prawo admin zagadnienia, P R A W O A D M I N I S T R A C Y J N E


P R A W O A D M I N I S T R A C Y J NE

Egzamin

  1. Charakterystyka administracji publicznej

Administracja ( administrare lub administro - zarządzam, kieruję, posługuję się) to:

- ogół czynności zarządzania

W potocznym ujęciu administracja występuje w trzech znaczeniach:

- administracja to wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie dla realizacji określonych celów o charakterze zadań publicznych,

Administracja publiczna to: przyjęte przez państwo i realizowane przez zależne od niego podmioty administrujące zaspokajanie indywidualnych i zbiorowych potrzeb wynikających ze współżycia ludzi w społecznościach.

Cechy administracji publicznej:

stąd dominującą metodą w funkcjach administracyjnych jest kierownictwo, hierarchiczne podporządkowanie i nadzór.

  1. Pojęcie prawa administracyjnego

Prawo administracyjne to zespół norm regulujący działalność administracyjną lub inaczej jest to prawo, które normuje administracje publiczną.

Prawo administracyjne :

Cechy prawa administracyjnego;

  1. Prawo administracyjne a inne dziedziny prawa oraz nauka administracji

W prawie administracyjnym mamy dwie definicje;

* definicja sensu LARGO - jest to takie prawo, którego normy regulują działanie podmiotów administrujących oraz zachowania wszelkich jednostek, czyli osób fizycznych i prawnych, nawiązujących stosunki prawne z administracją w zakresie nie uregulowanym innymi dziedzinami prawnymi.

W tym znaczeniu prawo administracyjne zawiera normy:

Prawo administracyjne różni się od innych gałęzi prawa tym, że nie ma tzw. części ogólnej.

Jest ona wynikiem refleksji naukowej, badań orzeczniczych, obejmuje wszelkie instytucje prawne wspólne dla wszystkich podsystemów prawa administracyjnego.

  1. Budowa prawa administracyjnego

Obecnie przyjmuje się, że obszar prawa administracyjnego wyznaczają stosunki administracyjno - prawne i dlatego zalicza się do niego m.in. prawo finansowe, podatkowe, o wolnych zawodach, o strefach specjalnych i inne dotyczące stosunków służbowych zawiązywanych na podstawie mianowania.

Prawo administracyjne składa się z:

  1. Tendencje rozwojowe prawa administracyjnego i nauki o nim

Prawo w ujęciu ewolucyjnym było oparte na normach zwyczajowych. U schyłku państwa średniowiecznego wzrastała ranga panującego, co wiązało się ze stanowieniem przez niego norm prawa w interesie grupy panującej. Ograniczono wtedy prawo sądowe. W XIV w. odżywają idee prawa rzymskiego - czyli tworzenie państwa absolutnego. Wiek XVI przynosi zaś ekspansje gospodarczą i polityczną oraz ideologię prawa policyjnego. Prawo przez wszystkie te wieki wiązało tylko jedną stronę. Administracja państwa lub np. kościoła były poza wszelką kontrolą. W wieku XVIII powstawały pierwsze normy ustrojowe, określające budowę administracji a przede wszystkim jej zależności hierarchicznej od zwierzchności. W wieku tym ( XVIII) mamy do czynienia z prawem urzędniczym. Podwaliny prawa materialnego określały tylko obowiązki poddanego a nie obywatela.

W wieku XVIII i XIX , w wyniku podziału władz publicznych na ustawodawczą, sądowniczą i wykonawczą administracja zaczęła działać na podstawie prawa a także w jego granicach. Podstawy działania administracji zaczęły być tworzone przez władzę ustawodawczą. W wieku XIX kształtuje się pojęcie służby publicznej, aktu, władztwa administracyjnego. Równolegle z tworzeniem prawa administracyjnego rozwijała się nauka o nim. Na zachodzie Europy pojawiają się koncepcje państwa liberalnego. Wiek XXX przyniósł dynamiczny rozwój tzw. triady nauk administracyjnych: * naukę prawa administracyjnego,* naukę administracji, * politykę administracyjną. (opisał Somlo)

W Polsce początki prawa administracyjnego znajdujemy w II połowie XVIII w . Przedstawiciele to Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic, Strojnowski, Skrzetuski. Nauka tworzona przez nich stała na gruncie policystyki nie wyodrębniając jednak prawa administracyjnego jako osobnej gałęzi. Dynamiczny rozwój prawa administracyjnego datuje się w Polsce na wiek XIX. Wybitni to: Oczapowski, Kasparek, Okolski - wyodrębnili prawo administracyjne. Wprowadzili pojęcie aktu administracyjnego, centralizacji i decentralizacji. Zajęli się także samorządem terytorialnym. Po II wojnie światowej pracowali nad nauką prawa administracyjnego: Panejko i Bigo. W III RP nauka prawa administracyjnego pozbawiona jest elementów politycznych.(N)

Obecnie główne tematy badawcze nauki prawa administracyjnego:

  1. Stosunek administracyjno prawny - cechy

Stosunek administracyjno prawny to wszelkie zależności między dwoma podmiotami: organem administracji publicznej ( administrującym) a osobą fizyczną i prawną, czyli administrowanymi wyznaczane przez normy prawa administracyjnego.

Na stosunek administracyjno prawny składają się elementy:

Cechy stosunku administracyjno prawnego

Środki łagodzące nierównorzędność podmiotów ( dominacja danego organu)

  1. Rodzaje i sposoby nawiązywania stosunków administracyjno prawnych

Rodzaje stosunków administracyjno-prawnych:

Sposoby nawiązywania stosunków prawnych:

  1. Pojęcie i podział źródeł prawa administracyjnego

Fons iuris - źródła prawa

W nauce prawa administracyjnego źródła prawa ujmuje się w znaczeniu formalnym. Są to;

Mieszczą się one w porządku zamkniętym ( art.87 konstytucji) oraz w porządku otwartym.

Cechy źródeł prawa:

Podział źródeł prawa administracyjnego:

# - możność normowania wszystkich kategorii adresatów

# - niezbędność wyraźnego upoważnienia do ich wydania

# - zgodne z prawem ogłoszenie

  1. Źródła prawa powszechnie obowiązującego

# - lokalne organy dostosowują normy prawne do miejscowych uwarunkowań,

# - rozstrzygają istotne elementy życia na danym terytorium,

# - działają samodzielnie w sytuacjach kryzysowych bez poleceń z centrum

Nie są aktami prawa powszechnie obowiązującego:

  1. Ustawa jako źródło prawa administracyjnego

Ustawy (jeśli są one źródłami prawa materialnego, tzn. regulują sprawy w sferze administracji publicznej) ważne są z powodu tzw. materii ustawowej . W polskiej literaturze prawniczej przeważa pogląd, że pewne dziedziny spraw są wyłączone spod władczej ingerencji administracji bez wyraźnego wskazania przez ustawę, że ingerencja ta jest dopuszczalna.. Oznacza to dla administracji, że np. sprawy dotyczące ograniczeń sfery praw i wolności obywatelskich, określenia sposobów udziału obywateli w rozwiązywaniu spraw publicznych, ustalenia zakresu potrzeb w niektórych podstawowych sprawach obywateli oraz organizacji państwa może regulować tylko ustawa.

  1. Rozporządzenie jako źródło prawa administracyjnego

Rozporządzenia rozwijają postanowienia ustawy. Wiążą się z konkretną ustawą pod względem kryterium formalnego i materialnego. W związku ustawy z rozporządzeniem mamy do czynienia z upoważnieniem obligatoryjnym, gdy wskazany jest organ, np. minister i musi on wydać rozporządzenie oraz upoważnieniem fakultatywnym kiedy nie musi wydać rozporządzenia.

Rozporządzenia do ustaw wydawane przez Prezydenta muszą być kontrasygnowane przez Prezesa Rady Ministrów lub właściwego ministra.

  1. Akty prawa miejscowego (statuty, przepisy wykonawcze i porządkowe)

Są to takie akty, które mają cechy powszechnego obowiązywania na pewnej części terytorium państwa. Wydają je organy samorządu terytorialnego oraz rządowej administracji ogólnej czyli wojewoda oraz nie zespolonej(specjalnej). Jest wiele przyczyn wyposażenia tych organów w kompetencje prawodawcze:

Podział źródeł prawa miejscowego

- w formie uchwał : Rada Gminy, Rada Powiatu i sejmik województwa (np. uchwała o podatkach czy opłatach)

Wszystkie akty porządkowe muszą być opublikowane w wojewódzkich dziennikach urzędowych a także w zwyczajowo przyjętych miejscach, np. tablice ogłoszeń a także w miejscach, których dotyczą.

Akty te mogą zawierać sankcje przymuszenia do pewnego zachowania, czyli kary i grzywny.

  1. Statut a regulamin

Statut gminy czy powiatu to ich konstytucja. Wyznacza on miejsce i funkcje władz tych jednostek, czyli funkcje ustawodawcze i wykonawcze. W statucie określa się również miejsce jednostek organizacyjnych.

Regulamin ?

  1. Źródła niezorganizowane:

Znajdują się w tzw. porządku otwartym, w którym wszelkie zmiany dokonują się samorzutnie nie planowo, w dłuższych okresach czasu. Zaliczamy do nich:

Wszystkie wymienione źródła prawa muszą być ujmowane w procesie tworzenia prawa jak i jego stosowania.

  1. Prawo wewnętrznie obowiązujące (źródła, terminologia, cechy charakterystyczne, podstawa wydania, sposób publikacji)

Cechy charakterystyczne :

Do prawa wewnętrznie obowiązującego zaliczamy (art. 93 konstytucji):

Akty te publikowane są m.in. w Monitorze Polskim, w wojewódzkich dziennikach urzędowych, urzędowych dziennikach resortowych.

  1. Promulgacja i publikacja

Publikacja przepisów prawa służy rozpowszechnianiu go a także poddaje to prawo kontroli społecznej.

Promulgacja - odnosi się do procedury prawotwórczej i oznacza urzędowe stwierdzenie, że akt doszedł do skutku.

Publikacja jest ostatnim elementem instytucji promulgacji, niezbędnym do tego aby podjęty akt normatywny nabrał mocy prawnej. W przypadku kiedy nie istnieje instytucja promulgacji, publikacja jest tylko urzędowym ogłoszeniem treści normy prawnej

Ustawa z 20 lipca 2000 r o ogłoszeniu aktów normatywnych i innych aktów prawnych weszła w życie 1 stycznia 2001 r.

Określiła ona:

Określiła także zamknięty katalog dzienników w których ogłasza się akty normatywne:

- Dziennik Ustaw RP - publikuje się konstytucję, ustawy, rozporządzenia, orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego uchylające akty ogłoszone w dzienniku ustaw,

Ustawa z 2002 roku wprowadziła następujące zmiany:

  1. Organ administracji publicznej

Organem administracji publicznej to człowiek lub grupa ludzi w przypadku organu kolegialnego znajdujący się w strukturze organizacyjnej władzy publicznej powołany do realizowania norm prawa administracyjnego, w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji, które uprawniają do stosowania środków władczych.

Nauka prawa administracyjnego klasyfikuje organy administracji publicznej według kryteriów:

  1. Zakres działania i kompetencje organu administracji publicznej

Kompetencje te zostały określone w sposób pełny (np. wojewody lub prezydenta RP) oraz niezupełny, które są modyfikowane czynnościami dodatkowymi (np. przy zadaniach zleconych lub powierzonych).

Dla podmiotu posiadającego daną kompetencje oznacza to, że ma on obowiązek określonego działania w przyznanych prawem formach, np. poprzez decyzję, licencję czy koncesję. Nie wolno mu wychodzić poza odpowiednią formę i procedurę.

Dla administrowanego oznacza to, że wie gdzie i w jakim urzędzie, w jaki sposób ubiegać się o rozstrzygnięcie danej sprawy. Jest przewidywalna sytuacja określenia praw i obciążeń (podatkowych) i ingerencji policyjnych (legitymowanie).

  1. Naczelne i centralne organy (urzędy) administracji rządowej

Na szczeblu centralnym działają dwie grupy organów:

Cechy organów naczelnych;

Cechy urzędów centralnych i agencji:

  1. Organy rządowej administracji ogólnej

Administracja rządowa ogólna charakteryzuje się tzw. władztwem publicznym, Istotą tej cechy jest pojęcie zwierzchności, czyli zespolenie organizacyjne, finansowe, osobowe i kompetencyjne.

  1. Organy rządowej administracji specjalnej

Cechy terenowej administracji nie zespolonej (specjalnej):

  1. Administracja zespolona - cechy, charakter działania

Główne cechy administracji zespolonej na szczeblu wojewódzkim to:

  1. Zakład i Fundacja

Zakłady administracyjne to inaczej publiczne jednostki organizacyjne powoływane do świadczenia usług niematerialnych na podstawie nawiązanego z użytkownikiem czyli destynariuszem stosunku administracyjno-prawnego.

Funkcjonują one:

Cechy zakładów:

Fundacja - w Polsce mamy dwa rodzaje:

Charakteryzuje się:

Celem nie może być działalność gospodarcza.

  1. Inne podmioty wykonujące funkcje administracji publicznej (organizacje społeczne, przedsiębiorstwa, osoby prywatne)

Kwalifikowanie osób prywatnych jako podmiotów administrujących odbywa się:

Zlecanie funkcji administracyjnych państwa organizacjom społ. jest coraz częstsze. Decydują o tym:

np. PCK, Komitety Przeciwalkoholowe. LOK itd.

Wykonują one funkcje:

Fundacje działają na podstawie ustawy z 1984 roku znowelizowanej w 1991 r.

  1. Podział terytorialny (pojęcie, rodzaje, stan prawny)

Obejmuje on rozdział zadań i kompetencji w sferze funkcji publicznych. Nauka prawa administracyjnego wyróżnia trzy rodzaje podziału terytorialnego:

Do XIX w. był układ centralistyczny. Obecnie dominuje decentralizacja, czyli takie ukształtowanie administracji, które:

O podziale decydują także kwestie prakseologiczne (sprawnego działania), zasady organizacyjne.

Wprowadzona w Polsce dwuetapowa reforma administracji publicznej umiejscowiła właściwości organów publicznych:

  1. Samorząd terytorialny (źródła prawa, pojęcie)

Samorząd jest to administracja sprawowana przez odrębne od państwa osoby prawne, czyli korporacje.

Samorząd to w myśl Światowej Deklaracji Samorządu Lokalnego (1985) jako prawo i powinność społeczności lokalnych dla samodzielnego zarządzania własnymi sprawami.

Europejska Karta Samorządu Terytorialnego ( 1985) przyjęta przez Polskę w 1994 r. określiła, że

Kształt samorządowi, nadzorowi nad nim muszą dać akty prawne rzędu ustawy. Ma on występować w interesie mieszkańców.

Wyróżnia się rodzaje samorządu:

Obecny kształt samorządu nadały dwa etapy:

Mamy 2489 gmin, 315 powiatów oraz 16 województw.

Cechy powstałych wspólnot samorządowych:

  1. Gmina - zakres działania i zadania, referendum gminne, organy gminy, mienie gminy, związki, stowarzyszenia i porozumienia gmin

Do gminy należą wszystkie sprawy publiczne, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych organów. Nie ma definicji legalnej sprawy publicznej. Zgodnie z orzecznictwem za sprawy publiczne uznaje się stanowienie lokalnych źródeł prawa, wybór i odwoływanie organów samorządu, wszystkie sprawy rozstrzygane w sposób władczy.

Zadania wykonywane przez gminę , powiat i województwo są określone:

Zadania wykonywane przez poszczególne jednostki samorządu terytorialnego to:

Subwencje - finansują tylko zadania własne.

Dotacje - zarówno zadania własne jak i zlecone.

Zadania własne mogą być przeniesione na:

Władzę tę stanowią mieszkańcy. Mogą oni powoływać piastunów organów uchwałodawczych, a także obecnie powoływać wójta, burmistrza i prezydenta. Drugą formą władzy jest referendum. Ta drogą rozstrzygane są sprawy:

Organy samorządowe dzielimy na:

Jednostki pomocnicze gminy mają także swoje własne organy:

Kompetencje organów uchwałodawczych:

Organy uchwałodawcze mają własna strukturę, przewodniczącego, wiceprzewodniczących, którzy nie są organami publicznymi.. Organy te dzielą się na : stałe i doraźne. Szczególne znaczenie ma Komisja Rewizyjna - W przypadku równego rozkładu głosów nie rozstrzyga już głos przewodniczącego.

Kompetencje organów wykonawczych samorządu terytorialnego

  1. Powiat - zakres działania i zadania, organy powiatu, referendum, mienie powiatu, związki, stowarzyszenia i porozumienia powiatów -

Podobnie jak wyżej

  1. Województwo samorządowe - zakres działania i zadania, organy, referendum, mienie

Podobnie jak wyżej

  1. Stosunki ustrojowo - prawne (centralizacja i decentralizacja, koncentracja i dekoncentracja, zasada hierarchicznego podporządkowania, nadzór)

  1. Nadzór nad samorządem terytorialnym (przedmiot kryteria, zakres podmiotowy, środki nadzoru)

Nadzór w teorii prawa administracyjnego oznacza kontrolę, czyli badanie działalności danego podmiotu oraz możność podjęcia prawem przewidzianych środków wiążących nadzorowanego.

Wyróżnia się następujące rodzaje nadzoru:

  1. nad administracją rządową - oznacza to zakres zadaniowy i kompetencyjny przebiegający w poszczególnych sektorach, quasi sektorach i wszelkiego rodzaju oddziaływaniach w stosunku do wszystkich podmiotów organizacyjnie podległych. Ten typ nadzoru jest w wysokim stopniu poddany regułom hierarchii owego podporządkowania i kierownictwa .

  2. nadzór tzw. policyjny - związany z policją administracyjną o charakterze skarbowym, celnym, sanitarnym, itd. Ten typ nadzoru oznacza, że możliwość wymuszenia pewnego zachowania zgodnie z prawem odnosi się do podmiotów które nie są organizacyjnie podległe organowi nadzorującemu.

  3. nadzór nad samorządem terytorialnym - z którego wyeliminowane jest kierownictwo i hierarchiczne podporządkowanie ma do spełnienia następujące funkcje:

Standardy nadzoru nad samorządem terytorialnym określiła Europejska Karta Samorządu Terytorialnego. Mieszczą się one w konstytucji z 1997 roku w art. 165 i 171 oraz w ustawie o samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim.

Istotę nadzoru nad gminą, powiatem i województwem określa :

  1. jego zakres - dotyczy to wszelkich zadań realizowanych w związku z prowadzeniem spraw publicznych, rozstrzyganiem w formie aktów władczych poza indywidualnymi aktami administracyjnymi,

  2. środki nadzoru , które mają formę aktów administracyjnych innych niż indywidualne decyzje, np. stwierdzenia nieważności uchwał rady gminy, rozwiązanie organu czy zarząd komisaryczny. Środki te , w literaturze, dzieli się na: prewencyjne, merytoryczne, kontrolne, itd.

  3. kryteria - w Polsce od 2001 roku obowiązuje jedno kryterium - legalności (zgodności z prawem aktów wydawanych przez gminy z prawem powszechnie obowiązującym0

  4. tryb postępowania - cecha ta ma charakter postępowania administracyjnego, chociaż nie jest bezpośrednio poddana regulacjom kodeksu postępowania administracyjnego. Cechami wyróżniającymi tryb postępowania są: jednoinstancyjność, okresowość, selektywność i bezwnioskowość. Przy trybie zaskarżania rozstrzygnięć nadzorczych stosuje się regulacje z ustawy o NSA.

  5. organ - kompetencje organu posiadają: wojewoda i prezes rady ministrów - w sprawach ogólnych oraz Regionalna Izba Obrachunkowa- w sprawach finansowych. Do organów tych nie zalicza się sejmu RP.

Instytucja nadzoru określona jest w dwóch płaszczyznach:

Podjęte przez organy uchwałodawcze uchwały organ wykonawczy samorządu przekazuje do urzędu wojewódzkiego i regionalnej izby obrachunkowej. Z urzędu prowadzone jest postępowanie, które może po 30 dniach zakończyć się stwierdzeniem jej nieważności z prawem. Ważnymi kategoriami w ocenie prawnej uchwały są uchybienia: istotne - powodujące jej nieważność (np. naruszenie podstaw kompetencyjnych do wydania danego aktu) oraz nieistotne (nie mające wpływu na zakres praw czy obowiązków administrowanego, np. mylna nazwa uchwały, błędnie podany przepis)

Postępowanie nadzorcze kończy się:

  1. wydaniem rozstrzygnięcia stwierdzającego nieważność uchwały gdy wystąpi uchybienie istotne,

  2. wstrzymaniem wykonania uchwały w przypadku wszczęcia postępowania o stwierdzeniu o nieważności.,

  3. wykazaniem, że uchwałę wydano z naruszeniem prawa, jeśli uchybienie jest nieistotne,

  4. uchylenie przez wojewodę uchwały i wydanie zarządzenia zastępczego.

  1. Skarga samorządowa

Jest to istotny środek kontroli sądowej przewidziany w ustawach samorządowych. Ma on charakter:

Wyłączone spod tej instytucji są akty indywidualne. W praktyce skarga najczęściej dotyczy np. opłat administracyjnych, sprzedaży mienia komunalnego. Skarga dotyczy też bezczynności organów.

Nie można wystosować skargi, w sprawie, w której orzekał już NSA i skargę oddalił. Skargę można sporządzić indywidualnie, lub zbiorowo w imieniu grupy mieszkańców, którzy wyrażą na to zgodę, a także działająca organizacja społeczna, samorząd zawodowy.

  1. Formy działania administracji publicznej

Podmioty administracyjne państwa demokratycznego wyrażają swoje działania w określonych prawnie dozwolonych formach. Ingerują one w zachowania jednostki, modyfikują status grup społecznych, np. narodowościowych. Ich podstawą są przepisy tworzone przez władze ustawodawczą ale mają swoje podstawy w upoważnieniach generalnych. Obywatel czy jednostka mogą domagać się w tych sytuacjach prawnie określonych pewnych zachowań podmiotów administrujących Prawna forma działania ma inne lub podobne sposoby ich podejmowania, zasięg ingerencji i warunki. Ważne jest, że buduje ona jednocześnie pewien sposób czy sposoby ochrony prawnej ochrony jednostki. Jest to ważne w stanach np. klęski powodziowej, wojny a także w sytuacjach, gdy czynności funkcjonariuszy publicznych są niezgodne z prawem. Przepisy prawne określają generalnie pozycję jednostki wobec administracji rządowej czy samorządowej. W pewnych sytuacjach kształtują ją normy ogólne, nakazy czy zakazy zawarte w aktach generalnych. Powszechne są sytuacje kierowania w stosunku do jednostki aktów indywidualnych, np. decyzji. Administrowany korzysta dzisiaj z pewnych dóbr, majątku publicznego, rzeczy powszechnego użytku, np. dóbr, wód. Konkretyzacja jego praw i obowiązków odbywa się szerokim strumieniem prawnym. Są również sytuacje, gdy podmioty administrujące prowadzą np. akcje uświadamiające dotyczące zagrożeń chorobowych. Konstytucja w art. 7 uwydatnia, że wszelkie organy, a w tym administracji publicznej działają na podstawie prawa. Jest to najważniejsze kryterium wyróżnienia form administracji publicznej., nauka prawa administracyjnego wyróżniając je i klasyfikując ujmuje w sposób naukowy sposoby działań, które idą za tymi formami, procedury podejmowania określonych czynności itd. Jednocześnie chodzi o budowanie kontroli i nadzoru nad działaniem administracji, nad środkami instytucyjnymi, sądowymi itd.

Prawne formy działania są to prawem określone, nadające się do wielokrotnego stosowania typy działań podmiotów administrujących.

Oznacza to, że w określonych sytuacjach różne podmioty władzy wykonawczej mogą się nimi posługiwać w powtarzalny sposób. Na działanie administracji należy patrzeć jako na mające cechy autonomiczności. Podmioty administrujące wychodzą od przepisów prawa i będąc w zgodzie z nimi mogą w wielu sytuacjach wybierać taką a nie inną formę działania. Mogą stosować różne formy, mogą posługiwać się instrumentami prawa podatkowego poprzez politykę celną za pomocą środków ekonomizujących, np. pewne tereny pod inwestycje itd.

W związku z tym mówi się o metodach działania podmiotów administracyjnych.

Metody działania podmiotów administracyjnych oznaczają pewną politykę w sposobie realizacji prawnych form, częstotliwość czy też intensywność posługiwania się nimi.

Prawne formy działania dzielą się na :

  1. Czynności prawne w sferze zewnętrznej

Do czynności administracyjno-prawnych w sferze działań zewnętrznych zalicza się:

Czynności cywilno-prawne znamienne dla form działania współczesnych podmiotów administrujących to umowy prawa cywilnego podejmowane z innymi podmiotami

  1. Czynności prawne w sferze wewnętrznej

Chodzi tutaj o sferę funkcjonowania podmiotów czyli organów i urzędów. Mamy tutaj do czynienia z typowymi aktami kierownictwa wewnętrznego o charakterze generalnym i indywidualnym. Charakteryzują one również inne ważne akty - akty władztwa zakładowego.

Akty władztwa zakładowego ujmują sferę imperium władzy publicznej przetworzona w oddziaływanie na pewnym obszarze wobec konkretnych organów. Są to również akty o charakterze statutowym, regulaminowym a więc mają charakter generalny lub indywidualny, np. polecenia.

Akty prawa wewnętrznego mają charakter statutowy, regulaminowy lub innych aktów zawierających wytyczne.

Trybunał Konstytucyjny w 1989 roku stwierdził, że: aktami wewnętrznymi o charakterze normatywnym są te wszystkie, które zawierają normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, a więc zobowiązują do pewnego działania ich adresatów.

Aby zbadać sytuacje administrowanego należy brać pod uwagę tylko te akty generalne ale także o charakterze indywidualnym, np. polecenia skierowane do urzędnika rozpatrującego sprawę, uczestniczącego w komisji przetargowej czy konkursowej, gdy chodzi o wybór osoby. Zachowania kształtowane przez te typowe normy prawa wewnętrznego nie pozostają bez wpływu na sytuację administrowanego.

  1. Czynności faktyczne

Czynności faktyczne są ujmowane w literaturze zarówno w sferze wewnętrznej jak i zewnętrznej. Dzielą się na dwie kategorie:

Czynności materialno - techniczne mają następujący charakter:

Maja ogromne znaczenie, gdyż w istotnym stopniu kształtują sytuacje administracyjno - prawne a często w pewnych sferach prawa i obowiązki administrowanego.

  1. Akt administracyjny (prawidłowość, wadliwość, trwałość ...)

Akt administracyjny jest to najbardziej charakterystyczna forma działania podmiotów administrujących. Poprzez nią w sposób jednoznaczny, władczy często arbitralny podmiot administrujący, kształtuje sytuację prawną administrowanego.

Posiada on następujące cechy:

Indywidualne akty administracyjne dzieli się na:

Decyzja to akt administracyjny poprzez który uprawniony organ rozstrzyga w sposób jednostronny o konsekwencjach zastosowania danej normy prawa administracyjnego w stosunku do administrowanego. Wszystkie wydawane przez podmioty administracyjne rozstrzygnięcia indywidualne tak należy klasyfikować jako decyzje bez względu jaką będą posiadać nazwę. O decyzjach mówi się np. przy wymeldowaniu osoby, w ustawie o ewidencji ludności, w sprawie świadczeń pomocy społecznej itd. Gdy mamy do czynienia z przyznawaniem lub odmową przyznania pewnego świadczenia, nakładaniem obowiązków czy też zwolnieniem z nich to takie akty nazywa się różnie, np. orzeczenia, nakazy, zakazy, uprawnienia (uprawnienia do wykonywania zawodu, nakaz usunięcia naruszeń i wymagań higienicznych). Formę decyzji przyjmują również przyrzeczenia wydania koncesji.

Art. 107 kpa sformułował warunki obligatoryjne oznaczające prawidłowość decyzji. Musi mieć:

Akt wadliwy to taka decyzja, która nie spełnia w/w przesłanek. Może wystąpić jednak :

Zasada domniemania prawidłowości aktu indywidualnego - oznacza, że nawet akt wadliwy uznawany jest za obowiązujący dopóki nie zostanie zmieniony lub uchylony w odpowiednim trybie. Przyjęcie innej zasady zakłóciłoby porządek administracyjne. Ze względu na fakt, że administracja nie może dowolnie zmieniać czy uchylać aktów indywidualnych przypisuje się im ważna prawnie i społecznie cechę trwałości.

Zezwolenie określa ono pewne uprawnienia lub wyraża zgodę na określone zachowania, np. na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej, otwarcie uczelni niepaństwowej itd. Formę tę niekiedy nazywa się pozwoleniem, np. na budowę, rozbiórkę obiektu, zgodę na wykonywanie przez adwokata zawodu.

Koncesja jest to akt administracyjny, który administrowanemu nadaje uprawnienia do wykonywania określonej działalności, najczęściej o charakterze produkcyjnym lub usługowym. Wydając koncesję uprawniony organ nakłada zazwyczaj na koncesjonariusza określone uprawnienia, które musi spełnić.

Jest ona wydawana na czas określony i nieokreślony. Prowadzenie działalności podlega kontroli.

Koncesja wiąże się z odstępstwem od monopolu publicznego na rzecz innych podmiotów w celu realizacji zadań publicznych. Dotyczy np. rozpowszechniania programów telewizyjnych, budowy i eksploatacji autostrad, wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi.

Licencja jest to taki akt indywidualny, który określa uprawnienia do wykonywania pewnej działalności niekoniecznie o charakterze gospodarczym lub pracy zawodowej, np. gdy wykonywanie pewnych czynności wiąże się z posiadaniem odpowiednich kwalifikacji (licencja połowowa, sędziego, przewoźnictwo lotnicze.)

Ze względu na sposób kształtowania stosunków prawnych wyróżnia się :

Inny podział indywidualnych aktów prawnych:

Inny ważny podział aktów indywidualnych:

Ustawowe kryteria prawidłowości aktu indywidualnego:

Akt indywidualny może utracić moc obowiązującą w ściśle określonych przypadkach:

Bardzo ważną grupą aktów indywidualnych są te , które mają szczególny tryb ich wydawania a nie istota jako czynność prawna administracji publicznej.

Określają różne czynności podmiotów administrujących, stwarzające obowiązki dla jednostki w pewien szczególny sposób, np. zatrzymanie kierowcy pojazdu przez policjanta, zakaz wstępu do lasu, zakaz kąpieli itd.

Cechy aktu indywidualnego określające go wobec wyroku sądowego:

Związki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego

Samorząd działa w Polsce na zasadzie decentralizacji i komplementarności. Oznacza to m.in. wzrost znaczenia współdziałania jego jednostek. Jego ustawy prawne określane są w ustawach i można je scharakteryzować następująco:

Prawo do współdziałania i to szczególnie w trzech wymienionych formach dają unormowania Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego i art. 172 Konstytucji. Najczęściej spotykaną formą są związki samorządowe.

Związek samorządowy jest tworzony przez gminy i/lub powiaty w celu wspólnego wykonywania zadań publicznych. Mają one osobowość prawną, własny majątek, który mogą pomnażać wykonując przyjęte zadania we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Mają własne organy którymi są: Zarząd i Zgromadzenie Związku.

Forma ta jest szczególnie przydatna w prowadzeniu np. lokalnej komunikacji, kultury, telefonizacji, wodociągów itd.

Porozumienie jest tą formą poprzez która jedna z gmin lub powiatów przyjmuje określone zadania innej jednostki samorządowej. Wykonuje je na koszt tych właśnie jednostek. Zdaniem NSA forma ta nie jest umową prawa cywilnego, ale publicznego. Zawarcie porozumienia należy do kompetencji rady. Wykonując określone zadania dana gmina czy powiat nie tworzy odrębnej struktury organizacyjnej jak w przypadku związku ale czyni to w ramach już istniejących podmiotów.

Tym co odróżnia porozumienie od związku jest następująca cecha: w związku mamy do czynienia

z łączeniem elementów organizacyjnych i finansowych a w porozumieniu tylko finansowych. W tej formie w Polsce prowadzi się obecnie oczyszczalnie ścieków, wysypiska odpadów.

Stowarzyszenie ma na celu wspieranie idei samorządu terytorialnego oraz obronę własnych interesów. Dopuszczalne jest tworzenie stowarzyszeń mieszanych. Nie może ono mieć charakteru zarobkowego. Stosuje się do niego również przepisy ustawy o stowarzyszeniach z wyłączeniem art. 9. Nie jest jasno określone w polskim prawie czy podlega ono nadzorowi administracyjnemu czy sądu rejestrowego.

W roku 1990 wydano na administrację ponad 500 mln nowych złotych. W roku 1999 10 razy więcej. W tym samym czasie wydatki całego budżetu państwa zmalały prawie o 21 %. W tym samym czasie liczba ustaw, rozporządzeń wzrosła z około 600 do 1200. Dwukrotnie zwiększyła się liczba wielkości dzienników publikacyjnych.. W tym samym czasie ponad 5-krotnie wzrosła liczba skarg na administracje do NSA. NSA w 2 sprawach na 5 przyznał racje skarżącemu, z powodu wadliwie wydanych aktów indywidualnych.

Kompetencje organów: rola i ranga sołtysa, kompetencje rady sołeckiej, rady osiedla itd.

Wójt, burmistrz, prezydent :

Wójt lub burmistrz podejmuje działania o charakterze doraźnym - w sprawach nie cierpiących zwłoki, wymagających szybkiego rozstrzygnięcia, związanych z zagrożeniem interesu publicznego, z wyłączenie wydawania zarządzeń porządkowych.. Kiedy w takiej sytuacji zarząd gminy nie może zebrać się na czas, wójt lub burmistrz powinien podjąć odpowiednią czynność w zastępstwie zarządu. Podlega ona jednak zatwierdzeniu na najbliższym posiedzeniu zarządu. Traci moc z chwilą określoną w odmowie zatwierdzenia jej przez zarząd, a nie przedstawiona do zatwierdzenia - z końcem dnia najbliższego posiedzenia zarządu. Jeżeli na skutek takiej czynności powstały już uprawnienia na rzecz osób trzecich, wówczas utrata mocy prawnej czynności uzależniona jest z reguły od przeprowadzenia wymaganego przez prawo postępowania weryfikacyjnego.

Zadania powierzone gminie wykonywane są w różnych formach, również w formie decyzji administracyjnych, nazywanych w ustawie decyzjami w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej. Kompetencje do ich wydawania zarówno w zakresie spraw własnych jak i zleconych, ustawa samorządowa przyznaje wójtowi lub burmistrzowi. Wójt lub burmistrz może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy do wydawania decyzji. Rada gminy może takiego upoważnienia udzielić organowi wykonawczemu jednostki pomocniczej gminy bądź organom gminnych jednostek organizacyjnych.

Organy w pomocniczych jednostkach podziału gminy.

Gmina jest podzielona terytorialnie na jednostki pomocnicze, takie jak: sołectwa na obszarach wiejskich, a dzielnice czy osiedla w miastach, wreszcie miasta na terenie gminy.

Są one tworzone na podstawie art. 5 ustawy gminnej w drodze uchwały rady gminy, z urzędu, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub inicjatywy samych mieszkańców.

Zasady tworzenie jednostek pomocniczych ustala statut gminy.

Organizację i zakres działania sołectwa, dzielnicy lub osiedla ustala rada gminy indywidualnie w formie odrębnego statutu. Statut może przewidywać powstanie jednostki niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej. W taki sposób ustawa pozostawia radzie gminy sprecyzowanie spraw ustrojowych każdej jednostki podziału gminy z osobna, a w szczególności zakresu zadań jej organów uchwałodawczych i wykonawczych, przekazanych przez gminę.

Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, w którym mogą uczestniczyć z głosem rozstrzygającym wszyscy obywatele gminy, zamieszkali na terenie sołectwa. Zebranie wiejskie jest tradycyjną formą samorządową, instytucją demokracji bezpośredniej. Można przyjąć, że zebranie wiejskie jest właściwe we wszystkich sprawach nie zastrzeżonych na rzecz pozostałych organów sołectwa, a mianowicie organu wykonawczego - sołtysa i wspomagającej go rady sołeckiej.

Podstawowe znaczenie ma podział zadań między zebraniem wiejskim a sołtysem. Przyjmując domniemanie właściwości na rzecz zebrania wiejskiego należy poszukiwać rozwiązania w przepisach szczegółowych administracyjnego prawa materialnego, które określają zadania sołtysa. Chodzi w szczególności o przepisy z zakresu ochrony zdrowia, gospodarki gruntami, spraw podatkowych.

Sołtys:

Rada sołecka jako organ opiniodawczo - doradczy wspomaga działalność sołtysa.

Organem uchwałodawczym w dzielnicy lub osiedlu jest rada - organ przedstawicielski wybrany według zasad ustalonych przez radę gminy.

Organem wykonawczym rady dzielnicowej (osiedlowej) jest zarząd z przewodniczącym na czele.

W jednostkach podziału pomocniczego miast ustawodawca przyjął zasadę demokracji pośredniej. Dopuszczalny jest tylko jeden wyjątek w osiedlu o charakterze wiejskim, gdzie organem uchwałodawczym może być ogólne zebranie mieszkańców, które wybiera zarząd osiedla. Sprawy podziału zadań między organem uchwałodawczym a wykonawczym uregulowane są w statucie dzielnicy czy osiedla. Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy z prawem udziału w głosowaniu.

Czym jest samorządowe kolegium odwoławcze.

Samorządowe kolegium odwoławcze działa na podstawie ustawy z dnia 12 października 1994 roku o samorządowych kolegiach odwoławczych.

Samorządowe kolegium odwoławcze jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym oraz postępowaniu podatkowym w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej:

Jako organ wyższego stopnia, kolegium odwoławcze rozpatruje odwołania od decyzji, zażalenia na postanowienia, żądania wznowienia postępowania lub stwierdzenia nieważności decyzji oraz skargi i wnioski.

Kolegium orzeka w składach trzyosobowych na posiedzeniach niejawnych lub rozprawach. Rozstrzygnięcia Kolegium mogą być zaskarżane do NSA, z wyjątkiem sytuacji określonych w przepisach szczególnych.

14

1



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Prawo administracyjne zagadnienia egzamin
B WAZNE PRAWO ADMIN
Prawo handlowe zagadnienia na zaliczenie
PRAWO W TIR Prawo wykl zagadnienia
Prawo urzędnicze, 9 zagadnien, 1
Prawo cywilne, Zagadnienia z cz ci og lnej prawa cywilnego u prof, Zagadnienia z części ogólnej praw
od Elwiry, Prawo handlowe - zagadnienia (22 strony) , 1
Prawo karne[1], Zagadnienia I
od Elwiry, Prawo handlowe - zagadnienia (30 stron)
Prawo opracowane zagadnienia
pyt.egz.prawo admin., Dokumenty- notatki na studia, Prawo Administracyjne
prawo karne - zagadnienia, SZKOŁA, PRAWO KARNE
Finanse publiczne i prawo finansowe zagadnienia
Prawo UE Zagadnienia na egzamin
prawo administracyjne zagadnienia
pytania na 1 kolokwium prawo admin

więcej podobnych podstron