1. Istota i funkcje zarządzania.
Zarządzanie to proces polegający na pozyskiwaniu oraz rozmieszczaniu istotnych zasobów poprzez różnego rodzaju funkcje po to, aby realizować zamierzone cele.
Funkcje zarządzania:
planowanie i podejmowanie decyzji - polega na wyznaczaniu przez menedżerów celów organizacji oraz określaniu sposobów ich realizacji,
organizowanie - logiczne grupowanie działań i zasobów,
kierowanie ludźmi - nakłanianie członków organizacji do współpracy, wymaga od kierownika umiejętności w komunikacji i zdolności przywódczych,
kontrolowanie - polega na wyznaczaniu norm działania, porównywaniu ich z wykonanymi czynnościami i w miarę potrzeb korygowaniu błędów.
2. Charakterystyka pojęcia organizacja.
Organizacja to zbiór elementów, które współpracują ze sobą by osiągnąć wspólne zamierzenia.
Organizacja to uporządkowany system ściśle powiązanych i oddziałujących na siebie elementów: ludzi, zasobów materialno-technicznych, struktury formalnej i celów. Organizacja ma nieustanny kontakt z otoczeniem.
3. Kierunki w nauce o zarządzaniu..
Naukowe zarządzanie- zajmuje się poprawą osiąganych wyników i dotyczy głównie zarządzania pracownikami
Sprawne zarządzanie wg Taylora wymaga:
rozdziału planowania ody wykonania i daleko idącego podziału pracy
kontroli wykonania przez zarządzającego
zróżnicowania bodźców finansowych odpowiednio do wydajności i pomiarów czasu pracy
funkcjonalnej struktury organizacyjnej
Administracyjne zarządzanie- dotyczy zarządzania całą organizacją. H. Fayol - zarządzanie jest umiejętnością odnoszącą się do różnych działań. Wyróżnił 5 funkcji zarządzania:
planowanie
organizowanie
rozkazywanie
koordynacja
kontrola
14 zasad sprawnego zarządzania:
podział pracy
autorytet - wiedza umiejętności w działaniu
dyscyplina
jedność rozkazodawstwa
jedność kierownictwa
podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu
wynagradzanie
centralizacja
hierarchia
ład
sprawiedliwość
stabilizacja personelu
inicjatywa
14. harmonia
Biurokratyczne zarządzanie Webera - idealna biurokracja czyli cele i podział pracy wyraźnie określone.
Tzw. Idealna biurokracja:
zasada kompetencji
hierarchia urzędowa
zasada dokumentacji
4. Istota i cele planowania. Rodzaje planów.
Planowanie - polega na wyznaczaniu przez menedżerów celów organizacji oraz określaniu sposobów ich realizacji.
nadają jednolity kierunek działania
ułatwia ustalanie celów w przyszłości
może być źródłem motywacji (konkretny i zrozumiały)
są skutecznym mechanizmem kontroli i oceny.
Plany: strategiczne, taktyczne, operacyjne / długookresowe (pow. 5 lat), średniookresowe (1-5 lat), krótkookresowe (pon. roku)
5. Kontrola, jej rodzaje i zasady przeprowadzania.
Kontrolowanie - wyznaczanie norm działania, porównywanie ich z wykonanymi czynnościami i w miarę potrzeb korygowanie błędów.
Kontrola wewnętrzna i zewnętrzna.
Etapy: stwierdzenie stanu faktycznego, porównanie go z normami, ustalenie przyczyn nieprawidłowości, ustalenie osoby odpowiedzialnej, sformułowanie wniosków
6. Struktury organizacyjne ich zalety i wady.
Struktura liniowa
Struktura funkcjonalna (typ U - unitary structure- struktura jednolita)
W tym rozwiązaniu członków i jednostki organizacji grupuje się w wydziałach funkcjonalnych takich jak wydział marketingu czy produkcji. Do sprawnego funkcjonowania organizacji niezbędny jest znaczny stopień koordynacji miedzy poszczególnymi działami
Struktura wielowydziałowa (typ M - multidivisional)
Wykorzystuje się w niej podział wg wyrobu, jednak samodzielne jednostki są ze sobą powiązane. Struktura ta jest wiec oparta na licznych samodzielnych jednostkach organizacyjnych w powiązanych ze sobą obszarach w ramach szerszej organizacji.
Struktura macierzowa
Podstawa macierzy jest zestaw wydziałów funkcjonalnych. Następnie na wydziały te nakłada się zestaw grup wyodrębnionych wg wyrobu albo wydziałów tymczasowych. W ramach tej struktury pracownicy są jednocześnie członkami wydziału funkcjonalnego (np. technicznego) i zespołu projektowego.
Organizacja wirtualna
Model ten ma w niewielkim zakresie formalna strukturę lub jej w ogóle nie ma. Zazwyczaj zatrudnia jedynie garstkę stałych pracowników i dysponuje małym obiektem, w którym wykonuje się funkcje sztabowe i administracyjne centrali. Wraz ze zmiana potrzeb organizacji jej menedżerowie zatrudniają pracowników okresowych, dzierżawią obiekty i kontraktują na zewnątrz potrzebne usługi pomocnicze.
7. Style kierowania i role kierowników.
Style kierowania:
1. Autokratyczny - kierownik sam decyduje o zadaniach, nie pozostawia wyboru wykonywania zadań, motywacja to jedynie kary
2. Demokratyczny - kierownik zasięga opinii podwładnych, do podejmowania decyzji pozostawia swobodę co do wykonywania zadań, motywacja to główne nagrody.
3. Uchylający się od odpowiedzi - boi się podejmowania decyzji, nie zna się.
4. Paternalistyczny (kombinacja 1 i 2) - kierownik surowy ale sprawiedliwy, sam decyduje ale wysłucha opinii, stosowane kary, które są akceptowane przez podwładnych
8. Otoczenie firmy.
Wewnętrzne - mikrootoczenie (zarząd, pracownicy, kultura organizacyjna)
zewnętrzne - makrootoczenie:
celowe (klienci, konkurenci, dostawcy, związki zawodowe)
ogólne (społeczno-kulturowe, demograficzne, ekonomiczne, polityczno-prawne, technologiczne, naturalne, międzynarodowe)
9. Wprowadzanie zmian w przedsiębiorstwie.
Zmiana - przejście ze stanu faktycznego w stan przyszły.
Siły działające na rzecz zmian: zewnętrzne (kryzys energetyczny, zmiany stóp proc.), wewnętrzne (chęć wejścia na nowe rynki).
Przyczyny oporu wprowadzenia zmian: niepewność, zagrożenie osobistych interesów, odmienne postrzeganie, uczucie straty.
Techniki zmniejszania oporu: współuczestnictwo, uświadamianie i komunikacja, ułatwianie, analiza pola siłowego (zestawienie za i przeciw)
10. Motywowanie w procesie zarządzania.
Motywatory:
płace
elementy pozapłacowe
niematerialne
Piramida potrzeb: fizjologiczne, bezpieczeństwa, przynależności i miłości, szacunku i uznania, samorealizacji.
Teoria ERG - potrzeby: egzystencji, związku, wzrostu (rozwoju)
Teoria dwuczynnikowa - dwa różne wymiary zadowolenia: czynniki higieny psychicznej (warunki pracy, przełożeni, kultura org., płaca i bezpieczeństwo) czynniki motywacji.
11. Definicja marketingu Mix.
12. Definicja produktu. Struktura i cykl życia produktu.
13. Narzędzia i instrumenty promocji. Badanie efektów promocji.
14. Podatki bezpośrednie.
15. Podatki pośrednie.
16. Determinanty popytu i podaży.
17. Istota i struktura budżetu państwa.
18. Rodzaje bezrobocia i ich charakterystyka.
19. Istota funkcjonowania monopolu na rynku.
20. Pojęcie informatycznego systemu zarządzania.
ISZ - to system, w którym funkcje zarządzania polegają na gromadzeniu i przetwarzaniu informacji oraz wyznaczaniu decyzji realizowane są za pomocą komputerów.
Główne funkcje ISZ:
ewidencyjno-kontrolna
analityczna
zadaniowa
wspomagania decyzji
3