WYKŁAD 2 (24.10.09)
W polskim prawie przyjęto domniemanie, że zróżnicowanie sytuacji pracowników stanowi naruszenie zasady równego traktowania pracowników. Pracodawca ma obowiązek udowodnić, że różnicując sytuację pracowników kierował się obiektywnymi powodami. Na pracodawcy spoczywa ciężar dowodu i musi on wykazać, że nie naruszył zasady równego traktowania pracowników.
W orzecznictwie ETS przyjmuje się, że w pierwszej kolejności pracownik musi uprawdopodobnić, że jest dyskryminowany i dopiero następnie na pracodawcę przechodzi obowiązek wykazania, że zróżnicowanie było uzasadnione. Takie stanowisko wynika również z dyrektyw Rady.
Zarówno w prawie polskim jak i w regulacjach unijnych nie stanowi dyskryminacji zróżnicowanie sytuacji pracowników z uwagi na ich staż pracy.
Pracownicy mają prawo do jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę lub za pracę o jednakowej wartości. Wynagrodzenie za pracę może być zróżnicowane z uwagi na:
- kwalifikacje pracownika,
- rodzaj wykonywanej pracy,
- ilości i jakości świadczonej pracy,
- stażu pracy.
Przed Sądem Pracy można dochodzić wynagrodzenia wyższego, jeżeli osoba, która wykonuje jednakową pracę u tego samego pracodawcy otrzymuje takie wyższe wynagrodzenie.
W orzecznictwie ETS dominuje pogląd, że staż pracy jest obiektywnym kryterium, które uzasadnia zróżnicowanie wynagrodzenia pracownika. W orzecznictwie ETS dominuje pogląd, że zróżnicowaniu wynagrodzenia to na pracodawcy ciąży obowiązek wykazania, że zróżnicowanie jest obiektywnie uzasadnione.
Regulacje unijne a za nimi Kodeks Pracy przewidują odszkodowanie dla pracownika lub przyszłego pracownika za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu. Z orzecznictwa ETS wynika, że odszkodowanie ma być odpowiednie, a w niektórych przypadkach może przekraczać wysokość szkody. Z Kodeksu Pracy wynika jedynie, że odszkodowanie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę.
W polskim prawie żeby uzyskać odszkodowanie konieczne jest wykazanie jakiejkolwiek szkody a dopiero następnie jak szkoda jest niższa niż minimalne wynagrodzenie za pracę, odszkodowanie należy podwyższyć do tego minimalnego wynagrodzenia.
Pracownik nie może ponosić żadnych negatywnych konsekwencji, jeżeli korzysta z uprawnień przysługujących mu w związku z naruszeniem zasady równego traktowania w zatrudnieniu (tak samo w prawie unijnym i Kodeksie Pracy zostało to ujęte).
Dyrektywy Rady oraz orzecznictwo ETS gwarantują pracownikom:
- maksymalnie 48 godzinny tydzień pracy, w tym, co najmniej 11 godzin na dobę oraz 24 godziny co tydzień nieprzerwanego wypoczynku od pracy,
- co najmniej 4 tygodnie urlopu wypoczynkowego,
- pisemne udokumentowanie stosunku pracy.