Abstrakt

Edukacja podlega ciągłemu rozwojowi, co wymaga odpowiedniego, zrównoważonego zarządzania. W całym zarządzaniu edukacją nie chodzi tylko dobro ucznia, ale także musi zadbać o nauczyciela. Praca nauczyciela jest szczególnym stosunkiem pracy i dlatego oprócz Kodeksu pracy, ich status jest realizowany przez Kartę Nauczyciela. Karta Nauczyciela to zestaw przepisów regulujących prawa, obowiązki, wynagrodzenia, a także urlopy i prawo do emerytury. Miejsce pracy dla nauczyciela czyli szkoły i inne placówki oświatowe są organizowane przez gminy i powiaty. Ale sam nauczyciel nie podlega burmistrzowi, czy wójtowi, tylko ministrowi Edukacji Narodowej i kuratorom oświaty. Jednostki samorządu terytorialnego powinny zapewnić dzieciom powszechną i bezpłatną szkołę, w której uczyłaby wykwalifikowana kadra pedagogiczna. Aby szkoły i ośrodki mogły być odpowiednio zarządzana dyrektorowi potrzebna jest pomoc w postaci materialnej a także organizacyjnej. W tej ostatniej bardzo pomaga komputer. Bez informatyki nowoczesna oświata nie mogłaby istnieć.

Wstęp

Edukacja, tak jak wszystkie inne dziedziny sfery ludzkiej, jest bardzo dynamiczna. Zmienia się wraz ze wzrostem poziomu życia, rozwoju techniki, zmianami społecznymi i ekonomicznymi. Czym większy jest dynamizm wyżej wymienionych dziedzin, tym edukacja znajduje się pod wyższą presją i tym więcej się od niej oczekuje. W czasach starożytnych ludzie chcieli wiedzieć dla samej chęci posiadania wiedzy. Wiedza zaspokajała ich ciekawość. Prestiż nauczyciela był większy. Nauczyciel był mistrzem, uczonym. I jego pozycja we współczesnym świecie ulega zmianie, przeobraża się, tak jak zmienia się uczeń. Kiedyś edukacja była kierowana przez nauczyciela, opinie ucznia nie były brane pod uwagę. Wraz ze wzrostem samoświadomości społeczeństwa i to ulega zmianie. Uczeń uczy się nie dla samej wiedzy, ale dla szeroko pojętej kariery. Chce więcej zarabiać, aby bardziej czerpać z życia. Jest taki trend aby jak najmniej, najlżej pracować, a dużo zarabiać. Aby temu wszystkiemu edukacja mogła sprostać musi być odpowiednio zarządzana i kierowana. Do zarządzania tak skomplikowaną organizacją jaką jest szeroko rozumiana edukacja potrzebna jest specjalistyczna i wykształcona kadra. Od dobrego zarządzania zależy jej jakość i efektywność. Edukacja ma do spełnienia wiele różnorodnych zadań, co umożliwia sprawne zarządzanie. Zadaniem edukacji jest nie tylko nauczanie, ale rozwijanie zainteresowań. Współczesny uczeń jest bombardowany informacjami, czasami nawet sprzecznymi. Dobra edukacja powinna umieć, pokazać uczniowi jak ma z niej korzystać, powinna ukierunkować, aby mógł wybrać to co mu służy.

I. Istota zarządzania

Aby można było dobrze, a przede wszystkim skutecznie zarządzać współczesną edukacją musi być przeprowadzona zgodnie z nagromadzoną wiedzą, która stanowi zbiór ogólnie przyjętych norm, zasad, praw i technik zarządzania. Nie jest to jedyny warunek dobrego zarządzania, potrzebne są jeszcze otwartość na problemy współczesnego świata i elastyczność. Nowoczesna edukacja winna wyprzedzać, a nie tylko dostosowywać się do zmian otoczenia. Do tego dochodzi ciągłe poszukiwanie i udoskonalanie, co powinno powodować jej nieprzerwalny rozwój. A.K. Koźmiński w swojej książce „Zarządzanie tu i teraz” określił zarządzanie jako: „konstruowanie rzeczywistości z dostępnych zarządzającemu elementów i pomysłów, ludzi i relacji między nimi, instytucji formalnoprawnych, środków materialnych i pieniężnych, a także praw do dysponowania nimi”. Istotą zarządzania jest formułowanie celu działania, planowania i rozmieszczania środków ludzkich i rzeczowych, czyli organizowanie struktur, a także kontrolowanie realizacji celów. Zarządzanie musi mieć określony cel działania. Zadania i kompetencje szczegółowe organów zarządzania edukacją wymagają podejmowania decyzji, zarówno rozstrzygających jak i wyboru warunków działania. Podejmowane decyzje są bardzo ważne, bo są to najczęściej decyzje pedagogiczne. Nadrzędnym celem tych działań jest skuteczność w procesie kształcenia i wychowania. A co za tym idzie dobro uczniów.

Czesław Plewka wyróżnia 17 cech, sprzyjających dobremu zarządzaniu:

1. Wprowadzenie częstych zmian i usprawnień.

2. Tworzenie wizji, strategiczne planowanie i przewidywanie skutków.

3. Funkcjonowanie w warunkach konkurencji.

4. Dobra znajomość prawa oświatowego i umiejętność jego stosowania.

5. Ciągłe diagnozowanie potrzeb środowiska, mierzenie jakości pracy szkoły i dostosowanie jej do potrzeb środowiska.

6. Uświadomienie sobie potrzeby ciągłego doskonalenia swoich umiejętności.

7. Kompetentne, kreatywne i operatywne działanie.

8. Promowanie swojej placówki i kreowanie jej wizerunku.

9. Zespół umiejętności organizacyjnych.

10. Menadżerskie działanie.

11. Tworzenie wizerunku dyrektora jako człowieka, który w każdej sytuacji jest cierpliwy i odporny na stresy oraz ma silną osobowość.

12. Wykorzystanie komputera w kierowaniu placówką.

13. Posługiwanie się językami obcymi.

14. Zdroworozsądkowe podejście do dyscypliny.

15. Motywowanie ludzi i kierowanie nimi.

16. Zbieranie i wykorzystywanie informacji.

17. Dobre komunikowanie się.

Równie ważną rzeczą jest rzetelna informacja, która jest potrzebna do podejmowania właściwych decyzji. Dlatego zarządzanie informacją jest rzeczą niezbędną, gdyż w krótkim czasie podejmuje się kilka decyzji jednocześnie. Ważne jest kto jaką informację posiada. Czy ma ona być dostępna dla całego personelu ośrodka, czy tylko na użytek wybranego grona.

Do sprawnego przebiegu procesu zarządzania potrzebne są odpowiednie narzędzia techniczne, do najpopularniejszych i najskuteczniejszych należy komputer. Z przyczyn, które zostały już wymienione, informatyka stała się niezbędna w zarządzaniu edukacją. Tworzenie systemów informatycznych wymusza zmiany strukturalne i organizacyjne, pozwala uprościć i zracjonalizować procedurę podejmowania decyzji na różnych szczeblach zarządzania oświatą. Wprowadzenie informatyki pozwala na szybsze i dogodniejsze dla użytkownika wprowadzenie, przetwarzanie i uzyskiwanie potrzebnych informacji, nie może jednak zastąpić całej koncepcji funkcjonowania systemu. System informacyjny musi uwzględnić, cel jego funkcjonowania, rodzaj informacji, sposoby jej uzyskiwania i reguły przetwarzania, a także odbiorców. Z punktu widzenia kierowania i organizacji można wyróżnić cztery podstawowe elementy cyklu organizacyjnego:

- planowanie

- realizacja

- analiza stopnia realizacji

- modyfikacja planów.

Informacje dotyczące każdego z tych elementów są wypadkową procesów zachodzących w szkole oraz informacji pochodzących spoza szkoły. Wszystkie informacje potrzebne przy zarządzaniu edukacją można podzielić na dwie grupy:

1. informacje deskryptywne opisujące aktualne lub przeszłe fakty;

2. informacje imperatywne opisujące przyszłe stany rzeczy lub będące dyrektywami działania;

Podstawowe znaczenie mają informacje deskryptywne, diagnozujące stan różnych elementów systemu edukacyjnego. Charakter i treść informacji deskryptywnych ulega zmianom w zależności od szczebla zarządzania.

Analizując funkcje systemów informacyjnych stosownych w oświacie można wyróżnić:

- podsystemy wspomagające zarządzanie i kierowanie całym szkolnictwem;

- podsystemy wspomagające zarządzanie i kierowanie procesami kształcenia i wychowania w obrębie szkoły lub zespołu szkół (D.Oldroyd, 1992).

Do zboru informacji deskryptywnych należ między innymi:

- liczba dzieci i młodzieży w wieku szkolnym z uwzględnienie prognoz demograficznych;

- liczba osób dorosłych jako dorosłych jako potencjalnych kandydatów do różnych form dalszego kształcenia i doskonalenia w formach szkolnych i pozaszkolnych;

- stan kadry pedagogicznej (liczba nauczycieli z podziałem na specjalności, poziomy wykształcenia, wiek);

- stan kadry administracji oświatowej;

- baza materialna (budynki oświatowe, ich wyposażenie w sprzęt i pomoce dydaktyczne);

- liczba szkół z podziałem na zawody i specjalności;

- przewidywane inwestycje;

- zaopatrzenie w podręczniki i różnorodne wydawnictwa dla uczniów i nauczycieli oraz inne środki dydaktyczne, w tym techniczne;

- stan techniczny i zaopatrzenia warsztatów szkolnych;

- stan współpracy szkół, szczególnie zawodowych;

- środki przeznaczone z budżetu państwa i innych źródeł na edukację;

- wyniki badań pedagogicznych;

- współpraca z zagranicą;

Zarządzanie pracownikami oświaty jest hierarchicznym układem zarządzania ludźmi. Polega to na tym, że osoby z niższego podlegają tym na wyższym szczeblu. I tak uczeń podlega nauczycielowi, nauczyciel dyrektorowi, dyrektor inspektorowi i tak dalej na końcu tego łańcuszka jest Ministerstwo Edukacji i Nauki. Tylko taka powinna być zależność w oświacie. Żadna ze stron nie powinna podlegać innym jednostkom jak tylko oświatowym. Np. nauczyciel powinien podlegać tylko i wyłącznie dyrektorowi placówki oświatowej. Wszelka inna zależność pracowników oświatowych od władz terytorialnych są błędem w zarządzaniu ludźmi, gdyż są to osoby niekompetentne oświatowo, nawet jeżeli posiadają wykształcenie pedagogiczne, ale zajmują się administracją a nie oświatą. Zarządzanie ludźmi jest czynnością kierowniczą i polega głównie na: podejmowaniu decyzji, wydawaniu poleceń i zaleceń organizacji skutecznego działania oraz kontroli wykonywania zadań postawionych do wykonania przez podległych sobie pracowników.

II. Czynnik ludzki

Formowanie, funkcjonowanie i doskonalenie kadry oświatowej jest jednym z ważniejszych problemów w zarządzaniu edukacją. Tym tak istotnym problemem zajmuje się „ Prawo pracy nauczycieli ”, które obejmuje zarówno czynniki organizacyjne jak i pracownicze. W zakres tematyki tego prawa wchodzą typowe elementy administracyjno - prawne takie jak: sposób nawiązywania i rozwiązywania stosunku pracy z nauczycielem, rozstrzyganie sporów, odpowiedzialność prawna nauczycieli, oraz rozwiązania tradycyjne zaliczane do przedmiotu prawa pracy np. uprawnienia pracownicze. Status pracowników pedagogicznych szkoły określony jest głównie przepisami Karty Nauczyciela i Kodeksu pracy, pozostałych pracowników szkoły tylko przepisami Kodeksu pracy. Karta Nauczyciela podlega ciągłej zmianie ( ostatnia taka zmiana była 1 lipca 2009 roku) z powodu poszukiwania rozwiązań prawnych, nieustannie zmieniającej się rzeczywistości. Na jakość pracy nauczyciela mają wpływ między innymi takie czynniki jak: poziom ich fachowego przygotowania, zdolność do inicjatywy, samodzielność działania, spełnianie wysokich wymogów etycznych, zadowolenie i satysfakcja z wykonywanej pracy, oraz szereg innych. Kartą Nauczyciela są objęci nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w publicznych przedszkolach, szkołach, pracownicy zatrudnieni w placówkach resortu sprawiedliwości. Wymienione wyżej osoby objęte są przepisami ustawy w pełnym zakresie. Do inną grupy pracowników objętych przepisami KN w ograniczonym zakresie należą nauczyciele mianowani lub dyplomowani, zatrudnieni na stanowisku nadzoru pedagogicznego w ministerstwach i kuratoriach oświaty.

Następną grupą pracowników, objętych przepisami KN w niepełnym zakresie, stanowią nauczyciele zatrudnieni w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach prowadzonych na podstawie zezwolenia przez osoby fizyczne i prawne, nie będące jednostkami samorządu terytorialnego, a także nauczyciele niepublicznych przedszkoli, placówek i szkół posiadających uprawnienia szkół publicznych. Karta Nauczyciela reguluje:

Stosunek pracy, umowę o pracę; to dyrektor placówki lub szkoły decyduje o zatrudnieniu pracownika w wyniku czego powstaje dwustronnych obowiązków obejmujących po stronie pracownika, który jest zobowiązany do rzetelnego wypełniania obowiązków, a pracodawca powinien zapewnić odpowiednie wynagrodzenie i właściwe warunki do pracy, do tego angażując nauczyciela dyrektor musi uwzględnić, że stanowisko nauczyciela musi zajmować osoba, która: posiada odpowiednie kwalifikacje, przestrzega zasad moralnych i spełnia warunki zdrowotne;

Zmiany stosunku pracy mogą nastąpić za sprawą różnorodnych zdarzeń, dotyczących przeniesienia pracownika lub jego powrót. Wszystko to jest regulowane przez Kartę Nauczyciela.

Rozwiązanie stosunku o pracę. Praca nauczyciela jest szczególnie chroniona. Kart Nauczyciela przewiduje okoliczności, w których pracownik może być zwolniony.

KN zalicza nauczycieli do pracowników wykonujących pracę w szczególnym charakterze i dlatego ich prawo do emerytury jest inaczej regulowana.

Wynagrodzenie nauczycieli. Wynagrodzenie za pracę jest bardzo ważnym czynnikiem, motywującym do owocnej pracy i dalszego dokształcania. KN dzieli wynagrodzenie nauczyciela na wynagrodzenie zasadnicze i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy.

Czas pracy. Czas pracy nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień. W skład tego wchodzą zajęcia dydaktyczne i opiekuńcze, inne czynności i zajęcia wynikające z zadań statutowych szkoły, a także zajęcia i czynności związane z przygotowaniem do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym.

Nauczycielowi według Karty Nauczyciela należą się uprawnienia specjalne czyli świadczenia z funduszu specjalnego, z którego są wypłacane świadczenia urlopowe oraz świadczenia dla nauczycieli będącymi emerytami i rencistami.

Urlopy. Nauczyciel ma prawo do urlopu wypoczynkowego, urlop dla dalszego kształcenia się, urlop dla poratowania zdrowia, urlop wychowawczy, może wziąć również urlop bezpłatny.

Wyróżnienia i kary. Od dyrektora szkoły zależy nagradzanie i karanie pracowników.

Awans zawodowy nauczycieli to Ważny punkt w KN. Od awansu zawodowego zależy prestiż i zarobki nauczyciela.

Ocenianie nauczyciela jest regulowane przez ustawę o systemie oświaty i przez KN.

Karta Nauczyciela jest istotną częścią pracy nauczyciela, drugim niemniej ważnym są szkoły i placówki oświatowe, które są prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego.

III. Samorząd terytorialny

Wszystkie szkoły i placówki oświatowe są nadzorowane przez ministra Edukacji Narodowej i kuratorów oświaty, a prowadzą je jednostki samorządu terytorialnego, oraz inne osoby prawne, a więc stowarzyszenia, fundacje, spółki kapitałowe, jak również osoby fizyczne. Jednostki samorządu terytorialnego są zobowiązane do zakładania i prowadzenia publicznych przedszkoli, szkół podstawowych oraz gimnazjów. Szkoły specjalne podstawowe i gimnazja, szkoły artystyczne, szkoły przy zakładach karnych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich należą do gmin. Zakładanie i prowadzenie publicznych szkół podstawowych specjalnych i gimnazjów specjalnych, szkół ponadgimnazjalnych, szkół sportowych i mistrzostwa sportowego podlegają pod powiat. Województwa mają za zadanie zakładanie i prowadzenie publicznych zakładów kształcenia i placówek doskonalenia nauczycieli, bibliotek pedagogicznych oraz szkół i placówek o znaczeniu regionalnym lub ponadregionalnym. Organem który prowadzi szkołę czy placówkę nie jest pojedynczy człowiek np. burmistrz czy wójt, ale jednostka jako całość, który ma za zadanie zapewnienie założonej placówce odpowiednich warunków działalności. Obowiązkiem gminy jest założenie przedszkola, szkołę, która musi spełniać warunki: publiczności, powszechności, zapewniające bezpłatne nauczanie i wychowanie, w zakresie co najmniej podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kadrę z odpowiednimi kwalifikacjami. Szkołą lub placówką kieruje nauczyciel mianowany lub dyplomowany, któremu powierzona stanowisko dyrektora. Za zgodą kuratora oświaty szkołą lub placówką może kierować osoba nie będąca nauczycielem. Kandydata na dyrektora szkoły wyłania się w wyniku konkursu. Stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza się na pięć lat szkolnych. Po upływie tego terminu, po zaciągnięciu opinii rady szkoły oraz rady pedagogicznej, w uzgodnieniu z kuratorem oświaty, sprawowanie stanowiska może zostać przedłużone na kolejne pięć lat.

Placówki oświatowe są finansowane przez jednostki samorządu terytorialnego oraz przez budżet państwa. Niezbędne środki na edukację w tym wynagrodzenia nauczycieli, a także utrzymywanie szkół i placówek muszą być przewidziane w dochodach jednostkach samorządowych. Jeżeli gminnych funduszy nie starcza, jednostki dostają od państwa subwencje. Subwencję dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego ustala corocznie ustawa budżetowa. Jednostka może dostać dofinansowanie kosztów związanych z wypłatą odpraw dla nauczycieli zwalnianych, także na zakup sprzętu szkolnego i pomoce dydaktyczne, oraz subwencje na remonty bieżące.

Zadania organu stanowiącego gminy, powiatu, województwa:

- utworzenie zespołu obsługi ekonomiczno - administracyjnej szkoły lub placówki, jak również zorganizowanie wspólnej obsługi administracyjnej;

- ustanowienie aktu założycielskiego i nadanie szkole pierwszego statusu;

- podejmowanie uchwał o likwidacji szkoły lub placówki;

- podejmowanie uchwały o utworzeniu i przekształceniach podmiotowych szkół lub placówek;

Zadania wójta, burmistrz, prezydent miasta oraz województwa:

- zapewnienie bieżących warunków działania szkoły lub placówki;

- organizowanie konkursu na dyrektora szkoły;

- przejmowanie dokumentacji zlikwidowanej szkoły lub placówki

- wykonanie zamiast dyrektora kompetencji pracodawcy i przełożonego służbowego w stosunku do nauczycieli i innych pracowników przedszkola jednooddziałowego.

Każda szkoła publiczna, może zostać zlikwidowana z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący szkołę, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej publicznej szkole, tego samego typu, także odpowiednio o tym samym lub zbliżonym poziomie kształcenia ogólnozawodowego albo kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie.

Czynności związane z likwidacją lub przekształceniem szkoły:

1. Złożenie wniosku o opinię do kuratora oświaty wraz z uchwałą o zamiarze likwidacji.

2. Do każdego wniosku o likwidację konieczne jest dokładne uzasadnienie tego procesu. Uzasadnienie powinno uwzględniać: wskazanie szkół lub szkoły, w której dzieci będą kontynuowały naukę, ustalenie obwodów tych szkół, organizację dowożenia uczniów, termin i sposób poinformowania rodziców o planowanej likwidacji szkoły;

3. Po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora, organ prowadzący podejmuje uchwałę w sprawie likwidacji szkoły.

4. Organ prowadzący szkołę przejmuje dokumentację zlikwidowanej szkoły publicznej, z wyjątkiem dokumentacji przebiegu nauczania, którą przejmuje organ sprawujący nadzór pedagogiczny.

Zadania jednostek samorządowych:

Zadania samorządu wojewódzkiego:

- kreowanie polityki oświatowej;

- tworzenie różnych form współpracy z uczelniami wyższymi, samorząd wojewódzki jest uprawniony do wspierania finansowego uczelni oraz zamawiania konkretnych programów naukowych lub programów kształcenia kadr, może również wnioskować o założenie państwowej uczelni zawodowej na swoim terenie;

- dostosowywanie systemu doskonalenia do specyfiki i potrzeb regionu , prowadzeniu placówek doskonaleniu nauczycieli;

- pełnienie funkcji organu nadzorującego wobec podległych szkół i placówek dydaktycznych.

Zadania samorządu powiatowego:

- przygotowanie projektów strategii oświatowej powiatu;

- ustalenie sieci szkół ponadgimniazjalnych;

- nadzór nad działalnością szkół i placówek oświatowych w zakresie spraw administracyjnych i finansowych;

- prowadzenie spraw związanych z wpisem do ewidencji i skreśleniem z ewidencji szkół i placówek oświatowych niepublicznych;

- analiza arkuszy organizacyjnych szkół i placówek oświatowych.

Zadania samorządu gminnego:

- samodzielne ustalanie sieci publicznych przedszkoli i szkół podstawowych oraz gimnazjalnych, a także granice ich obwodów;

- nadzór nad kontrolą spełnianie obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, oraz prowadzenie w tym zakresie ewidencji dzieci i młodzieży w wieku od 3 do 18 roku życia;

- współpraca z organami nadzoru pedagogicznego w zakresie określonym ustawą o systemie oświaty i wykonywania zaleceń kuratora oświaty;

- prowadzenie polityki kadrowej wobec dyrektorów szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimnazjalnych, przedszkoli i placówek oświatowych;

- opracowanie wniosków w zakresie szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadgimniazjalnych, przedszkoli i placówek oświatowych oraz zapewnie im lokalnych i materialnych warunków do realizacji programów dydaktyczno - wychowawczych i innych zadań statutowych oraz likwidacji tych jednostek.

Wynagrodzenie nauczycieli. Zgodnie z ustawą karty nauczyciela, o ostatecznych wysokościach wynagrodzeń nauczycielskich przesądzają organy prowadzące szkoły i placówki oświatowe. Obliczenia dokonywane są corocznie w oparciu o prawo do ustalenia wysokości i szczegółowych zasad wypłacania: dodatków funkcjonalnych, dodatków motywacyjnych, dodatki za warunki pracy. Określając nauczycielskie wynagrodzenie konieczne jest wzięcie pod uwagę;

- przewidywalnej struktury zatrudnienia w danej jednostce samorządu terytorialnego;

- wszystkie pozostałe składniki wynagrodzenia zagwarantowane KN.

Jednostki samorządu terytorialnego zajmują się także pomocą socjalną dla uczniów w postaci pomocy materialnej np. stypendia szkolne lub zasiłki szkolne. Pomoc materialna może mieć charakter socjalny lub motywacyjny.

Zakończenie

O tym jak będzie wyglądała współczesna edukacja zależy od jej efektywnego zarządzania. W zarządzaniu edukacją ważną rolę odgrywa Karta Nauczyciela. Nauczyciele to pracownicy o specyficznym charakterze i dlatego prawa, regulujące ich pracę powinny być szczególne i działać przede wszystkim motywująco i dbać o ich interesy. Pracownicy oświaty muszą się ciągle dokształcać, aby sprostać ciągle rosnącym wymaganiom rynku edukacyjnego. Karta Nauczyciela i jednostki samorządu terytorialnego powinny im to umożliwiać. Dla jakości edukacji są ważne warunki materialne i prawa dla pracowników oświaty, a także budynki i pomoce szkolne. Pomoce szkolne to nie tylko komputer i Internet w każdej klasie, ale również podręczniki. Obecnie jest bardzo duża różnorodność w książkach szkolnych, nauczyciele powinni wybrać te najlepsze. Niestety konkurencja jest tak duża, że nie jest to łatwa sprawa. Książki mają służyć dzieciom, cała edukacja powinna im służyć. Dzieci specjalnej troski, sprawiające kłopoty muszą też mieć możliwość zdobycia wykształcenia. Nie można o takich osobach zapominać. Dzieci z małych miejscowości powinny mieć zapewniony przez gminy dowóz, aby nie musiały chodzić do szkoły po kilka kilometrów. Ważne jest prawidłowe zarządzanie edukacją ponieważ chodzi w niej o dobro i wykształcenie młodych ludzi, którzy we współczesnej edukacji mogą wybierać i dostosowywać swoje wykształcenie do potrzeb rynku. Rynek pracy podlega ciągłej zmianie, co ma swoje odzwierciedlenie w edukacji.

Przypisy:

M.Juchnowicz, Elastyczne zarządzanie kapitałem ludzkim w organizacji wiedzy, Wydawnictwo Difin sp. Z o.o., Warszawa 2007r., s. 199-202.

S.M.Kwiatkowski, Komputery w procesie kształcenia i zarządzania szkołą, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa 1994, s.154 - 161, 162 - 166.

K.Gawroński, A.Stefan, Zarządzanie placówką oświatową, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2006, s.19 - 43.

C.Plewka, H.Bednarczyk, Menedżer i kreator edukacji, Wydawnictwo Instytut Technologii Eksploatacji, Radom 2008, s.13 - 17, 45 - 118.

5

---