NIEDODMA PŁUC
Niedodmą nazywamy brak rozprężania pęcherzyków płucnych prowadzący do częściowej lub całkowitej bezpowietrzności miąższu płucnego.
Mechanizm niedodmy polega na zamknięciu światła oskrzela (niedodma obturacyjna ) lub na ucisku z zewnątrz na płuco czy też obecności płynu w jamie opłucnowej (niedodma kompresyjna). Niedodma może pojawić się w każdym wieku jako rezultat upośledzenia oddychania.
Niedodma pierwotna małych obszarów płuc u niemowląt jest częstym objawem występującym w pierwszych dniach życia dziecka.
Przyczyny:
Niedojrzałość płuc i zbyt słabe mięśnie oddechowe (często u wcześniaków)
Zatkanie oskrzeli mazią płodową (podczas wewnątrzmacicznych ruchów oddechowych), śluzem lub złuszczonym nabłonkiem
Ucisk na płuco spowodowany powiększoną sylwetka serca i dużych naczyń krwionośnych lub wrodzona cystą płucną
Niedodma wtórna występuje wówczas gdy powietrze w danym płacie płucnym jest wchłaniane zwrotnie i brak następczego napełniania tego płuca.
Przyczyny
Obturacyjne choroby oskrzeli
Ucisk z zewnątrz na tkankę płucna np. przez nowotwór
Zaburzenia w wydzielaniu surfaktantu
Objawy:
Zmniejszenie amplitudy wychylenia klatki piersiowej po chorej stronie w czasie oddychania
Przyspieszony oddech oraz zaciąganie kl.p. przy wdechach
Sinica przy niedodmie dużego stopnia
Przesunięcie tchawicy w stronę chorego płuca(mniejsza objętość płuca chorego)
Diagnostyka:
W badaniu osłuchowym → osłabienie szmerów oddechowych
W badaniu Rtg → jednolite zacienienie, którego zarys odpowiada kształtowi i położeniu bezpowietrznej części płuca- segmentu lub płata
Fizjoterapia
Najczęstszy typ niedodmy leczony przez fizjoterapeutę spowodowany jest obturacją dróg oddechowych na skutek zalegania nadmiernej ilości śluzu, smółki lub płynu owodniowego.
Gdy osłabiona jest siła wdechu i mięśnie oddechowe prowadzimy:
Wzmacnianie mm. oddechowych poprzez ćw. oddechowe
Częste wykonywanie głębokich wdechów
W celu usunięcia zalegającej wydzieliny stosujemy :
Drenaż ułożeniowy
Ułożenie pacjenta zgodnie z kierunkiem działania sił grawitacyjnych.
Dziecko należy ułożyć w takiej pozycji drenażowej, aby płat lub segment płucny razem z dochodzącym do niego oskrzelem, w którym znajduje się wydzielina, leżał jak najwyżej. Do układania dorosłych i starszych dzieci we właściwych pozycjach drenażowych z reguły używa się specjalnych stołów leczniczych lub łóżek z regulowanym nachyleniem poszczególnych części. W przypadku układania dzieci we właściwych pozycjach drenażowych za najlepszy „stół leczniczy" służą
kolana oraz barki terapeuty.
Kiedy dziecko osiągnie wiek 2 lub 3 lat może być już układane na stole leczniczym, ale wielu terapeutów oraz rodziców układa swoje dzieci stale jeszcze na kolanach aż do wieku 4 lub 5 lat.
Przed przystąpieniem do drenażu pomocne jest zastosowanie inhalacji z użyciem leków wziewnych, które rozrzedzają wydzielinę a tym samym pomagają ją usunąć.
Duże znaczenie mają też techniki wspomagające drenaż czyli oklepywanie,wstrząsanie i sprężynowanie kl.p.
Drenaż powinien być zakończony technikami stymulującymi kaszel.
U dzieci do 3-go roku życia jest to:
ucisk podstawy języka szpatułką
ucisk na chrząstkę krtani
U dzieci powyżej 3-go roku życia
technika natężonego wydechu
uciski na dolne partie kl.p.
U wszystkich dzieci efektywny kaszel możemy wywołać
nakłaniając je do śmiechu.
Technika natężonego wydechu
OPCJE STOSOWANIA:
natężony wydech przez otwarte usta („huff”)
kontynuowanie wydechu do momentu wystąpienia
skurczu mięśni klatki piersiowej i brzucha
Małe dzieci możemy motywować do dłuższego wydechu poprzez formę zabawy. W tym celu nad górna wargą dziecka umieszczamy kolorową wstążkę lub papier . Dziecko widząc powiewający przedmiot celowo przedłuża fazę wydechu.
Niedodmę obturacyjną spowodowana rozrostem nowotworowym lub inną strukturą powodującą
zwężenie dróg oddechowych lub zwiększenie ucisku na miąższ płucny leczymy przez chirurgiczne usunięcie przeszkody.
Stosowanie odsysania przy użyciu cewnika podłączonego do aparatu ssącego pomaga usunąć wydzielinę zalegającą w drogach oddechowych.
Prawidłowe założenie rurki dotchawiczej może zmniejszyć objawy niedodmy.