Metoda Marty Bogdanowicz
Metoda dobrego startu Marty Bogdanowicz to system ćwiczeń oddziałujących przede wszystkim na procesy instrumentalne: percepcyjne i motoryczne. Celem metody jest
jednoczesne usprawnienie czynności analizatorów: wzrokowego, słuchowego
i kinestetyczno-ruchowego, kształcenie lateralizacji, orientacji w
schemacie ciała i przestrzeni. Dziecko łącząc różne rodzaje aktywności
śpiewa, dotyka, słucha, rysuje, pisze, wykonuje ćwiczenia relaksacyjne i
ruchowe. W wyniku tego następuje integracja wzrokowo - słuchowo -
dotykowo - ruchowa. Jest to niezbędne do prawidłowego opanowania
umiejętności czytania i pisania.
Ogólne założenia metody dobrego startu to:
- wielozmysłowe uczenie dziecka wykonywania ruchów zharmonizowanych w
określonej przestrzeni i czasie
- rozwijanie podstawowych funkcji spostrzegania i motoryki.
Charakterystyka metody czytania- Metoda dobrego startu M. Bogdanowicz:
Metoda dobrego startu to polska modyfikacja oryginalnej metody, opracowanej w latach 40-tych we Francji przez fizjoterapeutkę The`a Bugnet, która nosi nazwę Le Bon De`part czyli - dobry odjazd, odlot, start. W 1941 roku w Cannes metoda ta została wykorzystana do przygotowania dzieci do nauki czytania i pisania. Od tego czasu stosuje się ją we Francji, Holandii i Szwajcarii, głównie w przedszkolach, szkołach specjalnych i ośrodkach rehabilitacji dla dzieci z różnorodnymi zaburzeniami rozwoju psychoruchowego.
„Założeniem metody dobrego startu jest jednoczesne rozwijanie funkcji językowych, funkcji spostrzeżeniowych: wzrokowych, słuchowych, dotykowych, kinestetycznych (czucie ruchu) i motorycznych oraz współdziałania między tymi funkcjami, czyli integracji percepcyjno-motorycznej. Są to funkcje, które leżą u podstaw złożonych czynności czytania i pisania. Usprawnianie w tym zakresie, jak również kształtowanie lateralizacji (ćwiczenia ustalenia ręki dominującej) i orientacji w prawej i lewej stronie ciała, jest wskazane dla dzieci przygotowujących się do nauki czytania i pisania, natomiast niezbędne dla dzieci, u których występują opóźnienia rozwoju tych funkcji.” (M. Bogdanowicz, D. Szlągowska Metoda Dobrego Startu. Piosenki do rysowania. Gdańsk 1998, wydawnictwo FOKUS)
Metoda dobrego startu jest przystosowana do potrzeb dzieci w wieku od 4 roku życia, zarówno dla tych, które rozwijają się prawidłowo, jak i dla tych dzieci, które wymagają specjalnych zabiegów edukacyjnych, np. z upośledzeniem umysłowym. Metoda ta ma nie tylko aspekt profilaktyczno-terapeutyczny, ale również diagnostyczny. Współpraca wszystkich analizatorów umożliwia przenoszenie i przetwarzanie informacji np. ze wzroku na dotyk. Ćwiczenia prowadzą do harmonii rozwoju psychoruchowego - osiąga się wyższy poziom rozwoju i współdziałania funkcji intelektualnych (mowa, myślenie) i instrumentalnych (spostrzeżeniowo-ruchowych), dzięki temu następuje prawidłowe wykonywanie czynności ruchowych we właściwym czasie i przestrzeni, w harmonii z czynnościami poznawczymi w tym również językowymi. Integracja percepcyjno-motoryczna i doskonalenie kompetencji językowych ułatwia wszystkim dzieciom naukę czytania i pisania. W przypadku dzieci „ryzyka dysleksji” następuje wyrównanie dysharmonii rozwojowych, może skutecznie zapobiegać powstawaniu niepowodzeń szkolnych. Prowadzone badania przez M. Bogdanowicz od 1968 roku nad efektywnością metody dobrego startu wskazują, iż oddziałuje ona korzystnie również na sferę pozaintelektualną (procesy emocjonalne i zachowania społeczne) oraz na rozwój mowy dzieci o głębiej zaburzonym rozwoju.
Obecnie istnieją trzy polskie warianty Metody dobrego startu:
1. „Piosenki do rysowania”,
2. „Piosenki i znaki”,
3. „Piosenki na literki”.
„Piosenki do rysowania” - jest to zestaw ćwiczeń przeznaczonych dla najmłodszych - dla dzieci od 4 roku życia, zestaw ten rozpoczyna się cyklem zajęć, które można kontynuować przez cały okres przedszkolny. Zestaw ćwiczeń zawiera bardzo proste wzory (zaczynające się od kropek i kresek, potem pojawiają się linie: pionowe, poziome, i faliste o zróżnicowanej długości, odmiennie ułożone w przestrzeni oraz linie ukośne i łamane) z bardzo łatwymi piosenkami. Materiał graficzny zawiera 25 prostych wzorów graficznych, uporządkowanych według stopnia narastania trudności. Do każdego wzoru dobrano 2-3 piosenki.
„Piosenki i znaki” - podstawowym materiałem jest zestaw figur geometrycznych, z których kolejno opracowywany jest jeden wzór. Program obejmuje cały okres klasy „0”.
„Piosenki na literki” - zestaw ten ułatwia naukę czytania i pisania, wprowadza polisensoryczne uczenie się poszczególnych liter alfabetu. Piosenki zostały tak dobrane, by w tytule i w tekście występował wyraz zaczynający się głoską, zgodną z literą będącą przedmiotem poznania i utrwalania. Rytm piosenki został dostosowany do struktury litery w powiązaniu z odpowiednią figurą geometryczną. Zapamiętanie danego zapisu graficznego odbywa się w tym samym momencie za pomocą wzroku, dotyku i ruchu. Kolejność opracowanych liter wyznacza program obowiązujący w klasie „0” według podręcznika E. i F. Przyłubskich. Kontynuacja programu „Piosenki na literki” jest program „Od piosenki do literki”.
Wszystkie warianty wzajemnie się uzupełniają, stanowiąc kolejne etapy oddziaływań stymulacyjno-terapeutycznych.
Opracowanie piosenki „Idą drogą dzieci” Metodą Dobrego Startu M. Bogdanowicz.
I. Zajęcia wprowadzające:
1. Przywitanie: śpiew „dzień dobry wszystkim”.
2. Zabawa orientacyjno-porządkowa: marsz do muzyki, na przerwę witają się części ciała.
3. Słuchanie piosenki „ Idą droga dzieci”.
4. Rozmowa na temat piosenki.
5. Ćwiczenie funkcji językowych: np. szukanie rymów, zdrobnień.
II. Zajęcia właściwe:
a) zabawa ruchowa do piosenki: chodzenie w parach, tupanie, uderzanie w ręce partnera.
b) ćwiczenie ruchowo- słuchowe: wystukiwanie rytmu piosenki na wałeczkach.
c) ćwiczenie ruchowo- słuchowo-wzrokowe: prezentacja wzoru do piosenki, kreślenie wzoru palcem na kartce, w powietrzu, na tacy z kaszą.
III. Zajęcia końcowe:
Relaks przy muzyce poważnej : „Zaczarowany ogród”, masowanie ciała, ułożenie wzoru do piosenki z chrupek.
Podziękowanie, zjedzenie chrupek.