Ćwiczenia czynno- bierne
- ruch wykonywany jest biernie, pacjent skupia się na czynnym rozluźnieniu mięśni w tej części narządu ruchu, która jest ćwiczona
Cele:
Czynne, pełne opanowanie odruchowego napięcia mięśni towarzyszących procesowi chorobowemu
Wskazania:
Rozbicie „odruchowego koła bólu”. Ból wywołuje odruchowe zwrotne obronne napięcie mięśniowe w okolicy, w której zlokalizowany jest proces chorobowy. Ogranicza ono możliwości wykonania jakichkolwiek ruchów czynnych, oraz powoduje nacisk na powierzchnie stawowe konkretnego stawu. Blokada ruchu i zwiększony nacisk wzmaga jeszcze dodatkowo ból- jest to tzw. „błędne koło bólu”
Choroby reumatoidalne
Stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych w narządzie ruchu- i twardych i miękkich elementach (np. stosowanych w następstwie procesów gośćcowych)
Siła na 1 w skali Lovetta, ale też może być więcej, gdy należy rozbić skutki obronnego napięcia mięśniowego wynikające ze współobecności bólu
W okresie unieruchomienia na wyciągach redresyjnych
Stany atrofii mięśniowej
Demineralizacja kości
Po długotrwałym unieruchomieniu
Przy rozedmie płuc i wdechowym ustawieniu klatki piersiowej
Przypadki, w których wskazany jest opór dawkowany
Nadmierne napięcie mięśni wywołane unieruchomieniem, bólem lub innymi czynnikami
Nauczenie pacjenta opanowywania nadmiernego napięcia mięsni różnego pochodzenia i rozluźniania mięśni w sposób świadomy
W celu uzyskania miejscowego rozluźnienia (są to również ćwiczenia rozluźniające miejscowo)
Przeciwwskazania:
Porażenia lub niedowłady pochodzenia centralnego ze wzmożonym napięciem mięśniowym (spastyczne), nie będące dowolnie kontrolowane, nie podlegające świadomemu rozluźnieniu i niezależne od chorego
Stany zapalne w obrębie stawów i tkanek miękkich okołostawowych
Świeże blizny pooperacyjne lub inne rany, gdzie ruch mógłby stanowić czynnik utrudniający gojenie
Stany wymagające bezwzględnego unieruchomienia, takie jak po zwichnięciach czy złamaniach
Metodyka:
Mogą być prowadzone 2 lub więcej razy dziennie
Przed ćwiczeniami trzeba mięśnie przygotować stosując rozgrzewające i obniżające napięcie mięśniowe zabiegi fizykoterapeutyczne i elektroterapeutyczne, także zaleca się użycie leków przeciwbólowych
Najpierw trzeba sprawdzić przez ćwiczenia bierne bezbólowym zakres ruchu i przejść do ćwiczeń czynno- biernych
Ruch prowadzi się w niepełnym zakresie, a jego wartości graniczne wyznaczają odczucia bólowe. Doprowadzając ruch do granicy bólu staramy się bardzo powoli nieznaczne tę granicę przekroczyć, dlatego wiele tutaj zależy od tolerancji bólowej pacjenta
Pozycje wyjściowe i chwyt takie jak przy ćwiczeniach biernych właściwych
Przed wykonaniem ćwiczenia ruch należy dokładnie opisać
Bardzo ważna stymulacja werbalna- w czasie ćwiczenia pacjent musi być cały czas instruowany, jakie mięśnie ma rozluźnić i w jakim momencie
Podczas wydechu i pełnego rozluźnienia przekraczamy granicę gdzie normalnie występuje już ból
Zwiększa się próg odczuwania bólu- trzeba coraz to silniejszego bodźca aby wywołać ból
Liczba powtórzeń od 10 do 15 w jednej serii. Najlepiej jest stosować w jednej sesji terapeutycznej od 3 do 5 serii po 10 powtórzeń.
Przerwy między seriami 2-3 minuty można wykorzystać na rozluźnienie mięśni, np. masaż. W czasie przerw też można stosować krótką serię ćwiczeń czynnych oporowych w obrębie sąsiedniego stawu- to także wpływa na rozluźnienie mięśni
Tempo ćwiczeń bardzo powolne, tak aby pacjent mógł się skoncentrować i rozluźnić odpowiednie grupy mięśniowe
Rozluźnienie można łatwiej osiągnąć stosując ćwiczenia w podwieszeniu, wykorzystując sprężyny (dla uzyskania oscylacji w czasie ruchów), prowadząc ćwiczenia w wodzie
Przy prawidłowo prowadzonych ćwiczeniach zakres ruch powinien z dnia na dzień się poprawiać, z wyjątkiem porażeń lub niedowładów pochodzenia centralnego ze wzmożonym napięciem mięśniowym (spastycznym)
22