Fromm - religią jest każdy system myśli i działań, podzielany przez grupę ludzi i dostarczający jej punktu odniesienia i obiektu czci.

relacjonistyczna definicja religii - religia jest relacją między człowiekiem wierzącym a przedmiotem jego czci

Piotr Korneliusz Tiele!! jako pierwszy uznał taką definicję. rozbudowana i rozpropagowana - Natan Sederblom

definicja Tielego-Sederbloma

również Gustav Mensching - spotkanie człowieka ze świętością i odpowiadające temu czyny

opierając się na trychotomii Wacha pomijamy subiektywne doświadczenie religii

dychotomia: strona wierzeniowo-przekonniowa i organizcyjno-kultowa

Otto wywodził się ze szkoły neokantowskiej. świętość jego zdaniem można badać tylko jako przejawianie się u kogoś, co nazywane jest numinosum. forma redukcjonizmu psychologicznego.

doktryna - jest to teoretyczna podstawa wierzeń religijnych; sklada się z sądów dotyczących cech istot nadprzyrodzonych, świata i człowieka, zagadnienia życia i śmierci oraz celu i sensu istnienia

dogmat jest to urzędowa wersja mitu

mandejczycy - chrześcijanie św. jana - uznają za proroka jana chrzciciela, jezusa uważają za oszusta - są w iranie i okolicach. forma gnozy, właściwie niechrześcijańska

---