Sytuacja w kulturze po I Wojnie Światowej, Szkoła, Język polski, Wypracowania


SYTUACJA W KULTURZE PO I WOJNIE ŚWIATOWEJ

W Europie w tym czasie panowały nastroje przygnębienia i niepokoju. Dla wielu państw wojna zakończyła się klęską, dowiodła też do jakich zniszczeń człowiek jest zdolny. Załamaniu uległ system demokratyczny (dający obywatelom swobody i prawa polityczne, uznający wpływ obywateli na rządy i ich współudział w sprawowaniu władzy). Podważeniem demokracji była rewolucja październikowa 1917 w Rosji, która wprowadziła rządy robotnicze. W Europie pojawiły się faszyzm i komunizm.

I WŚ była potężnym wstrząsem dla ludzi. Rozwój techniki, nauki, wielkich miast, powstanie kina. To wszystko wpłynęło na styl życia, sposób widzenia świata, celów i zadań sztuki. Uzewnętrzniło to się w filozofii.

FILOZOFIE

Intuizcjonizm

Henryk Bergson - akcentował poznanie świata poprzez intuicje. Jego teoria wywarła ogromny wpływ na sztukę.

Pragmatyzm

Wiedza ludzka, kierunki poznania miały mieć charakter praktyczny. Wiliam James - według niego poznane powinno być tylko to co praktyczne i potrzebne w codziennym życiu.

Behawioryzm

(od słowa zachowanie, postępowanie). John Watson. Twórcy tej koncepcji twierdzili, że człowieka nie można poznać. Człowieka można określić poprzez obserwację jego zewnętrznych ruchów i zachowań, można przewidzieć jego reakcje. Badania duszy są nieskuteczne, ponieważ nie można ich empirycznie sprawdzić. W sztuce człowiek był prezentowany od zewnątrz. Autor nie wnikał w głąb jego psychiki, przeżyć wewnętrznych.

Zygmunt Freud

Posługiwał się hipnozą, analizą snów, skojarzeń aby badać przyczyny chorób, nerwic. Badał psychikę ludzką i doszedł do wniosku, że jest na złożona. Tworzą ją trzy warstwy:

  1. ego - kierowanie rozumem, uzależnienie od wymogów społecznych, człowiek w sposób świadomy kontroluje swoim zachowaniem

  2. id - strefa popędów spychanych do podświadomości.

  3. superego - zespół norm, wartości utożsamiany z sumieniem

Pomiędzy id (popęd, instynkt) a superego (ideał) tworzy się napięcie. To prowadzi do stresów i chorób psychicznych.

Karol Jung

Kształtował strefę zwaną podświadomością. Uważał, ze tam skrywane są u człowieka pragnienia, działania, których nie można odkryć. Dwie odmiany podświadomości:

indywidualna

zbiorowa - oparta na archetypach (praobrazach), czyli utajnionych poglądach i wyobrażeniach pierwotnych odziedziczonych po przodkach.

Iwan Pawłow

Udowodnił, że u człowieka rządzą odruchy warunkowe i bezwarunkowe. Przewidywanie reakcji całej zbiorowości.

Skrajny subiektywizm

Twórcą był Franz Kafka. Świat to potężny koszmar i udręka człowieka z konieczności istnienia w nim. Człowiek jest całkowicie wyobcowany. Świat jest niesłychanie tajemniczy, niepoznawalny. Kafka ukazywał świat z pogranicza snu i jawy ale nie zawsze pojawiał się jako senny koszmar. Wnikliwość psychologicznej analizy bohatera. Tajemniczość świata prezentowanego jako wizja senna z pogranicza snu i jawy.

KIERUNKI W LITERATURZE

Największe zmiany zaszły w poezji i prozie. Na kształt miały wpływ tendencje psychologiczne. Sztuka wymagała aby zobaczyć świat inaczej, subiektywnie, zgodnie z własnym indywidualnym odczuciem.

Sztuka XX lecia była sztuką rewolucyjną. Sztuką jest wszystko co wyraża uczucie lub widzenie indywidualne świata, nie ma ustalonego kanonu piękna. Wizją sztuki powinno być postrzeganie świata przez artystę.

Marsel Proust

“W poszukiwaniu straconego czasu

Obraz świata postrzegany przez autora, osobisty. Prezentacja czasów i ludzi wolnych od trosk, arystokracji oddanych zabawom i miłostkom.

James Joyce

“Ulisses”

Wydarzenia w tym samym czasie dotyczące wielu ludzi. Akcja rozgrywa się w ciągu kilkunastu godzin. Te same wydarzenia widziane przez wiele osób.

Franz Kafka

Proza psychologiczna

Sagi rodzinne

KIERUNKI ARTYSTYCZNE

Istnieje wiele kierunków artystycznych. Wszystkie nowe poprzedzone były teoretycznymi programami w formie manifestów i deklaracji.

Ekspresjonizm

Rozkwit w latach 1910-25. Pojawił się w epoce poprzedniej, lecz dopiero teraz doszedł do głosu.

Futuryzm (skrajna awangarda)

Twórcą jest Filippo Marinetti. W 1909r. ogłosił swój I manifest pt. “Futuryzm”

Polski futuryzm miał dwa ośrodki

  1. Warszawę (Anatol Stern, Aleksander Wat)

  1. Kraków

Stanisław Młodożeniec

“Wiek XX”

Tytus Czyżewski

Bruno Jasieński

“But w butonierce”

“Rzygające posągi”

“Miłość na aucie”

“Trupy z kawiorem”

“Nóż w bżuhu”

Dadaizm (skrajny futuryzm)

Nie rozwinął się w Polsce (wojna była okazją do odzyskania niepodległości - nie była dla Polaków absurdem)

“Bełkot dadaistyczny” - Tristian Tzara pisał jak stworzyć utwór literacki

Surrealizm (rozwinięcie dadaizmu)

Manifest surrealistyczny” - Andre Breton

Neoklasycyzm

Nurt poezji czystej

Wszystkie kierunki mają wspólne cechy:

  1. bunt przeciw zastanej rzeczywistości, także w sztuce, niechęć, opozycja

  2. wyzwolenie człowieka, psychiki spod jarzma jakichkolwiek kanonów (estetycznych, moralnych, religijnych)

  3. odświeżenie języka literackiego poprzez zwrot ku wyobraźni, psychice

  4. bunt zaprezentowany wszędzie w podobny sposób

  5. obrona przed rzeczywistością jako atak, który ma zdumieć, zaszokować odbiorcę



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Odwołania do kultury antycznej w literaturze późniejszych ep, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Siła i słabość człowieka w literaturze o wojnie i okupacji, SZKOŁA, język polski, ogólno tematyczne
CZŁOWIEK W SYTUACJACH ŻYCIOWEGO WYBORU, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Biblia i mitologia jako źródła kultury europejskiej, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Przesłanie PANA TADEUSZA, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Dlaczego bohaterowie tragedii Sofoklesa poneśli klęskę, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Dwoskość poezji J.A.Morsztyna, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Twórczość Kazimierza Przerwy -Tetmajera, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Świat pojęć i zainteresowań człowieka średiowiecza, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Odzwierciedlenie poglądów w publicystyce, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Gatunki jako wyraz zmian świadomości estetycznej, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Nowelki i hasła pozytywistyczne, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Asceta i rycerz, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Kochanowski treny(miłość) oraz Obraz wsi, Szkoła, Język polski, Wypracowania
Typy dramaów młodopolskich, Szkoła, Język polski, Wypracowania
charakterystyka doktora Judyma, Szkoła, Język polski, Wypracowania

więcej podobnych podstron