Hałas - energia fizyczna oddziałująca na ludzi poprzez drgania ośrodka sprężystego

- dokuczliwe, nieprzyjemne drgania powietrza oddziałujące na psychikę oraz bezpośrednio fizycznie

natężenie dźwięku - ilość energii przepływającej w jednostce czasu przez 1m^2 powierzchni (W/m^2)

częstotliwość drgań - liczba drgań mechanicznych w jednostce czasu (Hz)

drgania akustyczne - ruch cząsteczek środowiska sprężystego np. powietrza względem położenia równowagi

Źródla hałasu:

- komunikacja, zaplecze komunikacyjne

- przemysł

- środowisko pracy

Natężenie hałasu:

<30 dB - obojętne dla org.

30-60 dB - utrudnia skupienie uwagi, sen, wypoczynek

60-85 dB - reakcje wegetatywne (pozasłuchowe - zmiana ciśnienia, rytmu oddychania, zaburzenia gospodarki płynowej, wzmożona aktywność kory nadnerczy, choroby wrzodowej, zmiana perystaltyki jelit)

>85 dB - oddziaływanie mechaniczne, groźba uszkodzenia słuchu

120 dB - mechaniczne uszkodzenie słuchu

150 dB - niebezpieczeństwo dla życia

profilaktyka hałasu:

- komunikacja:

- polepszyc stan dróg, egzekwowanie norm technicznych

- odpowiednia lokalizacja dróg

- ekrany

- ograniczenie/wstrzymanie ruchu

- w przemyśle

- wprowadzenie maszyn i urządzeń mniej hałaśliwych

- izolowanie/tłumienie źródeł dźwięku

- osobiste środki ochrony słuchu

- zatykacz przewodu słuchowego 10-28 dB

infradźwięki <16Hz

źródła:

- naturalne (wulkany, wodospady wiatry)

- sztuczne (sliniki wysokoprężne, wentylatory wysokoobrotowe, młoty kuźnicze)

do 120 dB - nieszkodile

120-140 dB - zakłócenie procesów fizjologicznych np. rytmu serca, obniżenie RR, osłabienie, strach

140-160 dB - rezonans narządów wewn

>160 db - śmierć

ultradźwięki>16 kHz

myjki, urządzenia medyczne, wysokoobrotowe urządzenia, zgrzewarki, narzędzia pneumatyczne

Skutki zdrowotne:

- ubytki słuchu

- zawroty głowy, zmęczenie

- wpływ na ukł. krążenia, nerwowy, przemianę materii

- 160-180 dB -> śmierć

Wibracje - efekt działania drgań mechanicznych polegający na ruchu oscylacyjnym cząstki lub ciała względem punktu odniesienia - z higienicznego punktu widzenia oznacza przenoszoną na organizm energię tego ruchu.

- drgania ogólne - drga cały organizm

- drgania miejscowe - oddziaływające na kończyny górne

zespoły wibracyjne (niedokrwienie, zaburzenia czucia, układ ruchowy, przewód pokarmowy, odwapnienie kośćca):

- ogólny

- miejscowy

prewencja: lekarska (badania wstępne, okresowe), organizacyjno-techniczna (unikanie urządzeń), zapewnianie komfortu termicznego

Pole elektromagnetyczne

- naturalne (kuli ziemskiej, słońca)

- sztuczne (urządzenia zasilane prądem elektrycznym)

Widmo promieniowania:

-niejonizujące (o niższej energii):

- radiowe, mikrofalowe, laserowe, podczerwone, nadfioletowe (oprócz UVC)

- jonizujące

Działania pola elektromagnetycznego:

- termiczne

- zmętnienie rogówki i soczewki (mikrofale od kilku mm do 1cm)

- zmiana przepuszczalności błon komórkowych

- zmniejszenie RR, zwolnienie akcji serca, potliwość

- u kobiet skrócenie cyklu z wydłużeniem okresu krwawienia

- powstawanie stanów nerwicowych - zaburzenie pobudzenia i hamowania w OUN

- przypuszcza się, że pola wolnozmienne (50-60 Hz) występujące w pobliżu transformatorów dużej mocy i linii przesyłowych wysokiego napięcia mogą zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów złośliwych

Profilaktyka:

- strefy ochronne

- ekranowanie urządzeń

- ubrania ochronne

- okulary ochronne

- coroczne badania okresowe

Źródła pola elektromagnetycznego:

- linie napowietrzne niskiej częstotliwości

- pod liniami wysokiego napięcia

- działanie odległe możliwe działanie kancerogenne

Promieniowanie radiowe - długość fali 1m do 10km

Promieniowanie mikrofalowe - długość fali 1mm do 1m

Źródła PR i mikrofal:

- urządzenia radarowe

- telekomunikacja

- sieć radiowa i telewizyjna

- urządzenia przemysłowe i domowe

- lampy elektronowe

Zastosowanie w radiolokacji, telekomunikacji, urządzeniach grzewczych (kuchenki mikrofalowe)

Promieniowanie podczerwone od 760 nm do 1mm

IR-A - przenika ciało na kilkanaście CM, daje uczucie ciepła (słoneczne)

IR-B - przenika skórę na odległość 1-2cm

IR-C - zatrzymuje się na powierzchni skóry, powoduje poparzenia

profilaktyka: ekrany, stroje ochronne, natryski powietrzne (przyspieszenie obiegu powietrza)

promieniowanie laserowe - od widzialnego do poczerwieni, nadfioletu

zastosowanie: wycinanie tkanek w medycynie, terapia stanów gruźlicowych, chirurgia plastyczna

przemysł: obróbka materiałów, cięcie, telekomunikacja

Działanie na organizm:

- uszkodzenie struktur gałki ocznej - zmętnienie, oparzenie, zaburzenie zdolności rozpoznawania kolorów, najczęściej niebieskiego, brak ostrości

- oparzenia

profilaktyka:

- unikanie ekspozycji

- ochrona

- kontrola wzroku

- badania okresowe

- zabezpieczanie urządzeń

Promieniowanie ultrafioletowe:

- słońce, lampy kwarcowe, palniki acetylenowe, plazmowe

zastosowania: niszczenie bakterii, stymulacja syntezy witaminy D

---