09.01.2013
Wykład 9-10
Egzamin zerowy:
30 minut - 20 pytań
Na zaliczenie 11 pkt
W każdym pytaniu 3 odpowiedzi
Prawidłowa 1, 2, lub 3
Temat: Wykładania prawa finansowego.
Zasady interpretacji przepisów prawa:
Zasada clara non sunt interpretanda - nie podlega interpretacji tekst prawny, który jest jasny (WYJĄTEK: ustawodawca, mimo jasnego zrozumienia danego terminum nadaje mu w prawie inne znaczenie i wyjaśnia je w ustawie Np. definicje legalne)
Zasada omnia sunt interpretanda - wszystko podlega interpretacji
Zasada interpretatio cessat in claris - interpretacje należy zakończyć, gdy osiągnięto, jednoznaczny rezultat.
Koncepcja klasyfikacyjna (Clara non sunt interpretanda):
Zakłada ograniczenie aktywności interpretacyjnej do ustalenia znaczenia tekstu prawnego w oparciu o reguły wykładni językowej i na poprzestaniu na jej rezultatach w sytuacji, gdy rezultaty te są jednoznaczne
Też w sytuacji, gdy rezultaty wykładni językowej są sprzeczne z podstawowymi wartościami systemu prawa
Inne metody - stosowane dopiero wówczas, gdy brak jednoznacznych rezultatów wykładni językowej.
Koncepcja derywacyjna (Interpretatio cessat in claris):
Zakłada konieczność prowadzenia wykładni do momentu pełnej jasności do …
Wykładnia (interpretacja) prawa finansowego to:
Zespół czynności zmierzających do ustalenia właściwej treści norm prawa finansowego zawartych w aktach prawnych
Proces ustalenia znaczenia norm prawa finansowego zawartych w przepisach prawa albo wynik tej czynności, który ma miejsce przede wszystkim w toku stosowania prawa.
Czynności zmierzające do ustalenia właściwego znaczenia normy prawa finansowego:
Ustalenie woli ustawodawczy
Dostosowanie do stosunków społeczno-gospodarczych
Uelastycznienie przepisów
Zakaz stosowania wykładni niezgodnej z literą prawa conta legem
Kryteria podziału wykładni prawa finansowego:
Metoda interpretacji
Zakres
Podmiot interpretujący
Moc wiążąca
Rodzaje wykładni według metody interpretacji:
Językowa (gramatyczna, słownikowa) interpretacja norm prawnych przy wykorzystaniu reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka aktu prawnego przy zastosowaniu reguł logiki formalnej i logiki prawniczej, (Np. terminom technicznym nadaje się znaczenie techniczne, a nie potoczne). Posługując się wykładnią językową należy odróżnić język prawny od języków prawniczych (język nauki prawa i praktyki prawa) oraz języka potocznego.
SYSTEMOWA (systematyczna) - ustala się znaczenie normy prawnej ze względu na system prawa, do którego należy przepis, lub ze względu na miejsce przepisu w akcie normatywnym; przepisowi prawnemu nie należy przypisywać znaczenia, które byłoby sprzeczne z normami należącymi do danego systemu prawa.
FUNKCJONALNA I CELOWOŚCIOWA (teleologiczna) - ustalenie znaczenia norm zgodnie z warunkami, w jakich norma ma funkcjonować oraz celem ich stanowienia.
PORÓWNAWCZA - ustala znaczenie normy prawnej poprzez porównanie do norm istniejących w obcych systemach prawnych lub do przepisów obowiązujących wcześniej (historycznych).
Stopień związanie wykładnią językową:
5 przypadków wiązanie „mocnego”:
gdy przepis zawiera definicję
przepis zawierający wyrażenie zdefiniowane
przepis kompetencyjny
groźba pogorszenia sytuacji prawnej jednostki
przepis określający wyjątek od zasady
Rodzaje wykładni wg zakresu interpretacji
LITERALNA (dosłowna, adekwatna, stwierdzająca) - interpretacja pozajęzykowa potwierdza znaczenie przepisu prawnego ustalonego w drodze wykładni językowej przez wykładnie pozajęzykowe.
ROZSZERZAJĄCA - metody pozajęzykowe interpretacji wskazują na fakt, że norma ma szersze znaczenie niż jej literalne rozumienie.
ZWĘŻAJĄCA (ścieśniająca) - zwęża znaczenie przepisu ustalone w drodze interpretacji językowej.
Rodzaje wykładni wg podmiotu interpretującego:
AUTENTYCZNA - interpretacji dokonuje organ, który interpretowany przepis wydał; interpretacja wiąże wszystkich w tym samym zakresie.
LEGALNA - interpretacji dokonuje organ, który został upoważniony na podstawie przepisów do interpretacji prawa przez ustawodawcę; interpretacja wiąże wszystkich w tym samym zakresie
PRAKTYCZNA (sądowa, administracyjna, operatywna) - wykładnia organów stosujących prawo, których interpretacja przepisów ustalane jest w konkretnej, indywidualnej sprawie. Nie jest powszechnie obowiązująca tylko stosowana w jednym konkretnym przypadku.
DOKTRYNALNA (naukowa) - interpretacja przepisów przez niezależne autorytety; nie ma mocy wiążącej, ale może wpływać na interpretację podejmowaną przez podmioty stosujące prawo.
Dyrektywy wykładni językowej:
Do tekstu przepisu niczego nie wolno dodawać ani odejmować (słów, znaków interpunkcyjnych, itp.)
Zwrotom języka polskiego nie należy - bez wyraźnego powodu nadawać innego znaczenia niż to, które zwroty te mają na gruncie języka naturalnego.
Jeżeli w danym akcie normatywnym język użyty jest specyficzny zwrot języka prawnego to należy go zrozumieć zgodnie ze znaczeniem nadanym mu w tym języku (definicja legalna)
Terminy jednobrzmiące użyte w tekście aktu normatywnego należy zrozumieć jednolicie
Terminy brzmiące odmiennie należy rozumieć nie jednolicie, lecz odmiennie
Jeżeli dany termin należy do terminów wykorzystywanych w określonej dziedzinie wiedzy (nauki) należy przyjąć, że termin ma takie znaczenie jak w tych dziedzinach
Przepisów prawych nie należy interpretować tak, by ich fragmenty okazały się zbędne
Jeżeli przepis ma postać zdania opisującego jakieś zachowanie należy go interpretować jako obowiązek tego postępowania
Dyrektywy wykładni systemowej:
Wszystkie normy prawne powinny być interpretowane zgodnie z zasadami prawa, przede wszystkim z zasadami konstytucyjnymi
Interpretacja prawa polskiego (wewnętrznego) powinna być zgodna z normami prawa międzynarodowego publicznego i prawa unijnego
Nie należy interpretować przepisów w sposób prowadzący do ich sprzeczności z innymi przepisami
Nie wolno interpretować przepisów w sposób prowadzący do luk
Przepisy prawne należy interpretować biorąc pod uwagę ich miejsce w systematyce aktu normatywnego.
Wnioskowanie prawnicze:
Wnioskowanie per analogiam - przez analogię na podstawie podobieństwa z ustawy (analogia legis) lub prawa (analogia iuris):
Analogia legis - do nieuregulowanego stanu faktycznego stosuje się normę prawną odnoszącą się do podobnego faktu prawnego na gruncie danego aktu prawnego.
Analogia iuris - w sytuacji, kiedy istnieją luki w uregulowaniach prawnych dotyczących spraw, które nie są podobne do żadnych innych unormowanych w akcie prawnym wówczas rozstrzyga się w oparciu o normę pośrednią dedukowaną z rozumowania analogicznego na gruncie systemu prawa.
Wnioskowanie a contrario (z przeciwieństwa)
Jeśli pewien stan rzeczy spełnia określone przesłanki, to pociąga za sobą określone konsekwencje prawne. Przeciwnie, - jeśli dany stan nie spełnia takich przesłanek, to nie pociąga tychże konsekwencji.
Wnioskowanie a contrario stosuje się wyłącznie w wypadku istnienia odpowiedniego przepisu prawa.
Wnioskowanie a fortiori przybiera dwie formy wnioskowania:
a maiori ad minus - z uzasadnienia silniejszego na słabsze. Jego podstawą jest przepis prawa o charakterze uprawniającym lub nakazującym. Jeśli ktoś jest uprawniony lub zobowiązany do czynienia „więcej” - wtedy jest uprawniony do czynienia „mniej” w tej kwestii, w której posiada większy zakres uprawnień lub zobowiązań.
a minori ad maius - z uzasadnienia słabszego na silniejsze. Podstawą jest przepis zakazujący. Jeżeli nie wolno czynić mniej, to tym bardziej nie wolno czynić więcej.
Prounijna wykładnia przepisów prawa finansowego:
Zasada prowspólnotowej wykładni prawa krajowego wymaga, aby wszelkie przepisy krajowe były interpretowane z uwzględnieniem treści przepisów prawa Unii Europejskiej.
Granicą tej wykładni prawa krajowego z prawem UE, zgodnie z orzeczeniem WSA (sygn. III SA/Wa 988/2005), jest wykładnia o skutkach conta legem.
Interpretacja przepisów prawa podatkowego:
Wydane przez Ministra Finansów
Interpretacje ogólne
Interpretacje indywidualne
Wydawane przez samorządowe organy podatkowe pierwszej instancji w zakresie niektórych podatków i opłat lokalnych
Interpretacja ogólna (Ordynacja podatkowa_art.14a)
Forma wykładni przepisów prawa podatkowego dokonywana wyłącznie przez Ministra Finansów.
Nie jest realizowana w procesie stosowania prawa podatkowego.
Rodzaj wykładni o charakterze doktrynalnej, legalnej (przy zestawieniu z wykładnią operatywną).
Zapewnia jednolite stosowanie prawa podatkowego przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej.
Wydając interpretację MF uwzględnia orzecznictwo sądów oraz TK lub TS UE.
Publikowany w Dzienniku Urzędowym MF oraz BIP bez zbędnej zwłoki.
Przepisy wykonawcze - interpretacja ogólna
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji ogólnej oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. z 2011 roku Nr 296, poz. 1756).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie upoważnienia do wydawania postanowień o pozostawieniu bez rozpatrzenia wniosków o wydanie interpretacji ogólnych oraz wykonywania niektórych czynności związanych ze złożonymi wnioskami (Dz.U. 2011 nr 296 poz. 1757)
Interpretacja indywidualna (Ordynacja podatkowa_art.14b)
Dotyczą oceny stanowiska wnioskodawcy i ewentualnego wskazania na prawidłową ocenę stanu prawnego, jeśli ocena dokonana przez wnioskodawcę zostanie uznana przez organ wydający interpretację za wadliwą.
Forma odpłatnego uzyskania informacji i urzędowego poświadczenia, że opisany we wniosku o wydanie interpretacji stan faktyczny (rzeczywisty lub projektowany) jest w ocenie MF lub inny organ zobowiązany do wydania interpretacji zgodny z prawem obowiązującym w dniu wydania interpretacji.
Przepisy wykonawcze - interpretacja indywidualna
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2007 nr 112 poz. 770).
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2008 nr 236 poz. 1632)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 marca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. 2011 nr 58 poz. 298)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2007 nr 112 poz. 771)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2008 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2008 nr 237 poz. 1662)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 1 marca 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2011 nr 58 poz. 299)
Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 19 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzoru wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego oraz sposobu uiszczenia opłaty od wniosku (Dz.U. 2012 nr 0 poz. 15)
Finanse i Rachunkowość |
Przedmiot: Prawo finansowe (wykłady) |
|
Rok akademicki 2012/2013 |
Semestr I |
|
Dr D. Benduch |
Autor notatki: lic. Krzysztof Podgórski |
|
1