Perífrasis verba: nakazy, zakazy, rady
Perífrasis verbal: ordenes, prohibiciones, sugerencias
Perífrasis verbal to specyficzna konstrukcja, składająca się z dwóch form czasownikowych, z których jedna pełni funkcję czasownika posiłkowego, tracąc swoje pierwotne znaczenie i nabierając nowego. Drugi czasownik występuje zazwyczaj w formie bezosobowej, może to być bezokolicznik, gerundio (forma czasu teraźniejszego ciągłego), czy też imiesłów. Ta forma spełnia funkcję główną w konstrukcji perífrasis verbal, nadając jej znaczenie. Formy czasownikowe łączą się za pomocą łącznika, zazwyczaj jest to przyimek lub spójnik. Istnieją jednak konstrukcje, które nie wymagają łącznika. W języku hiszpańskim istnieje około stu czterdziestu konstrukcji tego typu.
Konstrukcje odnoszące się do powinności:
1. TENER + QUE + BEZOKOLICZNIK (musieć coś zrobić)
Zwrotu tener que (musieć) używamy w formie osobowej, aby określić jakąś powinność, konieczność, zobowiązanie lub rozkaz, np.
Tengo que estudiar mucho. (Muszę się uczyć dużo.)
Tienes que ir con nosotros ahora mismo. (Natychmiast musisz iść z nami.)
Jego konstrukcja to czasownik tener odmieniony w odpowiedniej osobie i liczbie, spójnik que oraz bezokolicznik.
Oto odmiana czasownika tener w konstrukcji tener que + bezokolicznik dla czasu teraźniejszego:
yo tengo que hacer esto |
(ja muszę to zrobić) |
tú tienes que hacer esto |
(ty musisz to zrobić) |
él tiene que hacer esto |
(on musi to zrobić) |
nosotros tenemos que hacer esto |
(my musimy to zrobić) |
vosotros tenéis que hacer esto |
(wy musicie to zrobić) |
ellos tienen que hacer esto |
(oni muszą to zrobić) |
Aby wyrazić brak konieczności, przed czasownikiem tener dodamy partykułę no.
No tienes que hacerlo ahora. (Nie musisz robić tego teraz.)
2. HAY + QUE + BEZOKOLICZNIK (trzeba coś zrobić)
Hay que jest wyrażeniem oznaczającym powinność. Jest to wyrażenie, którego używamy w formie bezosobowej, a tłumaczymy je jako „trzeba”. Jego struktura to forma czasownika haber: hay, spójnik que oraz bezokolicznik.
¡Hay que limpiar esto ya! (Trzeba to natychmiast wyczyścić!)
Hay que estudiar mucho para encontrar un buen trabajo en el futuro. (Trzeba się dużo uczyć, żeby w przyszłości znaleźć dobrą pracę.)
3. DEBER + BEZOKOLICZNIK (powinno się coś zrobić)
Wyrażenia deber + bezokolicznik używamy do określenia powinności lub by udzielić komuś rady. Tłumaczymy je jako „powinno się coś zrobić”. Czasownik posiłkowy deber odmieniamy przez osoby i liczby zgodnie z odmianą II grupy koniugacyjnej:
yo debo hacer esto |
(ja powinienem to zrobić) |
tú debes hacer esto |
(ty powinieneś to zrobić) |
él debe hacer esto |
(on powinien to zrobić) |
nosotros debemos hacer esto |
(my powinniśmy to zrobić) |
vosotros debéis hacer esto |
(wy powinniście to zrobić) |
ellos deben hacer esto |
(oni powinni to zrobić) |
Oto przykładowe zdania z użyciem konstrukcji deber + bezokolicznik:
Yo debo hacer la compra esta tarde. (Powinnam zrobić zakupy dziś po południu.)
Si tenéis problemas con el reproductor mp3, debéis reiniciarlo. (Jeśli będziecie mieć problemy z odtwarzaczem mp3, powinniście go zresetować.)
Ellos deben irse a casa ya. (Oni powinni iść już do domu.)
Wyrażenia możliwości bądź zakazu:
• (NO) SE PUEDE + BEZOKOLICZNIK
Wyrażenia se puede + bezokolicznik używa się do wydawania pozwolenia lub wyrażania możliwości zrobienia czegoś i tłumaczy się je jako „można”. Forma czasownika posiłkowego to forma właściwa dla trzeciej osoby liczby pojedynczej czasownika poder (móc). Wyrażenie to jest bezosobowe.
Ahora se puede cruzar la calle. (Teraz można przejść przez ulicę.)
Aby wyrazić zakaz, przed wyrażeniem se puede postawimy partykułę no.
No se puede hacer ruido en esta calle. (Nie można hałasować na tej ulicy.)