1. Propozycje periodyzacji literatury krajowej i emigracyjnej w XX wieku.

• przedstawienie hipotez

• 1890 rok - umowna data inicjująca modernizm

• 1901 rok - wystawienie „Wesela” Żeromskiego

• 1905 rok - pierwsza rewolucja

• fakty historyczne wykorzystywane do opisów faktów literatury

• Ignacy Fik (dwudziestolecie międzywojenne) 1938 rok

• synteza „Dwadzieścia lat literatury polskiej”

• zsumował dokonania literatury

• proponował początek literatury modernistycznej na 1905 rok

• rewolucja przyczynia się do zmiany struktury społecznej

• doszły do głosu nie brane pod uwagę klasy, co pozwala im zaistnieć w literaturze

• literatura Polski powojennej odrodzonej

• rewolucja i „Zielony balonik” stanowił dwa odmienne nurty

• zwrócił uwagę na element personalny (w czasie rewolucji na gruncie polskiej kultury zaistniały cztery osobistości)

• Tomasz Burek (obiektywny krytyk literacki)

• autor „1905 nie 1918”

• rok odzyskania niepodległości niczego nie zmienia

• nowatorstwo przyszło wraz z rewolucją

• twierdzi, że rok 1918 to uwstecznienie literatury

• rok 1914 (wybuch I Wojny Światowej) lub okres 1914 - 1918 (cały okres I Wojny Światowej)

• rok 1918 odzyskanie niepodległości, koniec I Wojny Światowej, najpóźniejsza data rozpoczęcia modernizmu (proponowane przez Michała Nowińskiego)

• lata 1907 - 1914; przedział wewnątrz literacki (proponowane przez Jana Prokopa i Marie Podrazę - Kwiatkowską)

• czas, w którym dokonują się pewne wynalazki

• autorzy: Andrzej Strug, Roman Jankowski, Stanisław Brzozowski

• powstaje proza groteskowa, ekspresjonistyczna, antyutopijna i rewolucyjna

• podejście do I Wojny Światowej

• fala literatury pacyfistycznej (wstrząs natury psychologicznej)

• z Polskiego punktu widzenia wojna przyniosła dla nas korzyści

• lata 1918 - 1939

• epoka bardzo bogata i różnorodna, wiele zjawisk literackich

• cezury (dwudziestolecie międzywojenne nie jest epoką jednorodną)

• rok 1918; narodziny literatury modernistycznej

• rok 1927; kończy się druga edycja „Zwrotnicy - jest to organ prasowy Awangardy Krakowskiej

• rok 1926; przewrót majowy; od tego momentu zmienia się nastrój w kraju, następuje faszyzacja życia politycznego

• rok 1928; działalność Karola Wiktora Zawodzińskiego, zawodowy oficer a jednocześnie najważniejszy krytyk poezji tamtego okresu

• skończyła się ukazywać pierwsze seria „Skamandra”

• Skamander to grupa poetycka bardzo popularna

• uprawiają poezję w sposób autorski

• rok 1932; rok, za którym opowiada się największa ilość badaczy

• ukazują się dwa pierwsze tomy „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej

• oprócz tego zostają wydane:

• „Wspólny pokój” Krzysztofa Uniłowskiego

• „Wyrąbany chodnik” Gustawa Morcinka

• „Zazdrość i medycyna” Michała Chromańskiego

• „Pan bez wilka” Jarosława Iwaszkiewicza

• „Pamiętnik z okresu dojrzewania” Witolda Gombrowicza

• nagromadzenie prozy zwiastuje nowy trend; proza zyskuje większą popularności i powoli zaczyna dominować na rynku wydawniczym

• propozycja Ludwika Frydego (krytyk literacki)

• około roku 1932 wkracza nowe pokolenie literackie (kryterium pokoleniowe)

• pokolenie 1910 (ludzie urodzeni w okolicach roku 1910; wykształceni już w niepodległej Polsce)

• przeżyciem pokoleniowym był kryzys lat trzydziestych

• reprezentanci: Uniłowski, Gombrowicz, Gałczyński, Andrzejewski, Miłosz

• bierze pod uwagę osoby urodzone wcześniej, ponieważ ich debiut przypada na rok 1930 i wykazują podobną dialektykę

• istotni krytycy: Kazimierz Wyka, Stefan Żółkiewski, Jerzy Turowicz

• propozycja Stefana Żółkiewskiego (socjolog literatury, lewicujący!)

• kryteria socjologiczne (zwraca uwagę na fakty z życia społecznego i politycznego, które wpłynęły na literaturę i kulturę)

• następuje unifikacja prawa (dotycząca przepisów szkolnictwa średniego i wyższego)

• wskazuje na powstanie Polskiej Akademii Literatury

• zwiększona profesjonalizacja pisarzy (rozwój związku)

• powstanie radiostacji w Raszynie (zwraca uwagę na inne wynalazki np. film dźwiękowy)

• powieści współczesne jako materiał do scenariuszy

• rozwój literatury reportażu

• zwraca uwagę na zmianę priorytetów w tłumaczeniach

• lata dwudzieste to: optymizm, witalizm, przewaga poezji, zainteresowanie doczesnością, dominacja grup literackich

• lata trzydzieste to: pesymizm, katastrofizm jako dominujący tren historiozoficzny, marginalna rola grup literackich, zwrócenie uwagi na indywidualnego twórcę

• wyodrębnienie okresu II Wojny Światowej wydaję się nieistotne (propozycja Anny Nasiłowskiej)

• pojawia się wyjątkowa tematyka (okres wojny, emigracja i reakcje na WŚ)

• nie powstają żadne nowe zjawiska literackie

---