Wykład 5 8.11.2007
Motywowanie
bodziec - zewnętrzny względem osoby
motyw - psychiczna reakcja na bodziec
motywacja - utrzymywanie się motywu w czasie
Teoria motywacji (Teoria kija i marchewki)
I Szkoła Klasyczna (Naukowego Zarządzania)
- wprowadzili pojęcie bodźca:
- pozytywnego
- negatywnego
Motywację uzyskać można stosując na przemian bodźce pozytywne i negatywne (kary i nagrody).
Zarówno kara jak i nagroda wywołują motywację, tylko ta motywacja działa w innych kierunkach. Nagrody wywołują motywację zwaną nadążeniem.
Trwalsza i silniejsza jest motywacja wywołana nagrodą.
II Szkoła behawioralna
- wprowadzili pojęcie motywu jako psychicznej reakcji na bodziec.
III Szkoła Psychologiczna
- uznali dorobek swoich poprzedników
- dodali opis mechanizmu, którego używamy do interpretacji bodźców na motywy (siatka poznawcza)
siatka poznawcza - specyficzny dla danego człowieka system wartości i przekonań, który kształtuje się w procesie socjalizacji. Siatka poznawcza pozwala weryfikować, odpowiadać na pytania od najbardziej fundamentalnych (co to jest dobro, zło, co warto robić, czego nie warto robić, w jakim zakresie obowiązuje zasada cel uświęca środki i jaki cel je uświęca).
źródła przekonań:
- „podwórko”
- szkoła
- praca
- religie
Piramida Maslowa
1) Potrzeby mają charakter hierarchiczny i są zaspokajane w odpowiedniej kolejności od potrzeb niższego rzędu do potrzeb wyższego rzędu.
2) Tylko niezaspokojone potrzeby mają charakter motywujący.
Maslow nazwał motywację potrzebą.
|
|
|
|
|
samorealizacja |
|
|
|
|
|
|
|
|
uznanie (szacunku, rozwoju) |
|
|
|
||
|
|
społeczne (afiliacji - przynależności) |
|
|
|||||
|
bezpieczeństwa |
|
|||||||
fizjologiczne |
|||||||||
Pod kreską potrzeby niższego rzędu a nad kreską potrzeby wyższego rzędu.
Przykład:
Co może zrobić firma aby zmotywować pracowników na poziomie odpowiednich potrzeb.
Potrzeby fizjologiczne:
- przede wszystkim wynagrodzenie
- toaleta
- stołówka
Potrzeby bezpieczeństwa:
- przede wszystkim pewność zatrudnienia i wynagrodzenia
- dodatkowe ubezpieczenia
- BHP - oznaczenia niebezpiecznych miejsc itp.
Potrzeby społeczne:
-
- związki zawodowe
- gadżety, wizytówki itp.
Potrzeby uznania:
- awans
- wysłanie na konferencję
- powoływanie do zespołów
Potrzeby samorealizacji:
- szkolenia
- powierzanie wpływu na zakres realizowanych zadań (np. ruchomy czas pracy)
Bodziec finansowy działa tylko na dwóch pierwszych poziomach potrzeb (fizjologiczne i bezpieczeństwa).
Premia na pierwszych dwóch poziomach potrzeb działa w ten sposób, że robimy wszystko aby szef nie miał powodu do zabrania premii. Na wyższych staramy się spełnić pokładane w nas nadzieje cenią je bardziej niż potencjalne ryzyko utraty premii.
Koncepcja McGregor'a
X - z natury leniwy, niesamodzielny, wymaga kontroli, dobrze znosi nadzór (wyznaczanie celów, kontrolę ich realizacji), dobrze reaguje na bodźce negatywne (kary)
Y - samodzielny, ambitny, poszukuje wyzwań, praca jest dla niego naturalną potrzebą, lepiej reaguje na bodźce pozytywne czyli nagrody
Jeśli szef traktuje pracowników jak X będą zachowywać się jak X a jeśli traktuje pracowników jak Y to będą zachowywać się jak Y.
Wg McGregora w każdym człowieku jest mieszanka X i Y.
Im wyższe potrzeby tym trudniej jest je zaspokoić i ich struktura jest bardziej złożona.
Wzór na motywację Blancharda
E=mc2
E - motywacja = entuzjazm do działania
n - nadaj pracy sens
c*c = congratulation*Cash
Trzy sekrety zarządzania wg Blancharda:
- misja stanowiska pracy - „nadaj pracy sens” - zasada należytej wagi gatunkowej - (sekret wiewiórki)
- daj pracownikom jasne i proste priorytety - (sekret bobra)
- przepływ informacji w firmie powinien być jak najlepszy - (sekret gęsi)
2