Rak żołądka

Rak żołądka zajmuje na świecie (również w naszym kraju) drugie miejsce wśród nowotworów złośliwych, zarówno pod względem zachorowalności jak i umieralności.

O rozwoju chorób żołądka, zwłaszcza raka i choroby wrzodowej decyduje wiele czynników. Główną rolę w ich etiopatogenezie odgrywa prawdopodobnie zakażenie bakterią H. pylori, która w 1994 roku została uznana przez Międzynarodową Agencję ds. Badań nad Rakiem (IARC) za karcinogen klasy I (udowodnione działanie rakotwórcze).

Jednakże, jedynie u około 10-20% zakażonych osób rozwija się choroba wrzodowa, a w znikomym odsetku przypadków H. pylori przyczynia się do rozwoju raka.

Wynika to z faktu, że na rozwój tych chorób mają istotny wpływ i inne czynniki, takie jak: osobnicza reakcja gospodarza na zakażenie, patogenność szczepu H. pylori oraz różne czynniki środowiskowe, a zwłaszcza dieta.

Czynniki dietetyczne a ryzyko zachorowania na raka żołądka

( wg. Międzynarodowej Agencji ds. Badań nad Rakiem)

Dowody	Zmniejszenie ryzyka	Brak zależności	Wzrost ryzyka
Przekonywujące	Warzywa i owoce (głównie : surowe, czosnek, owoce cytrusowe.) Zamrażanie- działanie pośrednie przez zmniejszenie stosowania soli i ryzyka kontaminacji.		Opóźnienie opróżniania żołądka
Prawdopodobne	Witamina C	Alkohol* Kawa Czarna herbata	Sól (NaCl)
Możliwe	Karotenoidy Pełnoziarniste produkty zbożowe Zielona herbata	Cukier Witamina E Retinol	Skrobia Grilowane mięso i ryby
Niewystarczające	Włókna roślinne Selen		Mięso konserwowane N-nitrozoaminy

Niektóre składniki pokarmowe, jak arginina, glutamina, nukleotydy czy omega 3-kwasy tłuszczowe z oleju rybiego wywierają korzystne działanie immunomodulacyjne.

Dieta wzbogacona w powyższe składniki, zastosowana u chorych leczonych operacyjnie z powodu raka żołądka zmniejsza ilość powikłań i przyspiesza gojenie się ran.

WITAMINA C

• Dieta bogata w świeże warzywa i owoce (z dużą zawartością witaminy C) zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe górnego odcinka przewodu pokarmowego, tj. przełyku i żołądka

• Protekcyjne działanie witaminy C dotyczy głównie wczesnych etapów karcinogenezy, wyniki badań wskazują, że jej niskie spożycie sprzyja rozwojowi zmian przedrakowych w żołądku.

• Między obniżeniem ryzyka rozwoju raka a spożyciem warzyw i owoców występuje silniejsza korelacja niż w przypadku samej witaminy C; wpływ na to zjawisko ma prawdopodobnie obecność innych substancji protekcyjnych ( karotenoidów, błonnika)

Witamina C przeciwdziała powstawaniu nowotworów złośliwych poprzez różne mechanizmy.

• Witamina C wykazuje zdolność niszczenia wolnych rodników, które mogą uszkadzać materiał genetyczny komórek inicjując początkowe stadia karcinogenezy. (Wytwarzanie wolnych rodników w żołądku wzrasta w wyniku działania wielu czynników, takich jak: palenie tytoniu, leki, toksyny i zakażenie Helicobacter pylori)

• Witamina C jest najsilniejszym inhibitorem procesu nitrozowania, w trakcie którego powstają w żołądku nitrozoaminy, związki o działaniu mutagennym.

Witamina C a zakażenie H. pylori

Dieta bogata w witaminę C zmniejsza ryzyko zachorowania na zakażenie H. pylori, poprzez silne hamowanie jej wzrostu oraz hamowanie aktywności ureazy - patogennego enzymu produkowanego w dużych ilościach przez tę bakterię.

(Ureaza - rozkłada mocznik znajdujący się w żołądku na jony amonowe i dwutlenek węgla powodując alkalizację środowiska wokół bakterii, co umożliwia jej przetrwanie w kwaśnym środowisku żołądka).

W przebiegu zakażenia H. pylori dochodzi do znacznego spadku stężenia witaminy C w soku żołądkowym uznano, co prowadzi do wzrostu ryzyka raka żołądka i sprzyja tworzeniu się wrzodu trawiennego.

W wielu krajach (również w Polsce), obserwuje się jednak stały spadek zachorowań na raka żołądka.

Jest to związane z obserwowanym wzrostem spożycia świeżych owoców i warzyw, przy jednoczesnym zmniejszeniu spożycia soli kuchennej oraz solonych i wędzonych ryb i mięsa oraz prawdopodobnie pokarmów konserwowanych i marynowanych.

Alkohol nie ma prawdopodobnie wpływu na ryzyko raka żołądka, lecz jest możliwe, że powoduje wzrost ryzyka raka wpustu.

Spośród czynników dietetycznych, nadmierne spożycie soli oraz dieta uboga w antyoksydanty (zwłaszcza witaminę C) zwiększa prawdopodobnie ryzyko rozwoju wrzodu żołądka.

Około 60% pacjentów z tym nowotworem wykazuje przy przyjęciu do szpitala objawy niedożywienia, które pogłębiają się w trakcie dalszej hospitalizacji.

Przyczynami tego zjawiska są zmniejszone łaknienie, hiperkatabolizm i wzrost zapotrzebowania na białko i energię, upośledzona tolerancja glukozy oraz objawy dyspeptyczne.

Oceniono, że samo niedożywienie jest prawdopodobnie przyczyną zgonu aż u około 20% pacjentów z chorobami nowotworowymi układu pokarmowego.

Poza tym niedożywienie prowadzi często do nasilenia zaburzeń odporności odpowiedzialnych za ciężkie zakażenia i upośledzenie gojenia ran

---