2008-U┼ü-Logistyka Zaopatrzenia-4 , 2008-UŁ-Logistyka Zaopatrzenia-4


2008-UŁ-Logistyka Zaopatrzenia-4

Metody ilościowe w logistyce zaopatrzenia

1. Etapy strategii skutecznego (optymalnego) zaopatrzenia

Chcąc optymalnie logistycznie zorganizować proces zarządzania zaopatrzeniem, powinno się rozpatrywać tę fazę transferu (przepływu) dóbr zaopatrzeniowych, jako strategiczną dla całości funkcjonowania zakładu.

Ta faza procesu logistycznego (proces zaopatrzenia) może być podzielona na szereg etapów różnorodnych decyzji logistycznych. Jest wiele kryteriów dokonania takiego podziału. Jednym z nich jest przykładowo „kryterium wykorzystywanych metod ilościowych” w decyzjach zakupowych. Wyróżniamy tu między innymi:

0x08 graphic
1 etap PROGNOZY POPYTU ZAMÓWIENIA

PIERWOTNEGO OD ODBIORCÓW

0x08 graphic
0x08 graphic

PLAN SPRZEDAŻY

0x08 graphic

2 etap DECYZJE TYPU „MAKE or BUY”

0x08 graphic

3 etap PROGRAM PRODUKCJI

0x08 graphic

4 etap PLAN POTRZEB MATERIAŁOWYCH

0x08 graphic

5 etap WYBÓR DOSTAWCY

Prognozy popytu” obliczane są na podstawie szeregów czasowych sprzedaży. „Zamówienia odbiorców” są zliczeniem wszystkich napływających zamówień. Następnie wielkości te odejmuje się od sporządzonych prognoz. Takie działanie stanowi podstawę opracowania „planu sprzedaży”. Na podstawie „planu sprzedaży” podejmuje się decyzje czy produkować samemu czy kupować u dostawców z zewnątrz tzw. „decyzje make-or-buy”. Następnie opracowuje się harmonogram produkcji, czyli łącznie: „program produkcji” oraz „plan potrzeb materiałowych”. Zakończeniem tego procesu jest „wybór dostawców”

2. Planowanie i prognozowanie popytu niezależnego

Prognoza (przewidywanie) - to domyślanie się czegoś co zajdzie z określonym prawdopodobieństwem. To wysuwanie wniosków o przyszłości z danych z przeszłości.

Planowanie - nie jest domyślaniem się lecz obmyślaniem. To propozycje rozwiązań, które wynikają (zależą od) z wcześniejszych wniosków (wniosków z prognoz).. Często jest to wyznaczanie jakiegoś celu, który chcemy osiągnąć, a także odpowiednich i niezbędnych do tego środków.

Rodzaje popytu

Całość zapotrzebowania (potrzeb) określamy mianem popytu. Popyt z kolei można podzielić na:

Powyższy podział ma istotne znaczenie, gdyż w zależności od rodzaju popytu odmienne są także metody ich obliczania.

Szeregi stacjonarne i niestacjonarne

Na popyt niezależny składają się: czynniki systematyczne oraz czynniki przypadkowe (losowe). Czynniki systematyczne - średnia wielkością popytu okresowego zwana trendem (np. średnia sprzedaż tygodniowa), stosunkowo trwałe zmiany w czasie (trend wzrastający lub malejący), oraz wahania okresowe w pewnych cyklach (np. rocznych, kwartalnych). Czynnik losowy - charakteryzuje się tym, iż jego siłę oraz kierunek („in plus” bądź „in minus” w stosunku do wielkości średniej) nie sposób przewidzieć.

Szeregi stacjonarne to taki ciąg liczb, w którym średnia (trend) nie ulega istotnym zmianom w czasie.

Szereg niestacjonarny to taki, w którym wartość średnia zmienia się w sposób istotny w kolejnych analizowanych okresach czasu.

Metody prognozowania dla szeregów stacjonarnych

0x08 graphic
Model arytmetycznej średniej ruchomej wyrażony jest wzorem:

0x01 graphic
- „n” - okresowa średnia ruchoma liczona po okresie „t”

yt - wartość zmiennej w okresie „t”

n - liczba okresów włączonych do uśrednienia.

Przykład: W kolejnych tygodniach faktyczne wielkości badanej zmiennej, kształtowały się następująco:

Tydzień

1

2

3

4

5

6

Wielkości faktyczne

103

106

106

112

106

109

Zastosowanie do tych danych, arytmetycznej średniej ruchomej dało następujące wyniki:

Tydzień

Wielkości faktyczne

3-okresowa arytmetyczna średnia ruchoma

Prognoza na dany okres

1

103

-

2

106

-

3

106

105

4

112

108

105

5

106

108

108

6

109

109

108

7

?

-

109

Model arytmetycznej średniej ruchomej tym lepiej eliminuje czynnik losowy szeregu czasowego, im więcej okresów zostało zaliczonych do uśrednienia. Jednak jego negatywną cechą jest to, że przypisuje on identyczną wagę dla każdej danej, zarówno najnowszej jak i najstarszej. Nie jest tym samym uwzględniony czynnik „starzenia się informacji”.

Model Browna - wyrównywanie wykładnicze

Wyrównywanie wykładnicze szeregów czasowych polega na tym, iż po każdym minionym okresie „t” oblicza się oszacowania poszczególnych składników danego szeregu. Te oszacowania są obliczane z relacji: średnia ważona „α” przypisana do ostatniej obserwacji analizowanej zmiennej, oraz „1-α” dla poprzednich obserwacji tej zmiennej. Wagi przypisywane realizacjom zmiennej maleją w przeszłości o wartość (1-α). Natomiast wartości parametru „α” dobiera się metodą prób i błędów, spośród przedziału liczbowego (0 , 1). Regułą jest tu zasada, iż „α” jest bliższe „0” jeśli prognozowana zmienna wykazuje dużą regularność i niewielkie zmiany trendu. Jeżeli są szybkie zmiany trendu, to wartości parametru „α” są bliższe wartości „1”.

Ocena prognozowanej zmiennej obliczana jest dwustopniowo:

  1. Najpierw oblicza się średnią z obserwacji trendu zmiennej, według wzoru:

0x01 graphic
lub 0x01 graphic
gdzie:

0x01 graphic
- to wyrównywane wykładniczo średnie oceny trendu w okresach: „t” i „t-1”;

0x01 graphic
- ostatnia realizacja zmiennej prognozowanej;

0x01 graphic
- parametr wyrównania, który przyjmuje stałe wartości (0,1).

  1. Następnie oblicza się prognozę. Jej symbol 0x01 graphic
    . „T” - oznacza okres na który obliczana jest prognoza. W modelu Browna prognozą jest ostatnia obliczona średnia.

Praktyczne zastosowanie modelu Browna ilustruje przykład, w którym: 0x01 graphic

A

B

C

D

E

F

t

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0x01 graphic

0

34,00

10,20

34,00

1

34,20

10,26

23,80

34,06

34,00

2

34,20

10,26

23,94

34,20

34,06

3

33,80

10,14

23,94

34,08

34,20

4

33,50

10,05

23,66

33,71

34,08

5

32,00

9,60

23,45

33,05

33,71

6

33,70

10,11

22,40

32,51

33,05

7

36,00

10,80

23,59

34,39

32,51

8

33,40

10,02

25,20

35,22

34,39

9

35,80

10,74

23,38

34,12

35,22

10

34,90

10,47

25,06

35,53

34,12

11

36,30

10,89

24,43

35,32

35,53

12

35,00

10,50

25,41

35,91

35,32

13

?

X

X

X

35,91

  1. Decyzje typu „Make-or-Buy”

Do podstawowych zadań (działań) na odcinku zaopatrzenia, leżących u podstaw nowych strategii zarządzania zyskiem, przy realizacji których można wykorzystywać ilościowe techniki zarządzania, należą między innymi decyzje typu „make - or - buy” (oznaczające „zrób - lub - kup”),

Są to dość powszechne terminy w sferze nauk o zarządzaniu, oznaczające podejmowanie pewnych decyzji. Istotą tych decyzji jest natomiast optymalizacja zakresu własnych działań, a co za tym idzie określenie efektywnych granic czynności firmy w rozumieniu zarządzania. Ta optymalizacja oznacza wybór jednego z dwóch obszarów:

W praktyce analiza decyzji: produkować samemu czy kupować wykonywana jest etapowo:

I etap - to staranna analiza argumentów merytorycznych, przemawiających za (lub) przeciw produkcji własnej.

Taka weryfikacja argumentów merytorycznych daje w efekcie dwa warianty:

  1. Stwierdzenie że któraś z obu opcji (produkcja własna bądź zakup) - jest jedyną realistyczną decyzją;

  2. Stwierdzenie że obie opcje są merytorycznie nie do odrzucenia.

W etapie pierwszym tej analizy, należy rozważyć szereg czynników ilościowych i jakościowych. (Uproszczoną procedurę podjęcia tego typu decyzji przedstawia rysunek dołączony na końcu modułu).

Jeżeli wybraliśmy wariant drugi to przechodzimy do wykonania etapu II.

II etap - to analiza porównawcza kosztów, będąca argumentacją ekonomiczną.

Praktyczna analiza takich decyzji zostanie teraz przeprowadzona oddzielnie dla dwóch odrębnych sytuacji gospodarczych:

Sytuacja 1:

Opis: Wytwarzany jest pewien produkt lub jego część w danej firmie. Firma ta zastanawia się czy dla poprawy optymalizacji działania nie zrezygnować z tej produkcji na rzecz zakupu tego produktu od dostawcy z zewnątrz.

Rozwiązanie:

I etap: analiza argumentów merytorycznych:

  1. Należy stwierdzić czy istnieją na rynku potencjalni dostawcy, którzy wytwarzają wyroby potrzebne tej firmie na poziomie co najmniej takiej samej jakości jak te które były produkowane dotychczas. Czy dostawcy ci mają odpowiednie moce przerobowe pozwalające na dostawy w pożądanym terminie;

  2. Należy przeanalizować argumenty przemawiające za opcją „make”, a więc za utrzymaniem produkcji. Są nimi przykładowo:

  1. Należy przeanalizować argumenty przemawiające za opcją „buy”, a więc za zastąpieniem produkcji przez zakup. Są nimi przykładowo:

II etap: kalkulacja porównawcza kosztów:

Jeżeli pierwszy etap nie przyniósł ostatecznego rozwiązania, a więc wyboru którejś z opcji, to obecnie należy każdą z nich przeanalizować z punktu widzenia kształtowania się kosztów.

Podstawą porównania są tu koszty jednostkowe produkcji i zakupu. Jeżeli jednostkowy koszt zakupu jest mniejszy niż jednostkowy koszt produkcji oznacza to że należy rozważyć rezygnację z produkcji.

Uwaga: To porównanie jest uzasadnione jedynie w przypadku, gdy rezygnacja z wytwarzania oznacza uzyskanie wolnych zdolności produkcyjnych które zostaną odpowiednio wykorzystane w nowej innej produkcji.

Jeżeli bowiem uzyskane wolne zdolności produkcyjne nie zostaną w pełni wykorzystane, to wówczas koszty ich utrzymania muszą być rozliczone na pozostałą produkcję, co w efekcie powiększa jej koszty stałe i zmienia jednocześnie kalkulację całej produkcji.

Dla merytorycznej poprawności obliczeń ta ostatnia zasada jest niezwykle ważnym ograniczeniem

Sytuacja 2:

Opis: Dotychczas pewien zakład kupował dany produkt od dostawcy zewnętrznego. Jednak zakład ten posiada wolne moce produkcyjne, stąd pojawiła się sugestia rozważenia możliwości samodzielnego podjęcia produkcji tego produktu.

Rozwiązanie:

I etap: analiza argumentów merytorycznych:

  1. Należy stwierdzić czy firma ma odpowiednią wiedzę na temat realizacji takiej produkcji na poziomie nie gorszym od dostawcy dotychczasowego, czy ma odpowiednią liczbę wykwalifikowanych pracowników, którzy mogliby tę produkcję wykonywać, wreszcie czy posiada odpowiednie urządzenia produkcyjne.

  2. Należy przeanalizować argumenty przemawiające za opcją „make”. Mogą to być przykładowo:

  1. Należy przeanalizować argumenty przemawiające za opcją „buy”. Mogą to być przykładowo:

II etap: kalkulacja porównawcza kosztów:

Podstawowym argumentem ekonomicznym jest również tutaj porównanie ceny jednostkowej zakupu z jednostkowym zmiennym kosztem produkcji. Oprócz kosztów zmiennych produkcji należy dodatkowo rozpatrzyć jaką część kosztów stałych firmy powinno się doliczyć do rozliczenia kosztów całkowitych produkcji.

Taki podstawowy schemat porównań analitycznie można przedstawić następująco:

Na koszty produkcji własnej składają się: 0x01 graphic
; gdzie:

0x01 graphic

-

Koszt całkowity produkcji wielkości „x” jednostek wyrobu gotowego;

0x01 graphic

-

Koszt stały produkcji (to przykładowo: amortyzacja środków trwałych, koszty utrzymania budynków, koszty biurowe, itp.;

0x01 graphic

-

Przewidywana wielkość produkcji;

0x01 graphic

-

Jednostkowe koszty zmienne;

Na koszty zakupu składają się: 0x01 graphic
; gdzie:

0x01 graphic

-

Koszt zakupu

0x01 graphic

-

Cena jednostkowa

0x01 graphic

-

Przewidywana wielkość zakupu;

W obu wzorach wspólną zmienną jest wielkość zakupu (produkcji) „x”.

Na wspólnym wykresie obu kosztów otrzymujemy linię „xk” nazywaną tzw. „krytyczną wielkością produkcji”, przy której koszt zakupu jest równy kosztowi produkcji. Jest ona wielkością poniżej której nie opłaca się podejmować produkcji. Natomiast przekroczenie tej wielkości uzasadnia podjęcie produkcji.

Rysunek : Krytyczna wielkość produkcji

0x08 graphic
0x08 graphic

Koszty

Koszty zakupu

0x08 graphic

0x08 graphic
Koszty produkcji własnej

0x08 graphic

Xk Wielkość zakupu (produkcji) „X”

0x08 graphic
0x08 graphic
Zakup Produkcja własna

Analizowana powyżej sytuacja 2, w praktyce wyglądać może następująco:

Zadanie 1:

Pewna firma produkująca obuwie kupuje od dostawcy wkładki ortopedyczne po 10 zł/sztukę i dokłada je do swojego wyrobu gotowego. W wyniku analizy stwierdzono, iż firma ta ma wolne moce produkcyjne, które przez jakiś czas nie będą wykorzystywane w produkcji podstawowej. Okazało się iż na maszynach tych można wytwarzać wspomniane wkładki do obuwia. Oszacowano koszt stały tych mocy produkcyjnych, który bez względu na to czy będą one wykorzystane czy też nie będzie stały i w ciągu roku wyniesie 8000 zł.

Aby móc produkować wkładki ortopedyczne w firmie obuwniczej ocenia się iż na koszt pojedynczej pary wkładek potrzeba: 3 zł - kosztów materiałowych, 4 zł - kosztów robocizny i 1 zł - kosztów ogólnych. Natomiast popyt na te wkładki wynosi 4000 szt.

Podjęcie decyzji optymalnej produkować czy kupować dla tego przykładu można przedstawić na 3 odrębne przypadki:

Przypadek 1:

Czy produkować wkładki ortopedyczne we własnym zakresie czy nadal je kupować. Bez dodatkowych warunków ograniczających.

Przypadek 2:

Czy produkować wkładki czy nadal je kupować przy warunku ograniczającym, że spodziewamy się iż cena rynkowa wkładek nie zmieni się w ciągu roku ale koszty zmienne produkcji własnej wzrosną o 10%.

Przypadek 3:

Czy produkować wkładki czy nadal je kupować przy warunku iż oszacowane koszty zmienne produkcji własnej są w skali roku stałe (jak w przypadku 1) ale dostawca wkładek może obniżać swoją cenę sprzedaży.

Tutaj odpowiedź polega na tym iż musimy obliczyć cenę jaką dostawca musiałby zaoferować aby jego oferta była atrakcyjniejsza od produkcji własnej.

Obliczenia:

Przypadek 1:

Koszt produkcji wynosi: 8000 zł + (3 zł/szt + 4 zł/szt +1 zł/szt) x 4000 szt =

= 8000 zł + 32000 zł = 40000 zł

Koszt zakupu wynosi: 4000 szt x 10 zł/szt = 40000 zł

Na pierwszy „rzut oka” oba koszty są równe. Jednak przy założeniu iż w firmie są niewykorzystane moce produkcyjne, a ich koszt stały wciąż wynosi w skali roku 8000 zł to wzór na koszt zakupu należy zmodyfikować o tę wartość, dodając ją do kosztu zakupu jako konsekwencję zaniechania produkcji. Wówczas łączny koszt zakupu jest równy 48000 zł - a to przemawia za podjęciem własnej produkcji wkładek ortopedycznych.

Przypadek 2:

Koszt produkcji: 8000 zł + 8,80 zł/szt x 4000 szt = 8000 zł + 35200 zł = 43200 zł

(8,80 to wzrost kosztów zmiennych o 10%)

Koszt produkcji = 43200 zł < koszt zakupu = 48000 zł

Decyzja: Podjęcie własnej produkcji wkładek.

Przypadek 3:

Koszt produkcji: 8000 zł + (3 zł/szt + 4 zł/szt + 1 zł/szt) x 4000 szt =

= 8000 zł + 32000 zł = 40000 zł.

Koszt zakupu: 8000 zł + c x 4000 zł

Decyzja zakupu „buy” przeważy wówczas gdy 8000 zł + c x 4000 < 40000 zł

Dokonujemy odpowiednich przekształceń i otrzymujemy: 0x01 graphic

0x01 graphic

Uwaga: Gdy decyzja o produkcji własnej wiąże się ze stworzeniem nowych stanowisk produkcyjnych, wówczas kosztów stałych nie doliczamy do kosztu zakupu. Dodatkowo koszt stały jest traktowany w koszcie produkcji jako koszt inwestycji związanej z uruchomieniem produkcji.

12

0x01 graphic



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
2008-UŁ-Logistyka Zaopatrzenia-2, logistyczne
2008-U┼ü-Logistyka Zaopatrzenia-3 , 2008-UŁ-Logistyka Zaopatrzenia
2008-U┼ü-Logistyka Zaopatrzenia-5 , 2008-UŁ-Logistyka Zaopatrzenia-5
Logistyka Zaopatrywania Metody ksztaltowania zapasow
Podstawy Logistyki zaopatrzenia t 7
LOGISTYKA ZAOPATRZENIA- Organizacja procesów magazynowych, ABC Magazynu
LOGISTYKA ZAOPATRZENIA - System planowania potrzeb materiałowych ( MRP )
logistyka zaopatrzenia-wyklady, Logistyka
Analiza i pomiar systemów logistycznych wykład 1( 24.02.2008)(1), Logistyka, Logistyka
LOGISTYKA ZAOPATRZENIA-Analiza zapasów i procesów magazynowych, ABC Magazynu
LOGISTYKA ZAOPATRZENIA EGZAMIN
Logistyka zaopatrzenia i produkcji
Omów ogólne problemy?cyzyjne logistyki zaopatrzenia w przedsiębiorstwie
logistyka zaopatrzenia aparat fotograficzny
Trzy podstawowe sfery działań logistycznych to zaopatrzenie, Uczelnia, Logistyka

więcej podobnych podstron