RACHUNEK SATELITARNY TURYSTYKI

Na podstawie danych ujmowanych w standardowych rachunkach narodowych trudne jest określenie efektów ekonomicznych turystyki tak w regionie, jak i w skali całego kraju.
Biorąc jednak pod uwagę znaczenie turystyki jako dziedziny gospodarki w skali świata i poszczególnych krajów, opracowano system, który ma za zadanie:
- uwiarygodnić informacje dotyczące aktywności gospodarczej związanej z turystyką,
- zapewnić ich porównywalność z wynikami innych dziedzin gospodarki.
W 2001 roku rozwiązanie tego problemu zaakceptowały Światowa Organizacja Turystyki, Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Eurostat. Tak powstał tzw. rachunek satelitarny turystyki. Obliczenia na jego podstawie są zalecane przez Unię Europejską jako instrument mierzenia efektów ekonomicznych turystyki.

Jakie są cele?

• ma mierzyć efekty ekonomiczne turystyki, ustalić jej wkład w gospodarkę narodową w oparciu o parametry makroekonomiczne takie jak: produkt krajowy brutto, produkcja globalna, popyt i podaż turystyczną, zatrudnienie, wydatki sektora publicznego związane z turystyką,

• pozwala nam określić wydatki konsumpcyjne dotyczące turystyki, inwestycje, wydatki z budżetu państwa, bilans wpływów i wydatków w turystyce międzynarodowej, poziom wydatków w turystyce krajowej, wydatki na podróże indywidualne i służbowe, poziom zatrudnienia, udział gospodarki turystycznej w PKB, wpływy dewizowe.

W zakresie metodologii określony został zakres RST od strony popytowej i podażowej. Stronę popytową tworzą wydatki konsumpcyjne uczestników ruchu turystycznego. Określenie strony podażowej sprawia więcej kłopotów, ale przyjęto, że podaż turystyczną stanowią wszystkie wyroby i usługi, które nabywane są w ramach wydatków turystycznych. Zastosowano tutaj ujęcie według rodzajów działalności oraz wyrobów i usług, a nie ujęcie według sektorów. Chodziło tu o wskazanie siły związków między danym rodzajem działalności gospodarczej i produktów, jakie ta działalność generuje a ich znaczeniem dla konsumpcji turystycznej. Na tej podstawie wyróżniono trzy rodzaje działalności gospodarczej i odpowiadających im produktów:
1. Charakterystyczne produkty turystyczne, czyli takie, które spełniają co najmniej jedno z poniższych kryteriów:
a) dany produkt reprezentuje istotną część wydatków turystycznych,
b) znaczna część produkcji danego wyrobu lub usługi nabywana jest przez odwiedzających,
c) brak danego produktu w istotny sposób oddziaływałby na popyt turystyczny nawet wtedy, gdy nie reprezentuje on znacznej części popytu.
2. Produkty związane z turystyką, czyli produkty, które w znacznej części nabywane są przez uczestników ruchu turystycznego. Odpowiadające im rodzaje działalności to działalność związana z turystyką.
3. Produkty pozostałe, czyli wszystkie, które są sporadycznie nabywane przez odwiedzających.

Rachunek Satelitarny Turystyki ujmowany jest w 11 tablicach, tworzących powiązany zestaw. W tablicach tych uwzględnia się:
- spożycie turystyczne nierezydentów według produktów i kategorii odwiedzających (znajdują się tu informacje o wydatkach nierezydentów odwiedzających Polskę, dokonanych na rzecz polskich podmiotów gospodarczych),
- krajowe spożycie turystyczne według produktów i kategorii odwiedzających (informacje na temat spożycia końcowego produktów turystycznych przez gospodarstwa domowe),
- krajowe spożycie turystyczne ogółem (informacje dotyczące spożycia turystycznego rezydentów i nierezydentów, uzupełnione o zużycie pośrednie produktów turystycznych (podróże służbowe), a także o popyt końcowy na produkty turystyczne sektora rządowego i samorządowego oraz instytucji niekomercyjncyh i o szacowane czynsze za drugie domy),
- rachunek produktów turystyczncyh w części dotyczącej ich tworzenia,
- rachunek podaży i wykorzystania produktów turystycznych,
- turystyczną wartość dodaną w charakterystycznych i pozostałych rodzajach działalności (CELEM tej tablicy - nr 6 - jest oszacowanie wkładu turystyki w tworzenie wartości dodanej PKB! w gospodarce),
- akumulację brutto w charakterystycznych turystycznych rodzajach działalności (obejmuje część dotyczącą rozchodów rachunku kapitałowego w podstawowym systemie rachunków narodowych),
- wartość netto środków trwałych w charakterystycznych turystycznych rodzajach działalności (odpowiednik bilansu w części dotyczącej aktywów),
- liczbę pracujących w charakterystycznych turystycznych rodzajach działalności według kategorii i płci.

Przykładowy uproszczony rachunek satelitarny dla Polski z 2008 r. można znaleźć na stronie Ministerstwa Sportu i Turystyki.

Karolina Pędziwiatr

Urszula Ryś

Grupa T4

Bibliografia:

Andrzej Panasiuk- „Ekonomika turystyki”

Encyklopedia Zarządzania: http://mfiles.pl/pl/index.php/Rachunek_satelitarny_turystyki

---