RATOWNICTWO MEDYCZNE 2006/2007

MATERIAŁ OBOWIĄZUJĄCY DO KOLOKWIUM KOŃCOWEGO Z PSYCHOLOGII

Tematy oznaczone literą E - pojawią się wyłącznie na egzaminie, nie trzeba się ich uczyć do kolokwium końcowego. Tematy podkreślone - oznaczają bardzo wysokie prawdopodobieństwo pojawienia się pytań z tego obszaru i na kolokwium końcowym i na egzaminie (sugeruję Państwu aby, tego co podkreślone uczyć w pierwszej kolejności).

1. E Psychologia jako wiedza potoczna, psychologia jako nauka - podstawowe różnice.

2. Psychologiczne koncepcje człowieka:

• psychoanaliza - koncepcja osobowości, związki zachodzące między jej strukturami, wizja człowieka;

• psychologia behawioralna (behawioryzm) - przedmiot badań, podstawowe pojęcia i założenia, koncepcja człowieka;

• psychologia postaci (Gestalt) - podstawowe założenia;

• psychologia humanistyczna - podstawowe pojęcia i założenia, koncepcje: Maslowa i Rogersa, wizja człowieka;

• psychologia poznawcza - przedmiot badań, podstawowe założenia, wizja człowieka, zniekształcenia poznawcze (umiejętność ich rozpoznawania i wskazywania konkretnych przykładów).

Rozumienie człowieka jako jedności biopsychospołecznej, w zdrowiu i w chorobie.

Polietiologiczna koncepcja chorób (o czym mówi? jakie ma znaczenie dla diagnozy i terapii?).

E Biomedyczny (patogenetyczny) i biopsychospołeczny (salutogenetyczny) model zdrowia (umiejętność wskazania zasadniczych różnic i podobieństw).

Stres - wymiar biologiczny:

• E teorie stresu - Selye, Cannon;

• E fizjologiczne aspekty reakcji organizmu na stres;

• dlaczego stres, który pierwotnie pełnił funkcje adaptacyjne obecnie może być groźny dla człowieka?

• Psychoneuroimmunologia - wyłącznie przedmiot badań.

• Stres - wymiar psychologiczny:

• E trzy sposoby rozumienia stresu w psychologii;

• sytuacje stresowe: frustracja (choroba jako przeszkoda), konflikty motywacyjne;

• teoria zachowania zasobów Hobfolla (rodzaje zasobów, pełna definicja stresu);

• poznawcza teoria stresu Lazarusa i Folkman (pełna definicja stresu, oceny poznawcze: pierwotna i wtórna);

• strategie radzenia sobie ze stresem - definicje, funkcje i rodzaje;

• właściwości jednostki warunkujące jej odporność na stres.

9. Mechanizmy obronne osobowości:

• co to są mechanizmy obronne i jakie pełnią funkcje;

• rodzaje mechanizmów obronnych (umiejętność rozpoznawania specyfiki ich działania i wskazywania konkretnych przykładów).

• Modele zachowań ludzkich w sytuacjach trudnych i niekontrolowalnych (traumatycznych):

• model Klingera;

• model Shontza;

• Teoria Adaptacji Poznawczej Sh. Taylor.

• Stres traumatyczny:

• kryteria diagnostyczne zaburzenia po stresie traumatycznym (PTSD - Post Traumatic Stress Disorder).

12. Sytuacyjne czynniki ryzyka chorób somatycznych:

• badanie stresu w warunkach naturalnych: śmierć voodoo (zjawisko i wnioski z badań), badania Holmesa i Rahe'a dotyczące wpływu wydarzeń życiowych na zdrowie (wnioski, a nie opis Skali Ponownego Przystosowania Społecznego);

• badania socjodemograficzne dotyczące stresu (wnioski).

• Osobowościowe czynniki ryzyka chorób somatycznych:

• badania Dunbar (krytyka metodologii);

• ogólne wnioski.

• Wzór zachowania A:

• pełna definicja;

• cechy treściowe (osobowościowe) i cechy formalne (temperamentalne);

• związek WZA ze zdrowiem (w jaki sposób WZA może wpływać na zdrowie?);

• wzór zachowania B, wzór zachowania C.

• Psychologiczne konsekwencje chorób somatycznych:

• doświadczenie hospitalizacji jako źródło stresu;

• znaczenia przypisywanie chorobie i ich konsekwencje dla diagnozy i terapii (umiejętność wskazania konkretnych przykładów);

• koncepcja Postawy Wobec Choroby:

• zawartość treściowa trzech składników PWCH,

• rodzaje PWCH,

• sposoby modyfikacji PWCH.

• Kontakt z pacjentem:

• podstawy nawiązywania dobrego kontaktu z pacjentem;

• jakie korzyści płyną z dobrego kontaktu (dla pacjenta i dla ratownika);

• słuchanie prawdziwe a pseudosłuchanie;

• bariery utrudniające słuchanie i bariery komunikacyjne (na konkretnych przykładach);

• technika zadawania pytań;

• parafraza, odzwierciedlanie emocji, dowartościowanie (na konkretnych przykładach).

17. Modele relacji personel medyczny-pacjent:

• model Parsonsa;

• model Szasza i Hollendera;

• model Balinta;

• interakcjonizm symboliczny;

• konsumeryzm;

• teoria konfliktu.

• Błędy jatrogenne (powstające na drodze bezpośredniej i pośredniej):

• definicja;

• umiejętność wskazania konkretnych przykładów i ich konsekwencji psychologicznych.

• Informowanie pacjenta o chorobie:

• niebezpieczeństwa związane z nieinformowaniem, korzyści płynące z informowania;

• style radzenia sobie z chorobą wyróżnione przez Miller (dostosowanie informowania do zapotrzebowania pacjenta);

• zasady przekazywania złych informacji,

• prawidłowe informowanie a przestrzeganie zaleceń medycznych.

• Psychologiczne aspekty działania leków:

• co to jest efekt placebo i efekt nocebo? jakie czynniki wpływają na ich działanie?

• jakie mechanizmy wyjaśniają efekt placebo;

• jakie czynniki kształtują postawę pacjenta wobec leku i jak wiedzę tę można wykorzystać w praktyce.

• Psychopatologia:

• E siedem elementów psychopatologii wg Seligmana i Rosenhana (wymienić i krótko omówić)

• uzależnienia: kryteria diagnostyczne, E mechanizmy uzależnienia (nałogowa regulacja emocji, iluzja i zaprzeczanie, rozpraszanie i rozdwajanie Ja).

• Śmierć i umieranie. Psychologiczne aspekty opieki nad chorym terminalnie:

• koncepcja stadiów umierania E. Kubler-Ross;

• koncepcja rekapitulacji E. Schneidmana (ogólne założenia);

• E model „zastrzeżonej świadomości”, model „otwartej świadomości” (czego one dotyczą?);

• jak personel medyczny może pomóc pacjentom w terminalnej fazie choroby.

• E Psychologiczne aspekty katastrof - psychotraumatologia:

• fazy reakcji ofiar na katastrofę;

• „psychologia ocalałego” - pięć elementów syndromu traumatycznego wg Liftona;

• pierwsza pomoc psychologiczna dla poszkodowanych (główne zasady zapobiegania psychologicznym skutkom katastrof);

• co to jest, na czym polega i w jakim celu jest przeprowadzana procedura debriefingu (rekonstrukcji po skrajnie urazowym zdarzeniu).

• Wypalenie zawodowe:

• co to jest wypalenie zawodowe i kogo dotyka;

• objawy ostrzegawcze wypalenia zawodowego;

• jakie czynniki mogą sprzyjać wypaleniu zawodowemu ratownika medycznego;

• jak zapobiegać wypaleniu zawodowemu.

Termin i miejsce kolokwium końcowego z psychologii:

23 maja (środa) godz. 17.00

Zakład Psychologii Medycznej AM, ul. Księcia Trojdena 2

4

Informacja o materiale obowiązującym do kolokwium końcowego z psychologii dla studentów I roku Ratownictwa Medycznego, rok akademicki 2006/2007. Opracowanie: mgr Agnieszka Dziurowicz-Kozłowska, Zakład Psychologii Medycznej AM w Warszawie.

---