Patomorfologia Notatki 01, Patomorfologia - notatki


0x08 graphic
0x08 graphic
0x08 graphic

Diagnostyka zapaleń wątroby

Przyczyny przewlekłego zapalenia wątroby (mówimy o nim gdy trwa pow. 6 miesięcy):

Etiologia zapaleń wątroby:

  1. Grzyby: Aspergillus flavus, Candida, Cryptococcus neoformans i inne.

  2. Pierwotniaki: Plasmodium, Leishmania, Entamoeba histolytica, Toxoplasma gondii.

  3. Pasożyty: Schistosoma, Fasciola, Echinococcus, Toxocara, Ascaris lumbricoides.

  4. Wirusy: opryszczki, cytomegalii, różyczki, Epstein - Barr, wirusy hepatotropowe.

  5. Riketsje i chlamydie - gorączka Q.

  6. Bakterie: Escherichia coli (zapalenie ropne), Salmonella typhi, Brucella melitensis, Listeria monocytogenes, Actinomyces israeli, Borrelia reccurentis, Mycobacterium tuberculosis / leprae.

Cechy zakażenia wirusami hepatotropowymi:

Metody biopsji (zawsze jest to biopsja gruboigłowa):

Wskazania do biopsji:

Diagnostyka współistniejących zakażeń B i C:

Biopsja pozwala na ocenę morfologiczną stanu uszkodzonej wątroby in situ, na prognozowanie przebiegu choroby np. przejścia zapalenia ostrego w przewlekłe lub przewlekłego w marskość.

HBV - obecnie choruje ok. 1,5% populacji; 90% dzieci w wieku niemowlęcym staje się nosicielami wirusa; 90% chorych eliminuje ten wirus nie odczuwając zakażenia.

HCV - obecnie choruje ok. 3% światowej populacji; w 70 - 80% zapalenie przechodzi w postać przewlekłą; jedynie 20 - 30% zarażonych radzi sobie z eliminacją wirusa.

HDV - ok. 0,7% przewlekłych zapaleń wątroby; zakażenie tym wirusem powoduje zahamowanie zapalenia wywołanego przez HBV; jeśli infekcja HBV i HDV nastąpiła jednocześnie do dochodzi do eliminacji wirusa i wyzdrowienia, jeśli jednak dochodzi do nadkażenia HDV przy istniejącym wcześniej HBV to zapalenie przechodzi w stan przewlekły co dynamicznie może prowadzić do marskości.

Ocena uszkodzenia komórek wątroby przez wirusy:

Ocena reakcji immunologicznej ustroju:

  1. Ocena nacieku zapalnego i jego aktywności:

  1. Stopniowanie aktywności zapalnej:

  1. Ocena naprawy tkanek (rozwoju włóknienia).

Diagnostyka różnicowa zakażeń wirusami hepatotropowymi w materiale biopsyjnym:

Nowotwory złośliwe i niezłośliwe gonad

Rak jajnika

Czynniki ryzyka:

Zażywanie doustnych środków antykoncepcyjnych ma działanie protekcyjne - w przypadku stosowania ich przez ponad 5 lat ryzyko spada o 50%.

Występowanie rodzinne raka jajnika:

Rak uwarunkowany genetycznie to najczęściej rak surowiczy, występuje wcześniej niż inne raki. Kobiety z podejrzeniem o wystąpienie takiego raka powinny wcześnie zażywać doustne środki antykoncepcyjne, wcześnie urodzić dzieci bo powinno się szybko usunąć narządy rodne. Markerem dziedzicznego raka jajnika jest CA125.

Niezłośliwe nowotwory jajnika - są to gruczolakotorbielaki:

Istnieje grupa nowotworów pośrednich pomiędzy łagodnymi i złośliwymi. Są to gruczolakotorbielaki o granicznym stopniu złośliwości (cystadenoma proliferans). Obraz morfologiczny: nabłonek rozrasta się, powstają obszary wielowarstwowe nabłonka, komórki z cechami atypii są ułożone bezładnie. Nie naciekają podścieliska. Najczęściej są to guzy surowicze, obustronne (jeśli pojawił się tylko w jednym jajniku to jest duże ryzyko, że pojawi się w drugim). Postępowaniem w przypadku guza surowiczego jest wycięcie obu jajników. Rzadziej są to guzy śluzowe, w takim przypadku jeśli guz pojawił się w jednym jajniku to nie ma potrzeby usuwać drugiego.

Nowotwory jąder

Czynniki ryzyka:

Uraz nie ma znaczenia dla rozwoju nowotworu jądra.

Ok. 40% guzów jądra to guzy czyste, pozostałe 60% to guzy mieszane.

Charakterystyka poszczególnych nowotworów:

  1. Rak jajnika:

  1. Ziarniszczak:

  1. Otoczkowiak:

  1. Leydigoma:

  1. Sertolioma:

  1. Nowotwory zarodkowe:

Rak sutka

Rak sutka jest najczęstszym nowotworem złośliwym u kobiet:

Mężczyźni

Kobiety

Rodzaj nowotworu

Zachorowalność

Rodzaj nowotworu

Zachorowalność

Rak płuca

27,6% (81,7)

Rak sutka

19,7% (50,5)

Umiejscowienie:

0x08 graphic

Częściej lokalizuje się w sutku lewym bo jest on większy. W 3% jest wieloogniskowy. Część raków to pierwotne raki obustronne - w Polsce stanowią ok. 5 - 10%. W rakach pierwotnie obustronnych ogniska nie powstają równocześnie (różnica 3 - 7lat).

Przerzuty:

Jeśli chcemy wykluczyć przerzut do węzłów chłonnych to w materiale pooperacyjnym powinno być minimum 15 węzłów do badania. Ocenia się między innymi stan węzła wartowniczego, ma to znaczenie w logarytmach postępowania.

Charakterystyka porównawcza DCIS (ductal carcinoma in situ - nienaciekający rak przewodowy) i LCIS (lobular carcinoma in situ - nienaciekający rak zrazikowy).

Cechy i postępowanie

DCIS

LCIS

Wiek

Jak rak inwazyjny

Głównie przedmenopauzalny

Objawy

Guzek sutka

Nieprawidłowy obraz mammograficzny

Brak

Wykrywany przypadkowo

Cechy mammograficzne

Mikrozwapnienia

Brak

Wieloogniskowość

20 - 30%

70%

Obecność w drugim sutku

10%

70%

Ryzyko rozwoju raka inwazyjnego

30 - 50%

10 - 15%

Lokalizacja raka inwazyjnego

Głównie po stronie DCIS

Równe prawdopodobieństwo dla obu sutków

Średni czas do ujawnienia się raka inwazyjnego

10 lat

15 lat

Zalecane postępowanie

Wycięcie zmiany z marginesem zdrowej tkanki + napromienianie

Obserwacja (badanie fizykalne + mammografia)

Rak sutka manifestuje się w badaniu klinicznym czterema rodzajami zmian:

Rak pancerny - naciek przekracza granicę gruczołu piersiowego.

Klasyfikacja raków sutka wg WHO (2003):

  1. Naciekający przewodowy rak sutka - stanowi około 70% raków sutka:

  1. Naciekający rak zrazikowy - stanowi około 10 - 20% raków sutka.

  2. Rak cewkowy (najbardziej hormonozależny).

  3. Naciekający rak sitowaty.

  4. Rak rdzeniasty - pojawia się między 49 a 54 rokiem życia; stanowi około 3% raków sutka; komórki nie zawierają receptorów dla estrogenów.

  5. Rak śluzotwórczy - typowy dla kobiet po menopauzie; stanowi około 1 - 2% raków sutka.

  6. Torbielakogruczolak śluzowy / kolumnowokomórkowy rak śluzowy - występuje u kobiet młodszych od tych, u których występuje rak śluzotwórczy.

  7. Rak śluzowokomórkowy - wytwarza śluz ale go nie wydziela, pojawiają się komórki sygnetowate.

  8. Guzy neuroendokrynne:

  1. Naciekający rak brodawkowaty.

  2. Naciekający rak drobnobrodawkowaty.

  3. Rak apokrynny.

  4. Rak metaplastyczny.

  1. Rak bogaty w lipidy.

  2. Rak wydzielający - jeśli rozwinie się przed 25 rokiem życia rokowanie jest dobre, jeśli po 25 roku życia rokowanie jest gorsze.

  3. Rak onkocytarny.

  4. Rak gruczołowo - torbielowy.

  5. Rak acinarny - przypomina raka trzustki lub ślinianki.

  6. Rak jasnokomórkowy bogaty w glikogen.

  7. Rak łojowy.

  8. Rak zapalny.

System oceny złośliwości wg Blooma - Richardsona (odnosi się tylko do raków przewodowych):

    1. Parametry histologiczne:

      • stopień strukturalnego odróżnicowania oceniany przez zdolność do tworzenia struktur,

      • atypia,

      • liczba nieprawidłowych figur podziału.

  1. Skala jest trzystopniowa (od 1 do 3).

  2. Suma punktów: 3 - 9 - im niższa ocena tym mniejszy stopień złośliwości:

Zależność rokowania od typu histologicznego:

  1. Dobre:

  1. Średnie:

  1. Złe:

Rak Pageta:

Łagodne nienowotworowe rozrosty nabłonkowe w sutku:

Guz liściasty (guz Mullera) - rozrost nabłonka i zrębu (z przewagą zrębu); mają różny stopień złośliwości; są dużych rozmiarów, rosną szybko; dotyczą kobiet w wieku 35 - 50 lat:

Cechy przemawiające za złośliwością:

Choroby żołądka

Najczęstsze choroby przewodu pokarmowego to choroby zapalne. Spośród nich najbardziej rozpowszechnione są infekcje wirusowe spowodowane przez enterowirusy.

Przewlekłe zapalenie błony śluzowej żołądka

Choroba ta nie daje żadnych charakterystycznych objawów, są one takie same jak we wszystkich innych chorobach przewodu pokarmowego.

Czynniki etiologiczne:

Postępowanie w przypadku wykrycia H. pylori i objawów ze strony przewodu pokarmowego:

Algorytm postępowania w przypadku podejrzenia przewlekłego zapalenia błony śluzowej żołądka - tzw. System Sydney:

Część endoskopowa - badanie endoskopowe z pobraniem wycinków niezależnie od tego czy są zmiany czy nie ma. Pobiera się 4 wycinki (2 z trzonu, 2 z odźwiernika), dodatkowo jeśli są zmiany to pobiera się również wycinki ze zmian.

Część histologiczna

  1. Topografia:

  • Stwierdzenie rodzaju zapalenia: