Tworzywa na formy, Opracowane pytania wersja 1736, 1


1. Definicje ogólne.

Odlew - produkt uzyskany przez wypełnienie formy odlewniczej ciekłym stopem odlewniczym.

Forma odlewnicza - zespół elementów, które po złożeniu tworzą wnękę o kształcie odpowiadającym kształtowi odlewu. Formy odlewnicze można podzielić:

  1. Według krotności użycia na:

  1. Według rodzaju tworzywa na:

Tworzywa na formy odlewnicze = tworzywa formierskie = materiały formierskie - są to wszystkie surowce, materiały i produkty, które pośrednio i bezpośrednio wykorzystuje się do wykonywania i wykończania form odlewniczych. Jednak określenie „materiały formierskie” odnosi się zwykle tylko do tworzyw stosowanych do wykonywania form piaskowych.

Masa formierska - przerobiona w określony sposób mieszanina różnych materiałów formierskich dobranych w odpowiedniej proporcji. Cały czas zwiększa się liczba mas, które nadają się do wykonywania i formy i rdzeni, dlatego też zanika tradycyjny podział mas na: formierskie i rdzeniowe.

Nazewnictwo mas: np.: Masa z bentonitem, masa z olejem, a nie: masa bentonitowa czy masa olejowa. Nazwa typu „masa bentonitowa” sugeruje, że podstawowym składnikiem jest bentonit, co jest nieprawdą.

Osnowa - główny, sypki składnik masy formierskiej. Jest to przeważnie minerał o określonym składzie mineralogicznym, chemicznym i ziarnowym (np.: piasek kwarcowy). Niekiedy osnowa jest mieszaniną różnych minerałów, np.: piasków chromitowego i cyrkonowego. Jeżeli główny składnik ma ziarna większe od 0,02 mm, określa się go jako „osnowa piaskowa”.

Materiał wiążący, czynnik wiążący - element nadający sypkiej osnowie określoną wytrzymałość mechaniczną, umożliwiającą otrzymanie odlew o założonych kształtach i wymiarach. Materiałami wiążącymi są: lepiszcze, glina formierska, spoiwo. Są przypadki, w których osnowa jest równocześnie materiałem wiążącym, np.: gips.

Do czynników wiążących zalicza się: podciśnienie, pole elektromagnetyczne, minusową temperaturę.

Piasek formierski - kwarcowa skała osadowa (najczęściej sypka), charakteryzująca się właściwościami, które predysponują ją do sporządzania mas formierskich. Obecnie najkorzystniejsze uznaje się złoża piasków formierskich składające się z ziarn samej kwarcowej osnowy piaskowej. Materiał taki określa się jako „piasek kwarcowy”. Jeżeli obok osnowy piaskowej znajduje się „lepiszcze” - naturalny materiał wiążący (ziarno do 0,02 mm) wtedy surowiec taki określa się mianem „piaskiem naturalnym”.

W przypadku piasków o osnowie innej niż kwarcowa, nie stosuje się nazwy „piasek formierski”. Tylko wymienia się materiał, np.: piasek cyrkonowy, chromitowy, grafitowy itp.

Glina formierska - naturalny materiał wiążący, o dużej zawartości minerałów ilastych i o określonym składzie ziarnowym.

Spoiwo - surowiec, materiał albo produkt organiczny lub nieorganiczny wykazujący zdolność wiązania ziarn osnowy.

Powłoka - materiał lub mieszanina materiałów w stanie sproszkowany, ciekłym lub w postaci pasty, nanoszony cienką warstwą na powierzchnię rdzenia lub wnęki formy. Wyróżnia się powłoki:

2. Podział mas i reprezentatywne technologie wykorzystujące rodzaje, gatunki o odmiany mas.

Masy można podzielić według:

  1. przeznaczenia: