Kluczem do interpretacji „Katedry Marii Panny w Paryżu” jest greckie słowo Ananke - przeznaczenie… słowo to, wyryte na ścianie jednej z wież katedry, znalazł autor podczas zwiedzania. Litery te, sczerniałe ze starości i dość głęboko wyrżnięte w kamieniu, zdradzające pismo średniowiecznej ręki, oraz ich sens- fatalny i ponury, zainspirowały autora. Zastanawiał się i usiłował odgadnąć, cóż to za dusza udręczona przed rozstaniem się ze światem zapragnęła położyć ów znak zbrodni czy nieszczęścia na ścianie starego kościoła. Później otynkowano czy zdrapano mur i napis znikł. Tak, więc, nic już nie zostało dzisiaj z tajemniczego słowa.
Hugo kreuje świat rozbity moralnie, świat drwiącej niesprawiedliwości, gdzie piękno i dobro nie ma prawa bytu, a życie ludzkie większego znaczenia.
Książka wydana w 1831 roku, porusza nietypowe jak na tamte czasy tematy zgubnego pożądania i tolerancji <jej braku>.