgłoszenie zawiera braki formalne, które mimo wezwania nie zostały usunięte w wyznaczonym terminie,

prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej w zgłoszeniu działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę.

Podstawa prawna: art. 88c Prawa działalności gospodarczej.

Decyzja o odmowie wpisu może zostać uchylona w postępowaniu odwoławczym, prowadzonym stosownie do postanowień kodeksu postępowania administracyjnego.

Wydanie zaświadczenia o wpisie do ewidencji

Organ ewidencyjny doręcza z urzędu przedsiębiorcy zaświadczenie o wpisie do ewidencji nie później niż w terminie 14 dni od dnia zgłoszenia. Kopię tego zaświadczenia urząd przekazuje do właściwego Urzędu Skarbowego, jednostki organizacyjnej ZUS oraz Urzędu Statystycznego. Przekazanie tej informacji nie zwalnia jednak przedsiębiorcy z poniżej opisanych obowiązków rejestracyjnych w tych instytucjach.
Za dokonanie wpisu do ewidencji pobierana jest opłata skarbowa w kwocie 30,00 (trzydziestu) złotych.

Wpis do rejestru przedsiębiorców Wszyscy przedsiębiorcy, którzy zostali wpisani do ewidencji działalności gospodarczej lub do rejestru sądowego do dnia 31 grudnia 2000 r., będą zobowiązani do złożenia wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców. Przedsiębiorców, będących osobami fizycznymi, obowiązek ten będzie dotyczył po dniu 31 grudnia 2003 r.
Wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców, będzie składany przez tych przedsiębiorców do organu ewidencyjnego lub sądu prowadzącego rejestr sądowy. Wniosek ten nie podlega opłacie sądowej, o ile zostanie złożony nie później niż do dnia 31 grudnia 2003 r. Rejestr prowadzą w systemie informatycznym sądy, zwane sądami rejestrowymi.

Informacji na temat tego, do którego sądu należy się zgłosić, a także jakie są opłaty z tego tytułu, powinna udzielić gmina.
W gminie także można zapoznać się z treścią Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD), aby ustalić, jaki numer posiada zgodnie z tą klasyfikacją wykonywana działalność gospodarcza. Numer ten należy wpisać do formularza wniosku.
Polska Klasyfikacja Działalności stanowi załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 października 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz.U. Nr 128, poz. 829, z 1998 r. Nr 143, poz. 918, z 1999 r. Nr 92, poz. 1047 i z 2001 r. Nr 12, poz. 93), a zatem można ją odszukać także we wszystkich miejscach, gdzie znajdują się pełne zbiory Dzienników Ustaw.
Wniosek musi być sporządzony na specjalnym urzędowym formularzu. Gmina zajmuje się także rozprowadzaniem urzędowych formularzy wniosków, umożliwiających rejestrację osób fizycznych i spółek jawnych,
Oprócz gmin, urzędowe formularze udostępniane są nieodpłatnie także w siedzibach sądów gospodarczych oraz w centrali Centralnej Informacji Krajowego Rejestru Sądowego. Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sądowego ma siedzibę w Warszawie przy ul. Ostrobramskiej 75c (tel. [phone], fax [phone]).

Wniosek osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą

Wniosek o rejestrację osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą oznaczony jest jako KRS-W 11.

We wniosku tym należy podać m.in.:

dane dotyczące przedsiębiorcy (w tym numer PESEL),

nazwę pod którą prowadzona jest działalność gospodarcza,

dane o wcześniejszej rejestracji przedsiębiorcy,

informacje o prowadzeniu działalności z innymi podmiotami na podstawie umowy spółki cywilnej,

informacje o osobie pozostającej w związku małżeńskim,

informacje o ograniczonej zdolności do czynności prawnych,

siedzibę i adres siedziby przedsiębiorcy (zakładu głównego),

przedmiot działalności przedsiębiorcy według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD).

Wydaje się, że wypełnienie formularza wniosku oraz zgromadzenie załączników do niego będzie zadaniem znacznie trudniejszym dla osoby zainteresowanej niż sporządzenie zgłoszenia do ewidencji gospodarczej na zasadach obowiązujących dotychczas.

Wniosek o wpis musi być opłacony.

Wnioski osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą zwolnione są z obowiązku dołączania uwierzytelnionych podpisów osób upoważnionych do reprezentowania tego przedsiębiorcy, a także z obowiązku dołączania dokumentu potwierdzającego tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu (nieruchomości), w którym ma być wykonywana działalność objęta wnioskiem.
Za zarejestrowanie w rejestrze przedsiębiorców osoby fizycznej będzie pobierana od 1 stycznia 2002 r. opłata w wysokości 150,00 złotych.
Wpisy do rejestru osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą nie podlegają ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Wniosek przedsiębiorcy nie będącego osobą fizyczną

Przedsiębiorca, nie będący osobą fizyczną, może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców. Podstawa prawna: art. 7 zdanie pierwsze Prawa działalności gospodarczej.

Rejestracja przedsiębiorców nie będących osobami fizycznymi w rejestrze wymaga zapłacenia 1000,00 złotych. Opłaty tej nie poniosą przedsiębiorcy wpisani wcześniej do rejestru handlowego.

Wpisy do rejestru przedsiębiorców nie będących osobami fizycznymi wpisy pozostałych podmiotów wymagają ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, co łączy się z koniecznością poniesienia przez te podmioty dodatkowych kosztów. Opłata za ogłoszenie wpisu do rejestru przedsiębiorców wynosi 500 złotych. Podstawa prawna: art. 13 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Jeżeli wpis podlega ogłoszeniu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, to należy również uiścić opłatę za to ogłoszenie.

Do wniosku dołącza się uwierzytelnione notarialnie albo złożone przed sędzią lub upoważnionym pracownikiem sądu wzory podpisów osób upoważnionych do reprezentowania tego podmiotu, a także dokument potwierdzający tytuł prawny wnioskodawcy do lokalu (nieruchomości), w którym ma być wykonywana działalność objęta wnioskiem.

Uwaga!

Przedstawienie tytułu prawnego do lokalu, w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, stanowi dodatkową trudność w okresie podejmowania działalności gospodarczej. Lokal ten może stanowić własność przedsiębiorcy (wówczas należy przedstawić akt notarialny lub wypis z księgi wieczystej), ale regułą jest wynajmowanie lokali lub dzierżawa nieruchomości (wówczas należy sporządzić odpowiednie umowy w formie pisemnej).

Uzyskanie wzoru umowy najmu lub dzierżawy nie powinno nastręczać większych trudności. Sugeruję jednak, aby przed podpisaniem takiej umowy zasięgnąć porady prawnika. Zdarza się, że wynajmujący redagują umowę w sposób wyjątkowo niekorzystny dla przedsiębiorcy.

Wymagania odnośnie oświadczeń podmiotów wpisanych do rejestru

Podmioty wpisane do rejestru przedsiębiorców są zobowiązane umieszczać w oświadczeniach pisemnych, skierowanych w zakresie ich działalności do oznaczonych osób następujące dane:

firmę lub nazwę,

oznaczenie formy prawnej prowadzonej działalności,

siedzibę i adres,

numer w rejestrze.

Nie dotyczy to oświadczeń woli skierowanych do osób pozostających ze spółką w stałych stosunkach umownych.

Za niewykonanie powyższego obowiązku osobom odpowiedzialnym grozi grzywna do 5.000,00 (pięciu tysięcy) złotych. Podstawa prawna: art. 34 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym.

Zgłoszenie w Urzędzie Statystycznym

Przedsiębiorcy są zobowiązani do posiadania numeru identyfikacyjnego krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej i posługiwania się nim przy przekazywaniu informacji wykorzystywanych dla celów statystycznych. Krajowy rejestr urzędowy podmiotów gospodarki narodowej obejmuje osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz ich jednostki lokalne. Jest on prowadzony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w sposób zinformatyzowany i nosi skróconą nazwę REGON. Podstawa prawna: art. 30 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o statystyce publicznej (Dz.U. Nr 88, poz.439 z późniejszymi zmianami) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej (Dz.U. Nr 69, poz. 763).

Czynności wymagane do uzyskania REGON-u

Termin: zgłoszenia w Urzędzie Statystycznym należy dokonać w ciągu 14 dni od dnia otrzymania postanowienia o wpisie do rejestru przedsiębiorców.

W celu uzyskania numeru REGON przedsiębiorca powinien osobiście lub przez pełnomocnika zgłosić się do Urzędu Statystycznego właściwego z uwagi na miejsce prowadzenia działalności. W każdym województwie jest co najmniej jeden taki urząd. W razie braku innego źródła informacji numer telefonu można uzyskać dzwoniąc na informację o numerach telefonicznych. Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą składają wniosek w Urzędzie Statystycznym (lub jego oddziale) działającym w województwie, na którego terenie osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania. Pozostali przedsiębiorcy wniosek w Urzędzie Statystycznym (lub jego oddziale) działającym w województwie, na którego terenie mają siedzibę.

Urzędy Statystyczne udostępniają w swoich siedzibach druki wniosków i przyjmują wnioski o wpis do rejestru podmiotów od przedsiębiorców mających siedzibę lub miejsce zamieszkania w województwie, na którego terenie działają. Druki wydawane są nieodpłatnie, nie pobiera się także opłat za przyjęcie wniosku

Wpis przedsiębiorcy do rejestru następuje na podstawie wniosku składanego przez przedsiębiorcę na formularzu RG-1 "Wniosek o wpis do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej lub o zmianę cech objętych wpisem". Jest to jednolity wzór wniosku, obowiązujący na terenie całego kraju. Wzór wypełnionego wniosku stanowi załącznik nr 2 do niniejszego przewodnika.

Urzędy Statystyczne wydają podmiotom wpisanym do rejestru podmiotów zaświadczenia o nadanych im i ich jednostkom lokalnym numerach identyfikacyjnych REGON. Zaświadczenia te wydawane są nieodpłatnie, z reguły na poczekaniu.

Inne obowiązki przedsiębiorcy związane ze statystyką

Z ustawy o statystyce publicznej wynikają ponadto następujące dalsze obowiązki statystyczne przedsiębiorcy:

obowiązek stosowania w prowadzonej ewidencji i dokumentacji oraz rachunkowości standardów klasyfikacyjnych opracowanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w porozumieniu z właściwymi ministrami,

obowiązek przekazania jednorazowo, przekazywania systematycznie lub okresowo, nieodpłatnie informacji i danych statystycznych, dotyczących prowadzonej działalności i jej wyników, w formach i terminach oraz według zasad określonych w przepisach wydanych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ewentualnie przez naczelne lub centralne organy administracji państwowej oraz Prezesa Narodowego Banku Polskiego.

W zakresie określonych rodzajów działalności gospodarczej przewidziane są dalsze obowiązki statystyczne. Dotyczą one w szczególności:

prac geodezyjnych w zakresie mapy zasadnicze, ewidencji gruntów i podziemnego uzbrojenia terenów,

bazy noclegowej turystyki,

gospodarki paliwowo-energetycznej (częściowo obszar monopolu państwowego),

kultury fizycznej.

Należy zwrócić uwagę na odpowiedzialność karną przewidzianą w cytowanej wyżej ustawie o statystyce.

Zgodnie z art. 56 ust. 1 ustawy każdy, kto wbrew obowiązkowi przekazuje dane statystyczne niezgodne ze stanem faktycznym podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W wypadku mniejszej wagi sprawca podlega grzywnie (ust. 2 cytowanego przepisu).
Zgodnie z art. 57 każdy, kto wbrew obowiązkowi odmawia wykonania obowiązku statystycznego albo udzielenia informacji w spisie powszechnym lub innym badaniu statystycznym podlega grzywnie.

Zgłoszenie w Urzędzie Skarbowym

Przedsiębiorcy, będący z punktu widzenia przepisów podatkowych podatnikami, podlegają obowiązkowi ewidencyjnemu oraz otrzymują numer identyfikacji podatkowej NIP.
Ewidencji dokonują organy podatkowe.
Podatnicy zobowiązani są do dokonania zgłoszenia identyfikacyjnego odpowiadającego szczególnym wymaganiom określonym w ustawie.
Ordynacja podatkowa nakłada również określone obowiązki na przedsiębiorcę.
Przedsiębiorca zobowiązany jest informować organ podatkowy bez wezwania o umowach zawartych z osobami zagranicznymi.
Przedsiębiorca będący podatnikiem, jest obowiązany wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot, oraz zgłosić imiona, nazwiska i adresy tych osób.

8.1 Czynności wymagane do rejestracji w Urzędzie Skarbowym

W celu rejestracji należy złożyć następujące dokumenty (kserokopie):

osoby fizyczne

1. wypełniony formularz NIP - 1,

2. wypis z ewidencji działalności gospodarczej (od 1 stycznia 2002 r. - z rejestru przedsiębiorców),

3. REGON,

4. umowę rachunku bankowego.

spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

5. wypełniony formularz NIP -2,

6. REGON,

7. akt notarialny o założeniu spółki,

8. postanowienie sądu rejestrowego o zarejestrowaniu spółki,

9. wypis z rejestru handlowego,

10. umowę rachunku bankowego,

11. umowę najmu lokalu.

Żadanie doręczenia umowy rachunku bankowego możliwe jest do spełnienia dopiero po zawarciu umowy z bankiem. Bank jednak wymaga, aby do zawarcia umowy została dostarczona decyzja o nadaniu NIP-u (numeru identyfikacji podatkowej). Przedsiębiorca chcąc dopełnić formalności znaleźć się może w błędnym kole. Wydaje się, że żądanie przez Urząd Skarbowy doręczenia umowy rachunku bankowego może dotyczyć działających już podmiotów, a nie przedsiębiorców rozpoczynających działalność. Na etapie rejestracji podatkowej żądanie takie jest nieuzasadnione tym bardziej, że ustawodawca łączy obowiązek posiadania rachunku bankowego z określoną wartością obrotów. Dopóki przedsiębiorca nie prowadzi działalności jego obrót (sprzedaż, zakupy) wynosi 0,00 złotych, a zatem z pewnością nie ma obowiązku posiadania rachunku bankowego i Urząd Skarbowy nie może nakładać na niego dodatkowych obowiązków, które nie wynikają z ustawy.
Opłata skarbowa od potwierdzenia zgłoszenia rejestracyjnego obowiązku w podatku od towarów i usług (VAT) oraz podatku akcyzowym wynosi 152,00 (sto pięćdziesiąt dwa) złote.
Jeżeli przedsiębiorca jest osobą fizyczną mającą miejsce zamieszkania na obszarze działania innego Urzędu Skarbowego niż ten na którego obszarze prowadzona jest działalność gospodarcza, musi on złożyć formularz w obu urzędach. W Urzędzie Skarbowym miejsca zamieszkania będzie rozliczał się z podatku dochodowego od osób fizycznych, natomiast w Urzędzie Skarbowym miejsca prowadzenia działalności będzie rozliczał podatek od towarów i usług (VAT).
Terminy zgłaszania określa szczegółowo ustawa o ewidencji i identyfikacji podatników. Podstawa prawna: ustawa z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. Nr 142, poz.702 z późniejszymi zmianami).

Zgłoszenie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych

Osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Podstawa prawna: art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 z późniejszymi zmianami).
Osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą są zobowiązane samodzielnie i bezpośrednio dokonać zgłoszenia do ubezpieczeń.
Termin: 7 dni od dnia powstania obowiązku ubezpieczenia.
Zgłoszenie adresuje się do jednostki organizacyjnej ZUS właściwej z uwagi na siedzibę, miejsce prowadzenia działalności gospodarczej.
W celu dokonania zgłoszenia należy pobrać w oddziale ZUS formularze ZUS ZUA - Zgłoszenie do ubezpieczeń oraz ZUS ZFA - Zgłoszenie płatnika składek - osoby fizycznej. Przed wypełnieniem formularza należy zapoznać się z instrukcją ("Zasady wypełniania dokumentów ubezpieczeniowych. Poradnik dla płatników składek. Warszawa. Styczeń 1999 r." - publikacja ZUS) oraz informacjami zamieszczonymi na formularzu.
Podstawa wyliczenia składek zmienia się raz na kwartał.
Rozliczenia składek dokonuje się składając co miesiąc deklarację ZUS-DRA lub ZUS-RSA.
Termin: deklaracje należy przesłać do 10 dnia następnego miesiąca (nawet jeżeli nie nastąpiły żadne zmiany w zakresie podstawy wyliczenia składki), jeżeli płatnik rozlicza oraz opłaca składki od co najwyżej 10 osób, a w pozostałych przypadkach do 15 dnia następnego miesiąca.
Deklaracja może być składana osobiście w jednostce organizacyjnej ZUS lub przesyłana listem poleconym. Przesyłanie listem poleconym oszczędza dojazdu do siedziby ZUS, a w terminie bliskim końca okresu składania deklaracji oszczędza oczekiwania w kolejce. W przypadku składania deklaracji osobiście w ZUS można zwrócić się do urzędników przyjmujących deklarację o udzielenie wyjaśnień, co do prawidłowego jej wypełnienia.
W przypadku opóźnienia w płatności składek należność zostanie powiększona o odsetki, które wynoszą 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego ustalanej przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego.
Pracownicy, zatrudnieni przez przedsiębiorcę, muszą być zgłoszeni do ubezpieczenia.

Wykonanie pieczątki

Ponieważ niniejszy przewodnik ma posiadać walory praktyczne, zatem wskazać należy na potrzebę wykonania pieczątki. Wprawdzie obowiązek posiadania pieczątki nie wynika z żadnych przepisów prawa, jednak wykonanie pieczątki może się okazać niezbędne w trakcie załatwiania formalności, związanych z założeniem własnej firmy.
Wszelkie dotychczas omówione etapy postępowań rejestracyjnych mogą być dokonane bez korzystania z pieczątki. Natomiast w praktyce banków, związanej z założeniem przez firmę rachunku bankowego, brak pieczątki może okazać się przeszkodą nie do pokonania, co autor niniejszego opracowania stwierdził osobiście.
Zakłady wykonujące pieczątki są liczne i nie domagają się z reguły przedstawienia dokumentów potwierdzających treści, które mają być umieszczone na pieczątce. Proponuję jednak dla pewności zabrać ze sobą do zakładu pieczątkarskiego dokumenty firmy, a to przede wszystkim w tym celu, żeby treść pieczątki nie zawierała błędów, a w przypadku sporządzenia błędnej pieczątki, aby zakład zobowiązany był do usunięcia zauważonych błędów.
Wyrabianie pieczątki z uwzględnieniem usuwania ewentualnych błędów pochłania niestety z reguły nieco czasu oraz pociąga za sobą pewne koszty (nie przekraczające z reguły kilkudziesięciu złotych).

Założenie rachunku bankowego

Założenie rachunku bankowego jest dla wielu przedsiębiorców obowiązkowe. Są oni zobowiązani do bezgotówkowego obrotu na mocy Prawa działalności gospodarczej. Obowiązek dokonywania rozliczeń za pośrednictwem banków został z dniem 1 stycznia 2001 r. (wejście w życie całości Prawa działalności gospodarczej) rozszerzony na wszystkich przedsiębiorców przy odpowiedniej wartości transakcji z innymi przedsiębiorcami, określonej w art. 13 tego prawa.
Jeżeli chodzi o przedsiębiorców, którzy nie są zobowiązani do prowadzenia rozliczeń za pośrednictwem banku, to założenie rachunku bankowego należy rekomendować jako znaczne ułatwienie w prowadzeniu działalności.

Czynności związane z założeniem rachunku bankowego

Założenie rachunku bankowego oznacza konieczność podpisania umowy z bankiem. Bank żąda z reguły przedstawienia oryginałów oraz sporządzenia kopii wszelkich możliwych dokumentów uzyskanych w trakcie rejestracji firmy (lepiej zabrać ze sobą pieczątkę). Należy szczegółowo zapoznać się z treścią umowy. Jeżeli umowa odsyła do innych dokumentów, takich jak regulaminy, ogólne warunki, uchwały organów banku, itp. należy zażądać udostępnienia tych dokumentów oraz zapoznać się również z ich treścią. W razie wątpliwości należy poprosić urzędnika bankowego o wyjaśnienia, a jeśli to nie wystarczy porozumieć się z prawnikiem.
Niestety na podpisanie przez bank umowy z reguły trzeba poczekać, nawet kilka dni.
Załącznikiem do umowy rachunku bankowego będzie karta wzorów podpisów osób upoważnionych do dysponowania rachunkiem (należy mieć przy sobie pieczątkę). Osoby te mogą skreślić podpisy w obecności urzędnika bankowego.

Kilka praktycznych uwag o wyborze banku

Banki mogą pobierać opłaty za:

założenie rachunku,

wystawienie książeczki czekowej,

prowadzenie rachunku,

dokonywanie przelewów,

dokonywanie wpłat gotówkowych

oraz za inne usługi świadczone klientowi.

Środki zgromadzone na rachunku firmy mogą być oprocentowane, ale niektóre banki umawiają się, że środki nie są oprocentowane. Przy dokonywaniu wyboru banku należy również brać pod uwagę ryzyko jego upadłości.
Korzystanie z rachunku bankowego może łączyć się także z uprawnieniem do kredytu lub salda debetowego na podstawie odrębnych umów.
Z powyższych, i wielu innych, względów należy porównać oferty banków. Są one bardzo zróżnicowane oraz często się zmieniają. Niektóre z dzienników ogólnopolskich publikują okresowo informacje umożliwiające porównanie ofert.
Oczywiście jednym z podstawowych kryteriów, oprócz zagadnień ekonomicznych, powinna być dostępność banku, jego bliskość i wygoda w zakresie obsługi klienta.

Inna możliwość realizacji obowiązku posiadania rachunku bankowego

Warto też zwrócić uwagę na nową możliwość realizacji obowiązku posiadania rachunku bankowego jaką otwiera przed przedsiębiorcami Prawo działalności gospodarczej. Przedsiębiorca będący członkiem spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej może założyć rachunek w tejże spółdzielczej kasie. Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe są spółdzielniami, których celem jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia. Członkami kasy mogą zostać osoby fizyczne połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym (między innymi przedsiębiorcy). Przedsiębiorca ma w praktyce dwie możliwości:

30. zostania członkiem kasy już istniejącej, jeżeli spełnia wymogi statutowe tej kasy,

31. założenia wspólnie z innymi przedsiębiorcami własnej kasy.

Dla wielu przedsiębiorców, szczególnie tych małych może to być rozwiązanie korzystniejsze (przede wszystkim tańsze) od oferty banków. Przepis dotyczący powyższej możliwości wszedł już w życie.
W ocenie autora zawarcie umowy rachunku bankowego (albo rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej) jest ostatnią podstawową czynnością formalną związaną z utworzeniem własnej firmy.

Przedsiębiorca podejmujący działalność gospodarczą, a przepisy sanitarne

Organem powołanym do nadzoru nad higieną pracy w zakładach pracy jest Państwowa Inspekcja Sanitarna.
Przedsiębiorca ma obowiązek powiadomienia, w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności, właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także złożenia pisemnej informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, dotyczących danej dziedziny działalności.
Państwowy inspektor sanitarny jest uprawniony do kontroli zgodności budowanych obiektów z wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi, określonymi w obowiązujących przepisach.
Państwowemu inspektorowi sanitarnemu przysługuje prawo zgłoszenia sprzeciwu przeciwko uruchomieniu wybudowanego lub przebudowanego zakładu pracy, wprowadzenie nowych technologii, dopuszczania do obrotu materiałów mogących mieć wpływ na zdrowie ludzi, jeżeli stwierdzi, że mogłoby nastąpić zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi.

Obowiązki przedsiębiorcy podejmującego działalność gospodarczą wynikające z przepisów przeciwpożarowych

Zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej przedsiębiorca zobowiązany jest:

przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych,

wyposażyć budynek, obiekt, lub teren w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz środki gaśnicze zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach,

zapewnić osobom przebywającym w obiekcie bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,

przygotować obiekt lub budynek do prowadzenia akcji ratowniczej,

ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia

Obowiązki przedsiębiorcy podejmującego działalność gospodarczą wynikające z przepisów dotyczących ochrony środowiska

Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska:

zabrania wprowadzania do gleby substancji szkodliwych,

zabrania przeznaczania na cele inwestycyjne gruntów rolnych wysokiej jakości i gruntów leśnych,

zobowiązuje przedsiębiorców emitujących substancje zanieczyszczające do powietrza do prowadzenia pomiarów stężeń tych substancji,

upoważnia właściwe organy do ustalania w drodze indywidualnej decyzji rodzajów i ilości substancji zanieczyszczających powietrze, dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza,

zobowiązuje przedsiębiorców do ochrony lasów przed szkodliwymi wpływami gazów, pyłów i ścieków, powstających w związku z działalnością gospodarczą,

upoważnia wojewodę do określenia w drodze indywidualnych decyzji dopuszczalnego poziomu hałasu lub wibracji przenikających do środowiska,

dopuszcza sprowadzane z zagranicy odpadów (z wyłączeniem odpadów niebezpiecznych) jedynie po uzyskaniu zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (np. makulatura dla zakładów celulozowo-papierniczych).

Ustawa Prawo wodne nakłada na przedsiębiorcę obowiązek uzyskania pozwolenia wodnoprawnego na gospodarcze korzystanie z wód. Przed wystąpieniem o takie pozwolenia przedsiębiorca musi sporządzić operat wodnoprawny.

Zatrudnianie pracowników

Zagadnienia związane z zatrudnianiem pracowników uregulowane są w przepisach prawa pracy. Przedsiębiorca może zatrudniać pracowników w nieograniczonej liczbie i bez pośrednictwa organów zatrudnienia. Swoboda zatrudniania nie dotyczy zatrudniania cudzoziemców. Pracodawcy muszą uzyskiwać zgodę starosty na zatrudnienie. Podstawa prawna: art. 50 ust. 1 ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu - Przedsiębiorca może zatrudnić lub powierzyć inną pracę zarobkową na terenie Polski cudzoziemcowi nie posiadającemu karty stałego pobytu lub statusu uchodźcy, jeżeli uzyska na to zezwolenie starosty powiatu, na terenie którego znajduje się siedziba pracodawcy, a cudzoziemiec uzyskał wizę pobytową z prawem do pracy lub kartę czasowego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zgodę na zatrudnienie lub wykonywanie innej pracy zarobkowej u tego pracodawcy. Z przepisów prawa pracy wynika szereg obowiązków przedsiębiorcy (zwanego Pracodawcą) w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Wśród tych obowiązków należy zwrócić uwagę na obowiązek pracodawcy rozpoczynającego działalność zawiadomienia na piśmie, w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności, właściwego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a także złożenia pisemnej informacji o środkach i procedurach przyjętych dla spełnienia wymagań wynikających z przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczących danej dziedziny działalności . W zakresie nawiązania stosunku pracy należy wskazać w szczególności na obowiązek niezwłocznego, nie później jednak niż w ciągu 7 dni, potwierdzenia na piśmie warunków zatrudnienia pracownika. Pracodawca zatrudniający co najmniej 5 pracowników zobowiązany jest ustalić regulamin wynagradzania (określa warunki wynagradzania) oraz regulamin pracy (ustala organizację i porządek w procesie pracy, a także prawa i obowiązki pracodawcy i pracownika). Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w swoim zakładzie. W okresie podejmowania działalności gospodarczej należy zwrócić uwagę na zatrudnianie pracowników posiadających odpowiednie przygotowanie i kwalifikacje do wykonywania danej pracy. Pracowników należy poddawać szkoleniom w zakresie bhp przed podjęciem pracy. Pracodawcy zatrudniający powyżej 10 pracowników zobowiązani są organizować służby bhp w swoich zakładach. Stanowiska pracy mogą być wyposażone wyłącznie w maszyny spełniające wymagania dotyczące oceny zgodności. Pracodawca dostarcza pracownikowi nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej. Również te środki muszą spełniać wymagania dotyczące oceny zgodności. Przed dopuszczeniem do pracy pracownik powinien zostać poddany badaniom lekarskim (wstępnym).

Działalność operacyjna firmy

Działalność operacyjna firmy

Jak funkcjonuje przedsiębiorstwo zależy nie tylko od ciebie ale od twoich pracowników.
Staraj się być przywódcą

Zasady efektywnego zarządzania i skutecznej działalności operacyjnej.

Do głównych czynników sukcesu każdego przedsiębiorstwa należą:

• właściwy pomysł we właściwym czasie

• menedżer, umiejący zaprezentować pracownikom swoją wizję rozwoju firmy oraz środki, służące jej realizacji

• zespół pracowników odpowiedzialnych za wdrożenie planu

• źródła finansowania

Jednak dobry pomysł to nie wszystko. Do upadku lub stagnacji firmy może przyczynić się :

• niewystarczający kapitał

• brak wiedzy biznesowej na szczeblu zarządczym

• brak reakcji na potrzeby rynku

• nie spełnianie oczekiwań klientów

Brak sukcesu może być spowodowany niechęcią zarządu do delegowania władzy i odpowiedzialności na pracowników, co zakłóca sprawność w funkcjonowaniu zespołu.
Najbardziej doświadczony menedżer nie jest w stanie sprostać wszystkim wymaganiom w warunkach rosnącej konkurencyjności. Kierowanie przedsiębiorstwem jest umiejętnością złożoną. Konieczność ciągłego podejmowania decyzji, duży napływ nowych informacji powoduje, że jedna osoba sobie z tym po prostu nie poradzi. Dlatego ważne jest określenie przez menedżera swoich atutów i słabości, udoskonalanie swych umiejętności i oddelegowanie zadań na tych pracowników, którzy mogą wykonać to zadanie lepiej.

Dobry menedżer powinien robić tylko to, na czym się najlepiej zna w oparciu o swoją wiedzę i doświadczenie a także powinien otaczać się pracownikami o odpowiednich kwalifikacjach, którzy uzupełnią jego atuty i słabości. Tylko w taki sposób można zbudować efektywnie działający zespół, który potrafi zająć się takimi dziedzinami jak:

• marketing i sprzedaż

• kreowanie nowych produktów

• polityka cenowa

• koszty jednostkowe

• jakość

• terminowe dostawy materiałów i produktów

• planowanie inwestycji kapitałowych

• obsługa klientów

• zarządzanie zasobami ludzkimi i planowanie rozwoju pracowników

• czynniki zewnętrzne

Zespół powinien również podejmować decyzje czy :

• wykonywać półprodukty we własnym zakresie lub je zakupić

• wprowadzić system premii motywacyjnych czy płacić za nadgodziny

• gromadzić zapasy, czy wydłużyć czas dostaw produktów

• stworzyć strukturę organizacyjną opartą na pełnionych funkcjach, czy wytwarzanych produktach

• zainwestować w elektroniczny system kontroli zapasów, czy nie inwestować

Przedsiębiorca

Wizja

Aby zidentyfikować styl zarządzania w przedsiębiorstwie oraz dokonać ulepszeń przedsiębiorca powinien odpowiedzieć na następujące pytania:

• czy potrafi w trzech zdaniach opisać, czym zajmuje się jego firma, dlaczego prowadzi taką działalność i kto jest klientem?

Wielu przedsiębiorców wie, na czym polega ich biznes, znają rynek docelowy, ale nie potrafią odpowiedzieć na pytanie " dlaczego" ? Aby przekonać innych do realizacji wyznaczonych przez siebie celów przedsiębiorca musi mieć wizję swojej firmy oraz tego, co chce w przyszłości osiągnąć.
Skala rozwoju przedsiębiorstwa

• jak duży rozwój firmy przedsiębiorca planuje oraz w jakim czasie?

Wielu przedsiębiorców odczuwa potrzebę rozwoju przedsiębiorstwa wyłącznie do momentu osiągnięcia przez nich określonego standardu życia. Inni chcą, aby biznes wzrastał nieprzerwanie. Określenie swoich osobistych celów związanych z rozwojem firmy jest bardzo ważne.

Zdolność realizacji określonych celów

Przedsiębiorca musi odpowiedzieć na pytanie:

• czy jest on pełen entuzjazmu, determinacji w dążeniu do wyznaczonego celu oraz praktycznych pomysłów, gwarantujących osiągnięcie sukcesu?

• czy potrafi zainspirować i zmotywować swych pracowników do coraz lepszego wykonywania swych obowiązków

Dyscyplina finansowa

• czy przedsiębiorca lubi liczby?

• Czy dobrze zarządza gotówką?

Kluczową kwestią jest nie to, ile kapitału przedsiębiorca posiada, ale ile go zużywa. Na sukces przedsiębiorstwa wpływają dokładnie prowadzone finanse i ścisła kontrola finansowa. Efektywne zarządzanie przepływami pieniężnymi determinuje dynamiczny rozwój firmy. Niestety, często się zdarza, że przedsiębiorcy nie potrafią kontrolować kosztów, a sprawozdania finansowe stanowią wyłącznie podstawę zwrotu podatku, zamiast dostarczać informacji niezbędnych w procesie planowania finansowego. Planowanie finansowe powinno się odbywać co miesiąc, przy pomocy przetwarzającego dane w informacje, których analiza ułatwiłaby podejmowanie właściwych decyzji budżetowych. Efektywne zarządzanie firmą wymaga umiejętności czytania sprawozdań finansowych i ich analizy.

Optymizm i obiektywizm

• czy przedsiębiorca jest marzycielem, czy potrafi obiektywnie ocenić sytuację?

Pozytywne podejście jest ważne, ale trzeba też pamiętać o konieczności unikania zbędnego ryzyka i o dążeniu do redukcji kosztów. Zysk ( lub strata) osiągnięty w początkowym okresie działalności przedsiębiorstwa nie zapewnia podobnego wyniku w przyszłości. Należy określić w tym przypadku, co może wpłynąć na poziom zysku w przyszłym okresie, np. polityka cenowa, wymogi kapitałowe, wzrost kosztów zarządu.

Umiejętności interpersonalne

• czy lubisz pracować z ludźmi?

Umiejętności interpersonalne są szczególnie ważne w zarządzaniu marketingiem , sprzedażą i kadrami. Przedsiębiorcy odnoszący największe sukcesy mają zwyczaj przeznaczania w ciągu roku czasu na osobiste wizyty u klienta, gdyż daje im to wiedzę zarówno na temat rynku (klientów, konkurentów), jak i na temat pracy własnych handlowców. Jeśli przedsiębiorca nie posiada umiejętności interpersonalnych, powinien znaleźć kogoś, kto go zastąpi w kontaktach z klientami i pracownikami. Taka osoba powinna zadawać dużo pytań i jeszcze więcej słuchać. Receptą na rozwój firmy jest respektowanie zasady, że klient jest najważniejszy i zmodyfikowanie pracowników do ukierunkowania się na potrzeby klientów.

Wytrzymałość i wytrwałość

• czy przedsiębiorca posiada wystarczającą siłę psychiczną i fizyczną, aby pracować więcej niż 8 godzin?

• czy jest gotowy poświęcić firmie część swojego życia osobistego?

• czy posiada odporność na stres?

Rozwój przedsiębiorstwa wymaga ciężkiej pracy i pozostawia niewiele czasu na cokolwiek innego. Dlatego ważne jest tu wsparcie rodziny.

Zdolność rozwiązywania problemów

Rozwojowi firmy towarzyszą zwykle liczne problemy, dlatego należy odpowiedzieć na pytanie:

• czy przedsiębiorca potrafi te problemy zidentyfikować , stawić im czoła i zaproponować skuteczne rozwiązania?

Umiejętność kreatywnego myślenia zapewnia dynamikę rozwoju przedsiębiorstwa.

Elastyczność

Zdolność szybkiego reagowania przedsiębiorcy na nowe sytuacje często decyduje o przetrwaniu firmy, dlatego ważna jest umiejętność przewidywania zmian i łatwość dostosowania się do nowych okoliczności.

Wiedza specjalistyczna

Należy odpowiedzieć na pytanie, w których z poniższych działalności jest się specjalistą:

• sprzedaż/ marketing

• technologia/ produkcja

• finanse/ zarządzanie

Oczekiwania nowo mianowanych przełożonych

Przełożony jest osobą, która ponosi odpowiedzialność.

Przełożony jest osobą posiadającą władzę i autorytet; jest ekspertem.

Bycie przełożonym oznacza, że będę kierował swoim własnym działem, korzystając ze swoich pomysłów i opierając się na własnym zdaniu.

Teraz jesteś po przeciwnej stronie. Można powiedzieć, że ich (podwładnych) kariera i praca są w Twoich rękach.

Mój dział to moje dziecko. Moim zadaniem jest zapewnić, żeby działał sprawnie.

Ustalę program pracy.

Teraz to ja będę głównym rozgrywającym.

Będę miał szansę traktować ludzi w taki sposób, w jaki sam zawsze chciałem być traktowany.

Oczekiwania podwładnych

Do przełożonych należy kierowanie ludźmi.

Przełożeni powinni wspierać tych, którzy dla nich pracują.

Przełożeni powinni zapewnić atmosferę, w której będziemy mogli wykonywać swoją pracę.

Przełożeni powinni drobne problemy pozostawić nam i pozwolić wykonywać naszą pracę.

Dobry przełożony przekazuje nam wytyczne i informuje co działa poprawnie oraz usuwa problemy.

Przełożeni powinni wiedzieć o naszej pracy więcej niż my sami.

Przełożeni powinni myśleć długofalowo, a nam pozwolić na działanie krótkofalowe.

Przełożeni powinni wiedzieć, jak wybrać dobrych pracowników, a potem ich przeszkolić.

Przełożeni powinni zapewniać sprawne działanie działu.

Przełożeni powinni przyjmować ciosy od tych na górze i chronić nas.

Przełożony powinien być przywódcą, a nie szefem.

Dobry przełożony wie, jak skłonić innych do współdziałania.

Dobry przełożony dba nie tylko o zyski i produkcję, ale także o nas.

Oczekiwania kierownictwa wyższego szczebla

To oni są odpowiedzialni. Jeśli o mnie chodzi, to, czy wydział odnosi sukcesy, czy też doznaje porażek zależy od tego, jak oni nim kierują. Nikt inny nie ponosi za to winy ani nie przypisuje sobie zasług.

Muszą myśleć jak przedsiębiorcy; kierować firmą tak, jakby należała do nich.

Odpowiadają za wszystko i z wszystkiego muszą się tłumaczyć.

Przełożony nadaje ton. Dział może być tylko tak dobry, jak on sam.

Dobry przełożony zwiększa wymagania i potrafi skłonić ludzi, aby dali z siebie jeszcze więcej.

Zadaniem przełożonego jest uzyskiwać rezultaty.

Przełożeni są odpowiedzialni za realizację polityki firmy i sposób jej działania.

Techniki i strategie w zakresie kierowania firmą

Jak prowadzić i kierować własnym biznesem? Jak być sprawnym menedżerem, jak być konsekwentnym i przetrwać na bardzo trudnym rynku? Jak nie zbankrutować, jak się rozwijać, jak poderwać do realizacji własnych koncepcji i zamierzeń pracowników i współpracowników?

Poniżej wskazówki, próbuj je stosować. Powodzenia.

Zadania menedżera

• przedsiębiorstwa tworzą ludzie a nie maszyny

• przedsiębiorstwo jest specyficzną, synergetyczną całością , w której najbardziej istotny czynnik stanowią ludzie . Wciąganie pracowników i jednocześnie skupianie ich wokół misji i celów przedsiębiorstwa, a także tworzenie wizji, kształtuje sens funkcjonowania przedsiębiorstwa

• potencjałem przedsiębiorstwa są przede wszystkim ludzie; to od ich wiedzy, umiejętności, a także zaangażowania zależą wyniki przedsiębiorstwa

• zysk to zapłata za wyjątkowość, która może powstać, jeśli w przedsiębiorstwie zostaną stworzone warunki dla samorozwoju, a także wykorzystania zjawiska synergii

• "5 E", czyli ekonomia, edukacja, ekologia, energia, etyka stanowią pewną jedność

• energia życiowa jest swoistym motorem działań człowieka

• ani wyniki, ani zasoby nie istnieją wewnątrz przedsiębiorstwa. Istnieją na zewnątrz . Wewnątrz nie ma ośrodków zysku, są tylko koszty. Wyniki zależą od kogoś z zewnątrz: od konsumenta, od władz politycznych

• rezultaty osiąga się przez wykorzystywanie okazji, szans, które można przetworzyć na korzyści, a nie przez rozwiązanie problemu

• aby osiągać rezultaty, trzeba większość zasobów przeznaczyć raczej na wyszukiwanie i wykorzystywanie szans i okazji, a w mniejszym zakresie na rozwiązanie problemów wewnętrznych przedsiębiorstwa

• kluczem do prawdziwych wyników jest koncentracja, która powinna łączyć wysiłki kierowników na najmniejszej liczbie obszarów , przynoszących największe wysiłki

• jaki jest zakres pracy menedżera?

• czym różnią się menedżerowie skuteczni od nieskutecznych?

• jaka wiedza jest im potrzebna?

• jakie powinni wykazywać umiejętności?

• jakie metody mają do dyspozycji?

• jakie wpływy zewnętrzne i wewnętrzne oddziałują na menedżera?

• w jakim zakresie zadania menedżera można organizować?

• Praca w cyklu otwartym, bez jednoznacznego początku i końca- charakteryzuje ją raczej rozwiązywanie trwałych problemów

• Dzień pracy rozczłonkowany- problemy bieżące wypierają problemy ważne

• Komunikacja werbalna- większość czasu poświęcona rozmowom, spotkaniom, wizytom, telefonom

• Słuchanie i pytanie- zdobywanie wiedzy i informacji potrzebnych do decyzji kierownik osiąga przez słuchanie i stawianie pytań

• Złożoność, niejednoznaczność, niepewność, samotność- problemy które się pojawiają, są uprzednio nieznane

• Odpowiedzialność- wymagane jest dopilnowanie, aby określone zadania były wykonywane skutecznie

• Wyważanie konkurencyjnych celów i ustalanie priorytetów-wymagana jest decyzja, które zadania, w jakiej kolejności i przez kogo mają zostać wykonane

• Postępowanie rozjemcze- rozstrzyganie sporów

• Dyplomacja- potrzebna jest na użytek własnych organizacji

• Koncepcyjność- trzeba mieć stale pomysły na rozwiązywanie problemów

• Zdolność myślenia politycznego- aby realizować politykę przedsiębiorstwa

• Występowanie w roli symbolu- menedżerowie utożsamiają sukcesy i porażki organizacji

Zasilenie informacyjne i decyzyjne powinno wynikać z właściwego podłączenia do istniejącego w przedsiębiorstwie systemu informacyjno- decyzyjnego.

Postawy i oddziaływania zewnętrzne:

• Społeczności krajowej i lokalnej

• Klientów

• Pracowników i ich rodzin

• Związków zawodowych

• Oddziaływań międzynarodowych

Menedżer jako osoba kierująca winien wyróżniać się kilkoma podstawowymi umiejętnościami:

• Umiejętności merytoryczne- to zdolność posługiwania się zarządzeniami i technologią określonej specjalności zawodowej ( nie mylić z menedżerską).

• Umiejętności społeczne- to zdolność współpracy z ludźmi.

• Umiejętności koncepcyjne- to zdolność myślenia globalnego dla działania lokalnego.

• Umiejętność przewidywania przyszłości- można ją odkryć, wymyślić, "odkodować".

CO chcę osiągnąć?

JAK chcę to osiągnąć?

KIEDY chcę to osiągnąć?

CZYM chcę to osiągnąć?

KTO ma to zrobić?

DLACZEGO chcę to osiągnąć w taki sposób?

Stosunki międzyludzkie

• Reprezentant-kierownik działając na zewnątrz lub wewnątrz reprezentuje przedsiębiorstwo

• Przywódca- zatrudniając, szkoląc, motywując, zachęcając i oceniając pracowników porywa ( lub zniechęca innych do pracy)

• Organizator- pełni rolę łącznika pomiędzy przełożonymi i podwładnymi a klientami

Komunikacja

• odbiornik- zbierając i przyjmując informacje o wewnętrznych i zewnętrznych rewelacjach kierownik rozbudowuje swoją wiedzę

• przekaźnik- przekazuje i interpretuje informacje oraz ich wartości

• rzecznik- przekazuje i interpretuje istotne informacje osobom spoza firmy- klientom

Decydent

• podejmowanie decyzji, czyli rozstrzyganie w sytuacjach złożonych i spornych

• przedsiębiorca, innowator- kierownik inicjuje i kształtuje planowe przemiany w organizacjach

• rozdzielacz zasobów- przydziela zasoby w trzech obszarach:

1. podział własnego czasu, wskazanie co jest ważne a co nieważne

2. rozdział zadań, uprawnień i odpowiedzialności

3. selektywne przydzielanie zasobów finansowych

• przeciwdziałający zakłóceniom- wymaga to rozwiązywania nieoczekiwanych problemów i konfliktów

• negocjator- praca kierownika wymaga rozważenia i negocjacji w wielu sytuacjach

Podstawowe funkcje kierownicze

Planowanie- wskazuje, że kierownicy z góry obmyślają swoje cele i działania.

Organizowanie - oznacza, że kierownicy koordynują ludzkie i materialne zasoby organizacji.

Przewodzenie- określa, w jaki sposób kierownicy kierują podwładnymi i wpływają na nich.

Kontrolowanie- oznacza, że kierownicy starają się zapewnić, by organizacja zmierzała do swoich celów.

14 zasad zarządzania H. Fayola

Podział pracy. Specjalizacja pozwala na sprawne wykonywanie pracy. Przykładem stosowania tej zasady jest współczesna linia montażowa.

Autorytet. Kierownicy muszą wydawać polecenia, aby prace były wykonywane. Autorytet formalny daje im prawo rozkazywania, ale nie zawsze wymusza posłuszeństwo, jeśli nie będą mieli również autorytetu osobistego ( np. wynikającego z odpowiedniej wiedzy).

Dyscyplina. Społeczność organizacji powinna przestrzegać przepisów i ustaleń rządzących organizacją. Dyscyplina wynika z dobrego przewodzenia na wszystkich szczeblach organizacji, ze sprawiedliwych układów( np. ustalenia wynagrodzenia za zwiększoną wydajność) oraz rozsądnie stosowanych kar za wykroczenia.

Jedność rozkazodawstwa. Każdy pracownik powinien otrzymywać polecenia dotyczące danej operacji od jednej tylko osoby. Gdy pracownik podlega więcej niż jednemu przełożonemu, następuje sprzeczność poleceń i zakłócenie autorytetu.

Jednolitość kierownictwa. Działania w organizacji, które prowadzą do jednego celu, powinny być wiedzione przez jednego kierownika, posługującego się jednolitym planem.

Podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu. W żadnym przedsięwzięciu interesy pracowników nie powinny przeważać nad interesami organizacji jako całości.

Wynagrodzenie- powinno być sprawiedliwe zarówno dla pracowników, jak i dla pracodawców.

Centralizacja. Ograniczanie roli podwładnych w podejmowaniu decyzji oznacza centralizację , zwiększanie zaś ich roli- decentralizację. Kierownicy zachowują ostateczną odpowiedzialność, ale jednocześnie są zobowiązani do zapewnienia podwładnym dostatecznych uprawnień, by mogli oni właściwie wykonywać swoje zadania. Problem polega na znalezieniu w każdym przypadku właściwego stopnia centralizacji.

Hierarchia. Każda organizacja wykazuje zhierarchizowany układ władzy. Linie decyzji przebiegają od naczelnego kierownictwa do najniższego szczebla w przedsiębiorstwie.

Ład. Każda rzecz i każdy człowiek powinni być na właściwym miejscu we właściwym czasie. Ludzie zwłaszcza powinni znajdować się na stanowiskach, które są dla nich najodpowiedniejsze.

Odpowiednie traktowanie personelu. Kierownicy powinni odnosić się do podwładnych w sposób przychylny i sprawiedliwy.

Stabilność personelu. Duża fluktuacja pracowników niekorzystnie wpływa na sprawność funkcjonowania organizacji.

Inicjatywa. Podwładni powinni mieć swobodę w tworzeniu i realizacji swoich planów, nawet jeśli mogą stąd wyniknąć pewne pomyłki.

Esprit de corps. Sprzyjanie poczuciu przynależności do zespołu zapewni organizacji ducha jedności. Sprzyjają temu nawet drobne czynniki. Porozumiewanie się ustne bywa bardziej korzystne niż pisemne. Trzeba je stasować, kiedy tylko jest to możliwe.

Elastyczność

kierownicy podobnie jak ludzie uprawiający wolne zawody, uzyskują pozycję zawodową przez osiągane wyniki

kierownicy muszą kierować się surowym kodeksem etycznym

cechą charakterystyczną wolnego zawodu oraz pracy kierownika jest poświęcenie się i oddanie zawodowi

trening menedżerski, a także inne formy szkolenia i doskonalenia kadr

Dla większości z nas tendencja naturalna jest wywieranie nacisku w dążeniu do zmian. Trzeba mieć silną rękę , umieć huknąć pięścią w stół, a zrozumieją itp. Równie naturalną reakcją nacisku jest uruchamianie w każdym oporu. Można zatem osiągnąć lepszy efekt mniejszym kosztem minimalizując opory, czyli siły powstrzymujące zmiany, niż stosując nadmierne naciski, czy zwiększając siły napędzające. Na przykład kierownik mógłby uzyskać większą wydajność pracy, gdyby rozpoznał i usunął zbędne i przeciwdziałające siły biurokratyczne, niż gdyby zmuszał pracowników do forsownego wykonywania zadań.

Idealne rozwiązanie uniwersalne nie istnieje: ani w sposobach motywowania, ani organizacji, ani zarządzania . Każde ma swoje dobre i złe oraz mocne i słabe strony. Każde ma inne ograniczenia, a wszystko to zmienia się w czasie, gdyż działa dla innych szans i przy innych zagrożeniach. Rozwiązanie dobre TU I TERAZ , może okazać się fatalne TAM I WTEDY.

Projektowanie

Odkoduj wizję przyszłości.

Dokonaj analizy prowadzonej działalności gospodarczej w świetle przyjętych aspiracji. Określ, co jest jej mocną , a co słabą stroną. Sformułuj misję zbiorową dla grupy przedsiębiorstw tworzących portfel. Zdefiniuj misję zbiorową każdego przedsiębiorstwa osobno.

Wyznacz obszary, które uznasz za kluczowe dla wyników przedsiębiorstwa. Wyznacz cele. Przeprowadź analizę strategiczną. Opracuj i wyznacz strategię przedsiębiorstwa.

Opracuj filozofię zarządzania.

Zaprojektuj organizację. Należy określić:

• filozofię działania

• podstawy i zasady tworzenia struktury

• zakresy uprawnień i odpowiedzialności

• wzajemne relacje i oddziaływania

• rozgraniczenie działalności jednostek

• instrumenty kontroli i sterowania

Kluczowe stanowiska nowej podstawowej organizacji obsadź kompetentnymi menedżerami.

Trzymaj w cuglach nowych kierowników aż do momentu, gdy zrozumieją i zaczną realizować twoje koncepcje , cele i strategie.

Dla każdej jednostki organizacyjnej stanowiącej czy to dział produkcyjny . czy też dział kadr , wyznacz ramy, które określają oczekiwane wyniki kluczowe, a następnie ustal:

• cele zbieżne z twoimi celami ogólnymi

• strategie wynikające z twojej strategii

• schemat organizacyjny

• obsadę personalną

• program wpajania nowych zasad i filozofii działania

Jeżeli jest to konieczne, zastosuj tę samą procedurę do kolejnych, niższych poziomów zarządzania organizacją.

Każdy proces zmian jest zagrożeniem, powinien być realizowany zgodnie z opisaną procedurą:

• Wszystkie decyzje muszą być udokumentowane, uwzględnione, zatwierdzone i podane do wiadomości.

• Informacje winny być pełne, jawne i dostępne.

• Opracuj podstawowy zestaw propozycji szkolenia i doskonalenia, które mają służyć jako pomoc w upowszechnianiu nowych pomysłów , celów i strategii.

• Interesuj się stanowiskami pracy i ludźmi, którzy nie zmieścili się w nowych strukturach. Muszą się oni przekwalifikować , lub zostać zwolnieni.

• Dla oceny realizacji zadań w organizacji opracuj instrumenty kontrolne.

• Utwórz komórkę do spraw restrukturyzacji i wyposaż ją w odpowiednie pełnomocnictwa.

• Niezbędne jest sprawowanie przez naczelne kierownictwo ścisłej kontroli nad rozwojem zmian w organizacji

• Zmiany powinny być wsparte utrzymaniem możliwości wewnętrznego i zewnętrznego komunikowania się

• Staraj się aby naczelne kierownictwo reprezentowało wysoki poziom merytoryczny

Metody zarządzania

Myśleć o teraźniejszości w kontekście przyszłości

Mieć wizję przyszłości

Myśleć globalnie, działać lokalnie

Uzyskać pełnię informacyjną

Zrozumieć i doceniać rolę kryzysów

Rozpoznać bezwładność organizacji

Myśleć wariantowo

Stale doskonalić kadrę

Stale ćwiczyć poszukiwania nowości ( potrzebna jest stała obserwacja jakości i innowacji)

Pracować zespołowo

Zasadnicze błędy w zarządzaniu

Technika odwlekania- przekłada się sprawy do załatwienia "na potem"

Technika "strusiej polityki"- unikanie i nie zauważanie zjawisk negatywnych

Technika zaprzeczania- zaprzecza się istnieniu zjawisk negatywnych

Technika projekcji- nie dostrzegamy błędów

Technika przypisywania winy innym- wielu ludzi posiada skłonność do przypisywania winy innym, uważając siebie za niewinnych

Technika unikania- taktyka unikania przeszkadza wielu ludziom w uporaniu się z trudnościami

Niezbędnik menedżera

BĄDŹ SKONCENTROWANY NA SWOICH CELACH, LECZ ELASTYCZNY W ICH OSIĄGANIU

Wiedz, czego chcesz, lecz nie bądź tego pewny

Traktuj cele jak hipotezy

Zachowuj równowagę pomiędzy osiąganiem celów oraz ich wyszukiwaniem

BĄDŹ ŚWIADOMY, LECZ PRZEZORNY W OCENIANIU SWOJEJ WIEDZY.

uznaj, że wiedza jest siłą, a ignorancja jest błogosławieństwem

traktuj pamięć jak przeciwnika

w równej mierze używaj informacji, jak wyobraźni

BĄDŹ OBIEKTYWNY, LECZ OPTYMISTYCZNY W OCENIANIU MOŻLIWOŚCI

zauważ, że rzeczywistość jest tym, co widzisz, lecz widzisz tę rzeczywistość taką, jaką chcesz, przez własne "ja"

traktuj swoje przekonania jak proroctwa

zachowuj równowagę pomiędzy sprawdzaniem siebie w rzeczywistości a myśleniem pełnym pragnień o swojej przyszłości

BĄDŹ PRAKTYCZNY, LECZ TAJEMNICZY W SWOICH DZIAŁANIACH

Ucz się planowania oraz planuj, że będziesz się uczył

Pamiętaj o istnieniu intuicji. Wykorzystuj ją.

Zachowuj równowagę pomiędzy reagowaniem na zmiany, a kreowaniem zmian.

Tworzenie wizji przedsiębiorstwa i tworzenie teamu menedżerskiego

gromadzenie informacji

zebranie informacji o przedsiębiorstwie

ustalanie problemów przedsiębiorstwa

przemiana myślenia negatywnego w pozytywne: myślenie pozytywne wzmacnia potrzebną nam energię, negatywne- osłabia

opracowanie programu realizacji

Misja przedsiębiorstwa

motywacja

intuicja

rzeczywistość funkcjonowania przedsiębiorstwa

Formułowanie misji

misja powinna być stosunkowo łatwa do określenia i stosunkowo prosta do przedstawienia ( zakomunikowania)

misja powinna być tworzona z uwzględnieniem korzyści, jakich wyszukuje klient, odbiorca a także potrzeb, które zaspokaja przedsiębiorstwo za pośrednictwem produktów i/lub usług dostarczanych na rynek

misja powinna odpowiadać na pytania, tworząc zarazem przekonania nie dopuszczające wątpliwości: " Dlaczego klienci powinni wybrać i zakupić nasze produkty lub korzystać z usług świadczonych przez nas, a nie przez kogoś innego"

Cele

Cele układają się w hierarchię. Ważność celów można określać w zależności od następujących czynników:

w wymiarze czasowym

w wymiarze przedziałów instytucji ( nie czasowym)

cele indywidualne pracowników

partykularne cele osób lub grup

cele wspólne przedsiębiorstwa ( jednostki organizacyjnej)

w wymiarze doniosłości dla danego osobnika lub grupy

cele instytucji- uznawane jako ważne dla ludzi stanowiących władzę danej firmy

cele partykularne - uznawane tylko przez niektórych członków, stanowiących zespół władzy

cele grupowe- uznawane przez grupę, pion, wydział, komórkę organizacyjną

cele indywidualne

w wymiarze kontroli

cele całościowe

cele zależne

cele niezależne

cele główne

cele drugorzędne

cele uboczne

Cele powinny być jasno sformułowane, a przede wszystkim zapisane. Zadanie to cel przydzielony konkretnej osobie.

Formułowanie celów wymaga przestrzegania kilku zasad:

Stale myśleć w kategoriach wyników

Myśleć holistycznie

Uwzględniać potencjał przedsiębiorstwa

Nie lekceważyć ani nie ignorować żadnej okazji, która zaowocowałaby zdobyciem nawet chwilowej przewagi

Koncentrować wyznaczanie celów na mocnych stronach organizacji ( rynki, kadry, technologie, know- how, rozwój, badania).

Rozwijać i pogłębiać dobrze znane zakresy wiedzy, umiejętności i doświadczeń

Stale wzbogacać cele przez systematyczne poszukiwanie innowacji

Uznać, że naczelną zasadą nie jest walka ( zwalczanie) konkurencji

Zapewnić poprzez realizację celów najwyższą jakość

Obserwować uważnie środowisko



Tworzenie zespołów

zespoły decyzyjne

zespoły koordynacyjne

zespoły wykonawcze



Aktywność jest immanentną cechą zespołu; jest ona względnie niezależna od wpływów otoczenia. ( przedsiębiorstwa). Otoczenie wpływa na członków zespołu w sposób bezpośredni lub pośredni; rezultat tego oddziaływania unaocznia się w procesach decyzyjnych i współpracy w grupie. Jest to kompleksowa zmienna, która oddziałuje na następujące zmienne zespołu zadaniowego:

formułowanie zadań dla zespołu

skład zespołu

technologie

struktury organizacyjne

system wynagradzania i kar- systemy motywacyjne



Diagnozowanie zasobów ludzkich firmy sprowadza się do trzech podstawowych pytań:

jaka jest kadra przedsiębiorstwa?

jaka powinna być kadra?

jaka musi być kadra?

Status a zachowanie zespołowe

Badania wskazują na zależność pomiędzy statusem a zachowaniami grupowymi:

osoby o wysokim statusie oraz zgodności statusu wykazują wyższe zadowolenie, a ich zachowanie odpowiada normom i standardom, w porównaniu do osób o statusie niższym. Jednak z drugiej strony, czy nie jest to paradoksalne, że mają one większą swobodę uchylania się od norm i standardów bez sankcji ze strony zespołu?

osoby o wyższym statusie są zwykle bardziej aktywne i dominujące od osób o niższym statusie

osoby o niższym statusie przekazują więcej informacji, ale za to mniej istotnych



Struktura kierowania

Każdy zespół posiada formalnego kierownika, lecz może się zdarzyć, że pojawi się kierownik nieformalny ( lider), który będzie oddziaływał na zespół. Zespół wybiera jedną lub kilka osób, którym- niezależnie od formalnego kierownika- przyznaje ogólne lub specjalne funkcje dające im ( nieformalne) prawo wpływania na decyzje, zachowanie i rezultaty zespołu. Wyróżnienie nieformalnego kierownika pochodzi z większej wiedzy, zdolności, cech osobowościowych, które działają emocjonalnie ( siła fizyczna, sposób perswazji, dobry wygląd, ciepło wewnętrzne, siła wewnętrzna), często przyczyniając się do tego, że członkowie zespołu dążą do identyfikacji z nim.

Motywowanie zespołu

Kierownik zespołu zadaniowego ma wiele sposobów motywowania, które zależą od charakteru sytuacji, osób, otoczenia. Najczęściej wyróżnia się 10 sposobów motywowania:

Zaufaj podwładnym

twórz wizję działania

Znaj swoje słabe i mocne strony, ale koncentruj się na mocnych

Zbieraj i wykorzystuj maksimum informacji

Zachowaj zimną krew

Zachęcaj do podejmowania ryzyka

Bądź ekspertem

Sprzyjaj różnicowaniu poglądów

Zachowaj prostotę myślenia

Minimalizuj ryzyko

Cechy lidera

inspiruje, proponuje

wywiera presję na rozliczanie się przed zespołem z wykonanej pracy

opiera się na własnym autorytecie

budzi zainteresowanie

mówi: "my", "chodźmy", "bądźmy przed terminem"

wyznacza wyniki i tempo pracy, mówi, "co ma się zrobić"

pokazuje, jak to się robi

naprawia błąd i mówi, jak temu zapobiegać

czyni z pracy sportową rywalizację

do pracy przychodzi z przyjemnością

cieszy się z sukcesu zespołu


Konieczność modyfikacji menedżera

potrzeba afiliacji ( przynależenia)

potrzeba władzy

potrzeba osiągnięć

Kryteria umiejętności kierowniczych

intelektualne

interpersonalne

menedżerskie

postawy i emocje

Stopnie delegowania uprawnień

Działaj- nie są potrzebne dalsze kontakty ze mną.

Działaj- powiadom mnie, co zrobiłeś.

Zbadaj problem- powiadom mnie, co zamierzasz zrobić; zrób to, chyba że ci zabronię.

Zbadaj problem- powiadom mnie, co zamierzasz zrobić; zaczekaj z działaniem, aż wyrażę zgodę.

Zbadaj problem- przedstaw mi możliwe działania, argumenty za i przeciw każdemu z nich; wskaż do mojej akceptacji jedno z nich.

Zbadaj problem- przedstaw mi wszystkie fakty; podejmę decyzję, co należy zrobić.

Stopnie delegowania uprawnień

ustalenie zakresu zadań

nadzór służbowy i kontrola

Ustalanie wyników do osiągnięcia

Wyniki, które chcemy osiągnąć zależą od:

jasnego systemu celów

ustalenia centrów zysku w zależności od wykreowanych szans

ustalenia kompetencji decyzyjnych

zmiany sposobu myślenia kierowników i wykonawców, które ukierunkowuje się na stałą koncentrację na wyznaczonych wynikach

Wszelkie decyzje należy rozpatrywać w świetle:

spodziewanego zakresu ryzyka

układu środków rzeczowych, finansowych oraz pracy

przesunięć, specjalizacji i integracji

wypracowanej struktury:

organizacyjnej

informacyjnej

decyzyjnej

ekonomicznej

Analizę działania firmy na zewnątrz trzeba uzupełnić analizą wewnętrzną. Szeroko prowadzona analiza ekonomiczna lokalizuje badania kosztów w obszarach, w których trzeba:

określić centra kosztowe wyodrębniając najważniejsze czynniki kosztowe

procesy produkcyjne ( i pozostałe) traktować jako przepływ kosztów

koszty rodzajowe określić w relacji do poszczególnych produktów

dokonać analizy centralizacji decyzji ( koncentracji na wynikach)

Elementy strategii biznesu

Strategie biznesu są strategiami innowacyjnymi. Należą do nich:

intrawersyjne strategie innowacyjne

atrakcyjności produktu

podatkowa

produktywności ludzi i zasobów kapitałowych

ekstrawersyjne strategie innowacyjne

ofensywne ( ataku)- przewaga konkurencyjna dotycząca pierwszeństwa wykorzystania okazji innowacyjnej

defensywne ( obrony)- nowe okazje, wynikające z innowacji

kontrofensywne ( kontrataku)

Strategie biznesu powinny odpowiedzieć na pytanie: jak przedsiębiorstwo zamierza konkurować na rynku i z jakim produktem?

Wyróżnia się 4 podstawowe podejścia do zajmowania pozycji na rynku:

Przodownik rynku

Rzucający wyzwania

Naśladowcy

Poszukujący nisz rynkowych

Strategia funkcjonalna

strategia rozwoju marketingu

strategia finansowa

strategia produkcji

strategia badań i rozwoju

strategia gospodarki i rozwoju czynnika ludzkiego




Źródła pomocy dla przedsiębiorcy

Szukasz pomocy

Zgłoś się do jednego z Gminnych Centrów Informacjilub Centrów Wspierania Biznesu funkcjonująych w województwie mazowieckim.
Polski rynek doradztwa dla przedsiębiorców rozwija się od wielu lat. Prym wiodą firmy komercyjne, od niedawna dołączyły do nich także banki, które oprócz obsługi kredytowej oferują także pomoc doradczą. Usługi konsultingowe są jednak nie dla wszystkich i nie wszędzie dostępne. Barierę stanowią przede wszystkim wysokie koszty usług oraz brak rzetelnej informacji i wiedzy o możliwych formach wsparcia ze strony różnych instytucji i firm działających w obszarze doradztwa. W tych warunkach coraz większą rolę odgrywają, nie nastawione na zysk, organizacje pozarządowe, które w poważnym stopniu uzupełniają rynek usług komercyjnych i umożliwiają dostęp do informacji gospodarczej oraz profesjonalnego doradztwa licznej grupie odbiorców. Spośród nich warto wyróżnić organizacje skupione w Krajowym Systemie Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw, które działają na rzecz rozwoju przedsiębiorczości w Polsce.
Krajowy System Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw [KSU] powstał w październiku 1996 roku z inicjatywy Polskiej Fundacji MSP (obecnie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości), która pełni rolę koordynatora działań systemu.

Misją KSU jest partnerskie wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorców. Podstawowym celem systemu jest podniesienie konkurencyjności polskich MSP poprzez dostarczenie im kompleksowej oferty wysokiej jakości usług oraz przygotowanie ich do procesu integracji z Unią Europejską. Uczestnictwo w systemie jest całkowicie dobrowolne, współpraca między ośrodkami ma na celu wyłącznie rozwój systemu wsparcia małych i średnich firm, a tym samym zwiększenie ich konkurencyjności. Członkostwo w KSU nie wiąże się z żadnymi korzyściami materialnymi. Członkowie KSU to podmioty działające nie dla zysku.
Obecnie w systemie działa blisko 140 organizacji - doświadczonych wykonawców usług doradczych, szkoleniowych, finansowych i informacyjnych.Wychodząc naprzeciw potrzebom przedsiębiorców sektora MSP w ramach KSU wyodrębniona zostanie grupa ośrodków świadczących usługi o charakterze innowacyjnym, tworzących Krajową Sieć Innowacji (KSI), do zadań których będzie należała pomoc w zakresie tworzenia warunków do transferu i komercjalizacji nowych rozwiązań technologicznych oraz realizacji przedsięwzięć innowacyjnych w przedsiębiorstwach sektora MSP. W skład Krajowej Sieci Innowacyjnej będą mogły wchodzić organizacje świadczące usługi doradcze, szkoleniowe, informacyjne i finansowe, przy czym przynależność do KSI uzależniona będzie od uzyskania akredytacji w KSU w zakresie usług o charakterze innowacyjnym.
KSU nie jest systemem zamkniętym

Rokrocznie, jesienią, organizowane są ogólnopolskie nabory, w wyniku których do sieci włączane są nowe instytucje. Informacje o kolejnych naborach zamieszczane są na naszych stronach internetowych.
Istnienie spójnej struktury wspierającej małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce zostało wykorzystane przy realizacji programów pomocowych dla sektora MSP finansowanych ze środków budżetu państwa polskiego i Unii Europejskiej.
KSU jest elementem krajowego systemu wsparcia sektora małych i średnich przedsiębiorstw, stabilnej struktury obejmującej najważniejszych partnerów na trzech poziomach działania:

Poziom krajowy - agencja rządowa odpowiedzialna za wdrażanie polityki "sektorowej" państwa wobec sektora MSP - funkcję tę pełni Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Poziom regionalny - Regionalne Instytucje Finansujące (RIF) - regionalne (wojewódzkie) instytucje zarządzające realizacją programów regionalnych skierowanych do sektora MSP i współpracujące z PARP przy realizacji programów krajowych. Regionalne Instytucje Finansujące zostały wyłonione w drodze konkursu spośród istniejących instytucji regionalnych, o udokumentowanym doświadczeniu w realizacji programów na rzecz MSP. Zadania Regionalnych Instytucji Finansujących koncentrują się na dwóch podstawowych obszarach:

• administrowaniu w imieniu PARP instrumentami wsparcia MSP w regionie,

• udzielaniu podstawowej pomocy doradczej dla przedsiębiorstw sektora MSP w ramach prowadzonego Punktu Konsultacyjno-Doradczego, jako punktu "pierwszego kontaktu".

Poziom lokalny:

• wyspecjalizowane, pozarządowe organizacje prowadzące działalność nie nastawioną na zysk, współpracujące ze sobą w ramach sieci, które tworzą strukturę Krajowego Systemu Usług dla MSP, działające na rzecz sektora małych i średnich przedsiębiorstw poprzez świadczenie usług doradczych, szkoleniowych, informacyjnych i finansowych,

• wyspecjalizowane podmioty sektora prywatnego (instytucje doradcze i szkoleniowe, konsultanci i eksperci), akredytowane przez PARP w celu wdrażania poszczególnych instrumentów wspierania MSP przewidzianych w programie Phare 2000-2003.



KTO ZARZĄDZA PROGRAMAMI POMOCOWYMI

INSTYTUCJE ODPOWIEDZIALNE:

• Ministerstwo Gospodarki

• Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)

• Regionalna Instytucja Finansująca (RIF)

REGIONALNA INSTYTUCJA FINANSUJĄCA RIF

• administruje programami dotacji danym województwie

• prowadzi punkt konsultacyjno-doradczy dla przedsiębiorstw (PK)

• spełnia standardy organizacyjne przewidziane w systemie akredytacji Krajowego Systemu Usług dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw

• przyjmuje i prowadzi ocenę formalną wniosków o udzielenie dotacji

POLSKA AGENCJA ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI PARP

• administruje programami dotacji na terenie kraju

• prowadzi akredytację wykonawców usług

• przeprowadza ocenę merytoryczną wniosków o udzielenie dotacji

• zawiera umowy dotacji

• rozlicza umowy dotacji

GDZIE MOŻNA UZYSKAĆ PORADĘ? Na terenie Polski działa ponad 100 Punktów Konsultacyjnych (PK), w których konsultanci świadczą bezpłatne proste usługi informacyjne i doradcze.



Fundusz MIKRO

Fundusz Mikro został utworzony w 1994 r. przez Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości USAID do realizacji programu wspierania mikroprzedsiębiorczości w Polsce. Przeznaczono na ten cel 20 mln USD.
Utworzona została sieć przedstawicielstw lokalnych w 31 miastach, nawiązano współpracę z przeszło 23 tys. małych przedsiębiorstw z terenu całej Polski. Kwota wypłaconych do 01 maja 2001 pożyczek to ponad 298 mln PLN.
Oferta współpracy skierowana do właścicieli najmniejszych firm działających w miastach poszerzona została w lecie 1999 r. o program wspomagania kapitałowego osób dopiero mających zamiar rozpocząć działalność na własny rachunek, osób prowadzących działalność pozarolniczą na terenach wiejskich, stowarzyszeń utworzonych w celu realizacji niewielkich inwestycji mających na celu ułatwienie życia lokalnym społecznościom. Wypracowano unikalną formę współpracy z klientami opartą na zasadzie partnerstwa i zaufania, oferując im stały dostęp do kapitału na prostych warunkach i przy formalnościach ograniczonych do minimum.
Oprocentowanie jest stałe. Istnieje możliwość wzajemnego poręczenia pożyczki w grupie liczącej co najmniej 4 pożyczkobiorców. Miesięczna suma dochodów netto poręczycieli powinna być większa od raty spłacanej pożyczki.
Wszystkie operacje finansowe pomiędzy Funduszem Mikro a firmą odbywają się za pośrednictwem banku.
Fundusz Mikro gwarantuje niezmienność warunków umowy w trakcie jej trwania, a dla stałych klientów obniżenie stóp procentowych przy kolejnych pożyczkach.

Inicjatywa MIKRO

Inicjatywa MIKRO jest programem pożyczek dla mikroprzedsiębiorstw działającym na podobnych zasadach jak Fundusz MIKRO. Celem programu jest stworzenie dostępu do środków finansowych dla firm, które nie spełniają kryteriów stosowanych przy udzielaniu kredytów przez banki (nie posiadają zabezpieczeń majątkowych, prowadzących uproszczoną księgowość, krótko działających na rynku lub ubiegających się o niewielkie kwoty). Maksymalna kwota pożyczek, które udziela się na okres od 3 miesięcy do 3 lat to 30 000 PLN. Pierwsza pożyczka na ogół nie przekracza 10 000 PLN. Nie jest określona minimalna kwota pożyczki. Średnia wielkość pożyczki wynosiła 8000 PLN, a średni okres spłaty 12 miesięcy. Czas rozpatrzenia wniosku o pożyczkę wynosi do 7 dni od momentu złożenia wymaganych dokumentów.
W ramach programu jest także oferowana możliwość dofinansowania koniecznych szkoleń oraz doradztwo w podstawowym zakresie.

Fundusze pożyczkowe

Fundusze udzielają pożyczek dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą. Zapewniają także:

- pomoc w przygotowaniu wniosków pożyczkowych

- monitorowanie stanu finansowego i stały nadzór nad podmiotami korzystającymi z FRP

Z pożyczki skorzystać mogą osoby bezrobotne zamierzające podjąć działalność gospodarczą oraz osoby, które prowadzą działalność gospodarczą i brały kredyt z Funduszu Pracy lub podobny.
Lista teleadresowa lokalnych funduszy pożyczkowych działających przy ośrodkach Krajowego Systemu Usług znajduje się min. w Centrum Wspierania Biznesu w Płocku tel. [phone], [e-mail]

Fundusze poręczeń kredytowych

Poręczenie obejmuje zwykle od 50 do 80% kredytu pobierając prowizję średnio od 1 do 2% w zależności od okresu poręczenia. Bank Gospodarstwa Krajowego ma zasięg ogólnokrajowy, fundusze w Białymstoku i Lublinie mają zasięg regionalny (województwo), natomiast pozostałe oferują swoje usługi lokalnie, najczęściej w obszarze swojego powiatu.
Lista teleadresowa lokalnych funduszy poręczeniowych działających znajduje się min. w Centrum Wspierania Biznesu w Płocku tel. [phone], [e-mail]

Fundusze Venture Capital

Fundusze venture capital są to wyspecjalizowane firmy, zajmujące się inwestowaniem w przedsięwzięcia charakteryzujące się wysokim ryzykiem, ale zarazem umożliwiające osiągniecie bardzo wysokiej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału. Venture capital interesuje się głównie małymi i średnimi przedsiębiorstwami, które dysponują przewagą konkurencyjną (innowacyjny produkt lub usługa, wiedza i inne) gwarantującą sukces rynkowy, a potrzebują wsparcia kapitałowego aby zrealizować swoje cele. Środki funduszy inwestowane są na okres od 3 do 10 lat. Po ustabilizowaniu się pozycji rynkowej venture capital odsprzedaje posiadane udziały. Dodatkowym elementem zwiększającym atrakcyjność tego typu źródła finansowania firmy jest fakt, że jest to tzw. kapitał aktywny, któremu zależy na sukcesie inwestycji. Obecność przedstawicieli funduszu w radzie nadzorczej lub zarządzie firmy daje jej dostęp do nowych technik zarządzania, źródeł innowacyjnych technologii itd.
Należy jednak pamiętać, że zaangażowanie venture capital wiąże się z pewną utratą kontroli nad firmą, do czego wielu przedsiębiorców podchodzi bardzo nieufnie.
Skala zaangażowania funduszy venture capital waha się od 0,2 mln $ do 25 mln $ i oznacza od kilku procent udziałów po pełne przejęcie firmy celem jej późniejszego odsprzedania.
Większość funduszy preferuje firmy już działające ale istnieją takie, które inwestują w nowozakładane firmy.

Bank Gospodarstwa Krajowego

Bank Gospodarstwa Krajowego udziela poręczeń i gwarancji spłaty kredytu bankowego pod warunkiem przeznaczenia objętego nimi kredytu na finansowanie przedsięwzięć innowacyjnych. Poręczenie i gwarancje mogą sięgnąć do 60% wykorzystanej kwoty kredytu wraz z odsetkami ale nie może przekroczyć kwoty 1,5 mln Euro.

Innovation Relay Centres

Od lipca 2000 r. rozpoczęły w Polsce swoją działalność trzy Ośrodki Przekazu Innowacji: IRC East Poland (woj. mazowieckie, lubelskie, podlaskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie), IRC South Poland (woj. łódzkie, małopolskie, podkarpackie, śląskie, świętokrzyskie) oraz IRC West Poland (woj. dolnośląskie, kujawsko-pomorskie, lubuskie, opolskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie), powołane w wyniku konkursu ogłoszonego w ramach 5. Programu Ramowego Unii Europejskiej
Europejska Sieć IRC Ośrodków Przekazu Innowacji działa w ramach Programu Innowacyjność / MŚP Komisji Europejskiej. Obecnie w 30 krajach działa ponad 200 organizacji skupionych w 68 IRC. Około 600 specjalistów zatrudnionych w całej sieci IRC, obsługuje łączenie ponad sto tysięcy firm. Sieć swoim zasięgiem obejmuje poza 15 krajami Unii Europejskiej, tzw. kraje stowarzyszone takie jak: Islandia, Norwegia, Izrael, Szwajcaria, dziesięć krajów europy środkowej i wschodniej: Polska, Kraje Bałtyckie, Czechy, Słowacja, Słowenia, Węgry, Rumunia i Bułgaria oraz Cypr.
Zasadniczym celem sieci IRC jest promocja innowacyjności i wymiany technologicznej między organizacjami w Europie. Działalność obejmuje m.in. doradztwo, konsulting oraz szkolenia. Wszystkie te działania służą zaspokojeniu potrzeb każdej organizacji oraz lokalnego przemysłu. Sieć IRC świadczy usługi firmom, zwłaszcza MSP. Również uniwersytety i instytuty badawcze korzystają z usług IRC w zakresie transferu ich osiągnięć do przemysłu

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

Agencja udziela dotacji odsetek funduszy strukturalnych UE oraz dofinansowania do odsetek od kredytów i pożyczki na realizację przedsięwzięć gwarantujących powstanie nowych stałych miejsc pracy w działalnościach pozarolniczych w gminach wiejskich i miejsko-wiejskich.

Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej

Mikrokredyty mogą być udzielone na sfinansowanie wszelkich nakładów związanych z uruchomieniem nowych lub rozwojem istniejących pozarolniczych przedsięwzięć gospodarczych w dziedzinie produkcji, handlu lub usług na wsi i w miastach do 20 tyś mieszkańców.
Ze względu na fakt, że program ma charakter pilotażowy, jego zasięg geograficzny obejmuje obszar działania banków współpracujących z Funduszem.

Fundacja Wspomagania Wsi

Mikropożyczki dla mieszkańców terenów wiejskich i małych miast. Program skierowany jest do bezrobotnych mieszkańców osiedli popegeerowskich, młodzieży wiejskiej, rolników oraz osób zamieszkujących tereny wiejskie, które prowadzą małe przedsiębiorstwa.
Pożyczki udzielane są głównie na nowe przedsięwzięcia, których rozpoczęcie nastąpiło nie wcześniej niż trzy miesiące licząc od daty złożenia wniosku o pożyczkę.
Wysokość pożyczki - cztery rodzaje do 3 tyś, do 5 tyś, do 10 tyś oraz do 15 tyś zł.
Pierwsza pożyczka, którą klient może otrzymać nie może przekraczać 3 tyś zł. Terminowe jej spłacenie pozwala na ubieganie się o kolejne, większe pożyczki.
Oprocentowanie pożyczki w zależności od jej wysokości waha się od 9% do 17% rocznie.

Okres spłaty pożyczki w zależności od jej wysokości waha się od 12 do 24 miesięcy

FINANSOWANIE PRZEDSIĘWZIĘĆ INWESTYCYJNYCH

Pomysł na biznes można uznać za obiecujący, jeśli zawiera on następujące cztery elementy:

Forma i źródła finansowania nowych przedsiębiorstw

Małe i średnie przedsiębiorstwa, a zgodnie z nową klasyfikacją mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), to jeden z wiodących sektorów gospodarki, w dużym stopniu wpływający na wzrost gospodarczy oraz poziom zatrudnienia. Przedsiębiorstwa te stanowią 99,86 % wszystkich przedsiębiorstw w kraju .
Jedną z podstawowych barier na drodze rozwoju i umacniania pozycji rynkowej przedsiębiorstw z sektora MŚP są ograniczenia kapitałowe. Największe problemy z dostępem do zewnętrznego finansowania mają osoby rozpoczynające działalność gospodarczą oraz firmy mikro. Nie posiadają one najczęściej historii kredytowej ani majątku wystarczającego do zabezpieczenia kredytu, a wraz z tym zdolności kredytowej. Niedobór środków finansowych uniemożliwia z kolei inwestycje, które są niezbędne dla poprawy konkurencyjności danego przedsiębiorstwa i związanego z tym wzrostu obrotów. Stanowi to jedną z przyczyn bardzo wysokiego poziomu odsetka firm, które bankrutują w pierwszym roku swojej działalności - w Polsce wynosi on ok. 35 - 40 %.
Celem pracy jest identyfikacja oraz ocena źródeł finansowania możliwych do pozyskania przez firmy mikro, małe i średnie, a także wskazanie najbardziej efektywnych metod pozyskiwania kapitału przez te przedsiębiorstwa.
Udowodniono tezę, że pomimo utrudnionego dostępu mikro, małych i średnich przedsiębiorstw do źródeł finansowania, istnieją realne możliwości pozyskania kapitału przez te przedsiębiorstwa.

Charakterystyka źródeł finansowania przedsiębiorstw z sektora MŚP

Każde przedsiębiorstwo posiada majątek trwały oraz obrotowy, który jest niezbędny do prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej. Wydatki, które wiążą się ze sfinansowaniem poszczególnych składników majątku, mogą być finansowane z dwóch podstawowych źródeł:

1. kapitałów własnych,

2. kapitałów obcych.

Podstawowa różnica między nimi polega na tym, że kapitały własne pochodzą od samego przedsiębiorstwa bądź jego akcjonariuszy/udziałowców (np. nadwyżki finansowe wygenerowane w trakcie bieżącej działalności, czy też emisja akcji lub wpłaty od udziałowców), a kapitały obce pozyskiwane są z zewnątrz - z otoczenia, w którym funkcjonuje dane przedsiębiorstwo. W ramach tych dwóch podstawowych źródeł rozróżniamy szereg bardziej szczegółowych pozycji.
Po ustaleniu wysokości potrzebnego nam kapitału musimy zacząć szukać jego źródeł. Zazwyczaj środki finansowe potrzebne są stopniowo, na kolejnych etapach rozwoju firmy, są to głównie:

1. Oszczędności własne

2. Pożyczki od znajomych

3. Dotacje rządowe

4. Środki od osób prywatnych

5. Kapitał podniesionego ryzyka

6. Kredyty hipoteczne

7. Leasing

8. Kredyty bankowe

9. Giełda

Oprócz nich istnieją również rodzaje finansowania, które łączą w sobie cechy finansowania kapitałem własnym i obcym.
W sposób szczegółowy prezentuje to tabela 1.

Dostęp do kredytów preferencyjnych

Kredyty

Kredyty preferencyjne

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jest instytucją rządową. Wspiera działania służące rozwojowi rolnictwa i obszarów wiejskich. Agencja powstała w 1994 roku.

Wspomaga finansowo:

• inwestycje w rolnictwie i związanych z nim usługach oraz w

• przetwórstwie rolno-spożywczym,

• przedsięwzięcia tworzące dla mieszkańców wsi stałe miejsca pracy poza rolnictwem,

• rozwój infrastruktury wiejskiej,

• poprawy struktury agrarnej,

• inwestycje związane z budową giełd i rynków hurtowych,

• oświatę i doradztwo rolnicze oraz upowszechnianie i wdrażanie rachunkowości w gospodarstwach.

FORMY POMOCY

Agencja dopłaca do oprocentowania kredytów bankowych. Udziela także gwarancji kredytowych i poręczeń spłat kredytów oraz pożyczek. Wspólną cechą wszystkich form pomocy finansowej jest łączenie środków publicznych, którymi zarządza Agencja, ze środkami własnymi inwestora. Pomoc pochodząca z budżetu państwa jest ich uzupełnieniem. Poza rolnikami i przedsiębiorcami z pomocy Agencji korzystają zarządy gmin inwestujące w infrastrukturę techniczną i produkcyjną na terenach wiejskich.

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA I KONTROLI (ang. IACS)

Wprowadzenie tego systemu to największe wyzwanie dla Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa od początku jej istnienia. To system, dzięki któremu polscy rolnicy - po przystąpieniu naszego kraju do Unii Europejskiej - będą mogli korzystać z dopłat bezpośrednich do produkcji rolnej. Rolnicy, którzy chcą otrzymać dopłaty do produkcji roślinnej i zwierzęcej (tzw. dopłaty bezpośrednie), muszą najpierw zarejestrować swoje gospodarstwa; w ten sposób obejmie je ZSZiK. Rozpoczęliśmy od kolczykowania sześciu milionów sztuk bydła. Oznakowane zwierzęta są rejestrowane w ewidencji ogólnokrajowej. Dzięki temu zarówno żywiec, jak i mięso mogą być dopuszczone do obrotu handlowego.



33

---