Proza Witolda Gombrowicza w Dwudziestoleciu (poetyka i problematyka „Ferdydurke”); ale por. punkt 39.
Witold Gombrowicz - 1904-1969
- debiuty: w 1933 „Pamiętnik z okresu dojrzewania”
- mroczne wstydliwości, wynaturzenia seksualne, mrok Bytu
- igranie z konwencjami:
- fantastyki podróżniczej
- dziennika morskiej żeglugi - Zdarzenia na brygu Banbury
- noweli detektywistycznej + powieść dworkowa - Zbrodnia z premedytacją
- autobiografii gawędowej
- przekształcenie konwencji w nowe jakości
- problem Formy
- bohater-narrator - duchowo nieukształtowany, poszukuje, potyka się o formy, outsider, lękliwy, z kompleksem niższości -> kończy społecznie odtrącony, upokorzony towarzysko, z obłędem
- kompromitowanie wartości „ wyższych” z pozycji „niższości” -> brak moralizowania,
- psychologia indywidualna Gombrowicza
- Forma - kategoria, poprzez którą człowiek styka się z ludźmi, poznaje świat, nadaje mu sens, tworzy kulturę - Kwiatkowski -> kategoria fałszująca, ograniczająca
- Ferdydurke - 1937
- wyzwalający humor,
- nawiązanie do XVIII powiastki filozoficznej,
- łamanie zasady umowności świata,
- typy bohaterów (zamiast charakterów),
- satyra społ. - kult.,
- wyszydzenie zacofanego systemu edukacji (Słowacki wielkim poetą był), naiwnego postępowanie sfer inteligenckich,
- wyszydzenie idei MP bratania się z ludem,
- upupianie- infantylizacja,
- gęba - zarzucanie chamstwa lub panoszenia się, karykaturalne sytuacje: pojedynek na miny, jedzenie przez uszy, gwałt przez ucho;
- krytyka Formy - wzajemne narzucanie sobie formy np. dorośli młodzieży i na odwrót
- kupa - wielka bijatyka, Józio rozbija międzyludzkie konwencje, lecz ponosi porażkę - ucieczka przed gębą możliwa jest tylko w gębę,
- Pimko - belfer, pimkoizm - wszystko co po belfersku nadęte i zakłamane w polskiej kulturze,
- kompromitacja za pomocą niedojrzałości;
- opozycja: młodość - dorosłość, dojrzałość - niedojrzałość, forma - chaos
- psychologia „międzyludzka”
- opozycje: Młodość - Dorosłość, Wyższość - Niższość, Forma - Chaos, Dojrzałość - Niedojrzałość
- 1939 - „Opętani” - celowa grafomania, skrajności, ujście dla literatury niskiej
- Iwona, księżniczka Burgunda - prwdr. 1938, - dramat, wystawiony dopiero w 1959 (a ponieważ w pytaniu jest proza tego tutaj omawiać nie ma potrzeby)
- pojawia się równocześnie z Schulzem
- określano go: analityk, prześmiewca, mitodestruktor, działacz i agresor
1