PATOMORFOLOGIA

I. Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej

II. Kierownik jednostki: dr hab. Andrzej Marszałek, prof. UMK

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: dr hab. Andrzej Marszałek, prof. UMK

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin, 7 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 40 g. semin., 20 g. ćwicz., ogółem 60 g.

VIII. Cel zajęć:

Istotnym elementem w nauczaniu Patomorfologii na IV roku jest wewnętrzna integracja merytoryczna wykładów, seminariów, ćwiczeń mikroskopowych i sekcyjnych.

Celem nauczania jest poszerzenie wiadomości zdobytych na III roku z patologii ogólnej
i przekazanie wiadomości z patologii szczegółowej, obejmującej zagadnienia patologii narządowej i układowej, mające na celu nabycie umiejętności korzystania z informacji klinicznych.

IX. Tematy zajęć

- seminariów:

1. Patologia układu oddechowego (cz..1 - choroby górnych dróg oddechowych).

2. Patologia układu oddechowego (cz..2 - choroby płuc i opłucnej).

3. Patologia wątroby i dróg żółciowych (cz.1 - patologia wątroby).

4. Patologia wątroby i dróg żółciowych. (cz. 2 - patologia dróg żółciowych oraz trzustki).

5. Patologia narządu rodnego.

6. Patologia gruczołu piersiowego.

7. Patologia centralnego układu nerwowego (cz. 1 - wady rozwojowe, choroby naczyń i zakażenia).

8. Patologia centralnego układu nerwowego (cz. 2 - nowotwory układu nerwowego).

9. Patologia przewodu pokarmowego (cz. 1 - patologia jamy ustnej, przełyku
   i żołądka).

10. Patologia przewodu pokarmowego (cz. 2 - patologia jelita cienkiego
    i grubego).

11. Patologia układu wydzielania wewnętrznego (cz. 1 - patologia przysadki, tarczycy i przytarczyc).

12. Patologia układu wydzielania wewnętrznego (cz. 1 - patologia nadnerczy
    i zespoły mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej).

13. Patologia nerek i dróg moczowych.

14. Patologia prostaty i pęcherza moczowego.

15. Patologia płodu i noworodka.

16. Nowotwory wieku dziecięcego.

17. Patologia układu krwiotwórczego i limfatycznego.

18. Nowotwory tkanek miękkich i kości.

19. Patologia układu krążenia i naczyń (cz. 1 - patologia naczyń, choroba nadciśnieniowa i nowotwory).

20. Patologia układu krążenia i naczyń (cz. 2 - wady rozwojowe, choroby zastawek i mięśnia sercowego oraz osierdzia).

- ćwiczeń sekcyjnych:

1. Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP.

Aktywne uczestniczenie w autopsji z właściwym interpretowaniem zmian

morfologicznych.

2. Umiejętność formułowania rozpoznania przyczyny głównej zgonu i chorób

współistniejących oraz epikryzy.

3. Ćwiczenia laboratoryjne obejmują zajęcia w pracowniach: histopatologicznej,

histochemicznej, cytologicznej i immunohistochemicznej.

4. Zapoznanie się z zasadami wypisywania skierowań do badania

histopatologicznego z podaniem danych pacjenta, danych klinicznych,
z podkreśleniem ich ważności dla rozpoznania ostatecznego.

5. Zasady utrwalania materiału tkankowego i wykonywania preparatów

mikroskopowych.

6. Zasady postępowania z materiałem pochodzącym z oligobiopsji, biopsji

cienkoigłowej oraz w przypadkach badań śródoperacyjnych.

7. Zasady postępowania w przypadkach badań dodatkowych: histochemicznych
i immunohistochemicznych.

X. Zakres materiału ndo samodzielnego opanowania przez studenta: -

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1.„Robbins Patologia” - Wyd. Med. Urban & Partner, Wrocław 2005.

uzupełniające:

1.Stachura J., Domagała W. - „Patologia znaczy słowo o chorobie” (tom 1-3), PAU,

Kraków 2005.

2.Stevens A., Lowe J. - „Patologia”, Wydawnictwo CZLEJ 2005.

3.„Patomorfologia kliniczna” - pod red. S. Kruś, E. Skrzypek-Fakhoury,wyd.III 2007.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Patomorfologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Opisanie przyczyn, mechanizmów i obrazu morfologicznego procesu chorobowego i połączenie ich z objawami klinicznymi oraz zaproponowanie rozpoznania.
Zaproponowanie morfologicznych metod diagnostycznych, w tym m.in. biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej oraz za pomocą grubej igły, badania śródoperacyjnego, badania biopsji chirurgicznej.
Zaproponowanie w wymagających tego jednostkach chorobowych możliwości stosowania dodatkowych technik tj. histochemicznych immunohistochemicznych, immunofluorescencyjnych, mikroskopii elektronowej i biopsji molekularnej.

FARMAKOLOGIA I TOKSYKOLOGIA

I. Katedra i Zakład Farmakologii i Terapii

II. Kierownik jednostki: dr hab. Grzegorz Grześk

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: dr hab. Grzegorz Grześk

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin, 5 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 15 g. semin., 30 g. ćwicz., ogółem 45 g.

VIII. Cel zajęć:

Poznanie mechanizmu i skutków działania leków ze szczególnym uwzględnieniem działań terapeutycznych, działań niepożądanych, toksycznych, teratogennych i karcynogennych. Przyswojenie zasady racjonalnej terapii i oceny działania leków na człowieka ze szczególnym uwzględnieniem zasad analizy ryzyka i korzyści. Poznanie dróg podawania leków i podstaw farmakokinetyki oraz zasad dawkowania leków.

IX. Tematy zajęć:

A. Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Glukokortykoidy

działanie immunosupresyjne, przeciwalergiczne, przeciwzapalne, oraz działanie

niepożądane. Wskazania i przeciwwskazania.

B. Antagoniści kanałów wapniowych:

• Pochodne fenyloalkiloamin: Verapamil, Gallopamil, Tiapamil, Anipamil, Levemopamil,

• Pochodne benzotiazepin: Diltiazem, Clentiazem, Diclofurmine,

• Pochodne 1,4- Dihydropirydyn: Nifedipina, Nicardipina, Nifludipina, Nimodipina,

Nitrendipina, Nisoldipina, Azidopina, Felodipina, Isradipina,

• Inne: Flunarizina, Cinnarizina, Lidoflazina, Bepridil, Prenylamina.

C. Inhibitory enzymu konwetrtazy angiotensyny i antagoniści receptorów Angitensynowych

AT₁ i AT_2.

D. Leki działające na układ oddechowy:

• Leki wpływające na oddychanie,

• Leki stosowane w dychawicy oskrzelowej,

• Leki wykrztuśne, mukolityczne i przeciwkaszlowe.

E. Leki działające na układ krążenia:

• Leki wpływające na czynność serca,

• Leki wpływające na układ naczyniowy,

• Leki przeciw miażdżycowe,

• Leki wpływające na kaskadę krzepnięcia, przeciwpłytkowe, fibrynolityczne,

• Leki wpływające na hemopoezę.

F. Leki działające na układ moczowy:

• Leki moczopędne, diuretyki pętlowe,

• Leki działające na początkowy odcinek kanalika dalszego,

• Leki oszczędzające potas; Spironolakton, Tramteren i Amylorid,

• Diuretyki osmotyczne, zmieniające pH moczu.

G. Leki działające na przewód pokarmowy:

• Leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego,

• Leki neutralizujące kwas solny,

• Leki ochraniające błonę śluzową,

• Leki wymiotne i przeciwwymiotne,

• Leki wpływające na motorykę jelit,

• Leki wpływające na drogi żółciowe.

H. Leki działające na układ nerwowy:

• Leki znieczulające miejscowo,

• Leki przeciwbólowe,

• Leki do narkozy.

I. Leki przeciwlękowe (Anksjolityki) i uspakajające:

• Benzodiazepiny,

• Antagoniści benzodiazepuin,

• Buspiron,

• Barbiturany.

J. Leki przeciwpsychotyczne:

Neuroleptyki typowe

• Pochodne fenotiazyn,

• Pochodne butyrofenonu,

• Pochodne tioksantenu,

Neuroleptyki atypowe.

K. Leki stosowane w zaburzeniach afektywnych:

• Trójcykliczne leki antydepresyjne: Imipramina,

Dezimipramina,

Amitritylina,

Clomipramina,

• Selektywne inhibitory wychwytu serotoniny: Fluoxetyna,

Fluvoxamina,

Paroxetyna,

Citalopram,

• Selektywnwe inhibitory wychwytu serotoniny /noradrenaliny: Duloxetine,

Milnacipran,

Venlafaxine,

• Inhibitory MAO-A Inhibitory MAO-B

I - generacji

Nieselektywne nieodwracalne:

Iproniazyd

Tranylcypromine

Phenelzine

II - generacji

Selektywne nieodwracalne:

Clorgyline Deprenyl

III - generacji

Selektywne odwracalne.

L. Leki przeciwpadaczkowe i stosowane w chorobie Parkinsona.

Ł. Podstawowe zasady chemioterapii:

• Chemioterapia nowotworów,

• Leki przeciwbakteryjne:

1. Antybiotyki laktamowe,

2. Antybiotyki hamujące syntezę białek,

3. Leki przeciwprątkowe,

• Leki przeciwwirusowe,

• Leki przeciwgrzybicze.

M. Cytokiny:

• Interleukiny,

• czynniki wzrostu kolonii,

• Erytropoetyna,

• interferony.

N. Zmienność indywidualna i interakcje leków.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: -

XI. Piśmiennictwo:

1. Farmakologia kliniczna, H.P. Rang, M.M. Dale, J.M. Ritter (Redakcja naukowa wydania polskiego prof. dr hab. med. M Wielosz), Edt. Czelej 2001.

2. Podstawy Farmakologii dla lekarzy, farmaceutów i studentów medycyny, Red:
   prof. A. Danysz, prof. Z. Kleinrok, Edt. Volumed 1999.

3. Farmakologia. Zbiór pytań testowych dla studentów medycyny i stomatologii,
   J. Petrusewicz, I. Gongało, E. Chać. Edt. PZWL. 2002.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Farmakologii i toksykologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Opracowanie schematów terapeutycznych - wypisywanie recept na leki gotowe i recepturowe w danych jednostkach chorobowych.
Oznaczanie stężeń leków przeciwpadaczkowych. Analiza wyników.
Opracowanie schematu dawkowania leków w stanach niewydolności nerek i wątroby oraz w przewlekłej niewydolności krążenia.
Eliminacja interakcji w polifarmakoterapii.

CHOROBY SKÓRNE I WENERYCZNE

I. Katedra i Klinika Dermatologii, Chorób Przenoszonych Drogą Płciową
i Immunodermatologii

II. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Waldemar Placek

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Waldemar Placek

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin, 5 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 30 g. semin., 60 g. ćwicz., ogółem 90 g.

VIII. Cel zajęć :

- zapoznanie studentów z etiopatogenezą chorób skóry oraz ukierunkowanie diagnostyki różnicowej,

- nauczenie rozpoznawania wykwitów skórnych,

- nauczenie umiejętności badania dermatologicznego, opisu zmian skórnych, zbierania wywiadu,

- nauczenie prawidłowego postępowania w przypadku najczęściej występujących chorób skóry w oddziale stacjonarnym, dziennym i ambulatorium,

- zapoznanie studentów z możliwościami nabywania umiejętności z tele-dermatologii
i wideo-dermatoskopii.

IX. Tematy zajęć:

Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP.

CHOROBY SKÓRNE

Budowa i fizjologia skóry, oraz podstawy symptomatologii dermatologicznej. Zakażenia bakteryjne skóry. Gruźlica skóry. Boreliozy. Grzybice. Choroby wirusowe skóry. Choroby pasożytnicze skóry. Dermatozy rumieniowe i reakcje polekowe. Choroby alergiczne skóry. Fotodermatozy. Łuszczyca. Liszaj płaski. Choroby pęcherzowe. Choroby tkanki łącznej. Choroby naczyniowe skóry. Ziarniniaki i zmiany odczynowe. Genodermatozy. Znamiona barwnikowe, stany przedrakowe i raki skóry. Chłoniaki skóry. Zaburzenie barwnikowe. Choroby włosów, paznokci, gruczołów łojowych i potowych. Zmiany na błonach śluzowych w chorobach skóry. Leczenie zabiegowe niektórych zmian skórnych. Światłolecznictwo.

CHOROBY WENERYCZNE

Choroby zakaźne przenoszone drogą płciową: kiła, rzeżączka, nieswoiste zapalenie cewki moczowej, AIDS, choroby pasożytnicze, wirusowe i pierwotniakowe przenoszone drogą płciową.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta:

Uzupełnienie wiadomości o najnowsze informacje dotyczące osiągnięć w dziedzinie dermatologii z wykorzystaniem aktualnych publikacji dostępnych w bibliotekach (Postępy Dermatologii, Przegląd Dermatologiczny, Dermatologia Estetyczna) i internecie.

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

• S. Jabłońska, S. Majewski - Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.

• M. Juszkiewicz-Borowiec - Wykwity skórne w diagnostyce dermatologicznej, Wyd. Czelej, Lublin 2002.

• M. Błaszczyk-Kostanecka, H. Wolska - Dermatologia w praktyce, Wyd. Lek. PZWL 2004.

• Choroby przenoszone drogą płciową - dla studentów i lekarzy - pod red. T.F. Mroczkowskiego, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1988.

• H. Wolska, A. Langner - Łuszczyca, wyd. Czelej, Lublin 2006.

• F. Wąsik, E. Baran, J. Szepietowski - Atlas chorób skóry, Volumed 1993.

uzupełniające:

• Dermatologia pediatryczna - pod red. M. Miklaszewskiej, F. Wąsika, tom I, II, Volumed, Wrocław 1999.

• Dermatologia dziecięca - pod red. B. Lecewicz-Toruń, Wyd. Czelej, Lublin 1999.

• Zarys mikologii lekarskiej - pod red. E. Barana, Volumed, Wrocław 1998.

• Atlas patologii skóry - pod red. A. Omuleckiego, Urban&Partner, Wrocław 2003.

• Atlas dermatologii klinicznej - pod red. S. Majewskiego, Urban&Partner, Wrocław 2005.

• O. Braun-Falco, G. Plewig, H.H. Wolff, W.H.C. Burgdorf - Dermatologia, t. I, II, Wyd. Czelej, Lublin 2004.

• J. Tatoń, A. Czech - Diagnostyka internistyczna, Wyd. lek. PZWL, warszawa 1998.

• Przegląd Dermatologiczny.

• Dermatologia Kliniczna.

• Postępy Dermatologii i Alergologii.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Chorób skórnych i wenerycznych

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Praktyczna znajomość anatomii i fizjologii skóry oraz budowy narządów płciowych.
Dermatologia - wykwity pierwotne i wtórne skóry: umiejętność przeprowadzenia wywiadu, badania dermatologicznego orza opisu zmian chorobowych.
Dermatologia - choroby skóry: umiejętność zaplanowania badań diagnostycznych (bakteriologicznych, serologicznych, mykolitycznych, histologicznych i immunopatologicznych) oraz właściwa interpretacja wyników.
Dermatologia - choroby skóry: umiejętność zaplanowania leczenia ogólnego (dobór dawek, monitorowanie leczenia oraz leczenia miejscowego z uwzględnieniem przeciwwskazań).
Dermatologia - choroby skóry: umiejętność kwalifikacji i ustalenia dawek naświetlanych (UVA, UVB, UVB311) pacjentom dermatologicznym.
Umiejętność postepowania diagnostycznego i terapeutycznego w wybranych chorobach przenoszonych drogą płciową.
Praktyczna znajomość anatomii i fizjologii skóry oraz budowy narządów płciowych.
Dermatologia - wykwity pierwotne i wtórne skóry: umiejętność przeprowadzenia wywiadu, badania dermatologicznego orza opisu zmian chorobowych.

HIGIENA I EPIDEMIOLOGIA

I. Katedra i Zakład Higieny i Epidemiologii

II. Kierownik jednostki: dr hab. Jacek Jan Klawe, prof. UMK

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: dr hab. Jacek Jan Klawe, prof. UMK

V. Forma zajęć: wykłady, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: egzamin, 2 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 20 g. wykł., 40 g. ćwicz., ogółem 60 g.

VIII. Cel zajęć:

Zapoznanie z zasadami profilaktycznej działalności służby zdrowia. Poznanie metod badań epidemiologicznych. Umiejętność oceny mierników stanu zdrowia ludność. Przyswojenie podstawowych wiadomości dotyczących epidemiologii chorób niezakaźnych i zakaźnych oraz szczepieniach ochronnych. Kształtowanie umiejętności rozpoznawania stanu zagrożenia zdrowotnego, umiejętności interpretacji rozpoznawania stanu zagrożenia zdrowotnego. Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami związanymi z problemami medycyny pracy, higieną pracy oraz zasadami zgłaszania, zapoznawani, rejestracji i przyznawania chorób zawodowych. Poznanie podstawowych zasad dotyczących higieny komunalnej, szkolnej, radiacyjnej oraz żywności i żywienia.

IX. Tematy zajęć

- wykładów:

1. Higiena i epidemiologia - przedmiot, miejsce w medycynie, metody badań.

2. Organizacja nadzoru sanitarnego. Rola IS w profilaktyce i ochronie zdrowia.

3. Higiena żywności.

4. Wpływ warunków środowiskowych na stan zdrowia ludności.

5. Higiena żywienia. Wybrane zagadnienia z higieny.

6. Epidemiologia, a medycyna kliniczna.

7. Choroby zawodowe.

8. Ochrona środowiska pracy i środowiska naturalnego przed promieniowaniem jonizującym. Podstawowe elementy oceny oddziaływania źródeł promieniowania elektro magnetycznego.

9. Epidemiologia chorób niezakaźnych.

10. Epidemiologia chorób zakaźnych. Wybrane zagadnienia z epidemiologii chorób zakaźnych: zwalczanie profilaktyka chorób zakaźnych szerzących się przez ekspozycję na krew zakażoną.

11. Epidemiologia chorób tytoniozależnych.

12. Epidemiologia chorób zakaźnych. Epidemiologia, zwalczanie i zapobieganie AIDS.

13. Epidemiologia chorób zakaźnych. Zakażeń szpitalnych.

14. Epidemiologia cholery. Zagrożenie cholerą w Polsce.

15. Zachowania zdrowotne dzieci i młodzieży. Zagrożenia zdrowia ucznia, zasady nauczania.

- ćwiczeń:

Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP.

Higiena pracy

1. Choroby zawodowe jako efekt szkodliwego oddziaływania środowiska pracy:

1. zasady rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych,

2. wywiad epidemiologiczny,

3. zapobieganie chorobom zawodowym i ich zwalczanie.

2. Ochrona radiologiczna przed promieniowaniem jonizującym i elektrycznym.

3. Metodyka pomiarowa szkodliwości zawodowych normatywy higieniczne
   i interpretacja wyników badań:

1. hałas,

2. oświetlenie,

3. szkodliwości chemiczne,

4. pyły.

4. Niejonizujące promieniowanie elektromagnetyczne-wpływ na zdrowie człowieka.

5. Choroby zawodowe jako efekt szkodliwego oddziaływania środowiska pracy.

6. Higiena i medycyna pracy. Referaty wygłaszane przez studentów.

Higiena komunalna

1. Higiena komunalna (środowiska) - przedmiot, zadania.

2. Higiena wody:

1. znaczenie sanitarno-epidemiologiczne wody, zapotrzebowanie na wodę,

2. charakterystyka wód naturalnych,

3. źródła i przyczyny zanieczyszczenia wód naturalnych i w procesie dystrybucji,

4. sposoby zapatrywania ludności w wodę.

3. Ćwiczenia z mikrobiologii wody. Oznaczanie podstawowych wskaźników oceny

wody pod względem mikrobiologicznym.

4. Zajęcia terenowe w Stacji Uzdatniania Wody. Technologia uzdatniania wody dla

miasta Bydgoszczy. Inne przykładowe technologie uzdatniania wody w kraju
i na świecie.

5. Ćwiczenia lab. - chemiczna analiza wody: oznaczanie barwy, zapachu. PH,

azotynów, azotanów, chlorków, zasadowości, twardości, żelaza, amoniaku
i utlenialności.

Higiena żywności i żywienia

1. Higiena żywności:

1. składniki pokarmowe i ich rola w organizmie, zapotrzebowanie,

2. wartość odżywcza pokarmów,

3. tabele wartości odżywczej.

2. Higiena żywienia:

1. normy zapotrzebowania,

2. zasady układania jadłospisów,

3. metody oceny żywienia,

4. kontrola jakości żywienia.

3. Nadzór nad żywnością - ustawodawstwo żywnościowe w Polsce. Organizacja nadzoru nad żywnością i przedmiotami użytku. Przechowalnictwo, transport
   i magazynowanie żywności.

4. Zdrowa żywność w świetle naszego ustawodawstwa. Zanieczyszczenia żywności.

5. Referaty z higieny żywności i żywienia wygłaszane przez studentów.

6. Zajęcia w zakładzie przetwórstwa, higiena produkcji żywności, funkcjonalność pomieszczeń.

7. Podstawowe badania laboratoryjne żywności: mleko, tłuszcze, mąka, miód pszczeli, oznaczanie wit. C w żywności. Wykrywanie barwników syntetycznych.

8. Zatrucia pokarmowe z uwzględnieniem zatruć grzybami.

9. Ćwiczenia z higieny żywienia - układanie jadłospisów.

Epidemiologia

1. Proces epidemiczny w chorobach zakaźnych. Formy występowanie chorób zakaźnych w populacjach ludzkich - zachorowania sporadyczne, ogniska epidemiczne, endemie, epidemie, pandemie.

2. Sytuacja epidemiologiczna chorób zakaźnych w Polsce. Stan aktualny
   i zagrożenia.

3. Choroby zakaźne występujące endemicznie. Epidemiologia i występowanie ospy wietrznej, świnki, różyczki, WZW, grypy, płonnicy.

4. Choroby zwalczane poprzez masowe szczepienia ochronne. Epidemiologia
   i występowanie błonicy, tężca, odry, porażenia dziecięcego, wścieklizny. Pojęcia eliminacji i eradykacji. Eradykacja ospy prawdziwej.

5. Choroby stwarzające najważniejszy problem epidemiologiczny w Polsce (epidemiologia i występowanie WZW B, C, D, zakażeń HIV, AIDS, zakażeń szpitalnych zatruć pokarmowych).

6. Choroby opanowane dzięki barierze sanitarnej stanowiące nadal zagrożenie (epidemiologia i występowanie duru brzusznego, czerwonki, cholery).

7. Zwalczanie chorób zakaźnych. Zasady sterylizacji i dezynfekcji.

8. Szczepienia ochronne.

9. Mierniki stanu zdrowia ludności.

10. Standaryzacja współczynników.

11. Metody badań epidemiologicznych.

12. Statystyka w epidemiologii.

13. Referaty z epidemiologii wygłaszane przez studentów.

14. Ryzyko względne i przypisane.

15. Narkomania i alkoholizm.

16. Najważniejsze zagrożenia stanów zdrowia mieszkańców Polski.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: Studenci przygotowują samodzielnie referaty dotyczące higieny żywności i żywienia, higieny pracy, higieny komunalnej i epidemiologii w oparciu o światowe piśmiennictwo oraz wiadomości dostępne w internecie.

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1. Epidemiologia - Wprowadzenie i metody badań - W. Jędrychowski - PZWL 1999

2. Epidemiologia - L. Jabłoński - Folium 1999

3. Podstawy higieny - pod red. T. Marcinkowskiego - Wrocław 1998

4. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu - pod red. J. Gawęckiego
   i L. Hryniewickiego - PWN 1998

5. Zakażenie HIV i ADIS w praktyce lekarskiej - pod red. W. Haloty - Ottonianum 1998

6. Wybrane zagadnienia z higieny i epidemiologii - pod red. B. Doboszyńskiej

uzupełniające:

1. Normy żywienia człowieka - pod red. Ś. Ziemlańskiego - PZWL 2001

2. Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa - pod red. Z. Jethon i A. Grzybowski PZWL 2000

3. Zakażenia i zarażenia człowieka epidemioloogia, zapobieganie i zwalczanie - pod red. W. Magdzika i D. Naruszewicz-Lesiuk, PZWL 2001

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Higieny i epidemiologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Nadzór sanitarny nad jakością zdrowotną wody do picia i świadomość zagrożeń zdrowotnych wynikających z zanieczyszczeń komunalnych.
Normy zapotrzebowania, zasady układania jadłospisów, metody oceny żywienia.
Rozpoznawanie, stwierdzanie, przyznawanie i zapobieganie chorobom zawodowym oraz metody pomiarowe szkodliwości zawodowych.
Ocenianie mierników stanu zdrowia ludności.
Czynniki ryzyka, metody kontroli i metody zapobiegania chorobom, w tym także chorobom zakaźnym
Świadomość międzynarodowej sytuacji zdrowotnej, śmiertelności w zagrożeniach globalnych (HIV/AIDS, gruźlica, malaria, choroby epidemiol.).
Gotowość, w sytuacjach zagrożenia chorobowego społeczeństwa, regionu, do podjęcia decyzji zdrowotnych z zakresu demografii i epidemiologii, uwzględniając wytyczne nadzoru państwowego, regionalnego lub lokalnego.
Gotowość, w razie potrzeby, do podjęcia kierowniczej roli w sprawach dotyczących zdrowia w społeczeństwie.

CHOROBY WEWNĘTRZNE - KARDIOLOGIA

I. Katedra i Klinika Kardiologii i Chorób Wewnętrznych

II. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Jacek Kubica

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Jacek Kubica

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 5 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 30 g. semin., 60 g. ćwicz., ogółem 90 g.

VIII. Cel zajęć:

Osiągnięcie wymaganej wiedzy z zakresu:

- Ogólna diagnostyka lekarska ze szczególnym uwzględnieniem chorób układu sercowo-

naczyniowego.

- Ocena badania elektrokardiograficznego.

- Podstawy diagnostyki kardiologicznej nieinwazyjnej (próba wysiłkowa, ekg metodą Holtera,

echokardiografia) i inwazyjnej (koronarografia).

- Diagnostyka i leczenie choroby wieńcowej stabilnej, ostrych zespołów wieńcowych i zawału

serca.

- Prewencja pierwotna choroby niedokrwiennej serca i prewencja wtórna po zawale serca.

- Umiejętność reanimacji.

- Diagnostyka i leczenie napadowych zaburzeń rytmu serca i przewodzenia.

- Diagnostyka i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca.

- Diagnostyka nabytych wad serca.

- Diagnostyka, leczenie infekcyjnego zapalenia wsierdzia i profilaktyka przed infekcyjnym

zapaleniem wsierdzia.

- Diagnostyka i leczenie zatorowości płucnej.

IX. Tematy zajęć

- seminariów:

• Podstawy elektrokardiografii.

• Patofizjologia i prewencja miażdżycy.

• Diagnostyka i leczenie różnych postaci choroby wieńcowej (stabilna
  i niestabilna dusznica bolesna oraz ostre zespoły wieńcowe).

• Wskazania do inwazyjnej diagnostyki koronarograficznej, wskazania
  do angioplastyki wieńcowej, leczenia chirurgicznego choroby wieńcowej.

• Nagła śmierć sercowa.

• Nabyte wady serca.

• Infekcyjne zapalenie wsierdzia.

• Patofizjologia, diagnostyka i leczenie ostrej niewydolności serca.

• Przewlekła niewydolność serca.

• Zatorowość płucna - przyczyny, diagnostyka i leczenie.

• Migotanie przedsionków.

• Kardiomiopatie.

- ćwiczeń:

• Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Doskonalenie umiejętności badania podmiotowego i przedmiotowego, ustalenie rozpoznania wstępnego, propozycje badań laboratoryjnych i pracownianych,
  ich interpretacja, rozpoznanie różnicowe, rozpoznanie ostateczne, propozycja postępowania leczniczego u chorych hospitalizowanych stosownie do tematyki seminariów.

• Udział studentów w obchodach lekarskich.

• Przedstawienie przypadku przez studenta przed grupą studencką
  i nauczycielem akademickim.

• Samodzielne opracowanie historii choroby, pod kontrolą nauczyciela akademickiego.

• Umiejętność samodzielnego wykonania i interpretacja badania ekg.

• Zapoznanie studentów z procedurami diagnostycznymi: ekg wysiłkowe, ekg metodą Holtera, echokardiografia, koronarogarfia.

• Szkolenie w zakresie reanimacji.

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1. Szczeklik A. (pod red.): Choroby wewnętrzne. Medycyna Praktyczna Kraków 2005.

uzupełniające:

1. Braunwald E., Goldman L. (pod red.): Choroby serca. Urban&Partner, Wrocław 2005.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Chorób wewnętrznych - Kardiologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Interpretacja ekg spoczynkowego.
Interpretacja ekg wysiłkowego.
Ocena rtg klatki piersiowej.
Omówienie chorego - badanie podmiotowe i przedmiotowe, rozpoznanie wstępne, propozycja i interpretacja badań laboratoryjnych, różnicowanie, ostateczne rozpoznanie choroby i rokowanie oraz wskazanie metod leczenia.

CHOROBY WEWNĘTRZNE - GASTROENTEROLOGIA

I. Katedra i Klinika Gastroenterologii, Chorób Naczyń i Chorób Wewnętrznych

II. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Maciej Świątkowski

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Maciej Świątkowski

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 1 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 16 g. semin., 30 g. ćwicz., ogółem 46 g.

VIII. Cel zajęć:

Celem jest uzyskanie wiedzy przez studenta na temat: definicji chorobowości, etiologii, patogenezy, objawów klinicznych, badań dodatkowych, rozpoznania różnicowego, rozpoznania ostatecznego, leczenia, rokowania oraz przebiegu chorób układu trawienia, powtórzenie wiedzy na temat anatomii patologicznej oraz patofizjologii chorób układu trawienia, zapoznanie studentów z profilaktyką chorób układu trawienia, a w szczególności zapobieganiu i wczesnym wykrywania raka jelita grubego, a także doskonalenie ogólnej diagnostyki chorób układu trawienia, zapoznanie studenta z badaniami diagnostycznymi
i leczniczymi przy użyciu endoskopów oraz aparatury usg. Student samodzielnie posiądzie umiejętność nakłuwania jamy otrzewnej w przypadku wodobrzusza oraz wykona badanie usg jamy brzusznej.

IX. Tematy zajęć

- seminariów:

1. Choroby przełyku.

2. Choroby żołądka i dwunastnicy.

3. pH-metria i manometria przełyku.

4. Choroby jelita cienkiego.

5. Choroby jelita grubego.

6. Choroby czynnościowe przewodu pokarmowego.

7. Choroby wątroby.

8. Choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych.

9. Choroby trzustki.

10.Krwawienia z górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

11.Endoskopia górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, endoskopowa wsteczna

cholangiopankreatografia - wskazania, przeciwwskazania i powikłania.

12.Objawy chorób przewodu pokarmowego (powtórzenie).

13.Metody obrazowe w diagnostyce chorób układu trawienia.

14.Badania laboratoryjne i biochemiczne w diagnostyce chorób układu trawienia.

15.Leczenie żywieniowe.

- ćwiczeń:

Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Ćwiczenia przy łóżku chorego, w poradni gastroenterologicznej, oddziale ratownictwa medycznego oraz w pracowniach diagnostycznych zlokalizowanych na terenie Katedry oraz na terenie Szpitala podczas zajęć, oraz jednego dyżuru, powiązane są ściśle z tematyką seminariów:

1. Badanie lekarskie chorych z chorobami górnego odcinka przewodu pokarmowego.

2. Badanie lekarskie chorych z chorobami dolnego odcinka przewodu pokarmowego.

3. Badanie chorych z chorobami wątroby, dróg żółciowych oraz trzustki.

4. Udział studentów w badaniach endoskopowych przewodu pokarmowego.

5. Udział studentów w badaniu chorych przy użyciu różnych technik diagnostyki obrazowej

przewodu pokarmowego.

6. Udział studentów w udzielaniu porad ambulatoryjnych, kwalifikacji do badań

profilaktycznych w kierunku wykrywania wczesnych postaci raka jelita grubego, a także
w leczeniu żywieniowym, leczeniu biologicznym, interpretacji badań biochemicznych
i laboratoryjnych.

Dyżur - stany nagłe w gastroenterologii.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: -

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

- „Choroby Wewnętrzne” - podręcznik multimedialny pod redakcją Andrzeja Szczeklika,

uzupełniające:

- „Gastroenterologia i Hepatologia Kliniczna” pod redakcją Stanisława Konturka.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Chorób wewnętrznych - Gastroenterologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Zgłębnikowanie żołądka.
Zgłębnikowanie żołądka - analiza treści w przypadku krwawienia.
Badanie per rectum.
Uczestnictwo w badaniu USG jamy brzusznej.
Uczestnictwo w BAC narządów jamy brzusznej pod kontrolą USG.
Uczestnictwo w panendoskopii.
Uczestnictwo w kolonoskopii.
Uczestnictwo w endoskopowym tamowaniu krawienia.
Uczestnictwo w polipektomii.
Analiza obrazów endoskopowych z: przełyku, żołądka, dwunastnicy, odbytnicy, jelita grubego, jelita krętego.
Analiza obrazów rtg - rtg przeglądowe jamy brzusznej, prześwietlenie przełyku, żołądka i XII-cy, pasażu jelita grubego, wlewu kontrastowego, ECPW, ECPW zabiegowego, TK jamy brzusznej.
Interpretacja wyników badań dodatkowych a w szczególności: w chorobach miąższowych wątroby, żółtaczce mechanicznej, w postaci ciężkiego ostrego zapalenia trzustki, rzutów nieswoistych chorób zapalnych jelit, krwawienia z przewodu pokarmowego.
Ocena stanu odżywienia.
Nauka sposobów odżywiania: uczestnictwo w wprowadzaniu żywienia dojelitowego, pozajelitowego, zakładaniu PEG, dieta ścisła.
Układanie diet w chorobach przewodu pokarmowego.
Uczestnictwo w badaniu pH- i manometrycznym.
Kwalifikacja osób do badania przesiewowego w wykrywania raka jelita grubego.
Interpretacja wyników badań hist.-pat. z przewodu pokarmowego.
Ocena testu urazowego w celu wykrywania zakażenia H. pylori.

CHOROBY WEWNĘTRZNE - ENDOKRYNOLOGIA
I DIABETOLOGIA

I. Katedra Endokrynologii i Diabetologii, Klinika Endokrynologii i Diabetologii

II. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Roman Junik

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Roman Junik

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 2 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 16 g. semin., 32 g. ćwicz., ogółem 48 g.

VIII.Cel zajęć:

- Nabycie umiejętności komunikowania się z pacjentem oraz jego rodziną w celu zapewnienia prawidłowego procesu leczenia, zbierania wywiadu lekarskiego celem odpowiedniej
i krytycznej interpretacji objawów chorobowych charakterystycznych dla schorzeń gruczołów wydzielania wewnętrznego.

- Nauka badania lekarskiego ze szczególnym uwzględnieniem odchyleń w układzie endokrynnym.

- Nabycie umiejętności praktycznych z endokrynologii i diabetologii ujętych w karcie umiejętności praktycznych dla studentów V roku kierunku lekarskiego.

- Opanowanie podstawowych metod terapii i umiejętność oceny ich efektywności.

IX. Tematy zajęć

- seminariów:

1. Definicja, podział i objawy cukrzycy. Etiopatogeneza cukrzycy typu 1 i innych znanych postaci cukrzycy. Kryteria wyrównywania i rozpoznawania cukrzycy. Podstawowe problemy insulinoterapii. Rodzaje insulin. Insulinoterapia w cukrzycy typu 1 i typu 2. Leczenie pompą insulinową. Stany zagrożenia życia w cukrzycy (śpiączka hipoglikemiczna, kwasica ketonowa, mleczanowa i hipermolarna). Rozpoznawanie i postępowanie w stanach hipoglikemii. Opieka okołooperacyjna w cukrzycy.

2. Oś podwzgórzowo-przysadkowa. Choroby przysadki mózgowej. Choroby przytarczyc. Choroby nadnerczy. Stany nagłe w endokrynologii. Nowotwory gruczołów wydzielania wewnętrznego. Menopauza. Ginekomastia. Zaburzenia czynności gonad męskich Zespoły androgenizacji (PCO, hirsutyzm, wirylizacja, guzy nadnercza, wrodzone niedobory enzymatyczne). Zaburzenia odżywiania: jadłowstręt, bulimia. Osteoporoza.

3. Autoimmunologiczne zespoły niedoczynności wielogruczołowej.

- ćwiczeń:

Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Interpretacja różnych wyników glikemii na czczo i wartości glikemii w krzywej cukrowej - problem z rozpoznawaniem cukrzycy. Ustalanie diety cukrzycowej, nauka stosowania wymienników węglowodanowych i pokarmowych. Obliczanie dobowego zapotrzebowania na insulinę i korygowanie dawki insuliny w zależności od poziomu glikemii. Problem nefropatii cukrzycowej, obliczanie filtracji kłębuszkowej i mikroalbuminurii.

Interpretacja wyników badań hormonalnych i testów diagnostycznych stosowanych
w endokrynologii. Ocena USG tarczycy.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: -

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1. Choroby wewnętrzne pod red. Andrzeja Szczeklika.

uzupełniające:

1. Czech, J.Tatoń - Cukrzyca. Podręcznik diagnostyki i terapii. Wydawnictwo Elamed, Katowice, 2009.

2. Francis S. Greenspan, David G. Gardner. Endokrynologia ogólna i kliniczna. Red. Andrzej Lewiński. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2004.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Endokrynologii i diabetologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	Data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Interpretacja badań hormonalnych.
Interpretacja USG tarczycy.
Interpretacja krzywej cukrowej.
Wykonanie badania na glukometrze.
Podanie podskórne insuliny.
Podanie dożylne glukozy.
Ułożenie diety cukrzycowej.

CHOROBY WEWNĘTRZNE - ALERGOLOGIA Z IMMUNOLOGIĄ

1. Katedra i Klinika Alergologii, Immunologii Klinicznej i Chorób Wewnętrznych

2. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Zbigniew Bartuzi

3. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

4. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Zbigniew Bartuzi

5. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

6. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 2 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 16 g. semin., 30 g. ćwicz., ogółem 46 g.

VIII. Cel zajęć:

• Poznanie podstaw immunologii.

• Poznanie patofizjologii i patomorfologii oraz klinki pierwotnych i wtórnych niedoborów immunologicznych i innych wybranych chorób immunologicznych.

• Poznanie zasad diagnostyki i leczenia chorób immunologicznych.

• Poznanie mechanizmów immunologicznych oraz patofizjologii i patomorfologii chorób alergicznych.

• Poznanie podstaw genetyki chorób alergicznych.

• Poznanie alergenów i wpływu czynników środowiskowych.

• Poznanie symptomatologii chorób alergicznych.

• Poznane zasad leczenia chorób alergicznych.

• Poznanie i umiejętność udzielania pierwszej pomocy pacjentom w stanach anafilaksji i wstrząsu anafilaktycznego.

IX. Tematy zajęć

- seminariów:

• Podstawowe pojęcia w alergologii - alergia, alergen, alergie IgE zależne
  i niezależne, podział alergenów.

• Skąd się biorą alergie.

• Podstawy immunologiczne w chorobach alergicznych i immunologia ogólna.

• Alergia pokarmowa.

• Alergiczny nieżyt nosa i spojówek.

• Astm oskrzelowa i czynniki środowiskowe w chorobach alergicznych.

• Wstrząs anafilaktyczny.

• Diagnostyka immunologiczna w chorobach alergicznych.

• Pierwotne i wtórne niedobory immunologiczne.

• Uczulenia na jad owadów błonkoskrzydłych.

- ćwiczeń:

• Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Badanie podmiotowe w chorobach alergicznych i immunologicznych.

• Badanie przedmiotowe w chorobach alergicznych i immunologicznych.

• Podstawowa dokumentacja lekarska - historia choroby, karta zleceń, karta gorączkowa i inna dokumentacja wykorzystywana w prawidłowym prowadzeniu chorych.

• Diagnostyka chorób alergicznych i immunologicznych.

• Symptomatologia chorób alergicznych:

- Astmy oskrzelowej,

- POCHP,

- Alergicznego nieżytu nosa,

- Pokrzywki alergicznej,

- Wyprysku atopowego,

- Wyprysku kontaktowego,

- Alergii pokarmowej,

- Uczuleń na leki i środki kontrastowe.

• Zasady postępowania we wstrząsie anafilaktycznym szczególnie po radiologicznych

środkach kontaktowych.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: Student powinien wykorzystywać możliwości samokształcenia w domu i w bibliotece, korzystając
z dostępnej literatury przedmiotu. W porozumieniu z nauczycielem prowadzącym zajęcia może korzystać za jego zgodą z indywidualnych form dokształcania w ramach wolnego czasu na terenie Kliniki.

XI. Piśmiennictwo obowiązkowe:

• Szczeklik A.: Choroby wewnętrzne. Medycyna praktyczna. Kraków 2006.

uzupełniające:

• Bartuzi Z.: Alergia na pokarmy. Mediton. Łódź 2006.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Chorób wewnętrznych - Alergologii z immunologią

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawn.	uwagi
Interpretacja badania spirograficznego.
Interpretacja spirograficznej próby prowokacji histaminą.
Interpretacja spirograficznej próby rozkurczowej.
Interpretacja wyniku testów skórnych.
Interpretacja wyników badań immunologicznych.
Wykonanie nebulizacji.
Badanie podmiotowe w chorobach alergicznych i immunologicznych.
Leczenie chorób alergicznych.
Planowanie diagnostyki chorób alergicznych i immunologicznych.
Interpretacja badania spirograficznego.
Interpretacja spirograficznej próby prowokacji histaminą.

CHOROBY WEWNĘTRZNE - NEFROLOGIA

I. Katedra i Klinika Nefrologii, Nadciśnienia Tętniczego i Chorób Wewnętrznych

II. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Jacek Manitius

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Jacek Manitius

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 2 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 18 g. semin., 36 g. ćwicz., ogółem 54 g.

VIII. Cel zajęć:

Umiejętność rozpoznawania i leczenia pacjentów z chorobami nerek, prawidłowa diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego.

IX. Tematy zajęć

- seminariów:

1. Podstawy diagnostyki nefrologicznej.

2. Białkomocz.

3. Krwinkomocz.

4. Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej.

5. Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej.

6. Obrzęki.

7. Ostra niewydolność nerek.

8. Kamica układu moczowego.

9. Zakażenia układu moczowego.

10. Nefropatia cukrzycowa.

11. Nefropatie śródmiąższowe.

12. Przewlekła choroba nerek (PChN).

13. Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowej w PChN.

14. Niedokrwistość w PChN.

15. Pacjent z nadciśnieniem tętniczym.

16. Nowe wytyczne dotyczące leczenia nadciśnienia tętniczego.

17. Leki nefrotoksyczne i moczopędne.

18. Nefropsychologia.

- ćwiczeń:

1. Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Prawidłowe

prowadzenie pacjenta z zespołem nerczycowym.

2. Umiejętne prowadzenie bilansu wodnego u pacjenta z przewlekłą chorobą nerek.

3. Umiejętne prowadzenie gospodarki elektrolitowej i kwasowo zasadowej
u pacjenta z przewlekłą chorobą nerek.

4. Diagnostyka i leczenie schorzeń związanych z przewlekłą chorobą nerek:

1. niedokrwistość wtórna,

2. nadczynność przytarczyc wtórna,

3. nadciśnienie tętnicze,

4. choroba niedokrwienna serca.

5. Praktyczne aspekty diagnostyki ostrej niewydolności nerek.

6. Diagnostyka kamicy nerkowej.

7. Diagnostyka i podział nadciśnienia tętniczego.

8. Dobór leków moczopędnych.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta:

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

- Choroby Wewnętrzne, tom 1 i 2 pod red. A. Szczeklika, Medycyna Praktyczna,2006.

uzupełniające:

- „Kłębuszkowe choroby nerek” pod red. B. Rutkowskiego i M. Klingera, MAKmed, 2003.

- „Dializoterapia w praktyce lekarskiej” pod red. B. Rutkowskiego, MAKmed, 2004,

wyd. 3.

- „Standardy postępowania w rozpoznawaniu i leczeniu chorób nerek” pod red.
B. Rutkowskiego i S. Czekalskiego, MAKmed, Gdańsk, 2001, wyd. 1.

- „Nefrologia praktyczna” pod red. Z. Hrubego, PZWL, Warszawa, 2002, seria:

Biblioteka lekarza praktyka.

- „Zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej” pod red F. Kokota, PZWL, 2007. - „Nefrologia” - A. Książek (red.) i B. Rutkowski (red.), Czelej, 2004.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Chorób wewnętrznych - Nefrologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności Praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Prawidłowa interpretacja badania ogólnego moczu.
Interpretacja badań biochemicznych.
Prawidłowy pomiar ciśnienia tętniczego metodą Korotkowa.
Badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta z ostrym i przewlekłym zespołem nefrologicznym.

CHOROBY DZIECI

I. a) Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii

b) Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii

II. Kierownik jednostki: ad. I a) prof. dr hab. Mieczysława Czerwionka-Szaflarska,

ad. I b) prof. dr hab. Mariusz Wysocki

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialni za realizację programu kierownicy poszczególnych klinik.

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 7 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 40 g. semin., 80 g. ćwicz., ogółem 120 g.

VIII. Cel zajęć:

- w Katedrze i Klinice Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii

Nauka diagnozowania i leczenia najczęstszych schorzeń przewodu pokarmowego wieku

rozwojowego oraz diagnostyki i postępowania terapeutycznego w schorzeniach układu

krążenia u dzieci.

- w Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii

a/ Zapoznanie studentów z najczęstszymi ostrymi schorzeniami infekcyjnymi górnych
i dolnych dróg oddechowych. Omówienie ich etiologii, zasad diagnostyki, stosowania badań radiologicznych i zasad leczenia, przede wszystkim racjonalnej antybiotykoterapii. Przedstawienie zasad aerozoloterapii w pediatrii.

b/ Omówienie przewlekłych schorzeń układu oddechowego u dzieci, takich jak astma oskrzelowa, mukowiscydoza i gruźlica. Zapoznanie studentów z objawami tych chorób, metodami diagnostycznymi oraz możliwościami ich leczenia. Przedstawienie zasad wykonywania badań dla określenia czynników etiologicznych infekcyjnych
w schorzeniach układu oddechowego.

IX. Tematy zajęć:

A. w Katedrze i Klinice Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii

Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP.

seminaria z gastroenterologii:

• alergie pokarmowe,

• nietolerancje pokarmowe,

• ostra choroba biegunkowa,

• zespoły złego wchłaniania,

• przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby,

• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,

• choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita drażliwego,

• krwawienie z przewodu pokarmowego,

• żywienie w chorobach przewodu pokarmowego,

ćwiczenia z gastroenterologii:

• przypomnienie umiejętności oceny rozwoju somatycznego dziecka (tabele norm, siatki centylowe, wskaźniki proporcji),

• omawianie w oparciu o przypadki kliniczne chorób przewodu pokarmowego u dzieci
  (zespoły złego wchłaniania, choroba trzewna, choroba wrzodowa, nieswoiste zapalenia jelit) - metody diagnozowania i leczenia,

• omówienie i przedstawienie badań diagnostycznych w przewlekłych zapaleniach wątroby, zasady kwalifikacji do biopsji wątroby, leczenie przewlekłych zapaleń wątroby, diagnostyka różnicowa żółtaczek,

• ocena stanu odżywienia dziecka, ocena zapotrzebowania na energię i składniki pokarmowe w poszczególnych okresach rozwoju dziecka, prezentacja przetworów spożywczych dla niemowląt (mieszanki modyfikacyjne i eliminacyjne),

• ocena stanu odwodnienia dziecka, zasady korelacji zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, zasady postępowania w ostrej biegunce, dieta antydyspeptyczna,

• zapoznanie studentów z techniką wykonywania badań endoskopowych górnego
  i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, omówienie zasad kwalifikacji do badań endoskopowych,

• omówienie zasad i wskazań do żywienia pozajelitowego,

seminaria z kardiologii:

• anatomiczno-fizjologiczne odrębności układu krążenia u dzieci. Wrodzone wady serca

ubytek przegrody międzyprzedsionkowej i przetrwały przewód tętniczy,

• wrodzone wady serca: ubytek w przegrodzie międzykomorowej, przełożenie wielkich naczyń, tetralogia Fallota,

• wrodzone wady serca: zastawkowe zwężenie tętnicy płucnej i aorty, koarktacja aorty,

• gorączka reumatyczna i jej następstwa kliniczne / nabyte wady serca /,

ćwiczenia z kardiologii:

• przypomnienie badania przedmiotowego, dokładne omówienie badania serca
  i układu krążenia,

• omówienie nieinwazyjnych metod badania układu krążenia /zajęcia w Pracowni Nieinwazyjnej Diagnostyki Układu Krążenia: ekg, ekg metodą Holtera, echokardiografia/,

• omówienie i osłuchiwanie szmerów niewinnych u dzieci,

• badanie fizykalne, omówienie diagnostyki i postępowanie z dziećmi z wybranymi wrodzonymi wadami serca,

• omówienie sposobów kwalifikacji do leczenia kardiochirurgicznego,

• bakteryjne zapalenie wsierdzia - profilaktyka i leczenie,

• nadciśnienie - diagnostyka i leczenie farmakologiczne i niefarmakologiczne,

• ocena rozwoju somatycznego dzieci z przewlekłymi schorzeniami układu krążenia.

B. w Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii

Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP.

seminaria:

- Zakażenia górnych dróg oddechowych (zespół krupu). Zapalenia oskrzeli i oskrzelików

u dzieci.

- Zapalenia płuc i opłucnej u dzieci.

- Astma oskrzelowa.

- Przewlekłe choroby układu oddechowego (mukowiscydoza, gruźlica).

nauczanie problemowe:

1. żółtaczka u niemowląt, dzieci i młodzieży,

2. płacz i kolka u niemowlęcia,

3. sen: prawidłowy i jego zaburzenia,

4. napady bezdechu,

5. ssanie kciuka i inne nawyki,

6. kaszel - mechanizm obronny, objaw chorobowy,

7. adenotomia i tonsilectomia,

8. ból ucha u dzieci.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta:

- w Katedrze i Klinice Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii

Infekcyjne schorzenia układu krążenia: zapalenie mięśnia sercowego, infekcyjne

zapalenie wsierdzia, choroba Kawasaki; kardiomiopatie.

- w Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii

1. Metodyka badań bilansowych u dzieci.

2. Zasady prowadzenia szczepień ochronnych.

3. Zasady antybiotykoterapii u dzieci.

4. Choroby okresu noworodkowego.

XI. Piśmiennictwo:

A. obowiązujące w Katedrze i Klinice Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii

- Pediatria pod redakcją Wandy Kawalec, PZWL, 1999.

- Pediatria pod redakcją Bolesława Górnickiego i Barbary Dębiec, PZWL.

- Gastroenterologia praktyczna. Jerzy Socha, PZWL, 1999.

- Kardiologia Dziecięca. Ernst W. Keck, PZWL, 1993.

B. obowiązujące w Katedrze i Klinice Pediatrii, Hematologii i Onkologii

1. Pediatria (red.) K. Kubicka, W. Kawalec, PZWL, Warszawa 2003.

2. Pediatria - podręcznik do Państwowego Egzaminu lekarskiego i egzaminu

specjalizacyjnego (red.) W. Dobrzańska, J. Ryżko, Urban&Partner, 2009.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Chorób dzieci

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Gastroenterologia i alergologia: - interpretacja wyników badań endoskopowych,
- interpretacja wyników badań czynnościowych przewodu pokarmowego,
- ocena stanu odżywienia dzieci i interpretacja zaleceń żywieniowych w schorzeniach przewodu pokarmowego,
- interpretacja wyników testów alergicznych.
Kardiologia: - pomiar ciśnienia tętniczego i tętna,
- analiza zapisu EKG i obrazu w badaniu ECHO serca,
- ocena sylwetki serca,
- wykonanie próby ortostatycznej.
Pulmonologia: - ocena wydolności układu oddechowego,
- ocena stopnia ciężkości astmy oskrzelowej,
- umiejętność stosowania leków wziewnych.

CHIRURGIA

I. a) Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej

b) Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej

c) Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Naczyń

d) Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Onkologicznej

II. Kierownik jednostki : ad. I a) prof. dr hab. Arkadiusz Jawień,

ad. I b) dr hab. Stanisław Dąbrowiecki, prof. UMK

ad. I c) dr hab. Stanisław Molski, prof. UMK

ad. I d) dr hab. Marek Jackowski, prof. UMK

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialni za realizację programu kierownicy poszczególnych klinik.

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 7 p. ECTS

VII. Liczba godzin : 28 g. semin., 80 g. ćwicz., ogółem 108 g.

VIII. Cel zajęć:

Opanowanie i utrwalenie zasad stosowania aseptyki i antyseptyki w praktyce, poznanie zasad poruszania się na bloku operacyjnym i w czasie operacji, pozwalających na bezpieczny udział w ćwiczeniach klinicznych oddziałów zabiegowych i w operacjach.

Nabycie wiedzy na temat najczęstszych chorób chirurgicznych, zasadach pierwszej pomocy
w ostrych schorzeniach chirurgicznych, kwalifikacji do leczenia operacyjnego, przygotowania chorego do operacji i opieki pooperacyjnej. Studenci zostają zaznajomieni
z niektórymi najczęściej występującymi problemami klinicznymi ze szczególnym uwzględnieniem pojęcia „ostrego brzucha”.

W takcie ćwiczeń studenci nabywają praktycznych umiejętności potrzebnych w codziennej praktyce ambulatoryjnej. Zostają również zapoznani z historią chirurgii zarówno polskiej jak
i światowej.

Celem ćwiczeń jest także zapoznanie się studentów z perspektywami rozwoju nowoczesnych metod chirurgicznych, zdobycie umiejętności pracy zespołowej, prowadzenia dokumentacji lekarskiej, nabycie umiejętności praktycznych wyszczególnionych poniżej, poznanie źródeł
i sposobów zdobywania wiedzy z chirurgii (z uwzględnieniem zasobów internetowych). Zostają również zapoznani z historią chirurgii zarówno polskiej jak i światowej.

IX. Tematy zajęć:

- Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Rodzaje opatrunków

i środków opatrunkowych. Technika zakładania opatrunków z demonstracją. Pierwsza

pomoc.

- Odkażanie i sterylizacja. Aseptyka i antyseptyka. Organizacja bloku operacyjnego.

- Gospodarka wodno-elektrolitowa i białkowa w chirurgii.

- Oparzenia i odmrożenia.

- Zakażenia i leczenie ran. Narzędzia chirurgiczne.

- Przygotowanie chorego do operacji i prowadzenie pooperacyjne.

- Badanie chirurgiczne chorego z demonstracją. Nici chirurgiczne i technika wiązania
w chirurgii.

- Chirurgia w praktyce ambulatoryjnej (tzw. ”mała chirurgia”).

- Zapalenie otrzewnej.

- Diagnostyka endoskopowa w chirurgii.

- Diagnostyka ultrasonograficzna w chirurgii.

- Ostre krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego.

- Wstrząs.

- Nowotwory złośliwe. Podstawy postępowania operacyjnego.

- Przepukliny brzuszne.

- Ostra niedrożność.

- Zapalenie wyrostka robaczkowego.

- Urazy jamy brzusznej.

- Historia chirurgii. Postępy w chirurgii.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta:

Studenci są zobowiązani do samodzielnego przygotowania tematów seminaryjnych oraz zagadnień problemowych. Zakres materiału oraz literatura uzgadniana jest każdorazowo
z asystentem prowadzącym dane seminarium czy też zagadnienia problemowe.

Zagadnienia problemowe:

• Guz okolicy pachwinowej.

• Tępy uraz brzucha.

• Uraz klatki piersiowej.

• Bóle okolicy odbytu.

• Bolesny obrzęk w obrębie ręki.

• Obrzęk i trzeszczenie w tkance podskórnej.

• Bóle brzucha.

• Ciało obce w przewodzie pokarmowym.

• Krwawienie z dolnego odcinka p. pokarmowego.

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1. „Chirurgia dla studentów medycyny” pod redakcją Fibaka, PZWL, 1999.

2. „Podstawy chirurgii” pod red. J. Schmita, wyd. Medycyna Praktyczna, 2003.

3. Skrypt: „Wybrane zagadnienia z chirurgii. Praca zbiorowa.” wyd. AMB, 1996.

uzupełniające:

1. „Mała chirurgia” pod red.: A. Karwowskiego i M. Sierpińskiego, W-wa 1970.

2. „Ambulatoryjne leczenie chorób żył kończyn dolnych” pod red. S. Zaplaskiego
   i G. Oszkinisa wyd.: Via medica.

3. „Podstawy Flebologii” pod red. Z. Tomkowskiego, wyd. Via medica.

4. „Flebologia przewodnik” A. Ramelet, M. Monti, wyd. Via medica.

5. „Nowotwory jelita grubego” pod red. M. P. Nowackiego, wyd. Wiedza i Życie,1996.

6. „Chirurgia tętnic i żył” pod red. W. Noszczyka, PZWL, 1998.

7. „Zarys proktologii klinicznej” pod red. M. Tylickiego, PZWL, 1984.

8. Chirurgia, Bruce E. Jarrell, R. Anthony Carabasii. Polskie wydanie pod red.
   W. Rowińskiego.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Chirurgii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Udzielanie pierwszej pomocy, wdrożenie postępowania p-wstrząsowego.
Mycie do zabiegu operacyjnego.
Chirurgiczne opracowanie rany (znieczulenie powierzchowne i nasiękowe).
Zatamowanie krwawienia z rany, odświeżenie brzegów rany, oczyszczenie z ciał obcych.
Zszycie rany, założenie opatrunku.
Nacięcie i sączkowanie ropnia.
Założenie cewnika do pęcherza moczowego.
Badanie per rectum.
Kaniulacia dużych żył.
Zaopatrzenie zastrzału.
Usunięcie paznokcia.
Badanie tętna i wysłuchiwanie szmerów naczyniowych tętnic obwodowych.
Ocena układu żylnego w próbach klinicznych.
Założenie sondy do żołądka oraz sondy Sengstakena-Blakemore'a.
Punkcja jamy brzusznej.
Rozpoznanie ostrych schorzeń jamy brzusznej.
Posługiwanie się Dopplerem fali ciągłej tzw.: „ślepym Dopplerem”.
Opracowanie chorego wytypowanego przez egzaminatora (umiejętność zebrania wywiadu, badania przedmiotowego - w tym badania per rektum, zaplanowania badań dodatkowych, różnicowania, diagnozy, postępowania terapeutycznego).
Umiejętność opracowania chirurgicznego rany w trakcie symulacji rany ciętej (rozcięte prześcieradło): postępowanie jałowe w polu operacyjnym, znieczulenie, technika zszycia.

RADIOLOGIA

I. Katedra i Zakład Radiologii i Diagnostyki Obrazowej

II. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Władysław Lasek

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Władysław Lasek

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 3 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 10 g. semin., 20 g. ćwicz., ogółem 30 g.

VIII. Cel zajęć:

Radiobiologia i zasady ochrony radiologicznej pacjentów oraz personelu medycznego. Podstawy teoretyczne uzyskiwania obrazów w różnych technikach badania. Opanowanie podstaw diagnostyki obrazowej ze szczególnym uwzględnieniem wskazań
i przeciwwskazań do poszczególnych badań. Anatomia rentgenowska i podstawowa patologia obrazów radiologicznych.

IX. Tematy zajęć:

1. Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Zapoznanie się ze strukturą i funkcją Katedry i Zakładu Radiologii i Diagnostyki Narządowej. Budowa aparatu rentgenowskiego, lampy rentgenowskiej, przesłon głębinowych i kratek przeciwrozproszeniowych. Podstawy fizyczne promieniowania X, jego powstawanie i właściwości. Środowiska kontrastowe. Systemy obrazowania. Teoria powstawania obrazu w czasie prześwietlenia i na zdjęciach. Zapoznanie się z procedurą i uczestniczenie
w badaniach pacjentów w pracowni ultrasonografii oraz pracowniach rentgenodiagnostyki konwencjonalnej (zdjęcia, prześwietlenia).

Radiobiologia. Wpływ promieniowania na komórkę. Promienioczułość tkanek. Ochrona radiologiczna indywidualna i ogólna. Dawki promieniowania (ekspozycyjna, pochłonięta).

2. Anatomia rentgenowska narządów klatki piersiowej. Podstawy diagnostyki radiologicznej układu oddechowego i krążenia. Metodyka badania narządów klatki piersiowej - zdjęcie, prześwietlenie, projekcje, tomografia konwencjonalna, bronchografia, badania kontrastowe, izotopowe, ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny. Prawidłowy obraz klatki piersiowej - pola płucne, cień środkowy. Elementy radiodiagnostyki zmian
w obrębie klatki piersiowej - zacienienie, przejaśnienie, zagęszczenia miąższowe, cień krągły.

3. Metodyka badania, anatomia radiologiczna i podstawy diagnostyki obrazowej przewodu pokarmowego, wątroby, dróg żółciowych, trzustki i śledziony (zdjęcia przeglądowe, badania kontrastowe, ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, badania naczyniowe). Podstawy rozpoznawania zmian patologicznych w badaniach kontrastowych przewodu pokarmowego.

4. Metodyka badania, anatomia radiologiczna i podstawy diagnostyki obrazowej układu moczowego, kostnego i nerwowego (zdjęcia przeglądowe, badania kontrastowe, ultrasonografia, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny). Diagnostyka sutka
i tarczycy.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: Podstawy teoretyczne poszczególnych metod obrazowania, anatomia i patologia radiologiczna w diagnostyce omawianych chorób, na podstawie niżej podanej literatury.

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1. Radiologia diagnostyka obrazowa - pod redakcją B. Pruszyńskiego, Wydawnictwo Lekarskie, W-wa, 1999.

2. Radiologia - pod red. S. L. Zgliczyńskiego, PZWL, W-wa, 1989.

3. Atlas anatomii radiologicznej człowieka - B. Daniel, PZWL, W-wa, 1988.

4. Podstawy diagnostyki ultradźwiękowej - Z. Boroń, Wł. Lasek, W. Szreiber - skrypt Akademii Medycznej w Bydgoszczy, 1987.

1. Diagnostyka ultradźwiękowa - pod red. W. Jakubowskiego, PZWL, 1989.

2. Badanie radiologiczne w ortopedii - M. Borejko, A. Dziak, PZWL, W-wa, 1988.

5. 7. Rezonans magnetyczny i tomografia komputerowa - pod redakcją J. Waleckiego
   i A. Ziemiańskiego, Springer PWN, W-wa, 1998.

uzupełniające:

1. Radiologia - pod red. St. Leszczyńskiego, tom I, II i III, PZWL, W-wa.

2. Ultrasonografia pediatryczna - pod red. A. Marcińskiego, tom I i II, Sanmedia, 1994.

3. Diagnostyka ultrasonograficzna - pod redakcją H. Kremera i W. Dobrinskiego, Urban & Partner, Wrocław, 1996.

4. Pomiary w ultrasonografii - przewodnik kieszonkowy - M. Craig, MAKmed, Gdańsk, 1995.

5. Ultrasonografia - przewodnik - R. Hall, Sanmedica, W-wa, 1995.

6. Leksykon radiologii - pod red. J. Mastalerskiego, P. Kozłowskiego i J. Waleckiego, Ludwik Rydygier Foundation, W-wa, 1992.

7. Badanie układu krążenia - J. Kuch, B. Pruszyński, PZWL, 1987.

8. Neuroradiologia - pod redakcją J. Waleckiego, Upowszechnianie Nauki - Oświata „UN-O”,
   W-wa, 2000.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Radiologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	Uwagi
Znajomość anatomii i symptomatologii radiologicznej poszczególnych narządów.
Rozpoznawanie podstawowych zmian patologicznych w badaniach rtg, usg, KT i MR.
Podstawy różnicowania uwidocznionych zmian.

PSYCHIATRIA

I. Katedra i Klinika Psychiatrii

II. Kierownik jednostki: prof. dr hab. Aleksander Araszkiewicz

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: prof. dr hab. Aleksander Araszkiewicz

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 3 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 20 g. semin., 40 g. ćwicz., ogółem 60 g.

VIII. Cel zajęć:

1. Zapoznanie z podstawowymi jednostkami chorób psychicznych - etiologią, patogenezą, leczeniem.

2. Uczenie relacji z pacjentem chorym psychicznie, empatia, błędy w komunikacji z chorym psychicznie.

3. Zapoznanie z możliwościami psychoterapii chorób psychicznych, ukazanie możliwości terapii zajęciowej, funkcjonowanie społeczności terapeutycznej pacjentów psychiatrycznych.

IX. Tematy zajęć

- seminariów:

1. Psychopatologia ogólna. Psychopatologia szczegółowa.

2. Zaburzenia lękowe - patogeneza, epidemiologia. Klinika, klasyfikacja i podział.

3. Zaburzenia lękowe w postaci fobii, z napadami lęku.

4. Zaburzenia dysocjacyjne, PTSD, inne zaburzenia lękowe.

5. Zaburzenia schizotypowe, zaburzenia schizoafektywne, zaburzenia urojeniowe, ostre
i przemijające zaburzenia psychotyczne.

6. Choroby afektywne - etiologia, patogeneza, epidemiologia., postacie kliniczne, rokowanie,

różnicowanie.

7. Zaburzenia osobowości.

8. Leki przeciwdepresyjne i normotymiczne - mechanizm działania, klasyfikacja,właściwości,

wskazania, przeciwskazania, zasady stosowania leków przeciwpsychotycznych, objawy

niepożądane.

9. Schizofrenia: kryteria diagnostyczne, podział, podtypy, objawy kliniczne, przebieg

choroby, rokowanie.

- ćwiczeń:

1. Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Psychopatologia

ogólna.

2. Choroby afektywne (jedno i dwubiegunowa).

3. Schizofrenia.

4. Uzależnienie od alkoholu i substancji psychoaktywnych.

5. Zaburzenia odżywiania - anoreksja, bulimia.

6. Zaburzenia lękowe.

7. Autyzm, ADHD.

8. Psychoterapia, społeczność terapeutyczna.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: -

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1. Bilikiewicz: Psychiatria, 2004.

2. Heitzman: Psychiatria, podręcznik dla studiów medycznych, PZWL Warszwa 2007.

uzupełniające:

1. Bilikiewicz: Psychiatria tom 1, 2, 3.

2. Joanna Meder: Trening umiejętności społecznych w rehabilitacji zaburzeń psychicznych

Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1999, wyd. 2.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Psychiatrii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Zebranie wywiadu obiektywnego i subiektywnego.
Badanie psychiatryczne.
Ocena czynników ryzyka zagrożenia życia.
Nawiązywanie kontaktu z pacjentem chorym psychicznie.

NEUROLOGIA

I. Katedra i Klinika Neurologii

II. Kierownik jednostki: dr hab. Barbara Książkiewicz, prof. UMK

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: dr hab. Barbara Książkiewicz, prof. UMK

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 3 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 20 g. semin., 40 g. ćwicz., ogółem 60 g.

VIII. Cel zajęć:

Celem seminariów i ćwiczeń jest poznanie podstaw teoretycznych i techniki badania neurologicznego oraz symptomatologii uszkodzenia struktur układu nerwowego.

IX. Tematy zajęć:

1. Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP. Wywiad.

2. Badanie głowy i nerwów czaszkowych.

3. Układ ruchowy.
Badanie kończyn górnych i dolnych.
Anatomia i fizjologia układu ruchowego centralnego i obwodowego.
Uszkodzenie układu ruchowego: zespół spastyczny i wiotki.
Lokalizacja uszkodzenia a rozległość i charakter niedowładu.
Motoryka ogólna ciała w fizjologii i patologii.

4. Układ koordynacyjny.

Rola układu koordynacyjnego.

Anatomia i fizjologia układu pozapiramidowego, móżdżku, jąder przedsionkowych, układu siatkowatego.

Uszkodzenie układu koordynacyjnego i jego przyczyny.

Badanie koordynacji ruchowej.

5. Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego.

Zespół wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego i mechanizmy regulujące ciśnienie

śródczaszkowe.

Objawy zespołu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego i objawy przemieszczenia mózgu.

Zmiany radiologiczne w zespole wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego.

Leczenie zespołu wzmożenia ciśnienia śródczaszkowego.

.

6. Zaburzenia przytomności i badanie chorego nieprzytomnego.

Zaburzenia świadomości ilościowe i jakościowe. Śpiączki pierwotne i wtórne mózgowe.

Określenie stopnia zaburzeń przytomności.

Objawy zagrożenia życia. Ocena wydolności układu krążenia, oddechowego, nerek.

Badanie ogólne. Badanie neurologiczne: charakter i lokalizacja uszkodzenia
w ośrodkowym układzie nerwowym.

7. Zespoły uszkodzenia rdzenia kręgowego i ogona końskiego.

Budowa i unaczynienie rdzenia kręgowego.

Zespół połowiczej i poprzecznej przerwy rdzenia.

Zespół zewnątrz i wewnątrzrdzeniowy.

Zespół stożka rdzeniowego i ogona końskiego.

Zespół tylnopowrózkowy.

8. Układ nerwowy obwodowy.

Budowa nerwu rdzeniowego.
Sploty: barkowy, lędźwiowo-krzyżowy.
Zakres unerwienia i objawy uszkodzenia: n. pośrodkowego, n. łokciowego,
n. promieniowego, n. udowego, n. kulszowego, n. strzałkowego wspólnego,
n. piszczelowego.

9. Zespół oponowy. Nakłucie lędźwiowe i badanie płynu mózgowo-rdzeniowego.

Objawy zepołu oponowego, mechanizm ich powstawania.
Technika badania objawów oponowych.
Schorzenia powodujące powstanie zespołu oponowego.
Wskazania i przeciwwskazania do nakłucia lędźwiowego.
Próba Queckenstedta frakcjonowana.

Płyn mózgowo-rdzeniowy prawidłowy.

Płyn mózgowo-rdzeniowy w krwotokach śródczaszkowych, zapaleniach opon mózgowo-rdzeniowych: bakteryjnych, wirusowych, gruźliczych w stwardnieniu rozsianym, guzach mózgu i rdzenia.

10. Badania dodatkowe w neurologii.

Cel i znaczenie badań dodatkowych w neurologii.
Badania nieuraźne i uraźne - rtg czaszki i kręgosłupa, TCD, badanie Dopplera, badanie scyntygraficzne, mielografia, arteriografia, elektromiografia, potencjały wywołane, EEG, elektronystagmografia.

Badania neuroobrazowe: rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa, angio-KT,

angio-MR, PET.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: neuroanatomia, neurofizjologia, teoretyczne podstawy badania neurologicznego, symptomatologia uszkodzeń układu nerwowego.

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

1. Anatomia człowieka - A. Bochenek, M. Reicher - Wydawnictwo Lekarskie, PZWL, Warszawa.

2. Neurologia kliniczna dla lekarzy i studentów medycyny - pod red. R. Mazura, Via Medica, Gdańsk 2007.

3. Badanie Neurologiczne - to proste! - Garaint Fuller, Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 1995.

uzupełniające:

1. Neurologia Meritta - pod red. Lewisa P. Rowlanda, wyd. polskie pod red.
   H. Kwiecińskiego i A. M. Kamińskiej, Urban&Partner, Wrocław 2004.

2. Udar mózgu w praktyce lekarskiej - R. Mazur, B. Książkiewicz, W. M. Nyka,

wyd. Via Medica, Gdańsk 2004.

3. Neurologia i neurochirurgia - K. W. Lindsay, red. I wyd. polskiego W. Kozubski,

Urban&Partner, Wrocław 2006.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Neurologii

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Zbieranie wywiadu.
Badanie neurologiczne.
Badanie chorego nieprzytomnego.
Ustalenie rozpoznania zespołowego.
Ustalenie rozpoznania lokalizacyjnego.
Prowadzenie dokumentacji klinicznej - historia choroby.

REHABILITACJA

I. Katedra i Klinika Rehabilitacji

II. Kierownik jednostki: dr hab. Wojciech Hagner, prof. UMK

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: dr hab. Wojciech Hagner, prof. UMK

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie na ocenę, 1 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 15 g. semin., 15 g. ćwicz., ogółem 30 g.

VIII. Cel zajęć:

• poznanie roli i miejsca rehabilitacji w służbie zdrowia oraz jej znaczenie jako integralnej części leczenia podstawowego,

• poznanie założeń polskiego modelu rehabilitacji,

• poznanie zasad rehabilitacji chorych z wadami postawy i skoliozami,

• poznanie zasad rehabilitacji chorych po ciężkich uszkodzeniach mózgu,

• poznanie zasad rehabilitacji pacjentów z urazami rdzenia kręgowego,

• poznanie zasad rehabilitacji pacjentów z chorobą zwyrodnieniową,

• poznanie zasad rehabilitacji pacjentów po amputacjach kończyn.

IX. Tematy zajęć:

• instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP, rehabilitacja

chorych po przebytym urazie czaszkowo-mózgowym,

• rehabilitacja pacjentów z uszkodzeniem rdzenia kręgowego,

• rehabilitacja chorego po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu oraz krwawieniu

śródczaszkowym,

- podstawy kinezyterapii,

- wady postawy i skoliozy,

- podstawy fizykoterapii,

- rehabilitacja pacjentów po amputacjach kończyn,

- rehabilitacja pacjentów z chorobą zwyrodnieniową,

- podstawy neuropsychologii,

- podstawy terapii logopedycznej chorych z afazją,

- podstawy zaopatrzenia ortopedycznego,

- badania dodatkowe w rehabilitacji: RTG, EMG, KT. NMR, scyntygrafia.

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: budowa stawów, rodzaje

stawów, prawidłowe zakresy ruchów w stawach, anatomia funkcjonalna.

XI. Piśmiennictwo podstawowe:

- W. Marciniak, A. Szulc: Wiktora Degi Ortopedia i Rehabilitacja, t. I i II, wyd. PZWL,

Warszawa 2004.

- A. Kwolek: Rehabilitacja medyczna, t. I i II, wyd. Urban and Partner, Wrocław 2002.

- J. Kiwerski: Rehabilitacja medyczna, wyd. PZWL, Warszawa 2006.

- T. Mika: Fizykoterapia, wyd. PZWL, Warszawa 1999.

uzupełniające:

- A. Zembaty: Kinezyterapia, t. I i II, wyd. Kasper 2002.

- J. Nowotny: Podstawy fizjoterapii. Podstawy teoretyczne i wybrane aspekty praktyczne,

wyd. Kasper 2004.

- J. Kiwerski: Schorzenia i urazy kręgośłupa, wyd. PZWL 2001.

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Rehabilitacji

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Zebranie wywiadu chorobowego i przeprowadzenie badania fizykalnego.
Zaplanowanie programu rehabilitacji dla danego schorzenia.
Ocena zakresu ruchów biernych i czynnych w stawach kończyn dolnych i górnych.
Ocena siły mięśniowej w skali Loveta.
Wykonanie pionizacji biernej i czynnej chorego.

MEDYCYNA RODZINNA

I. Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego

II. Kierownik jednostki: p.o. dr n. med. Krzysztof Buczkowski

III. Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

IV. Odpowiedzialny za realizację programu: dr n. med. Krzysztof Buczkowski

V. Forma zajęć: seminaria, ćwiczenia

VI. Forma zaliczenia przedmiotu: zaliczenie bez oceny, 1 p. ECTS

VII. Liczba godzin: 12 g. semin., 6 g. ćwicz., ogółem 18 g.

VIII. Cel zajęć:

Zapoznanie studentów z nowym modelem podstawowej opieki zdrowotnej opartym
na lekarzu rodzinnym oraz wprowadzenie umiejętności praktycznych np. prowadzenie reanimacji, badanie i ocena oka, ucha i sutka.

IX. Tematy zajęć

a/ seminariów:

- Koncepcja medycyny rodzinnej w Polsce i na świecie . Pryncypia medycyny

rodzinnej.

- Zespoły bólowe kręgosłupa.

Dodatkowo w czasie trwania bloku z medycyny rodzinnej prowadzone są seminaria przez pracowników Katedry i Kliniki Pediatrii , Alergologii i Gastroenterologii:

- Badania bilansowe dzieci.

• Zakażenia układu moczowego u dzieci.

• Zasady antybiotykoterapii u dzieci.

• Witaminy - zasady ich stosowania.

b/ ćwiczeń:

- Instruktaż dotyczący obowiązujących w miejscu zajęć przepisów BHP.

Holistyczny model leczenia w praktyce lekarza rodzinnego.

- Fantom do uczenia się otoskopii (zajęcia z fantomem oraz komputerowy kurs
z otoskopii).

- Fantom do uczenia się oftalmoskopii.

- Fantom do nauki badania sutka.

- Fantom do uczenia się reanimacji.

- Model do nauki cewnikowania pęcherza (damski i męski).

X. Zakres materiału do samodzielnego opanowania przez studenta: -

XI. Piśmiennictwo:

• Latkowski B., Lukas W. - Medycyna rodzinna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, (2006).
• Szczeklik A. - Choroby wewnętrzne. Przyczyny, rozpoznanie i leczenie. tom I i II,

Wydawca: Medycyna Praktyczna, (2005; 2006).
• Kawalec W., Kubicka K. - Pediatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, (2006).

XII. Szczegółowy wykaz umiejętności praktycznych i potwierdzenie ich zaliczenia:

Karta zaliczenia umiejętności praktycznych

z Medycyny rodzinnej

Imię i nazwisko studenta: Rok studiów, grupa: Rok akademicki:
Rodzaj umiejętności praktycznej	data zaliczenia	potwierdzenie przez osobę uprawnioną	uwagi
Ćwiczenia na fantomie do nauki badania sutka.
Ćwiczenia na modelu do nauki cewnikowania pęcherza (damski i męski).
Ćwiczenia na fantomie do uczenia się otoskopii (zajęcia z fantomem oraz kurs komputerowy z otoskopii).

WYKŁADY FAKULTATYWNE

Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

tematy wykładów podawane są na dany rok akademicki

odpowiedzialny za realizację programu jest prowadzący wykład fakultatywny

15 g. wykł. - zaliczenie bez oceny - 2 p. ECTS

PRAKTYKA WAKACYJNA

Wydział Lekarski, kierunek lekarski, IV rok

4 tygodnie praktyki: 2 tygodnie w Pogotowiu Ratunkowym i 2 tygodnie w klinice

lub oddziale chirurgii ogólnej - 140 g. - zaliczenie bez oceny, 2 p. ECTS


---