Żywienie wykład 3

Brojlery kurze

Brojlery- kurczęta typu mięsnego,

Racjonalne żywienie- uzyskanie optymalnego tempa wzrostu i tuszy o pożądanych walorach smakowych.

Specyfika tej grupy wynika z :

• bardzo intensywnego wzrostu

• dużego tempa przemiany materii

• stosunkowo krótkiego przewodu pokarmowego o małej pojemności

• krótkiego przechodzenia paszy przez przewód pokarmowy

Przez cały okres odchowu brojlery żywione są do woli pełnoporcjowymi mieszankami paszowymi wg. Szczegółowego programu żywieniowego dostosowanego do:

• typu

• rasy a nawet linii mieszańcowej

• masy ciała

• wieku

• stanu fizjologicznego

• warunków utrzymania i typu

Brojlery wymagają dostarczenia odpowiedniej (optymalnej)ilości białka o wysokiej wartości. Potrzeby białkowe wynikają z bardzo intensywnego wzrostu organizmu młodego ptaka.

• bilansowanie aminokwasów strawnych

• dodatek aminokwasów syntetycznych ( melatonina, lizyna, treonina)

• zachowanie stosunku koncentracji deficytowych aminokwasów egzogennych

• wpływ białka paszy na ilość i jakość mięsa

• ograniczenie wydalania N do środowiska

Potrzeby energetyczne zależą od:

• masy ciała

• tempa wzrostu

• temperatury otoczenia

• stopnia opierzenia

• systemu utrzymania

Mogą ulegać zmianie w warunkach silnego stresu

Pełnoporcjową mieszankę dla brojlerów musi charakteryzować właściwy stosunek ilości zawartej w niej energii ( wyrażonej w MJ energii metabolicznej) do ilości białka (% białka ogólnego)

Istnieje ścisła korelacja pomiędzy zawartością energii i ilością paszy pobieranej przez ptaki. Koncentracja energii w mieszance jest czynnikiem limitującym pobranie.

Włókno surowe

• bardzo ograniczone możliwości trawienia włókna. Stosunkowo niewielka ilość baterii celulolitycznych w jelitach

• w mieszance pełnoporcjowej - 2% max do 3 -4 % włókna surowego

• niezbędna niewielka zawartość włókna- prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego

Składniki mineralne

• zapotrzebowanie na Na i K nie ulega zmianom w zależności od wieku, a zapotrzebowanie na Ca i P i mikroelementy jest ściśle związane ze wzrostem i produkcyjnością zwierząt

• konieczność zachowania właściwych proporcji gdyż nadmiar jednych może być przyczyną ograniczenia przyswajania innych

• stosunek Ca do P przyswajalnego w mieszance dla brojlerów powinien wynościć 2,2-2,4 - 1

Mieszanki pełnoporcjowe uzupełnia się dodatkiem preparatów mineralnych:

• związków fosforu

• soli

• kredy pastewnej

albo premiksami zawierającymi oprócz mikro i makroelementów także witamin, stymulatory wzrostu, probiotyki, kokcydiostatyki i in.

Pobranie i wykorzystanie paszy

• Dzienne pobranie paszy (podawanej do woli) wynosi od 7 do 15% masy ciała ptaka w zależności od okresu odchowu. Zarówno pobranie mieszanek jak i ich wykorzystanie przez brojlery zależy od czynników genetycznych i środowiskowych m.in. jest związane z systemem utrzymania ( jest np. lepsze w klatkach niż na ściółce) i wzrasta przy skarmianiu pasz granulowanych

• W początkowym okresie odchowu kurczęta pobierają do 50 g mieszanki dziennie ( przy zużyciu 1,4-1,5 kg mieszanki na kg przyrostu masy ciała ) a pod koniec okresu skarmiania mieszanek typu grower do ok. 125 g ( przy zużyciu 1,45 - 1,88 kg mieszanki na kg przyrostu masy ciała )

• Brojlerom należy zapewnić swobodny dostęp do wody. Drób pobiera ok. 2-3 mililitry wody na 1 g paszy, ale zapotrzebowanie na wodę jest związane z formą podawania paszy

Mieszanka pełnoporcjowa dla brojlerów:

• śruty zbożowe ok. 70%

• tłuszcz paszowy od 1-2 do 10 %

Komponenty energetyczne do 80 %

• śruty poekstrakcyjne do 20-25%

• strączkowe do 20%

• mączka pochodzenia zwierzęcego 5-8%

• susz z zielonek 1-2%

• drożdże, mleka, serwatka do 4%

• premiks mineralno witaminowy 0,5-2%

komponenty białkowe lub koncentrat białkowy do 20-25%

Typy pełnodawkowych mieszanek dla brojlerów produkowanych przez przemysł

• prestarter- pierwsze 5-6 dni życia ( ok. 11,9 MJ EM i 20,5% b.o. na kg mieszanki)

• starter- do 21 dnia ( 11,9-12,9 MJ EM i 20,54-22,4% b.o. na kg mieszanki)

• grower- do 40-42 dnia (12,1-13,4 MJ EM i 19,0-20,0 b.o. na kg mieszanki)

• finiszer- od 42 dnia do zakończenia tuczu tj. do ok. 49 dnia życia (12,1-13,4 MJ EM i 18-19 % b.o. na kg mieszanki )

pasze stosowane w żywieniu drobiu grzebiącego:

• jęczmień i owies

• znaczne ilości polisacharydów niskobiałkowych- pentozanów i betaglukanów- zwiększają lepkość treści przewodu pokarmowego i wilgotność odchodów ( szczególnie u młodych ptaków)

• znaczne ilości włókna surowego- źle trawionego i obniżającego strawność

• wymagają często uzupełnienia preparatami enzymatycznymi

• pszenica i pszenżyto

• pszenżyto (dodatek enzymu)

• kukurydza

• dobra strawność i wysoka wartość energetyczna- 20% kukurydzy w mieszankach dla nioski pozwala na uzyskanie prawidłowego zabarwienia żółtka jaj

• otręby pszenne- dużo włókna ( w granulowanych mieszankach większa strawność)

• otręby żytnie- alkilorezorcynole- nie są stosowane w żywieniu drobiu

• żyto i otręby żytnie mogą być niebezpieczne dla drobiu ze względu na zanieczyszczenia sporyszem- ilość sporyszu w paszach dla drobiu nie może przekroczyć 0,5 kg ziarna

Pasze wysokobiałkowe:

• śruta poekstrakcyjna sojowa- ważna jakość i zawartość składników antyżywieniowych

• śruta poekstrakcyjna rzepakowa nie może zawierać zbyt dużej ilości glukozynolanów oraz produktów ich rozpadu ( VTO i ITC ) powodujących m.in. przerost tarczycy, pogorszenie przyrostów i wykorzystania paszy

• śruta z pełnych nasion rzepaku 00- dobre źródło białka, energii, NNKT fosforu i siarki ( cenny zwłaszcza dla niosek )

• kury żywione mieszankami z dużym udziałem śruty rzepakowej znoszą nieco mniejsze jaja a na żółtku jaja mogą występować krwiste plamy

• zawarta w rzepaku i jego przetworach synapina może przyczynić się do pogorszenia zapachu jaj o ciemnych skorupach ( zapach rybny )

• nie zaleca się stosowania rzepaku w pierwszych trzech tygodniach życia ptaków

• w żywieniu indyków ześrutowane i zgranulowane nasiona rzepaku 00 mogą stanowić 10-14%

- nasiona roślin strączkowych ( bobik, groch, łubin ) max 20%- wiele substancji antyodżywczych (alkaloidów, alfagalaktozydów, wicyny i konwicyny, czynika antrypsynowego i in.) powodujących m.in. zmniejszenie masy jaj i pogorszenie wskaźników produkcyjnych.

• Mączka rybna- do 5-8%, może wpływać negatywnie na zapach mięsa i jaj

• Drożdże do 5%, dostarczają witamin

• Mleko w proszku i suszona serwatka do 4%, ptaki nie trawią laktozy

• susz z młodych zielonek ( najlepiej motylkowych ) 1-2%, znaczna zawartość włókna i saponin, wpływa na intensywność wybarwiania skóry brojlerów kurzych i indyczych, poprawia zabarwienie żółtka jaj konsumpcyjnych.

Inne pasze

• dodatki paszowe- preparaty mineralne, witaminowe, enzymy wspomagające trawienie- betaglukanaza i ksylulaza, fitaza, lepiszcza, antyzbrylacze, stymulatory wzrostu, kokcydiostatyki

• preparaty ziołowe- poprawiające walory smakowe mieszanki zwiększające pobranie i wykorzystanie mieszanki

• tłuszcz paszowy od 1-2% w pierwszych tygodniach życia nawet do 10% u dorosłych ptaków

• podnosi wartość energetyczną mieszanki

• dostarcza NNKT

• poprawia walory smakowe

• zmniejsza pylistość

Błędy w żywieniu kurcząt- mogą powodować wiele schorzeń i zmian w zachowaniu

• ptaki nie mogą zaspokoić silnego instynktu dziobania (przy podawaniu zbyt drobno zmielonej paszy) wyskubują sobie pióra. Pterofagia podobnie jak kanibalizm (wydziobywanie ciała) są związane z niedoborem składników pokarmowych

• niedobory biotyny i kwasu pantotenowego w paszy są jedną z przyczyn powstawania zapaleń skóry, zmian wrzodowych powiązanych z biegunką

• nie wystarczające pokrycie zapotrzebowania młodych ptaków (2-4 tyg.) na witaminę E przy jednoczesnym niedoborze selenu i aminokwasów siarkowych bywa powodem zapalenia mózgu i rdzenia ( odrętwienia, skurczów i nieskoordynowanych ruchów), oraz skazy wysiękowej (obrzęki na głowie, szyi i piersiach i brzuchu, osłabienie)

• niedobór fosforu lub nadmiar witaminy D₃ , zbyt duża zawartość soli metali ciężkich może powodować wystąpienie krzywicy a typowym skutkiem braku Ca w diecie młodych ptaków jest łamikost

• znaczny nadmiar białka ogólnego w paszy w stosunku do zapotrzebowania organizmu ptaka na ten składnik jak również brak witaminy A może powodować niewydolność i przyczyniać się do zachorowań na dnę, skazę dnową ( biegunki, bolesne obrzęki stawów)

• zatrucie chlorkiem sodu, mikotoksynami czy solami metali ciężkich może być skutkiem schorzeń nerek

Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe

Rasa (linia, hybryda)

Masa ciała ( nioski lekkie i średniociężkie)

Wiek i faza nieśności

System utrzymania (chów na ściółce, klatki bateryjne)

Mikroklimat pomieszczeń (np. stopień wentylacji)

Pora roku ( różnica temperatur między pomieszczeniem a otoczeniem zewnętrznym)

Okres odchowu i wzrostu

Żywienie w tym okresie ma na celu osiągnięcie dojrzałości płciowej w wieku i przy masie ciała z góry zaplanowanej, przy minimalnym zużyciu paszy)

• nadmiar białka w paszy- przyspieszenie dojrzewania płciowego, znoszenie małych jaj, niska odporność niska na choroby

• nadmiar energii- zatuczenie kurcząt, opóźnienie nieśności

• niedobór białka, energii, witamin lub składników mineralnych- zahamowanie tempa wzrostu i rozwoju, osłabienie i zmniejszenie odporności na choroby

Okres użytkowania nieśnego

• zapotrzebowanie kur na energię zależy od typu użytkowego i masy ciała kur. Kury nieśne typu lekkiego wymagają większej koncentracji energii w paszy ze względu na szybszą przemianę materii, dużą ruchliwość i nieśność.

• Zapotrzebowanie na białko zależy przede wszystkim od nieśności

• Spożycie paszy i zapotrzebowanie na energię zależy także w znacznym stopniu od temperatury otoczenia, systemu utrzymania

Kury nioski należą do zwierząt o najwyższej produkcyjności w stosunku do masy ciała.

Kura o masie 1,8 kg znosi w okresie produkcyjnym około 18 kg masy jaj ( ok. 300 jaj o średniej masie 60g), czyli 10 razy więcej niż sama waży

Przy tak dużym obciążeniu fizjologicznym organizmu nioski konieczne jest podawanie precyzyjnie zbilansowanych mieszanek pełnoporcjowych.

Podobnie jak ptaki typu mięsnego nioski wymagają pasz o wysokiej koncentracji składników pokarmowych i ograniczonej ilości włókna

Pobranie paszy

Kury typu lekkiego- żywienie do woli

Kury średniociężkie i ciężkie ( tendencja do otłuszczania zwłaszcza w końcowym okresie nieśności ) po zakończeniu okresu intensywnego wzrostu ograniczony dostęp do paszy zgodnie z zaleceniami dla rasy lub linii.

1

---