Elementy meteo:

Ciągłe: temperatura, ciśnienie, wilgotność

Nieciągłe: opad, usłon., wiatr, zachmurz., zjawiska atmosfery.

Bilans promieniowania powierzchni Ziemi czyli różnicę pomiędzy przychodem a rozchodem ciepła i drogą promieniowania.

R = QS ·(1-A) - Eef

R - saldo promieniowania
Eef - promieniowanie efektywne (ilość energi która powierzchnia ziemi traci w drodze wypromieniowania)

QS ·(1-A) - promieniowanie pochłonięte przez powierzchnię

Stała słoneczna - to naterzenie promieniowania słonecznego dochodzące do górnej granicy atmosfery na powierzchnię jednostkową prostopadłą do promieni słonecznych w jednostce czasu. I0 = 1,98 [cal · cm-2 · min-1]

chmury piętra wysokiego:
Cirrus (Ci) - pierzaste
Cirrocumulus (Cc) - pierzaste kłębiaste
Cirrostratus (Cs) - pierzaste warstwowe
chmury pietra średniego:
Altocumulus (Ac) - średnie kłębiaste
Altostratus (As) - średnie warstwowe
Nimbostratus (Ns) - warstwowe deszczowe
chmury piętra niskiego:
Stratocumulus (Sc) - warstwowe kłębiaste
Status (St) - warstwowe niskie
Chmury o budowie pionowej:
Cumulus (Cu) - kłębiaste
Cumulonimbus (Cb) - kłębiaste burzowe.

Typy rocznego przebiegu temperatur powietrza:

typ równikowy - mała roczna amplituda powietrza (3' nad oceanami, 7' nad lądami) 2 max (po dniach równonocy), 2 min (po dniach przesileń)

Typ zwrotnikowy - śrenia roczna amplituda do 5' nad oceanami i 20' nad lądem. 1 max (po przes. Letnim) 1 min (po przes. Zimowym)

Typ strefy umiarkowanej - średnie roczne amplitudy do 15' nad oceanami i 40' nad lądami. 1 max (po przes. Letnim) 1 min (po przes. Zimowym)

Typ strefy podbiegunowej - średnie roczne amplitudy 20' - 25' nad oceanami i 40'-50' nad ladami. 1 min (pod koniec nocy polarnej) 1 max (w połowie lata polarnego)

Konwergencja- jest to zbieżność linii pola ciśnienia. Następuje zagęszczenie powietrza. Pojawia się w obszarach spadku V wiatru. Dopływ powietrza jest większy niż jego odpływ. Tworzy się niż.

Dywergencja - jest to rozbieżność linii pola ciśnienia. Dopływ masy powietrza zachodzi wolniej niż jego odpływ. Tworzą się wyże.

bryza morska (dzienna): powstaje w wyniku szybszego nagrzewania się lądu niż zbiornika wodnego. Powietrze nad lądem ogrzewa się, wędruje do góry i przemieszcza nad zbiornik wodny, tam ochładza się i opada. Na miejsce ciepłego powietrza znad lądu, napływa chłodne i wilgotne powietrze znad zbiornika.

bryza lądowa (nocna): w nocy kontrast między temperaturą powietrza zalegającego nad morzem i powietrza zalegającego nad lądem odwraca się. Formują się przy powierzchni Ziemi prądy powietrza skierowane znad lądu na morze.

Główne masy powietrza:
-powietrze arktyczne (PA) - na półkuli południowej antarktyczne

-powietrze polarne (PP) - charakterystyczne dla umiarkowanych szerokości geograficznych

-powietrze zwrotnikowe (PZ)

-powietrze równikowe (PR)

Fronty klimatologiczne:

-arktyczny/antarktyczny (oddziela PA i PP)

-polarny (PP i PZ)

-zwrotnikowy (PZ i PR)

Typy rocznego przebiegu opadów:

typ równikowy - charakteryzuje się dwoma okresami z obfitymi opadami pochodzenia konwekcyjnego, w okresie równonoce (deszcze zenitalne), oddzielonymi od siebie dwoma okresami stosunkowo suchymi, kiedy Słońce góruje nad jednym ze zwrotników i kiedy linia zbieżności pasatów jest najbardziej oddalona od równika.

typ zwrotnikowy - w miarę przesuwania się ku zwrotnikom, dwa okresy wysokich, stopniowo malejących opadów zbliżają się do siebie w czasie i dają na zwrotnikach jedno wyraźne maksimum, pochodzące z deszczów zenitalnych w czasie letniego stanowiska Słońca. Pozostałą część roku obejmuje okres suchy.

typ monsunów zwrotnikowych - występuje na obszarach strefy międzyzwrotnikowej, zwłaszcza na wschodnich wybrzeżach kontynentów, poddawanych okresowym wiatrom monsunowym. Charakteryzuje się ostro zaznaczonym kontrastem letniej pory deszczowej i zimowej pory suchej.

typ podzwrotnikowy - obejmujący obszar od zwrotników do równoleżnika 40 st., wykazuje dwa dość zróżnicowane „podtypy”: wybitnie suchy (wyże dynamiczne i prądy zstępujące) oraz z wyraźną porą wilgotną zimową lub jesienną i suchą porą letnią. w szerokościach umiarkowanych - dominują na ogół opady pochodzenia cyklonalnego. Wyróżniamy dwa typy przebiegu rocznego: oceaniczny - opady rozłożone są prawie równomiernie w ciągu roku, z lekko zaznaczonym maksimum na przełomie jesieni i zimy, a minimum na wiosnę, albo też z wyraźną przewagą zimowych; lądowy - z wyraźnym maksimum w okresie lata i minimum w okresie zimy. W okresie letnim na opady cyklonalne nakładają się opady konwekcyjne, wywołane pradami wstępującymi nad silnie nagrzanym lądem.

typ monsunów strefy umiarkowanej - charakterystyczny dla wschodnich wybrzeży Azji. Przebieg roczny opadów zbliżony do typu opadów w szerokościach umiarkowanych (typ lądowy), lecz kontrast pomiedzy deszczowym latem i sucha zimą zarysowuje się znacznie ostrzej.

w szerokościach wysokich - opady o pochodzeniu wybitnie cyklonalnym wykazują również w przebiegu rocznym zróżnicowanie, dając 2 typy: polarny lądowy (z maksimum letnim) oraz polarny oceaniczny (z maksimum zimą - silniejsza działalność cyklonalna).

Albedo Ziemi: jest to stosunek promienia odbitego Ir do podającego Ic przeważnie w %. A=Ir/Ic * 100%

Planetarne albedo Ziemi wynosi około 30%

Konwekcja - przenoszenie energii cieplnej wraz z przemieszczającą się w kierunku pionowym masą powietrza. Zachodzi w postaci swobodnej lub wymuszonej. Konwekcja w postaci swobodnej pojawia się na skutek ogrzania podłoża, od którego nagrzewa się powietrze(konwekcja termiczna), wymuszona (przeszkody orograficzne - konwekcja górska)

Adwekcja - poziome przemieszczanie się mas powietrza

Bilans cieplny: Zestawienie w postaci równania strat i zysków energii cieplnej powierzchni ziemi. Za okres wieloletni bilans równoważy się, natomiast za okres doby, miesięcy, czy pór roku może być dodatni bądź ujemny. W strefie równikowej bilans jest dodatni, natomiast w wyższych szerokościach ujemny.

Q = Rn ± G ± P ± LE

Rn - radiacja netto (bilans promieniowania)

G - strumień ciepła przewodzonego w gruncie

P - strumień ciepła odczuwalnego w atmos. - ruch turbulentne

LE - ciepło utajone (L cieplo par., E masa wyp. i kond. Wody)

Wiatry lodowcowe: Wiatry zimne, porywiste, spadając z zawsze zimnych powierzchni lodowców na niżej położone cieplejsze obszary.

Wiatry fenowe: Cieply, suchy i porywisty wiatr wiejący z gór ku dolinom i kotlinom. Do powstania tego wiatru niezbędne jest istnienie bariery górskiej prostopadłej do kierunku przemieszczania się wigotnych mas powietrza. Po stronie dowietrznej powietrze wznosi się i ochładza (kondensacja i opady). Po stronie dowietrznej powietrze opada i ogrzewa się. Wiatry nieokresowe.

Wiatry Bora: Silny i zimny wiatr nieokresowy wiejacy w kierunku ciepłego morza znad sąsiadujących z nim niewysokich gór przybrzeżnych.

Cyklogeneza: jest to proces powstawania i rozwijania się układów cyklonalnych (niżów). Działalność cyklonalna jest zasadniczą cechą cyrkulacji atmosferycznej w umiarkowanych szerokościach geograficznych (duża zmienność pogody). Rozwój cyklonu rozpoczyna się w dolnej częsci atmosfery, stopniowo obejmując coraz grubszą jej warstwę. Powstanie układów tłumaczy teoria falowa. Według niej następuje przemieszczanie się powietrza w dwu różnych kierunkach (strefa nieciągłości).

Cykloliza: jest to proces zanikania układów niżowych. W wyniku występowania różnic w prędkości przemieszczania się frontów ciepłego i chlodnego dochodzi po pewnym czasie do połączenia tych frontów, a wiec zjawiska okluzji.

Frontogeneza: Proces formowania się frontów atmosf. Powstaje gdy chłodne powietrze wypiera ciepłe (front chłodny), lub gdy ciepłe powietrze wypiera zimne (front ciepły)

Frontoliza: proces zanikania frontów atmosferycznych.

Procesy klimatotwórcze:

-obieg ciepła

-obieg wilgoci

-cyrkulacja atmosferyczna

Parametry wilgotności:

-prężność aktualna

-prężność maksymalna

-wilg. Wzg. Powietrza

-niedosyt wilgotności

-temp. punktu rosy

Ośrodki baryczne stałe i sezonowe:

PÓŁNOCNA
+STAŁE
W Azorski
W Hawajski
W Grenlandzki
N Islandzki
+SEZON

-zimowe

N Aleucki
N Śródziemnomorski
W Azjatycki
W Północnoamerykański
-letnie
N Południowoazjatycki
N Północnoamerykański
POŁUDNIOWA
+STAŁE
W Południowoatlantycki
W Południowopacyficzny
W Południowoindyjski
Okołoatlantycka strefa obniżonego ciśnienia
+SEZON

-zimowe
W Południowoafrykański
W Australijski
-letnie
N Południowoamerykański
N Południowoafrykański
N Australijski.

Konwencje klimatyczne:

I raport - 1990 rok (następne 1995 i 2000): podstawa do rozpoczęcia negocjacji tzw. konwencji klimatycznych

Efekt działań UPCC

1.Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w Sprawie Zmian Klimatu: zobowiązanie rządów państw do stabilizacji gazów cieplarnianych

2. Protokół z Kioto (1997 rok); Polska podpisuje go w 1998 roku: powstało Biuro wykonawcze do spraw klimatu przy Instytucie Środowiska;

Kraje UE gozą się na podział redukcji gazów wśród krajów członkowskich (dopuszczalne inne możliwości niż redukcja)

MECHANIZMY ELASTYCZNOŚCI:
- handel zezwoleniami
- wspólne działanie
- mechanizm czystego rozwoju (CDM)

16 luty 2005 - ratyfikacja przez 55 krajów

3. Idea zrównoważonego rozwoju- Johannesburg rok 2002 = Szczyt Ziemi: działanie w harmonii z naturą we wszystkich krajach świata

---