Kwestia agrarna (rolna, żywnościowa):
1. Ziemia
2. Wytwórcy
3. Uprawa roli
4. Problem społeczny
Osobliwości czynnika ziemi:
- rzadkość
- sztywność podaży
- brak substytutów
- niemobilność
- bryłowatość
Renta z ziemi:
Renta gruntowa to opłata za korzystanie z ziemi, inaczej dochód właściciela.
- renta absolutna
- renta różniczkowa I
- renta różniczkowa II
- renta różniczkowa III
- renta środowiskowa
Osobliwości kwestii rolnej:
- sezonowość
- ryzyko i niepewność
- brak możliwości zmiany skali produkcji
- opóźnienie rozwoju rolnictwa w stosunku do innych działów gospodarki
- wyprowadzanie nadwyżki z rolnictwa
- niższa wydajność pracy i produktywność czynników produkcji
- dysparytet dochodów rolniczych i niemożność korzystania z pełni świadczeń socjalnych
- antagonizmy społeczne
- niedostateczna elastyczność struktur wytwórczych
- niekorzystne dla rolnictwa rozwarcie nożyc cen
- prawo Engla
- w warunkach nieurodzaju dochody rolnicze są wyższe
INSTRUMENTY POLITYKI ROLNEJ:
a) formalnoprawne
- regulowanie stosunków cywilnoprawnych (przenoszenie własności, spadkobranie, obrót ziemią)
- normy środowiskowe
- normy jakościowe produktów
- ubezpieczenia
- renty i emerytury
- normy budowlane
- infrastruktura społeczno-ekonomiczna
b) ekonomiczne
- ingerencje w system cen (np. skupy interwencyjne)
- cła
- subsydia
- kredyty
- podatki
c) bezpośrednie działanie gospodarcze
- finansowanie B + R
- inwestycje
- płatności bezpośrednie
- fundusze strukturalne
- inne środki pomocowe
INSTRUMENTY POLITYKI ROLNEJ:
1. Instrumenty rynkowe:
a) oddziałujące na podaż produktów żywnościowych
- gromadzenie zapasów (skup nadwyżek rolnych)
- ustalanie kwot
- ograniczanie areału
- regulowanie terminów skupu
- ustalanie norm jakościowych
- denaturalizacja
- kontraktowanie
- regulowanie importu za pomocą ceł, podatków, kontyngentów
b) oddziałujące na popyt produktów żywnościowych
- subsydiowanie eksportu
- dofinansowywanie konsumpcji żywności najuboższych
c) oddziałujące na ceny produktów żywnościowych
- ceny gwarantowane w skupie
- różnicowanie cen skupu dal różnych dostaw w celu uzyskania zmian strukturalnych
2.Instrumenty pozarynkowe
- subsydia bezpośrednie
- subsydia pośrednie (do cen środków produkcji)
- dostosowywanie warunków kredytowania rolnictwa
4