PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE 2014/15

1. Zadania pielęgniarki wobec pacjenta leczonego chirurgicznie z powodu schorzeń układu moczowego.

- Zapobieganie wystąpienia zakażenia dróg moczowych,

- utrzymywanie higieny miejsc intymnych,

- obserwacja i pielęgnacja rany pooperacyjnej,

- pielęgnacja przy wyłonionej nefrostomii lub cystostomii,

- nauka samodzielnej pielęgnacji wyłonionej przetoki,

- obserwacja w zakresie powikłań pooperacyjnych.

2. Zasady opieki nad pacjentem we wczesnym okresie pooperacyjnym.

Rola pielęgniarki sprowadza się do:

• Przygotowania psychicznego i fizycznego chorego, które zmniejsza ryzyko powikłań pooperacyjnych, ale nie wyklucza jej całkowicie

• Wnikliwej obserwacji pozwala na wczesne wykrycie niepokojących objawów powikłań pooperacyjnych oraz zapobieganie im

• Kontroli podstawowych parametrów życiowych ( tętno, rr, oddech, źrenice temperatura

• Zapewnieniu dojścia dożylnego

• Właściwego reagowania w razie wystąpienia powikłań (itp. we wstrząsie: podać leki p/ciw wstrząsowe. podać tlen, dostarczyć świeże powietrze

• Przestrzegania zasad aseptyki i antyseptyki.

3. Udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do zabiegu operacyjnego trybie nagłym (np. pacjenta ortopedycznego) i planowym.

W trybie nagłym:

Przygotowanie psychiczne:

- pacjenta w zagrożeniu życia uspokoić, gdy ma zachowaną świadomość,

- miła, życzliwa i profesjonalna postawa sprzyja i organizacja sprzyja uspokojeniu chorego i zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa,

Przygotowanie fizyczne:

- ułożyć w pozycji bezpiecznej na boku, aby się nie zachłysnął,

- pobranie krwi na oznaczenie grupy i próby krzyżowej,

- pomiar parametrów życiowych,

- założenie dostępu żylnego, najlepiej dwóch,

- jeśli stan chorego na to pozwala uzyskać pisemną zgodę na zabieg,

- umycie przygotowanego pola operacyjnego , usunięcie protez zębowych,

- zabezpieczenie rzeczy osobistych chorego,

- premedykacja odbywa się już na bloku operacyjnym,

Opieka po wykonaniu zabiegu:

- obserwacja przez personel anestezjologiczny przez ok. 2 godziny do momentu ustania działania środków znieczulających i do powrotu naturalnych reakcji.

- pielęgniarka, która odbiera pacjenta z sali pooperacyjnej powinna nawiązać z nim kontakt,

- odbiera dokumentacje i zalecenia od anestezjologa,

- pielęgniarka obserwuje opatrunek założony na ranę,

- monitorowanie parametrów życiowych,

- obserwacja koloru skóry,

- obserwacja wydzieliny z rany oraz wydzieliny spływającej do drenów Redona,

- obserwacja w celu wykrycia ewentualnych powikłań.

W trybie planowym:

1. Przygotowanie psychiczne:

- należy zapoznać pacjenta z topografią oddziału,

- rozpoznanie potrzeb chorego dotyczących informacji okresu przedoperacyjnego,

- zdobywanie zaufania pacjenta poprzez zdecydowaną i otwartą postawę pielęgniarki, jej życzliwość i profesjonalizm,

2. Przygotowanie fizyczne:

Dalsze: od dnia przyjęcia chorego na oddział do dnia poprzedzającego operację.

- Pacjent może zgłosić się na oddział po drugiej dawce szczepienia p/ciw WZW typu B,

- Należy uzupełnić niedobory elektrolitów,

- U chorego w dobrym stanie pobieramy krew na grupę krwi, na próbę krzyżową, na morfologię, poziom elektrolitów i glukozy,

- Pobieramy mocz na badanie ogólne,

- Wykonanie EKG i uzyskanie pisemnej zgody na zabieg operacyjny,

Bliższe: dotyczy dnia przed zabiegiem, aż do momentu przewiezienia chorego na salę operacyjną.

- właściwe przygotowanie przewodu pokarmowego (dieta lekkostrawna a w przeddzień pacjent na czczo)

- przygotowanie pola operacyjnego: wykonanie toalety ciała, należy ogolić pole operacyjne,

- bezpośrednio przed zabiegiem należy jeszcze raz sprawdzić czystość ciała i pola operacyjnego,

- na oddziale podać premedykację na zlecenie lekarza,

- zawozimy chorego na salę operacyjną wraz z pełną dokumentacją,

Premedykacja: to farmakologiczne przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego.

4. Udział pielęgniarki w pielęgnowaniu rany pooperacyjnej w zależności od wykonywanego zabiegu.

- przestrzeganie zasad aseptyki podczas zmiany opatrunków i czyszczenia rany ( ranę należy czyścić od jej dna w kierunku brzegów).

- pielęgniarka sprawdza opatrunek na ranie operacyjnej, czy jest suchy czy przesiąknięty wydzielinami,

- obserwacja podłączonych drenów,

- edukacja pacjenta w zakresie postępowania z raną np. w czasie silnego bólu,

- obserwacja rany, co do mogących wystąpić powikłań.

5. Problemy pielęgnacyjne pacjenta ze stomią.

Problemy:

- zapalenie skóry spowodowane drażnieniem treścią jelitową

- zapalenie skóry przebiegające z nadżerką lub owrzodzeniem

- zapalenie skóry spowodowane reakcjami na kleje

- obniżenie nastroju spowodowane brakiem akceptacji sytuacji, w której się znalazł pacjent

- niewielkie krwawienia z błony śluzowej

- obrzęk stomi w okresie pooperacyjnym

- biegunki

- powikłania Stomi - obrzęk, martwica

- zaburzenia seksualne (wzwodu i wytrysku)

- wypadnięcie Stomi

Sztuczny odbyt - operacyjnie wytworzona przetoka skórno-jelitowa spełniająca rolę odbytu, a więc odprowadzającą zawartość jelitową na zewnątrz. Wykonywany, gdy jest konieczność jest usunięcie odbytnicy i odbytu naturalnego.

PROBLEM I: Brak wiedzy i umiejętności dotyczących zmiany worka i pielęgnacji skóry wokół stomii.

Pacjent ze stomią początkowo czuje się zagubiony, bezradny, zrozpaczony swoim okaleczeniem, tym, „co go spotkało…”. Jest pełen obaw, że nie poradzi sobie samemu z czynnościami związanymi ze zmianą worka na stomii, z zachowaniem należytej higieny, szczególnie po wyjściu ze szpitala, a jego życie stanie się udręką dla niego samego i jego rodziny…

PROBLEM II: Lęk przed powrotem do aktywności zawodowej.

Chorych paraliżuje często lęk, często ograniczają sami swoja aktywność fizyczną, zawodowa, społeczną. Izolują siebie samych w obawiając się, że posiadanie przez nich stomii będzie widoczne i „wyczuwalne” dla otoczenia, co stanie się powodem odrzucenia ich i społecznego wykluczenia.

PROBLEM III: Lęk przed powrotem do życia rodzinnego, intymnego

- przyczyny emocjonalne, psychiczne

- obawy przed wznowieniem życia seksualnego po operacji, lęk przed brakiem akceptacji, odrzuceniem ze strony partnera, partnerki;

- anorgazmia - (anorgazmia - niezdolność do osiągnięcia orgazmu w czasie stosunku mimo istniejącego podniecenia i akceptacji partnera.

Stomia - operacyjne wytworzenie ujścia jelita lub dróg moczowych na powłokach brzusznych,

Rodzaje Stomii:

Kolostomia - stomia wytworzona na jelicie grubym,

Ileostomia - stomia wytworzona na jelicie cienkim,

Urostomia - połączenie obu moczowodów ze ścianą brzucha,.

Powikłania stomii:

1. Dermatologiczne

- miejscowe powikłania dermatologiczne występują wówczas gdy przetoka wydziela duże ilości drażniącej treści lub przy niewłaściwej pielęgnacji skóry wokół stomii,

- nadżerki,

- reakcje alergiczne skóry na składniki płytki worka stomijnego lub na niektóre środki pomocnicze,

2. Chirurgiczne

- niedokrwienie stomii, martwica, wypadanie i wpadanie stomii

Problemy pielęgnacyjne:

- lęk spowodowany brakiem wiedzy na temat wytworzenia stomii,

- możliwość wystąpienia wszelkich powikłań pooperacyjnych,

- brak akceptacji wyłonionej stomii,

- brak umiejętności samoopieki,

- możliwość wystąpienia biegunek i zaparć,

- możliwość występowania nieprzyjemnego zapachu i głośnego odchodzenia gazów,

- możliwość wystąpienia zaburzeń metabolicznych,

- możliwość występowania zaburzeń w funkcjonowaniu seksualnym.

6. Rola pielęgniarki w chorobie oparzeniowej.

1. Wczesne rozpoznanie i zapobieganie powikłaniom -

• Asystowanie przy założeniu cewnika do żyły centralnej.

• Prowadzenie karty obserwacyjnej (RR, tętno, oddechy, OCŻ).

• Założenie cewnika do pęcherza moczowego.

• Kontrola diurezy godzinowej i dobowej.

• Prowadzenie bilansu płynów.

• Pobieranie krwi do badań: hematokryt, gazometria, glukoza, mocznik, białko.

• Obserwacja zabarwienia skóry.

• Obserwacja potliwości.

• Uzupełnienie płynów drogą dożylną

2. Złagodzenie bólu

• Podawanie leków przeciwbólowych we wlewie ciągłym, zgodnie ze zleceniem lekarza.

• Stosowanie zimnych okładów.

• Zakładanie opatrunków w celu zmniejszenia dolegliwości bólowych spowodo­wanych ruchami powietrza.

• Delikatna pielęgnacja.

• Ochrona miejsc szczególnie bolesnych.

• Rozmowa z pacjentem w celu określenia dolegliwości bólowych.

• Wyjaśnienie przyczyny bólu.

3. Wyrównanie niedoborów, ograniczenie powikłań gospodarki wodno-elektrolitowej

• Uzupełnianie płynów drogą dożylną zgodnie ze zleceniem.

• Prowadzenie bilansu płynów.

• Pobieranie krwi do badań biochemicznych.

• Ocena diurezy godzinowej i dobowej.

4. Pomoc w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych.

• Rozpoznanie trudności w samoopiece.

• Dostosowanie pomocy do możliwości pacjenta.

• Zachęcanie do samodzielności.

7. Udział pielęgniarki w edukacji pacjentów po amputacji kończyn dolnych.

1. Po wygojeniu się rany należy nauczyć pacjenta codziennych kąpieli kikuta oraz delikatnych masaży, uciskania końca kikuta czy stopniowego przyzwyczajania do stopniowego obciążenia przez opieranie się nim najpierw na poduszce położonej na stoliku lub łóżku.

2. Kikut powinien być zabandażowany w dzień i w nocy nie za mocno, aby ucisk bandaża nie sprawiał bólu.

3. Bandaż powinien być zdejmowany, co najmniej dwa razy dziennie na okres obmycia i osuszenia kikuta

4. Przy używaniu protezy na kikut zakłada się pończochę bawełnianą lub wełnianą, dokładnie naciągniętą bez załamań.

5. Należy pamiętać, że duży ciężar spadnie na zdrową nogę, dlatego należy zastosować ćwiczenia wzmacniające mięśnie

6. Należy pouczyć osoby noszące protezę o dokładnej obserwacji kikuta oraz dokładnej pielęgnacji by nie doszło do zmian na skórze kikuta (otarć, odparzeń)

7. Chory okresami powinien leżeć na brzuchu.

8. Zasady udzielania I Pomocy w oparzeniach.

Oparzenie - uszkodzenie tkanek wywołane działaniem wysokiej temperatury:

Rodzaje:

- termiczne

- żrącymi oparzeniami chemicznymi

- chemiczne

- energią elektryczną

Stopnie oparzenia:

- I - dotyczy naskórka - zaczerwienienie, obrzęk i bolesność skóry

- II - skóra właściwa - pęcherze wypełnione osoczem

- III - cała grubość skóry - martwica skóry i tkanek głębiej położonych - skrajnie - zwęglenie tkanek

Ciężkości oparzenia decyduje głębokość lub rozległość oparzenia. Każde oparzenie stwarza ryzyko powikłań infekcyjnych

Postępowanie:

- oddalić od ognia poszkodowanego, ugasić palące się na nim ubranie, owinąć w koc azbestowy

- koc pozostawić na ciele (będzie chronił przed utratą ciepła)

- jeśli ubranie nie przywarło do skóry - rozciąć i zdjąć

- miejsce oparzenia jak najszybciej poddać działaniu zimnej wody przez około 20-30 minut

- na twarz i tułów można kłaść serwety nasączone zimną wodą - często zmieniać

- ochładzanie jest celowe nawet po 3-5 godzinach po urazie

- delikatnie zdjąć ze zranionej powierzchni pierścionek, zegarek, pasek - zanik pojawi się obrzęk

- zaopatrzyć ranę jałowym opatrunkiem lub czystą gazą - twarzy nie zakrywać

- podawać poszkodowanemu leki p/bólowe i zapewnić spokój

- chronić przed wychłodzeniem

- kontrolować stan świadomości, tętno, oddech

- w przypadku ciężkich oparzeń - ocenić podstawowe czynności życiowe, udrożnić drogi oddechowe, przywrócić oddech i krążenie

- przetransportować chorego do szpitala

- nie pokrywać oparzonego miejsca żadnymi maściami

- podawać dużo picia

9. Pojęcia aseptyki i antyseptyki, znaczenie w chirurgii.

Aseptyka Jest to postępowanie mające na celu zapobieganie zakażeniu, tj. niedopuszczenie do zainfekowania rany, czyli otrzymanie tzw. bakteriologicznej jałowości. Aseptyka jest niezbędnym elementem prawidłowego postępowania chirurgicznego. Wszystko, co będzie stykać się z raną musi być jałowe, tzn. pozbawione bakterii, wirusów i grzybów. Postępowanie aseptyczne powinno uwzględniać wszystkie możliwe drogi szerzenia, źródła zakażenia, rezerwuary i umiejętnie je ograniczać.

W celu osiągnięcia pełnej jałowości należy przestrzegać następujących zasad przygotowania sprzętu:

• dezynfekować w wannach z płynem dezynfekującym

• czyścić i myć sprzęt mechanicznie, ręcznie przy użyciu szczotki albo w myjniach ultradźwiękowych

• osuszać za pomocą ściereczek lnianych lub suchym powietrzem, strumieniem powietrza ze specjalnych pistoletów

• zapakować i zaopatrzyć pakiet wskaźnikiem skuteczności sterylizacji

• sterylizować

• właściwie przechowywać

• właściwie transportować

• właściwie otwierać pakiety, tace, zestawy

• stosować sprzęt według obowiązujących procedur

Antyseptyka Jest to stosowanie środków bakteriobójczych w miejscu ich wysiewu, we wrotach możliwego wtargnięcia zakażenia na powierzchni ciała - skóra, błony śluzowe, zranienia, lub też w polach chirurgicznie odsłoniętych lub otwartych.

Celem antyseptyki jest zapobieganie kolonizacji lub zakażenia przez przywrócenie jałowości zakażonym przedmiotom lub ranom, w wyniku stosowania preparatów bakteriobójczych.

Niezwykle ważnym elementem dla całości postępowania antyseptycznego jest mycie i antyseptyka rąk stosowana przez personel szpitalny pomiędzy pielęgnacją kolejnych chorych.

• Pielęgnacja chorych zakażonych lub nosicieli szczepów wieloopornych na antybiotyki wymaga zmiany fartuchów.

• Zabezpieczanie i usuwanie zużytych opatrunków i zmienianej bielizny

• Materace i poduszki z materiału niewrażliwego na wyjaławianie termiczne

• Dokładna dezynfekcja, mycie i wyjaławianie narzędzi wielokrotnego użycia, sprzętu diagnostycznego, elementów układu oddechowego respiratora, itp.

Antyseptyki stosowane do odkażania rąk:

• alkohol etylowy,

• alkohol izopropylowy,

• mydła antyseptyczne usuwają jedynie florę przejściową

Antyseptyki tzw. dwufazowe zawierające chloroheksydynę, alkohol i bromek benzalkoniowy (Manusan, Dishand) powodują zniszczenie flory przejściowej i częściowo flory osiadłej.

Antyseptyka pola operacyjnego:

• kąpiel antyseptyczna

• odkażanie pola operacyjnego

• folie chirurgiczne

Sterylizacja Są to zabiegi umożliwiające uzyskanie bakteriologicznej jałowości. Pozwalają one uwolnić przedmioty od drobnoustrojów chorobotwórczych i/lub ich przetrwalników, powodują nieodwracalną inaktywację wirusów.

Dezynfekcja: jest postępowaniem pozwalającym zmniejszyć florę bakteryjną patogenną na skórze rąk z pola operacyjnego, na narzędziach, przedmiotach, materiałach. Proces dezynfekcyjny odbywa się najczęściej przy użyciu środków dezynfekcyjnych

Dezynfekcja zwykła: prowadzi do zniszczenia form wegetatywnych, lecz nie niszczy przetrwalników bakterii, prątków, części wirusów i grzybów.

Dezynfekcja wysokiego stopnia: to niszczenie form wegetatywnych, bakterii, wirusów, prątków i enterowirusów

Przyczyny szerzenia się zakażeń w oddziale:

• Nieprzestrzeganie przez personel podstawowych zasad higieny, w tym brak higieny rąk i ignorowanie zasad aseptyki

• Niedostateczne wyposażanie szpitali i oddziałów w nowoczesny sprzęt sterylizacyjny, sprzęt jednorazowego użytku, środki dezynfekcyjne, środki higieniczne

• Niedostateczne wyposażenie szpitali w sprzęt diagnostyczny i zabiegowy

• Brak systematycznego doskonalenia personelu w zakresie profilaktyki zakażeń wewnątrzszpitalnych

• Przestarzałe systemy architektoniczne, w nich przecinające się ciągi komunikacji i transportu

• Tradycyjne metody utrzymywania higieny otoczenia pacjenta, zamiast stosowania wysoko specjalistycznego sprzętu czyszczącego i myjącego

• Brak standardów i procedur postępowania pielęgniarskiego w szpitalach

• Brak kryteriów jakości pracy pielęgniarskiej

Metody stosowane w aseptyce

• Gotowanie w temp 100 C /nie zapobiega zakażeniu wirusem WZW

• Suche, gorące powietrze temperatura 160 - 200 stopni C

• Sterylizacja w autoklawach /środowisko nasyconej pary wodnej 120 stopni C i ciśnienia 1,5 atm. - narzędzia, bielizna operacyjna

• Temperatura płomienia - pracownie bakteriologiczne

• Promieniowanie beta lub gamma - sprzęt jednorazowego użytku w warunkach przemysłowych

• Tlenek etylenu tzw. zimna sterylizacja - sprzęt wielorazowego użytku, który nie może być wyjaławiany w autoklawach

• Promieniowanie ultrafioletowe /lampy bakteriobójcze - sale chorych, sale operacyjne, gabinety zabiegowe

Środki antyseptyczne

• 2% roztwór kwasu karbolowego - pierwsza substancja stosowana do odkażania pola operacyjnego

• Spirytus Vini 70% - odkażanie rąk, narzędzi, nici /rzadkie uczulenia/

• Jodyna - 5 -10% roztwór alkoholowy

• 3% roztwór wody utlenionej

• Nadmanganian potasu 0,025% - 0,1% / przemywanie błon śluzowych, kąpiel oczyszczająca/

• Azotan srebra = lapis 0,5% roztwory - rany oparzeniowe

• Riwanol - barwnik, pochodny alerydyny w roztworach 0,2% rany zanieczyszczone bakteriami ropotwórczymi, słabsze roztwory do płukania pęcherza moczowego

• 3% roztwór kwasu bornego

• Chlorheksydyna / hibitan roztwory wodne i spirytusowe/

Sterylizacja = wyjaławianie - Zniszczenie wszystkich form drobnoustrojów na materiałach i sprzęcie

Dekontaminacja = odkażanie - usuwanie lub zabijanie drobnoustrojów /oczyszczenie, dezynfekcja, sterylizacja/

• Kategoria niskiego ryzyka - zwykle umycie i wysuszenie /obiekty nie mające bezpośredniego kontaktu z chorym lub mające kontakt ze zdrową nieuszkodzoną skórą/

• Kategoria średniego ryzyka - oczyszczenie, umycie, dezynfekcja /respiratory, endoskopy, wzierniki, termometry/

• Kategoria wysokiego ryzyka - oczyszczenie, sterylizacja chemiczna i termiczna /narzędzia chirurgiczne, cewniki dożylne/

10. Rola pielęgniarki w opiece pooperacyjnej w zakresie zapobiegania wczesnym i późnym powikłaniom.

Rolą pielęgniarki w przypadku powikłań w czasie gojenia się rany jest przede wszystkim:
1. przestrzeganie zasad aseptyki podczas zmiany opatrunków i czyszczenia rany (czyścić ranę od jej dna w kierunku brzegów, przy pomocy dużej ilości jałowych gazików);
2. wnikliwa obserwacja chorego w kierunku pojawienia się objawów powikłań;
3. edukacja w kierunku uniknięcia rozejścia się rany (zakaz wykonywania gwałtownych ruchów, które spowodują napięcie mięśni, trzymanie brzegów rany w czasie kaszlu);
4. zapewnienie odpowiedniego, bogatego w witaminy pożywienia
5. uzupełnienie białka;
6. podawanie antybiotyków na zlecenie lekarza;
7. zapewnienie osobom zranionym spokoju;
8. podawanie środków przeciwbólowych na zlecenie lekarza;
9. wyrównanie ubytków krwi;
10. zwrócenie uwagi na regularne wypróżnienia.
Zagojenie rany nie jest jednak zawsze równoznaczne z wyleczeniem chorego. Po ciężkich obrażeniach pozostają często czynnościowe ograniczenia. Dlatego po możliwie krótkim okresie unieruchomienia należy rozpocząć leczenie usprawniające (rehabilitacja), polegające na stosowaniu kąpieli, nagrzewań, ćwiczeń ruchów czynnych i ewentualnie biernych, itd. aż do zupełnego odzyskania sprawności. Nadzór nad postępami fizjoterapii należy do obowiązków lekarza i pielęgniarki. Zabiegi rehabilitacyjne stosują wyszkoleni absolwenci wyższych szkół wychowania fizycznego.
Powikłania gojenia się ran są bardzo częste podczas pobytu pacjenta na oddziale chirurgicznym. Zadaniem pielęgniarki jest wykonywanie czynności hamujących rozwój drobnoustrojów i zapewniających jak najszybsze zagojenie się rany. W jej rękach leży zarówno zdrowie fizyczne, jak i psychiczne pacjenta, a więc postępowania według przyjętych zasad gwarantuje uzyskanie jego całkowitego wyleczenia.

11. Pielęgnowanie pacjentów po urazach narządu ruchu leczonych za pomocą opatrunku gipsowego.

Pielęgnowanie pacjenta z opatrunkiem gipsowym:

• likwidowanie lęku i niepokoju

• nie należy przykrywać pościelą opatrunku gipsowego

• pomagać pacjentowi przy mianie pozycji ciała

• obserwować natężenie i charakter bólu oraz różnicować go z objawami zaburzenia krążenia lub porażenia nerwu z powodu ucisku

• sprawdzać zakres ruchów palców nóg i dłoni oraz ich ułożenia(opadanie stopy lub dłoni świadczy o ucisku nerwu)

• obserwować miejsc narażonych na otarcia i odparzenia(brzegi założonego opatrunku gipsowego) oraz zabezpieczenie skóry środkami ochronnymi

• kontrolować ciepłotę kończyny, zabarwienia skóry (objawy niepokojące: kończyna zimna, blada, sina), oraz stopnia narastania obrzęku

• łóżko tak przygotować, aby opatrunek gipsowy był nastawiony na działanie powietrza, zabezpieczony przed przeciągami

• okrycie pozostałych części ciała pacjenta nieobjętych gipsem w celu zapobiegnięcia oziębieniu organizmu.

• w każdym przypadku objawów ucisku (drętwienia, pieczenia) zgłosić lekarzowi.

• zaspokajać potrzeby biologiczne pacjenta: toaleta, posiłki, wypróżnianie

• motywowanie do wykonywania samodzielnych działań pielęgnacyjnych, ćwiczeń usprawniających

• dostarczenie w ramach możliwości udogodnień, drabinek ułatwiających dźwiganie ciała, łóżka ortopedycznego

• ochrona gipsu przed zamoczeniem zwłaszcza podczas toalety- utrzymanie gipsu w czystości)

12. Udział pielęgniarki w przygotowaniu pacjenta do badań diagnostycznych różnych schorzeniach chirurgicznych.

1. Badania diagnostyczne przewodu pokarmowego

- USG jamy brzusznej

• Należy uzyskać pisemną zgodę pacjenta na wykonanie badania,

• Poinformować pacjenta o specyfice i celu badania,

• Poinformować o konieczności bycia na czczo, przez co najmniej 12h przed badaniem,

• W przeddzień badania w razie konieczności podać środki przeczyszczające w przypadku braku przeciwwskazań,

• Na godzinę przed badaniem powinien wypić 2-3 szklanki wody niegazowanej,

- Tomografia komputerowa TK

• Pozyskanie zgody , powiadomienie o celu i konieczności badania,

• Uzyskać informacje o ewentualnej reakcji alergicznej na środek cieniujący,

• Pozostać na czczo 6-8h przed badaniem,

• W przypadku podania środka cieniującego poinformować o zgłoszeniu ewentualnych dolegliwości typu zawroty głowy, nudności, wymioty.

• Założyć wkłucie dożylne, jeśli pacjent takowego nie posiada

- Kolonoskopia

• Pozyskanie zgody, powiadomienie o celu i konieczności badania,

• Poinformować o konieczności wypróżnienia jelita poprzez, stosowanie diety płynnej przez 3 doby przez zabiegiem, wykonanie lewatywy 3-4h przed zabiegiem lub podaniu środków przeczyszczających,

• Zabieg naruszający intymność pacjenta, należy, więc zapewnić warunki aby pacjent czuł się bezpieczny i spokojny,

- Gastroskopia

• Na 6h przed zabiegiem pacjent pozostaje na czczo,

• Poinformować o usunięciu protez zębowych,

• Pacjent nie powinien palić tytoniu, ponieważ podrażnia błonę śluzową, powoduje kaszel i zwiększa wydzielanie śluzu,

• Poinformować o podaniu środka znieczulającego,

• Pacjent powinien współpracować z lekarzem,

- Rezonans magnetyczny MRI

• Na 6h przed zabiegiem na czczo,

• Usunąć biżuterię,

• Uzyskać informację o ewentualnych metalowych częściach w ciele człowieka

2. Badania diagnostyczne układu oddechowego

- Bronchoskopia

• Na 4h przed zabiegiem powinien zostać na czczo,

• Pacjent musi posiadać aktualne zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej i EKG,

• Zalecane jest wykonanie spirometrii,

• Pacjent musi mieć założone dojście do żyły obwodowej,

- Bronchografia ( rentegonowskie obrazowanie dróg oddechowych ze środkiem cieniującym), obecnie zastąpiona bronchoskopią.

- Gazometria- umożliwia rozpoznanie i monitorowanie zaburzeń równowagi kwasowo- zasadowej i wymiany gazowej organizmu. Pobierana najczęściej z krwi tętniczej z tętnicy promieniowej.

- Biopsja płuca i opłucnej - pobranie tkanki do badania cytologicznego lub histopatologicznego, która polega na wprowadzeniu igły przez klatkę piersiowej do płuc przy znieczuleniu miejscowym

• Pacjent musi mieć wykonane badanie obrazowe narządu,

• Pozostać na czczo w dniu zabiegu,

• Jeśli przyjmuje leki przeciwpłytkowe typu aspiryna powinien je odstawić.

- Próba tuberkulinowa- badanie diagnostyczne polegające na sprawdzeniu stanu przeciwgruźliczej odpowiedzi immunologicznej organizmu. Przed wykonaniem należy zdezynfekować miejsce wkłucia.

- Badanie plwociny- plwocinę należy pobrać z samego rana. Badanie wykonuje się celem oceny rodzaju komórek, ewentualnie rodzaju bakterii obecnych w drzewie oskrzelowym. Plwocina jest podstawowym materiałem służącym do wykrywania komórek nowotworowych, prątków gruźlicy i innych bakterii.

3. Badania serca

- Cewnikowanie serca- wprowadzenie cewnika do jam serca i dużych naczyń w celu pomiaru ciśnienia panującego w jamach serca i z dużych naczyń. Określa stopień wysycenia krwi tlenem.

• Pacjent musi mieć wykonane wcześniej EKG, RTG klatki piersiowej i badanie echokardiograficzne,

• Wskazane jest wygolenie obu pachwin,

• Badanie wykonywane w znieczuleniu ogólnym u dzieci,

• Wywiad o uczuleniu na środki kontrastowe,

- Koronarografia- Podanie kontrastu do naczyń wieńcowych w celu uwidocznienia ich za pomocą promieni rentgenowskich i ukazaniu ewentualnych nieprawidłowości m in. Trudności w przepływie wieńcowym.

• Należy uzyskać zgodę na zabieg,

• Wywiad, co do przeciwwskazań do wykonania zabiegu,

• Należy usunąć lakier z paznokci,

• Po wykonaniu zabiegu należy pić duże ilości wody w celu usunięcia kontrastu.

- Echokardiografia- echo serca- nieinwazyjna technika obrazowa wykonywana techniką ultrasonografii. Badanie wykonuje się przez ściany klatki piersiowej w celu ukazania struktur serca i dużych naczyń. Na każde badanie należy uzyskać zgodę.

4. Choroby układu moczowo- płciowego

- badanie fizykalne (przedmiotowe) - dotykanie, opukiwanie

- urografia- badanie obrazowe polegające na uwidocznieniu nerek i dróg wyprowadzających mocz. Pacjentowi podaje się środek cieniujący, który uwidacznia się w promieniach rentgenowskich.

• Pacjent powinien być na czczo,

• Uzyskać zgodę i przeprowadzić wywiad w celu nadwrażliwości na środki cieniujące,

- cystoskopia- wprowadzenie cystoskopu do pęcherza moczowego przez cewkę moczową w celu oceny błony śluzowej wewnątrz pęcherza moczowego. Możliwe jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego lub wykonanie drobnych zabiegów leczniczych- usunięcie kamienia, ciała obcego lub brodawczaka.

• Bezpośrednio przed badaniem należy oddać mocz

- cystografia- badanie radiologiczne polegające na wypełnieniu pęcherza środkiem cieniującym. Wyróżnia się cystografię zstępującą na zakończenie urografii lub wstępującą po wypełnieniu pęcherza środkiem cieniującym przez cewnik.

13. Zasady odżywiania chorych chirurgicznie.

Stan odżywienia chorego oceniamy na podstawie tzw. BMI (indeks masy ciała) — norma wynosi 20-25 oraz poziomu albumin w surowicy krwi (<3,5 g/dl) i całkowitej liczby limfocytów w surowicy krwi.

Zasady:

-Podczas żywienia należy monitorować podstawowe procesy metaboliczne ustroju (cukier, bilans azotowy, trójglicerydy, masę ciała).

- Żywienie może również wywoływać efekty niepożądane: biegunki, bóle brzucha, wzdęcia, zakażenia cewnika.

Żywienie jest ściśle związane ze spożywaniem i przyswajaniem pokarmu. Dieta to powszechnie używany termin dotyczący sposobu żywienia.

Dietetyka wyróżnia dietę:

0. zwyczajną- naturalną

1. alternatywną- sposób odżywienia charakteryzuje się świadomą rezygnacją ze stosowania niektórych pokarmów,

2. leczniczą- żywienie, w którym z przyczyn zdrowotnych dokonano celowej modyfikacji, najczęściej eliminacji niektórych składników pokarmowych,

3. doświadczalną- specjalnie skomponowane pożywienie dla zwierząt lub ludzi

składniki pokarmowe ulegają ciągłej wymianie:

- część z nich zostaje zużyta w celu pozyskiwania energii

- część jest wydalona

- część służy do resyntezy związków endogennych

Zachodzi więc konieczność ciągłego dostarczania organizmowi substancji odżywczych, które są źródłem energii i uzupełniają niedobory.

Składniki energetyczne: węglowodany, tłuszcze, (częściowo) białka

Składniki budulcowe: białka, lipidy (fosfolipidy, glicerolipidy, cholesterol), minerały (wapń, potas, żelazo, jod).

Składniki regulujące: witaminy, błonnik pokarmowy

Podział składników pokarmowych:

Składniki balastowe- nie ulegają trawieniu i wchłanianiu, ale zapewniają prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego

Składniki odżywcze- po strawieniu i wchłonięciu do krwi wykorzystane są przez organizm jako źródło energii, budulec lub czynnik regulujący procesy życiowe

Składniki antyodżywcze- nie przedstawiają żadnej wartości dla organizmu, utrudniają wykorzystanie składników odżywczych

Składniki nadające przetworom barwę, smak i zapach- informują o jakości żywności, kształtują upodobania pokarmowe, zwykle polepszają trawienie

Składniki szkodliwe- stwarzają zagrożenie dla zdrowia, powstając w wyniku niewłaściwego przechowywania i przetwarzania żywności lub są efektem jej zanieczyszczenia

Nieprawidłowe żywienie przed i po operacji ma niekorzystny wpływ na chorego leczonego chirurgicznie. Obniża odporność na zakażenia, zaburza gojenie ran i wykonanych zespoleń, zwiększa częstość powikłań i zgonów.

Zasady ogólne w zakresie żywienia:

Dobowe zapotrzebowanie zdrowego człowieka wynosi:

Białko- 80-90g

Tłuszcze- 80-100g

Węglowodany- 280-340g

Pooperacyjne zapotrzebowanie na białko u człowieka dorosłego wynosi od 1,5 do 2g/kg/dobę

Możliwości żywienia:

Dojelitowe enteralne	pozajelitowe parenteralne
Doustne Przez przetokę żołądkową Przez zgłębnik żołądkowy Przez zgłębnik jelitowy Mikrojejunostomia PEG- (przezskórna endoskopowa gastrostomia)	Żyły obwodowe Żyły centralne
Zalety
Podtrzymuje czynność i strukturę jelita Zapobiega migracji bakterii jelitowych Pobudza wytwarzanie hormonów jelitowych Zapobiega infekcjom Jest tanie	Łatwe i bezpieczne
Wady
Gastrostomia przez dren Pezzera jest ciężkim okaleczeniem pacjenta	Bardzo kosztowne Przygotowanie wymaga starannego obliczenia zapotrzebowania na poszczególne składnik (białko, tłuszcze, węglowodany, witaminy, mikroelementy) Może być niebezpieczne dla chorego, jeśli podane jest w nieodpowiedni sposób
Powikłania
Odżywianie przez zgłębnik: Odleżyny Zapalenie błony śluzowej nosa, gardła, żołądka Możliwość zachłyśnięcia Gastrostomia: Bóle brzucha Wzdęcia Wymioty Hiperglikemia Hipernatermia Azotemia Rzadko- przemieszczenie zgłębnika i wyciek pokarmu do jamy otrzewnowej	- uszkodzenie mechaniczne żył, opłucnej i sąsiednich narządów - odma opłucnowa, krwiak opłucnej - zakrzepica wokół cewnika - zakażenia cewnika i posocznica - zaburzenia metaboliczne (hiperglikemia, zaburzenia elektrolitowe) - kwasica - skaza krwotoczna - hiperwitaminoza - niewydolność wątroby, nerek, krążenia - zaburzenia rytmu serca - zator powietrzny
Stosowane preparaty
Odżywianie przez zgłębnik: Pokarmy zmiksowane zależna od diety chorego Gastrostomia: Dieta elementarna, rozcieńczone mleko homogenizowane Mieszanki przemysłowe do przygotowania na oddziale: Portagen, Prosobee, Nutramigen, Terapin	Żyły obwodowe: - emulsja tłuszczowa - rozwory aminokwasów - 5, 10% glukoza Żyły centralne: - 20, 30% glukoza - emulsja tłuszczowa - aminokwasy - podawane przez 24h w jednym worku
Cewniki
Zgłębnik żołądkowy o wymiarach 8-10 French Gastrostomia dren Pezzera	Żywienie przez żyły obwodowe- zestaw do kroplowego wlewu Żywienie przez żyły centralne- cewnik Hichmana

Diety stosowane na oddziale chirurgicznym:

Dieta kleikowa- wprowadzana jest w ostrych chorobach przewodu pokarmowego, wątroby, dróg żółciowych pęcherzyka żółciowego, w chorobach nerek, chorobach zakaźnych oraz w stanach pooperacyjnych

Zasady diety- klasyczna dieta kleikowa składa się z kleików sporządzanych z kaszy jęczmiennej, ryżu i płatków owsianych. Oprócz kleików podaje się gorzką herbatę, sucharki lub suszoną bułkę pszenną. Jest to dieta niefizjologiczna, typowo węglowodanowa, niskoenergryczna. Stosuje się ją krótko od 1 do 3 dni. Dłuższa może doprowadzić do niedoborów pokarmowych. Zależnie od wskazań lekarskich, dietę kleikową modyfikuje się poprzez dodanie cukru, masła, soli kuchennej, mleka, twarogu, rozgotowanych przetartych owoców, wywaru z warzyw, płynów garbnikowych, takich jak: napar z suszonych czarnych jagód, woda z winem owocowym, kakao na wodzie.

Działanie kleików na przewód pokarmowy zależy od rodzajów kaszy. Kleik jęczmienny i z kaszy manny działa obojętnie, kleik ryżowy- zapierająco, natomiast z płatków owsianych rozwalniająco.

Dieta żołądkowa- stosowana głównie w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, przepuklinie rozworu przełykowego. W diecie eliminuje się wszystkie produkty pobudzające żołądek do nadmiernego wydzielania:

- potrawy wędzone smażone, pieczone

- pieprz, ocet, chrzan, musztarda

- alkohol, kawa, mocna herbata

- rosoły

- surowe warzywa zawierające dużo błonnika (kapusta, ogórki)

- tłuste mięsa i tłuste ryby

- ciastka i kremy cukiernicze

W przypadku krwawienia z wrzodu, żołądka lub dwunastnicy podaje się choremu do picia zimne płyny, herbatę, mleko.

Pokarmy dozwolone w diecie żołądkowej:

• słaba herbata, najlepiej w postaci bawarki, kawa zbożowa z mlekiem

• produkty mleczne: mleko o dobowej objętości 1200 ml, ser śmietankowy, jajka na miękko, jajecznica na parze, w okresie ostrym choroby wrzodowej samo białko, świeże masło, śmietanki

• produkty mięsne gotowane, duszone, w późniejszym okresie pieczone w pergaminie: cielęcina, kurczak, galaretki z mięsa kurzego lub z nóżek cielęcych drobno pokrojonych lub mielonych, młoda miękka wołowina, gotowana chuda szynka i polędwica

• ryby chude, czyli: szczupak, sandacz, chudy karp, dorsz, ryby gotowane w wodzie lub w galarecie; do gotowanych ryb można dodać masło

• produkty zbożowe: makarony, łazanki, drobne kluski, pieczywo z białej mąki, sucharki, kasza manna, ryż, płatki owsiane

• ciasto drożdżowe, biszkopty, herbatniki

• galaretki owocowe, kisiele, budynie

• warzywa gotowane i przetarte: marchew, ziemniaki, buraki, szpinak, sałata zielona, kalafior, soki rozcieńczone

• owoce: niekwaśne jabłka gotowane lub pieczone

Dieta wątrobowa- stosowana w chorobach dróg żółciowych i trzustki oraz przewlekłym zapaleniu jelit. Jest to dieta niskotłuszczowa z ograniczeniem błonnika. Do produktów niewskazanych zaliczamy:

- tłuszcze (smalec, oleje, oliwa, śmietana, sery topione)

- ciastka, pieczywo cukiernicze

- żółtka jaj

- grube kasze

- warzywa( kapusta, ogórki, cebula, pory)

- owoce wszystkie, z wyjątkiem gotowanych lub pieczonych jabłek

- słodycze (czekolada, chałwa)

- przyprawy

- alkohol, kawa, kakao

Dieta specjalna- stosowana głownie w stanach wyniszczenia i wyczerpania oraz w okresie przygotowawczym do zabiegu operacyjnego i po operacji, zwykle jest wysokobiałkowa - od 1,5 do2,0g/kg/dobę i wysokokaloryczna 4000 kcal/dobę

Dieta papkowata- stosowana we wszystkich przypadkach, w których przyjmowanie pokarmu jest niemożliwe, głównie w chorobach przełyku i bezpośrednim okresie pooperacyjnym

Żywienie w ostrym zapaleniu trzustki:

W pierwszym okresie ostrego stanu zapalenia pacjent ma zakaz jedzenia a nawet picia. Po uzyskaniu stabilizacji jego stanu i przy prawidłowej perystaltyce jelit pozwalamy choremu pić ( woda, gorzka herbata), a następnie wprowadzamy klasyczną dietę kleikową. Po kilku dniach podajemy dietę kleikowo- owocową, po czym stopniowo włączamy białko z mleka i twaróg. Końcowym etapem żywienia jest dieta taka jak w przewlekłym zapaleniu trzustki

Żywienie w przewlekłym zapaleniu trzustki

Odpowiednie żywienie, oszczędzające chory narząd, jest bardzo ważnym warunkiem przyspieszenia powrotu do zdrowia. W przewlekłym zapaleniu zaburzenia wydzielnicze trzustki dotyczą trawienia białek, tłuszczu i węglowodanów. Biało podaje się w ilości 1-1,5g na 1 kg wagi ciała, tłuszcze wyraźnie ogranicza się, a węglowodanami uzupełnia zapotrzebowanie energetyczne. Dieta powinna być tak zestawiona, aby zawierała mało błonnika. W ramach dozwolonej ilości tłuszczu można podać¹/₂ lub 1 jajko dziennie. Można stosować diety jak w przewlekłym zapaleniu pęcherzyka i dróg żółciowych.

Żywienie po zabiegach operacyjnych:

Rozpoczynamy z chwilą powrotu prawidłowej czynności przewodu pokarmowego- pojawienia się ruchów perystaltycznych jelit. Najczęściej powrót perystaltyki obserwujemy pod koniec pierwszej lub w drugiej dobie po operacji. W 3 dobie odchodzą gazy jelitowe. W tym czasie należy wykonać pierwszy pooperacyjny wlew doodbytniczy ( lewatywę), pobudzający pracę jelita grubego.

Okres	Rodzaje diety
Pojawienie się ruchów perystaltycznych jelit około II doby	Stopniowo wprowadza się płyny obojętne (niesłodzone) - przegotowana woda - słaba gorzka herbata - napar rumianku Rozpoczyna się od małych porcji, łyżeczkami, stopniowo w wzrastających ilościach- 15 porcji ( każda porcja 2-6 łyżek stołowych) Resztę zapotrzebowania pokrywa się drogą wlewu dożylnego
Odejście gazów około III doby	Stosuje się dietę płynną- w jej skład wchodzi: - lekko osłodzona herbata - kawa, kakao, kompot bez owoców - kleik ryżowy, grysikowy, owsiany - rozmoczony sucharek lub biszkopt - rosołek z kaszą manną
Po pierwszym wypróżnieniu, około IV doby	Dieta papkowata: - pokarmy rozdrobnione, zmiksowane, przetarte, zależne od diety
V doba	Dieta lekkostrawna, wysokobiałkowa

Żywienie przez zgłębnik żołądkowy lub jelitowy

Trzy metody podawania diet przez zgłębnik

• zgłębnik w żołądku- pokarmy podaje się porcjami. Każda 200-300 ml porcja powinna być wstrzykiwana przez około 30 minut. Każdorazowo, przed podaniem kolejnej, należy sprawdzić, aspirując strzykawką, czy nie ma zalegania w żołądku. Jeśli są, trzeba je odciągnąć, wylać i do pustego żołądka podać- wg zasad- kolejną dawkę pokarmu. Najczęściej stosowany schemat

okres	Rodzaj mieszanki
Rozpoczyna się w I lub II dobie po zabiegu	Co 1-2 godz. naprzemiennie po 60 ml 0,9 % NaCl i 5% glukozy
III doba	Mieszanka z mleka i 0,9% NaCl w stosunku 1:1 co 1-2h
IV i V doba	Mieszanki odżywcze lub miksowane pokarmy co 3 h, podawane za pomocą strzykawki, do całkowitej objętości dobowej około 3000 ml

• zgłębnik w dwunastnicy- podaje się mikroporcje po 50-100 ml, stosując zasady takie jak w przypadku zgłębnika w żołądku

• zgłębnik w jelicie cienkim- żywienie podaje się w postaci ciągłego wlewu kroplowego z 6-8 godzinna przerwą nocną

14. Zastosowanie procesu pielęgnowania wobec pacjenta ze schorzeniami chirurgicznymi.

?

15. Zasady pielęgnowania pacjenta po zabiegu operacyjnym w obrębie przewodu pokarmowego.

— płaskie ułożenie chorego, z głową na boku do momentu odzyskania pełnej świadomości, potem chorego należy ułożyć w pozycji półwysokiej, łóżko, na którym leży chory powinno być zaopatrzone w uchwyty do podnoszenia, powinno być również sterowane, co umożliwia bierną zmianę ułożenia pacjenta, po wycięciu części wpustowej przełyku często występują nudności i wymioty wywołane podrażnieniem błony śluzowej przełyku

przez sok żołądkowy — chorego należy wówczas ułożyć w pozycji wysokiej, głowa i barki powinny być ułożone wysoko na poduszkach, aby wydzielina z żołądka nie przedostawała się do przełyku;

— dbanie o higienę jamy ustnej, płukanie roztworami płynów odkażających, odświeżających i poprawiających smak w jamie ustnej;

— łagodzenie pragnienia przez zwilżanie ust, ssanie kostek lodu, z których powstaje znikoma ilość wody, przynosi znaczącą ulgę choremu, ułatwia mu mówienie, znosi dyskomfort, łagodzi cierpienie;

— natłuszczanie warg i utrzymanie ich wilgotności;

— utrzymanie drożności wkłucia dożylnego, zachowanie czystości opatrunku, stosowanie sterylnych koreczków do portu iniekcyjnego i portu głównego igły;

— monitorowanie parametrów życiowych z oceną ich wartości;

— monitorowanie poziomu elektrolitów, białka, morfologii krwi;

— monitorowanie ilości wydzieliny z drenów, zgłębnika żołądkowego, w początkowym okresie po operacji wydzielina jest żywoczerwona, następnie jej ilość powinna zmniejszać się i przyjmować barwę fizjologiczną, dreny asekuracyjne pozostawia się na 24-48 godzin, natomiast sondę do czasu zagojenia zespolenia; na zlecenie lekarza podaje się choremu 30-60 ml płynu (np. 0,9% roztworu NaCl o temperaturze ciała), w celu sprawdzenia szczelności zespolenia i wyeliminowania przecieku do śródpiersia, którego objawami są: gwałtowny ból, utrudnione oddychanie i wzrost ciepłoty ciała; jeżeli nie wystąpią niepokojące objawy sondę można usunąć;

— uruchamianie chorego w łóżku, pomoc w zmianie ułożenia, sadzanie chorego ze spuszczonymi nogami, stawianie go na nogi przy łóżku, w granicach możliwości bólowych chorego;

— wspieranie chorego w działaniach, w których zwiększa się jego aktywność; akceptacja zachowań i reakcji obronnych z jego strony;

— pozajelitowe żywienie chorego — po usunięciu sondy, powrocie perystaltyki jelit, odejściu gazów jelitowych wprowadzane są płyny obojętne; jeżeli chory dobrze się czuje, żywienie zostaje rozszerzone o posiłki lekkostrawne, papkowate, potem płynne; jama ustna, przy takim żywieniu wymaga szczególnej troski, ponieważ nie występuje jeszcze mechaniczne jej oczyszczanie; chory po operacji żołądka może spodziewać się wystąpienia objawów zespołu poresekcyjnego, czyli zaburzeń pasażu, prowadzących do szybkiego przerzucenia pokarmu z kikuta żołądka do jelit (są one przykre dla chorego, ustępują po kilku miesiącach do roku);

— żywienie chorego przez przetokę żołądkową — gastrostomia;

— pielęgnowanie skóry wokół przetoki, ochrona przed maceracją, edukacja rodziny chorego; chory przed wypisem do domu musi zdobyć umiejętność samoopieki w zakresie pielęgnowania gastrostomii, podawania pokarmów i płynów przez przetokę, doboru ubrań maskujących przetokę;

— podtrzymywanie chorego na duchu, wspieranie, okazanie zrozumienia w chwilach złości i bezsilności;

— prowadzenie profilaktyki zaburzeń oddechowych, wykonywanie inhalacji ze sterylnych płynów obojętnych, oklepywanie pleców i mobilizowanie chorego do odkrztuszania wydzieliny z drzewa oskrzelowego, prowadzenie gimnastyki oddechowej bezoporowej, podawanie tlenu w przepływie 4 litrów na minutę, gdy chory tego potrzebuje;

— prowadzenie profilaktyki zakażenia rany operacyjnej, zmiana opatrunku w warunkach pełnej aseptyki, całkowite usunięcie opatrunku z rany w 24 godziny po operacji, przemywanie rany środkami odkażającymi na bazie alkoholu;

— wykonywanie zleceń lekarskich, podawanie leków przeciwkrzepliwych w ramach profilaktyki zakrzepowej, podawanie leków przeciwbólowych, nasennych, szczególnie w początkowym okresie, kiedy aktywność chorego jest ograniczona sondą

i występującym bólem;

— zwiększanie aktywności chorego, wykonywanie prostych ćwiczeń kończyn dolnych, górnych, głowy (w łóżku), mobilizowanie do wstawania; bardzo dobrym momentem do pozwolenia na samodzielność jest przeniesienie chorego do sali ogólnej.

16. Edukacja pacjentek po mastektomii.

1. Pielęgnacja miejsca operowanego

- bliznę myj wodą z delikatnym mydłem

- osuszaj skórę miękkim ręcznikiem, poprzez dotykanie a nie pocieranie

- chroń bliznę przed działaniem niskich i wysokich temperatur, nadmiernym promieniowaniem słonecznym

- obserwuj skórę wokół blizny, skontaktuj się z lekarzem gdy zauważysz zaczerwienienie, zgrubienie, wyciek lub jakąkolwiek inną zmianę, która Cię zaniepokoi

2. Profilaktyka obrzęku limfatycznego

Kończyna górna po usunięciu węzłów chłonnych pachy wymaga specjalnego traktowania unikaj:

-podnoszenia i noszenia ciężkich przedmiotów

-trzymania ręki w pozycji opuszczonej przez dłuższy czas

-przegrzewania ręki: opalania, solarium, gorących kąpieli i okładów

-urazów, skaleczeń

-pobierania krwi, podawania dożylnie leków, akupunktury

-detergentów, środków higienicznych, kosmetycznych, które drażnią skórę (peelingi, woski)

-bielizny, ubrań z tkanin szorstkich, sztucznych

-spania na kończynie górnej, po stronie operowanej

-noszenia uciskających bransolet, pasków od zegarka, obcisłych rękawów

-mierzenia ciśnienia tętniczego na ręce po stronie operowanej

Zalecane:

-wysokie ułożenie kończyny górnej w czasie snu, odpoczynku, pracy

-utrzymanie należnej masy ciała

-regularnie ćwiczenia zalecone przez rehabilitanta

-kontrole w poradni rehabilitacji dla pacjentów onkologicznych

-umiarkowana aktywność fizyczna

3.Odżywianie

-zgodne z przyjętymi zasadami żywienia

-wskazane posiłki częstsze, ale mniej obfite

-zalecana dieta zróżnicowana, z dużą zawartością błonnika, białka, niskotłuszczowa, z olejami roślinnymi

-wskazana duża ilość warzyw i owoców

-ograniczenie spożywania słodyczy, tłustych potraw, mocnych używek (alkohol, papierosy, kawa, herbata)

-przestrzeganie higieny przygotowywania i spożywania posiłków.

4. Po zakończonym leczeniu i okresie rekonwalescencji zalecany powrót do codziennej aktywności, udział w organizacjach łączących kobiety po mastektomii (wymiana doświadczeń, działalność edukacyjna, wolontariat)

17. Zasady pielęgnowania pacjenta ze schorzeniami naczyń obwodowych.

?

18. Stosowane procedury w zapobieganiu zakażeniom wewnątrzoddziałowym.

-Procedura higienicznego mycia i pielęgnacji rąk

- Procedura higienicznej dezynfekcji rąk

- Procedura dotycząca podstawowych zasad sterylizacji

- Procedura otwierania opakowań sterylnych

- Procedura dezynfekcji i mycia narzędzi oraz sprzętu medycznego wielokrotnego użytku

- Procedura mycia i dezynfekcji systemów ssących i silnociągowych

- Procedura postepowania z brudną bielizną

- Procedura postępwoania z odpadami medycznymi

- Procedura postepowania po zranieniu lub kontakcie z materiałem zakaźnym

- Procedura mycia i dezynfekcji lodówek

- Procedura dezynfekcji powierzchni skażonych materiałem organicznym
- Procedura mycia i dezynfekcji twardych, zmywalnych powierzchni
- Procedura mycia i dezynfekcji małych i trudno dostępnych powierzchni

- Procedura przechowywania matetriału po sterylizacji

- Procedura pakowania materiałów w opakowania papierowo-foliowe

- Technika mycia rąk

19. Zagadnienie premedykacji przed zabiegiem operacyjnym.

Premedykacja - polega na podaniu leków uspokajających, nasennych, przeciwbólowych, a czasem również innych.

Stosujemy ją na 30-60 minut przed planowanym zabiegiem. Po podaniu obserwujemy parametry.

Cel premedykacji:

- zmniejszenie napięcia psychicznego

- obniżenie przemiany materii

- osłabienie niepożądanych odruchów

- zmniejszanie wydzielania np. śluzu w drzewie oskrzelowym

- zapobieganie niepożądanemu wpływowi leków używanych do znieczulenia np. zwolnienie czynności serca pod wpływem alofanu.

Leki w premedykacji:

- leki uspokajające i przeciwbólowe - Relanium, Morfina

- środki przeciwhistaminowe - Droperidol

- środki przeciwcholinergiczne - Skopolaminom

Dawkowanie premedykacji zależy od:

- wieku

- stanu ogólnego chorego

- choroby podstawowej

- rodzaju zabiegu operacyjnego

- droga podania

Najszybsza droga podania to dożylnie i domięśniowo.

Doodbytniczo podajemy tylko dzieciom.

20. Udział pielęgniarki w pielęgnowaniu pacjenta z bólem po zabiegu operacyjnym.

Edukacja:

- Pacjent powinien wiedzieć, że po zabiegu może występować ból, jednak istnieją skuteczne metody jego łagodzenia, że ból będzie systematycznie kontrolowany i w każdej chwili można zwrócić się o pomoc

- Pacjent powinien również wiedzieć, że po zastosowanym w trakcie zabiegu znieczuleniu mogą pojawić się objawy niepożądane, takie jak nudności czy wymioty.

Pielęgniarka powinna:

- rozpoznawać niewerbalne objawy bólu (przyspieszenie i spłycenie oddechu, przyspieszenie tętna, nadmierna potliwość, niewielki wzrost ciśnienia tętniczego, grymasy na twarzy, płacz, lamentowanie, jęczenie, wzdychanie, niekiedy przeklinanie),

- szybko reagować na sygnalizowane dolegliwości w celu zapobiegania niekorzystnym skutkom bólu.

- regularnie oceniać nasilenie dolegliwości bólowych i odnotowywać je w specjalnych kartach obserwacji.

- obserwować pacjenta w kierunku wystąpienia ewentualnych powikłań (depresja oddechowa, nudności, wymioty, świąd skóry, niedrożność porażenna jelit) związanych z podawaniem analgetyków

- prowadzić także obserwację hemodynamiki (ciśnienie tętnicze, tętno), wentylacji (częstość oddechów, saturacja) i perystaltyki jelit.

- obserwować miejsce wprowadzenia cewnika do kanału kręgowego

- obserwować ranę pooperacyjną w kierunku ewentualnego krwawienia bądź też rozejścia się brzegów rany.

- kontrolować drożność wyprowadzonych z rany operacyjnej drenów oraz kontrola ilości i jakości wypływającej wydzieliny

- podawanie leków przeciwbólowych, dostosowując ich dawkę do wieku pacjenta, jego wagi, zastosowanego znieczulenia czy rodzaju zabiegu chirurgicznego.

21. Przygotowanie pacjenta do zabiegu operacyjnego przez powłoki brzuszne.

1. Wyznacza miejsce pola operacyjnego

2. Dba o mechaniczne oczyszczenie jelita przez zabiegiem ?

3. Wykonuje wkłucie dożylne, przetacza zlecone płyny

4. Cewnikuje pęcherz moczowy pacjenta

5. Przygotowuje pole operacyjne, czyli miejsce na ciele pacjenta, w którym będzie wykonywane nacięcie.

6.Kontroluje podstawowe parametry życiowe (RR, tętno, oddech, saturacja, zabarwienie skóry).

22. Grupy leków stosowanych w różnych schorzeniach chirurgicznych.

?

23. Problemy pacjenta ze schorzeniami chirurgicznymi w obrębie przewodu pokarmowego.

Pielęgnowanie:

- obserwacja pacjenta, co do objawów „ostrego brzucha”- nagły silny ból brzucha, ból przy kaszlu, bolesność uciskowa, znaczne wzdęcie brzucha, tachykardia, brak perystaltyki jelit, wymioty,

- monitorowanie podstawowych parametrów,

- wczesne wykrycie objawów i zapobieganie wstrząsowi krwotocznemu,

- obserwowanie występowania powikłań pooperacyjnych,

- nadzorowanie gospodarki wodno- elektrolitowej,

- odbarczenie treści żołądkowej poprzez założony zgłębnik,

- zapewnienie prawidłowego położenia i drożności zgłębnika,

- prowadzenie bilansu płynów.

Problemy pielęgnacyjne:

- Pacjent z zaburzeniem połykania (dysfagia)

- Pacjent odczuwa dyskomfort z powodu: zgagi, odbijania, czkawki, nudności - mdłości

- Ryzyko odwodnienia organizmu pacjenta z powodu: wymiotów, biegunki

- Pacjent z zaburzoną pracą motoryki jelit z powodu: wzdęć, zaparć

- Ryzyko podrażnienia powłok skórnych w obrębie brzucha z powodu wyłonionego sztucznego odbytu (stomii), kolostomii, ileostomii

- Pacjent z ryzykiem wystąpienia ostrego krwotoku z GOPP /krwawienia z DOPP

- Pacjent z zagrożeniem stanu zdrowia z powodu wodobrzusza.

24. Pielęgnowanie pacjenta po urazach narządu ruchu leczonego za pomocą wyciągu.

- Należy wyjaśnić pacjentowi cel założenia wyciągu oraz uspokoić go,

- Zapewnienie skuteczności działania wyciągu poprzez: edukację pacjenta w jakiej pozycji powinien leżeć, nie należy modyfikować działania wyciągu,

- Obserwacja w kierunku wystąpienia zaburzeń w krążeniu krwi i unerwieniu oraz bólu kończyny z powodu dużych sił wyciągowych,

- Obserwacja w kierunku uszkodzenia skóry i zakażenia kości z powodu założonych drutów,

- Edukacja w zakresie samoopieki,

- Podanie leków przeciwbólowych oraz uspokojenie pacjenta w momencie usuwania wyciągu,

---